वञ्चकप्रवञ्चना
सनातन-दाशः

(प्रथमं दृश्यम्)

नेपथ्ये
(पश्य, पश्य, बृहद्गर्तं दृष्ट्वा यानमग्रे नेतुमसमर्थौ द्वौ मूर्ख। पश्य, पश्य,किं तावत्तौ कुरुतः?)
(यानस्थौ द्वौ प्रविशतः)

शकुनः - भो गरुड! यानमग्रे न गमिष्यति, पुरस्ताद् महान् गर्तः वर्तते। किं करवाणि?

गरुडः - रे शकुन! सिटिकां ददातु , सिटिकाध्वनिं श्रुत्वा स झटित्येव गमिष्यति।

शकुनः – अस्तु तावदहं वारं वारं सिटिकां ददामि। (अतीत्य कञ्चित् समयम्) अहो दुर्दैवम् , तैलमपि अस्मिन्क्षणे समाप्तम्। कथमिदानी यानमग्रे गमिष्यति?

गरुडः - (सक्रोधम्) वारं वारं सिटिकां दत्त्वा तैलं समापितं त्वया। तस्मात् यानमग्रे न गमिष्यति, पश्चात्तु गमिष्यत्येव।

शकुनः - रे धूर्त! तैलं नास्ति तस्मात् यानं न केवलमग्रे पश्चादपि न गमिष्यति।

गरुडः - एवं वा, तर्हि बहिरागच्छ। तैलमावश्यकम्। आपणमन्विषावः।


(यानाद् बहिरागत्य गच्छतः। पुस्तकापणं गच्छतः कस्यचिद् जनस्य प्रवेशः)
जनः – मम समयः नास्ति। शीघ्रं पुस्तकमुपक्रीय गृहं गन्तव्यम्। अत्रैनमापणमेव गच्छामि। (निष्क्रान्तः)


नेपथ्ये
आपणिकः welcome, welcome वदतु, कानि कानि पुस्तकानि आवश्यकानि?)


(सम्भाषणं श्रुत्वा)
गरुडः – (स्वगतम्) “oil come” नाम तैलमागच्छति। तर्हि अत्र कालक्षेपणेनालम्। शीघ्रमेव गन्तव्यम्। (प्रकाश्ये) रे शकुन! शीघ्र चल।

शकुनः - किं भो, कुत्र गन्तुमिच्छसि?

गरुडः – अरे तैलमागच्छति। शीघ्रं न गम्यते चेत् किं बिन्दुमात्रमपि तैलं प्राप्स्यावः?

कश्चन भिक्षुकः प्रविशति। तौ द्वौ दृष्ट्वा अन्धाभिनयं करिष्यति

अन्धः - (लोचनेनैकेन दृष्ट्वा)। (स्वगतम्) मन्ये द्वौ इतः एव आगच्छतः। इदानीं ताभ्यामपि भिक्षां प्रार्थये। (प्रकाश्य) भोः पथिक! कृपया भिक्षां देहि। अन्धोऽस्म्यहं जन्मान्धः।

#samvadah

अस्मत्तो हि जनप्राणान् लभसे त्वं विना श्रमम् ।
मासे मासे त्वया तस्मात् देयं शुल्कं हि भूरिशः ॥

वैद्यः कश्चित् यमराजं वदति - ‘‘अयि यमराजवर्य ! जनानां प्राणान् श्रमं विना भवान् प्राप्नोति बहुधा अस्मत्कारणतः । वयं भवतः उपकारं कुर्वन्तः स्मः । अतः प्रतिमासं भवता यथायोग्यं शुल्कं देयम् अस्मभ्यम्’’ इति । शुल्कस्वीकारं विना कस्यापि चिकित्साम् अकुर्वतः वैद्यस्य एतस्मिन् वचने अनौचित्यं किम् अस्ति ?

#hasya

संस्कृतपत्रिकाः

•सम्भाषणसन्देशः
•संस्कृतवार्ता
•संस्कृतविमर्श
•सुमङ्गली
•वास्तुविमर्श
•जाह्नवी
•विवेकभास्करः
•सप्तगिरि
•संस्कृतचन्द्रिका
•गीर्वाणपत्रिका
•भारती
•शास्त्रमञ्जुषा
•संस्कृतमञ्जरी
•शोधप्रभा
•प्रज्ञालोकः
•दीपशिखा

@samskrt_samvadah संलापशाला - A Samskrit Voicechat room.

यदीच्छसि वशीकर्तुं, भाषणमेककर्मणा। 
यायास्संलापशालां वै, भवति यत्र भाषणम्।। 

⏳ 45 निमेषाः
🕚 IST 11:00 AM   
🔰 रोगोपचारविवरणम्
🗓 03rd अक्टूबर 2022, सोमवासरः

🔴Voicechat would be recorded and shared on this channel.

📑यदि शक्येत चेत् संस्कृतेन(कस्यचन रोगस्य उपचारं कथं कुर्मः तस्य विवरणं वक्तव्यम्)। चर्चार्थं कृपया पूर्वसिद्धतां कृत्वा आगच्छन्तु।

वयं युष्माकं प्रतीक्षां कुर्मः। 😇
स्मारणतंत्रिकां स्थापयतु ⏰

👇🏼👇🏼👇🏼👇🏼👇🏼
https://t.me/samskrt_samvadah?voicechat

सङ्ग्रहः
https://archive.org/details/samlapshala_

🚩जय सत्य सनातन 🚩

🚩आज की हिन्दी तिथि🚩

🌥️ 🚩युगाब्द - ५१२४
🌥️ 🚩शक संवत - १९४४
🌥️ 🚩विक्रम संवत - २०७९
⛅ 🚩तिथि - अष्टमी शाम 04:37 तक तत्पश्चात नवमी

⛅ दिनांक - 03 अक्टूबर 2022
⛅ दिन - सोमवार
⛅ अयन - दक्षिणायन
⛅ ऋतु - शरद
⛅ मास - आश्विन
⛅ पक्ष - शुक्ल
⛅ नक्षत्र - पूर्वाषाढ़ा रात्रि 12:25 तक तत्पश्चात उत्तराषाढ़ा
⛅ योग - शोभन दोपहर 02:22 तक तत्पश्चात अतिगण्ड
⛅ राहु काल - सुबह 08:01 से 09:30 तक
⛅ सूर्योदय - 06:32
⛅ सूर्यास्त - 06:25
⛅ दिशा शूल - पूर्व दिशा में
⛅ ब्रह्ममुहूर्त - प्रातः 04:55 से 05:43 तक
⛅ निशिता मुहूर्त - रात्रि 12:04 से 12:53 तक
⛅ व्रत पर्व विवरण - नवरात्रि, महाष्टमी, दुर्गाष्टमी
⛅ विशेष - अष्टमी को नारियल का फल खाने से बुद्धि का नाश होता है। नवमी को लौकी खाना त्याज्य है। (ब्रह्मवैवर्त पुराण, ब्रह्म खंडः 27.29-34)

🔰चित्रं दृष्ट्वा पञ्चवाक्यानि रचयत।
✍🏼सर्वे टिप्पणीसञ्चिकायां स्वोत्तराणि लेखितुं शक्नुवन्ति अथवा पुस्तिकायां लिखित्वा तस्य चित्रं स्वीकृत्य अपि प्रेषयितुं शक्नुवन्ति।
🗣सहैव तानि वाक्यानि उक्त्वा ध्वनिमाध्यमेन अपि प्रेषयत।

Read in English
हिन्दी में पढें

#chitram

🍃प्रकृत्यैव च कर्माणि क्रियमाणानि सर्वशः।
यः पश्यति तथाऽऽत्मानमकर्तारं स पश्यति।।13.30।।

⚜He sees, who sees that all actions are performed by Nature alone and that the Self is actionless.

⚜जो पुरुष समस्त कर्मों को सर्वश प्रकृति द्वारा ही किये गये देखता है तथा आत्मा को अकर्ता देखता है वही (वास्तव में) देखता है।

🔅 यत् सर्वं भवति अस्मिन् संसारे तत् सर्वं प्रकृत्या एव क्रियते। प्रकृतिः एव कर्तारूपेणास्ति अहं च किमपि न करोमि इत्थं यः पश्यति स एव पश्यति। तस्य विचाराः उत्तमाः इति भावः।

#Subhashitam

१• प्रत्यूषः नित्यं नूतनः भवति ।
~~ प्रातः प्रतिदिन नया होता है ॥

२• एकस्यां होरायां षष्ठिः कलाः वर्तन्ते ।
~~एक घण्टे में साठ मिनट होते हैं ॥

३• एकस्यां कलायां षष्ठिः विकलाः भवन्ति ।
~~एक मिनट में साठ सेकण्ड होते हैं ॥

४• उदीच्यां हिमालयः अस्ति ।
~~उत्तरदिशा में हिमालय है ॥

५• दिवा उलूकः शेते ।
~~दिन में उल्लू सोता है


★पुत्रः ------
•मातः अति शैत्यम् अस्ति ।
~अम्मा बहुत ठण्डी है ।

•राधाम्(गोपुत्रीम्) अपि शिरस्कं धारय ।
~~राधा को भी टोपी पहनाओ ।

•तस्याः कर्णौ उद्घतौ स्तः ।
~~उसके दोनों कान खुले हैं ।

•स्वेदकं पादयामं चापि धारय मातः ।
~~स्वेटर और पायजामा भी पहनाओ अम्मा ।

•राधां शैत्यं लगिष्यति ।
~~राधा को ठण्डी लगेगी ।

•एताम् अपि गृहम् अन्तः नयतु ।
~~इसको भी घर के अन्दर ले चलो ।

★माता-------
•त्वं चिन्तां मा कुरु ।
~~ तुम चिन्ता मत करो ।

•वत्स ! इयं गोसुता अस्ति ।
~~पुत्र ! यह गाय की पुत्री है ।

•धेनवः अधिकाः दृढाः भवन्ति ।
~~ गायें अधिक सबल होती हैं ।

•राधां शैत्यं न लगिष्यति वत्स !
~~राधा को ठण्डी नहीं लगेगी पुत्र ।

•केषाञ्चित् समयानन्तरं राधां तस्याः च मातरं गेहे नयिष्यामि ।
~~कुछ समय के बाद में राधा और उसकी मां को घर में ले जाऊँगी ।

•त्वम् अन्तः चल वत्स !
~~तुम अन्दर चलो पुत्र ॥

#vakyabhyas

गरुडः-किमेष वस्तुतः अन्धः?

शकुन: - वस्तुतः नैषः अन्धः। केवलमन्धस्याभिनयं कृत्वा पथिकान् वञ्चयति। अहमेतं जानामि।

अन्धः - (इषदृष्ट्वा)। (स्वगतम्) अहो ममान्धत्वविषये एतयोः संशयो विद्यते। भवतु एवं वोधयामि। (प्रकाश्ये) स्वामिन्! जन्मना अन्धोऽस्मि। को नाम संशयः? अथवा संशयश्चेत्तं परिहरामि।

गरुडः - परिहरतु परिहरतु।

अन्धः – (हस्तेन दुरस्थं गृहं प्रदर्शयन) पश्यतु तावत्। दूरे एकमुन्नतं भवनं दृश्यते खलु?

द्वौ - दृष्टं दृष्टम्। श्वेतवर्णम्। तदेव किम्?

अन्धः - (तयोः मुखं दृष्ट्वा) नैव नैव। तस्याग्रिमं पीतवर्णं भवनं तत्।

द्वौ- दृष्टमिदानीमावाभ्याम्।

अन्धः - भवयां दृश्यते। परन्तु मया न दृश्यते। पुनः तत्र पश्यतु (आगच्छन्तं कञ्चित् बालकं प्रद_) नीलवस्त्रधारिणमागच्छन् बालकः दृश्यते वा?

द्वौ - निश्चयेन दृश्यते।

अन्धः - परन्तु मया नैव दृश्यते। अतः विचार्यतामहं जन्मान्धो न वेति। विचार्यतां मह्यं भिक्षा दातव्या न वा।

गरुडः – (रहसि शकुनमाहुय) कुतश्चित् प्राप्तमेकं संख्यारहितं धनपत्रमस्ति। तत् दास्यामि। (प्रकाश्य) सत्यमेव भवान् जन्मान्धः। स्वीकरोतु भिक्षाम्।

अन्धः - (सपदि लोचनेनैकेन दृष्ट्वा) किमिदं भो? संख्यारहितं धनपत्रं प्रदत्तम्।

शकुनः – क्षम्यतामहं वधिरोऽस्मि। यथा भवता किमपि न दृश्यते तथैव मया किमपि न श्रूयते।

अन्धः - (उच्चैः) भोः प्रवञ्चक! असमीचीनं धनपत्रं दत्त्वा जन्मान्धं मां कथं वञ्चयति।

गरुडः - नीचैः वदतु, नीचैः वदतु। आवाभ्यां जन्मवधिराभ्यां किमपि न श्रूयते। आगच्छ शकुन!(निष्क्रान्तः)

शकुनः – अन्धः स मूर्खः । (निष्क्रान्तः)

अन्धः - वञ्चक! धूर्त! एतयोः कदापि मङ्गलं न भविष्यति। भवन्तः कदापि एतयोः विश्वासं न कुर्युः। अहमिदानीं गच्छामि, न, पुनरहमागच्छामि। प्रत्यागत्य प्रतिशोधं नयामि। (निष्क्रान्तः)

#samvadah

स्वच्छन्दवृत्तिकालोऽयं नियमैः किं पुरातनैः ।
दह जीर्णं सूत्रराशिं भव भव्यो नवाम्बरः ॥

"पाणिनेः सूत्राणि अस्मान् नियमैः बध्नन्ति । तानि तु अति| प्राचीनानि । अतः एव कालबाह्यानि तानि । वयं तु आधुनिकाः । कथं व्यवहरणीयम् इति निर्णयः अस्माकम् एव । तस्मात् किं पाणिनिसूत्राणां तद्गतनियमानां वा अनुसरणेन ? आडम्बरपराणि नूतनानि वस्त्राणि धृत्वा विद्यालये सभादिषु च विराजनीयम् । ततः एव आदरः प्राप्यते बहुधा । आदरप्राप्त्यर्थं पाणिनिनियमानाम् अनुसरणं व्यर्थम् एव'' इति वदति आधुनिकः शोभमानवेषधारी संस्कृतज्ञः कश्चित् ।

#hasya