🌹🌹🌹🍀🍀قرب، امری است اکتسابی، که با توسل به ایمان ، عبادت و عمل صالح محقق می شود. سپس، چون عبودیت و میزان کمال افراد متفاوت است، قرب نیزدارای مراتب است و درجاتی دارد که در آیه «لَهُمْ دَرَجَاتٌ عِنْدَ رَبِّهِمْ »( انفال، 4) براى آنان درجاتى (مهم) نزد پروردگارشان است، به آن اشاره دارد .حال، این نزدیکی به خداچگونه است؟ درتفسیر این آیه آورده اند: "نزديك بودن خداى تعالى، قرب مكانى و زمانى و شرفى و رتبه‏اى نيست، بلكه قرب خداوند هيچ ماهيتى ندارد تا اينكه حدّ و تعريف داشته باشد و كيفيتى ندارد تا با رسم تعريف شود، بلكه قرب خداوند، نزديك بودن قيّومى است، مانند قرب آنچه كه قوام و استوارى اشيا به آن است، بلكه مانند قرب وحدت به مراتب اعداد است." (گنابادی، 1372، ج2 : 374)
منظوراز" درجات" در جمله« لَهُمْ دَرَجَاتٌ عِنْدَ رَبِّهِمْ » مراتب قرب و منزلت و درجات كرامت معنوى است و مغفرت و بهشت از آثار مراتب قرب به خدا است. البته، درجاتى كه خداى تعالى در اين آيه، براى مؤمنين نامبرده اثبات مى‏كند، تمامى آن براى فرد فرد مؤمنين نيست، بلكه مجموع آن براى مجموع مؤمنين است، براى اينكه درجات مذكور از آثار و لوازم ايمان است و چون ايمان داراى مراتب مختلفى است، لذا درجات هم كه خداوند به ازاى آن مى‏دهد مختلف مى‏باشد. بعضى از مؤمنين كسانى هستند كه يكى از آن درجات را دارا مى‏شوند، بعضى ديگر دو درجه و بعضى چند درجه، برحسب اختلافى كه در مراتب ايمان ايشان است.🌹🌹🍀
نهایت قرب پروردگار، حضور در مجلس صدق است و قرار گرفتن در پناه و کفایت او: «إِنَّ الْمُتَّقِينَ فِي جَنَّاتٍ وَ نَهَرٍ * فِي مَقْعَدِ صِدْقٍ عِنْدَ مَلِيکٍ مُقْتَدِرٍ »( قمر، 55- 54) یقيناً پرهيزگاران در باغها و نهرهاى بهشتى جاى دارند، در جايگاه صدق نزد خداوند مالك مقتدر! پس نتیجه می گیریم، هر چه مجاهده با نفس بیشتر باشد ، ثمره اش ،قرب و نزدیکی بیشتر به خداوند عالمیان است ولذ ت قرب به خداوندآنقدر زیاداست كه رياضت و مجاهدت و شب زنده‏دارى و تشنگى نيمروزرا بر سالكان، آسان کرده است. خداوند درباره راه نزدیکی به خداوند می فرماید: « ‏وَ مِنَ الْأَعْرابِ مَنْ يُؤْمِنُ بِاللَّهِ وَ الْيَوْمِ الْآخِرِ وَ يَتَّخِذُ ما يُنْفِقُ قُرُباتٍ عِنْدَ اللَّهِ وَ صَلَواتِ الرَّسُولِ أَلا إِنَّها قُرْبَةٌ لَهُم » (توبه،99) گروهى (ديگر) از عربهاى باديه ‏نشين، به خدا و روز رستاخيز ايمان دارند و آنچه را انفاق مى‏كنند، مايه تقرّب به خدا و دعاى پيامبر مى‏دانند. آگاه باشيد، اينها مايه تقرّب آنهاست! برگرفته از کتاب تربیت نفس در قرآن🌹🌹🌹🍀🍀@sadrasadat96

🌹🌹🌹🍀🍀برخی از ویژگیهای نفس کمال یافته
قرآن مجید با عنوان زیبای «عبادالرحمن»انسانهای کمال یافته را، با چنین ویژگیهایی معرفی می کند:
1- عبادت و بندگی
اولین ویژگی عابدان کمالجو، راز و نیازهای عاشقانه آنان در دل شب است. قرآن کریم می فرماید: « وَ الَّذينَ يَبيتُونَ لِرَبِّهِمْ سُجَّداً وَ قِياماً» (فرقان، 64) و آنان که شب را در سجده یا در قیام برای پروردگارشان به صبح می آورند." چنین کسانی از سوی رسول خدا صلی الله علیه و آله با لقب « اشراف» توصیف شده اند. آنجا که فرمود:« اشراف امتی حمله القرآن و اصحاب اللیل» (مجلسی، 1404 ق، ج 87 : 138)اشراف امت من، حاملان قرآن و شب زنده داران هستند.
عبادت و بندگی در برابر پروردگار متعال، مایه پرهیزکاری و تقرب به ذات اقدس الهی است. (بقره، 21) چنان که گذشت، انسان با پرستش خدا، ارج و منزلت خویش را بالا می برد. وگرنه، روشن است که ذات مقدس خداوند، نیازی به عبادت ما ندارد.از این رو، خداوند در ابتدای آفرینش انسان از او پیمان می گیرد که در مسیر عبادت او (صراط مستقیم) گام بردارد و جز او را نپرستد که آن راه شیطان است
قرآن مجید، یکی از ویژگی های نفس کمال یافته را ،خشوع در نماز دانسته و فرموده است:« قَدْ أَفْلَحَ الْمُؤْمِنُونَ‌ * الَّذِينَ هُمْ فِي صَلاَتِهِمْ خَاشِعُونَ‌ » (مؤمنون، 2-1) مؤمنان رستگار شدند ،آنها كه در نمازشان خشوع دارند. همینطور،شرط لازم برای صعود به مدارج بالای انسانیت و نیل به مراتب بالای معرفت خدا ، عبادت و بندگی خالصانه است. 🌹🌹🌹
خداوند متعال راه را به ما نشان داده و شرایط رسیدن به لقای خودرا چنین بیان کرده است: « فَمَنْ كانَ يَرْجُوا لِقاءَ رَبِّهِ فَلْيَعْمَلْ عَمَلاً صالِحاً وَ لا يُشْرِكْ بِعِبادَةِ رَبِّهِ أَحَداً » (کهف،110)هرکس آرزومند ملاقات خداست باید عمل صالح به جای آورد و در عبادت خدا ، مرتکب شرک نشود.این آیه، شرط رسیدن به لقای حضرت پروردگار را به جا آوردن عمل صالح و اخلاص در عمل بر شمرده است.🌹🍀 اخلاص، یعنی این که جز برای خدا عملی انجام ندهد و در بست خود را دراختیار خداوند قرار دهد و بندگی انسان در همین اخلاص تحقق می یابد. در این آیه، نقش عبادت و بندگی در رساندن انسان به مراحل بالای تکامل که اوج آن لقای خدا است ،بوضوح مشخص است. به تعبیر دقیق تر ،عبادت و بندگی و این که انسان، خود را در مقابل خدا، فاقداختیار و مالکیت ببیند، خود از بالاترین مراحل تکامل است.🌹🌹🌹🍀🍀@sadrasadat96

🌹🌹🌹🍀🍀
۲- اخلاص
مقام اخلاص، یکی از عالیترین مراحل تکامل درسیر و سلوک است. اخلاص، دارای درجاتی است که پایین ترین مرتبه اش این است که انسان عباد تها یش را از شرک و ریا و خودنمایی خالص نماید و فقط برای خدا انجام دهد. ارزش عمل به نیت پاک و خلاصی از شرک و ریاست. امام صادق (ع) می فرماید: لایصیر العبد عبداً خالصاً لله عزّ و جلّ حتّی یصیروا المدح و الذّم عنده سواءً (مجلسی ، 1404 ق، ج 73 : 294) انسان، بنده خالص خدای بزرگ نمی شود تاوقتی که تعریف و تکذیب دیگران در نظرش یکسان باشد.🌹🌹
خداوند متعال به بندگانش امر کرده و می فرماید: « فَادْعُوا اللَّهَ مُخْلِصينَ لَهُ الدِّينَ وَ لَوْ كَرِهَ الْكافِرُونَ » (غافر، 14) خدا را بخوانید در حالی که تنها برای او در دین اخلاص می ورزید ، اگرچه کافران را ناخوش آید. نفس کمال یافته در راه حق گام برداشته ، تسلیم فرمان اوست و در مشکل ترین لحظات زندگی فقط به خدا توجه دارد و رضای او را می طلبد و از همه چیزش می گذرد تا خشنودی معبودش را به دست آورد.🍀🌹
وقتی حضرت ابراهیم (ع) خواست فرزندش اسماعیل (ع) را به درگاه خدا قربانی کند حضرت اسماعیل(ع) فرمود: « يا أَبَتِ افْعَلْ ما تُؤْمَرُ سَتَجِدُني‏ إِنْ شاءَ اللَّهُ مِنَ الصَّابِرينَ»(صافات، 102) پدرم، هر چه دستور داری اجرا کن! به خواست خدا مرا از صابران خواهی یافت. در ادامه خداوند می فرماید: « فَلَمَّا أَسْلَما وَ تَلَّهُ لِلْجَبينِ * وَ نادَيْناهُ أَنْ يا إِبْراهيمُ * قَدْ صَدَّقْتَ الرُّؤْيا إِنَّا كَذلِكَ نَجْزِي الْمُحْسِنينَ» (صافات، 105-103) هنگامی که هر دو تسلیم و آماده شدند و ابراهیم جبین او را بر خاک نهاد او را ندا دادیم که ابراهیم، آنچه در خواب بدان مأموریت یافتی انجام دادی. 🌹🌹
اخلاص برای هر عملی - چه بزرگ،چه کوچک- به مثابه مهر قبولی است تابه درگاه خداوند پذیرفته شود وگرنه ،عملش پشیزی نمی ارزد،حتی اگر تما م هستی اش رابدهد.🌹🌹🌹🍀🍀@sadrasadat96

🌹🌹🌹🍀🍀برخی از ویژگیهای نفس کمال یافته قسمت دوم......🌹🌹
۳- توکل کردن
حقيقت امر در مساله توكل این است که انسان اراده امری می کند وسعی وتلاشش رابکار می گیرد تا آن امر، محقق شود. اگر در آن امر به خدا توكل كند در حقيقت به سببى متصل شده كه شكست‏ناپذيرو فوق هر سبب ديگراست و در نتيجه با تمسك به چنين سببى، اراده‏اش نيز قوى مى‏شود. ديگر، هيچ يك از اسباب ناسازگار بر اراده او غالب نمى‏آيد. خداوند می فرماید :« وَ تَوَکَّلْ عَلَى اللَّهِ وَ کَفَى بِاللَّهِ وَکِيلاً » (احزاب، 3) و بر خدا توكّل كن و همين بس كه خداوند حافظ و مدافع (انسان) باشد!
علامه طباطبایی درذیل تفسیر این آیه فرموده اند:"معناى آن اين است كه ولايت و اختيار امر ما با خداست و ما به او ايمان داريم و لازمه اين ايمان اين است كه بر او توكل كرده و امر خود را به او واگذار كنيم. بدون اينكه در دل، حسنه و موفقيت در جنگ را بر مصيبت و شكست خوردن ترجيح داده آن را اختيار كنيم. بنا بر اين، اگر خداوند حسنه را روزى ما كرد، منتى بر ما نهاده و اگر مصيبت را اختيار كرد، مشيت و اختيارش بدان تعلق گرفته و ملامت و سرزنشى بر ما نيست و خود ما هم هيچ ناراحت و اندوهگين نمى‏شويم."(طباطبا یی،1374،ج 411:9)🌹🌹
برای تحقق توکل واقعی، باید معرفت و شناخت و ایمان خود را به خداوند و علم و قدرت و رحمت او بیشتر نماییم و با اعمال نیک و شایسته، ریشه درخت ایمان را عمیق و استوار نماییم و با چنین معرفت و ایمانی، واگذاری کار به خدا و انتخاب او به وکالت در امور مختلف،کار چندان سختی نخواهد بود و مشکل اصلی ،همان مسأله عدم شناخت درست و عمیق و نبود ایمان سرشار و نقش آفرین است.🌹🍀
بندگان مؤمن خداوند، چنان افق فکرشان بلند است که از تکیه بر مخلوقات ضعیف ناتوان هر قدر هم به ظاهر عظمت داشته باشند، ابا دارند وفقط بر خداوند توکل دارند. « وَ مَنْ يَتَوَكَّلْ عَلَى اللَّهِ فَهُوَ حَسْبُه» (طلاق ،3) و هر كس بر خدا توكّل كند، كفايت امرش را مى‏كند. آنها آب را از سرچشمه می گیرند و هر چه می خواهند و می طلبند از اقیانوس بی کران عالم هستی ،یعنی از ذات پاک پروردگار می طلبند. البته ،مفهوم توکل این نیست که انسان دست از تلاش و کوشش بردارد و به گوشه انزوا بخزد و بگوید تکیه گاه من خداست، بلکه مفهوم آن این است که با ارده ای قوی و بدون خلل به پیش می رود و در انجام کارها دچار اضطراب و دو دلی نمی شود.🌹🌹🌹🍀🍀@sadrasadat96

🌹🌹🌹🍀🍀
۴- قرب الهی
قرآن كريم مصداق كمال نهايي را، قرب به خدا مي‌داند كه همه كمالات جسمي و روحي، مقدمه رسيدن به آن و انسانيت انسان در گرو دستيابي به آن است و بالاترين و پايدارترين لذت از رسيدن به مقام قرب حاصل مي‌شود. «الَّذينَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ طُوبى‏ لَهُمْ وَ حُسْنُ مَآبٍ »(رعد،29) آنها كه ايمان آوردند و كارهاى شايسته انجام دادند، پاكيزه‏ ترين (زندگى) نصيبشان است و بهترين سرانجامها! نقطه اوج قرب به خدا ، مقامي است كه انسان به ذات اقدس الهي رهنمون مي‌شود و در جوار رحمت الهي استقرار مي‌يابد. انسان در اثر اعمال شایسته برخاسته از ایمان و همراه با تقوا ،ارتقای وجودی می یابد و حقیقت وجودی او رشد یافته و متعالی تر می شود .
درسوره واقعه، افراد را به سه دسته مقربین ،اصحاب یمین واصحاب شمال تقسیم شده اند که گروه اول مقربین هستند وپیشی گیرندگان نامیده شده اند« وَ السَّابِقُونَ السَّابِقُونَ‌ * أُولٰئِکَ الْمُقَرَّبُونَ‌ » (واقعه،11-10) و پيشگامان پيشگامند، آنها مقرّبانند!
درتفسیر این آیه،مقربین را بلند مرتبه ترین طبقات اهل سعادت دانسته اند که طاعت آن ها به بالاترین مراتب رحمت پروردگار ،نزدیکتر ازدیگران است."این مقام از تکمیل عبودیت،هنگامی حاصل می شود که بنده،تابع محض باشد واراده وعملش را تابع اراده مولایش کند وهیچ چیز نخواهد وعملی نکند مگر بر وفق اراده مولایش. جایگاه این افراد، بالاترین مراتب بهشت در "مقعد صدق عند ملیک مقتدر "است ." (طباطبایی،1374،ج120:19)🌹🌹🍀
قرب، امری اکتسابی که با توسل به ایمان ،عبادت وعمل صالح بدست می آید. سپس به میزان کمال وعبود یت افراد،متفاوت میشود .هرچه عبود یت بیشتر باشد ،کمال وقرب بیشتری حاصل می شود. انسان با پیمودن طریق طاعت پروردگار، واقعاً مراتب و درجات قرب پروردگار را طی می‏کند؛ یعنی از مرحله حیوانی تا مرحله فوق ملک را می‏پیماید. این صعود و تعالی یک امر تشریفاتی و قراردادی نیست؛ بلکه، بالا رفتن بر نردبان وجود است. تقرّب به خداوند، یعنی واقعاً مراتب و مراحل هستی را طی کردن و به کانون لا یتناهی هستی، نزدیک شدن. بنابراین، محال است که انسان در اثر طاعت و بندگی و پیمودن صراط عبودیّت به مقام فرشته نرسد و یا بالاتر از فرشته نرود و از کمالات هستی بهره‏مند نشود.🌹🌹🌹🍀🍀@sadrasadat96

🌹🌹🌹🍀🍀برخی از عوامل تربیت نفس در قرآن🌹🍀وقتی آیات قرآن رامورد بررسی قرار می د هیم به عواملی بر خورد می کنیم که به انسا ن کمک می کند تادرجهت تهذیب وتربیت نفس، درست قدم برداشته و مراتب کمال راراحتر طی نماید. بعضی از این عوامل، فردی ، خانوادگی،اجتماعی ومهمتر از همه برخی ناشی ازرحمت ولطف الهی است که در ادامه به آنها پرداخته می شود.
1- دعا
از جمله عوامل مهم در تربیت نفس انسان، دعاست. که از خود قرآن کریم شروع شده و به پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله تعلیم داده شده است و سپس، توسط ائمه اطهار علیهم السلام گسترش یافته است، زیرا، انسان آن هنگام که دعا می کند و دعا می خواند، دارای صفای روح و توجه خاص به مبدأ جهان هستی پیدا کرده و در سایه آن تربیت می شود🌹🌹
خداوند می فرماید: « وَ إِذَا سَأَلَکَ عِبَادِي عَنِّي فَإِنِّي قَرِيبٌ أُجِيبُ دَعْوَةَ الدَّاعِ إِذَا دَعَانِ فَلْيَسْتَجِيبُوا لِي وَ لْيُؤْمِنُوا بِي لَعَلَّهُمْ يَرْشُدُونَ‌ » (بقره،186) و چون بندگان من از تو، سراغ مرا مى‏گيرند ،بدانند كه من ،نزديكم و دعوت دعاكنندگان را اجابت مى‏كنم. البته، در صورتى كه مرا بخوانند. 🌹🍀پس، بايد كه آنان نيز دعوت مرا اجابت نموده و بايد به من ايمان آورند تا شايد رشد يابند! وعده اجابت دراین آیه داده شده با این شرط كه مرا(خداوند) بخوانند. گویی تا وقتی این اتفاق نیفتد ونیازوتوجه حاصل نشود،ارتباطی صورت نمی گیرد ورفع حاجت نمی شود. نویسنده تفسیرگرانبهای انوار درخشان ذیل همین آیه فرموده اند:"هر يك از بندگان متناسب با اقتضاء وجودى حاجت خود را از آفريدگار درخواست مى‏نمايد و چون فيض پروردگار عمومى بوده و هرگز در او بخل و مضايقه راه ندارد اينست كه بر حسب اقتضاء صفات كامله خود به درخواستهاى همه پاسخ مثبت ميدهد"(حسینی همدانی، 1404ق ،ج 2: 123)🌹🌹🌹🍀🍀@sadrasadat96

🌹🌹🌹🍀🍀
2- تفکر وتعقل
"تفكر" در لغت به معناي انديشيدن و تأمل و تدبر است. بحث «تفكر » از دو جهت مهم است. نخست اينكه تفكر، خود عبادتي بزرگ ،بلكه بهترين عبادت هاست. تا آنجا كه حضرت صادق عليه السلام فرمود:« تفكر ساعة أفضل من عبادة سنة انما يتذكر اولوالا لباب »( مجلسی، 1404 ق، ج 68 : 327)؛ ساعتي انديشه از سالي عبادت بهتر است.همانا تنها خردمندان درك مي كنند. یکی از موانع مهم تهذ یب نفس ، غفلت می باشد و تفکر ضد غفلت است.علی (ع) می فرماید: « فکر کردن ،مایه رشد است» (تمیمی آمدی، 1366، ج 1 : 31)
امام خمینی"ره" می فرماید: « اول شرط مجاهده با نفس و حرکت به جانب حق تعالی، تفکر است و تفکر در این مقام عبارت از آن است که انسان لااقل در هر شب و روزی مقداری فکر کند در این که آیا مولای او که او را در این دنیا آورده و تمام اسباب آسایش و راحتی را از برای او فراهم کرده ... آیا وظیفه ما با این مولای مالک الملوک چیست؟»(موسوی الخمینی (ره)، 1375 : 6)🌹🌹
درمرحله بعد می توان، توجه به کرامت انسانی دانست کسی که به مقام شامخ خود پی ببرد از رذائل دوری خواهد کرد. امام علی (ع) می فرماید: «هر کس نفس خود را گرامی بدارد، شهوتها برای او کوچک و بی ارزش خواهد بود. » (سید رضی، 1379: 737) تفکر، نتایج بسیار مفیدی در بر دارد که می تواند شامل موارد ذیل شود:
1- تفکر در آفرینش الهی و آثار قدرت پروردگار و ریزه کاری که در هر یک از آنها بکار برده است.
2- در بی اعتباری دنیا و فنا و زوال آن.🌹🍀
3- در احوال گذشتگان از نیکان که در این چند روز دنیا به چه مقاماتی دست یافتند.
4- در تصحیح عبادات و از بین بردن شرایط عدم قبول آنها.
5- در منافع اخلاق حمیده و در مضارّ اخلاق رذیله.
6- درباره مرگ و عوالم بعد از آن.🌹🌹
7- در تکمیل مراتب علم وکسب معرفت به حق.
8- درباره زندگی کسانی که الگوی ما هستند، مثل حضرت رسول(ص) و ائمه اطهار (ع).🌹🌹🌹🍀🍀@sadrasadat96

🌹🌹🌹🍀🍀باید توجه داشت که ، فکر نکردن و نیندیشیدن در زندگی، طبق فرمایش قرآن کریم ،رجس و پلیدی را برای آدمی بدنبال دارد. « وَ يَجْعَلُ الرِّجْسَ عَلَى الَّذينَ لا يَعْقِلُونَ» (یونس، 100) و عکس آن نیز، واقع می شود که هر کس با فکر و اندیشه پیش رود نکات بسیار فرا می گیرد. که او را در راه تزکیه نفس و رسیدن به مقام قرب الهی و دریافت پاداش های او آماده می سازد. همان طور که در آیات و روایات ذیل به آن اشاره شده است.
1- « کَذٰلِکَ نُفَصِّلُ الْآيَاتِ لِقَوْمٍ يَتَفَکَّرُونَ‌ » اين گونه، آيات خود را براى گروهى كه مى‏انديشند، شرح مى‏دهيم! (یونس، 24)
2- « يُبَيِّنُ اللَّهُ لَكُمُ الْآياتِ لَعَلَّكُمْ تَتَفَكَّرُونَ »(بقره، 266) خدا آیات خود را برای شما چنین بیان می کند؛ باشد که بیندیشید.
3- قال علی علیه السلام: التفکر یدعو إلی البر و العمل به. (مجلسی، 1404 ق، ج 71 : 322)؛ اندیشیدن، آدمی را به کار نیک و انجام دادن آن دعوت می کند.🌹🍀
4- قال علی علیه السلام: لا عباده کالتفکر فی صنعه الله عزّ و جلّ. (مجلسی ، 1404 ق، ج 71 : 324)؛ عبادتی برتر از اندیشیدن در آفرینش الهی نیست.🌹🍀
عبادت واقعي و ارزشمند با تأمل و انديشيدن توأم است و زيباترين پرستش را انسانهای انديشمند و خردمند انجام مي دهند. شب زنده داران عاشق در قيام قعود خويش با «تفكر» به «ذكر» و « تسبيح » خدا پرداخته اين حقيقت را در پهنه هستي به اثبات رساندند كه انديشمندان خردمند، عابد و ذاكر خدايند و پرستشگرانی، متفكرو باخرد. 🌹🍀
قرآن ما را به تفکر درآفرينش آسمانها و زمين و آمد و شد شب و روز« إِنَّ في‏ خَلْقِ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ وَ اخْتِلافِ اللَّيْلِ وَ النَّهارِ لَآياتٍ لِأُولِي الْأَلْبابِ » (آل عمران، 190) و آفرينش روح و جسم انسان « وَ في‏ أَنْفُسِكُمْ أَ فَلا تُبْصِرُونَ» (ذاریات، 21) و بسياري ديگر از مظاهر قدرت و حكمت خدا، تشويق مي کند تا به عظمت خدا و هدف از آفرينش اشياء توجه كنيم و از اين راه پرده غفلت را از جلوی چشم خود كنار زنيم.🌹🌹🌹🍀🍀@sadrasadat96

🌹🌹🌹🍀🍀عوامل تربیت نفس در قرآن 🌹قسمت دوم🌹

۳- عبادت
عبادت، برای ابراز بند گی و اطاعت از خداوند است و می تواند دو نوع باشد.
1- اطاعت از دستورات و فرامین خداوند، نسبت به حلال و حرام و غیره است، که این نوع عبادت به معنی طاعت و فرمانبرداری است و به احتمال قوی، آیه شریفه «إِيَّاکَ نَعْبُدُ وَ إِيَّاکَ نَسْتَعِينُ‌ » نیز، شامل این نوع عبادت می باشد.🌹🍀
2-بنده، نهایت تذلل و خضوع را در مقابل خداوند اظهار نموده و او را از تمام نقائص پاک و به تمام کمالات آراسته بداند. درهمین مورد ،حضرت رسول(ص) فرموده است:" اولین قدم عبادت خداوند، شناخت و ریشه شناخت خداوند ،اعتقاد به وحدانیت اوست."( صدوق،ج1،1378: 12 )🌹🍀🍀
حقیقت عبادت، عبارت از این است که، بنده خود رابا تمام وجود در اختیارپروردگار متعال درآورده و هدفی غیر از رسیدن به قرب الهی، نداشته باشد. هم چنین، مشغول و متوجه خود نیز نباشد، زیرا مقام بندگی با توجه به خود که نتیجه خودخواهی و استکبار است ، سازگار نیست . 🌹🍀شاید تعبیر به "نعبدُ" نیز، اشاره به همین حقیقت باشد که، شخص عبادت کننده خود را جزو جمعیت عبادت کنندگان حساب کرده و محو در آنها ببیند. خداوندمی فرماید: «يا أَيُّهَا النَّاسُ اعْبُدُوا رَبَّكُمُ الَّذي خَلَقَكُمْ وَ الَّذينَ مِنْ قَبْلِكُمْ لَعَلَّكُمْ تَتَّقُونَ » (بقره،21) ای مردم ، پروردگارتان را که شما و پیشینیانتان را بیافریده است، بپرستید. باشد که پرهیزگار شوید. خداوند درجایی دیگر، هدف اصلی خلقت جن وانس را ،عبادت بیان نموده است. «وَ ما خَلَقْتُ الْجِنَّ وَ الْإِنْسَ إِلاَّ لِيَعْبُدُونِ »(ذاریات، 56) زیرا، باکمک عبادت است که انسان رشد پیدا کرده وبه کمال می رسد.🌹🌹
این مسئله درروایات نیز آمده است .قال علی علیه السلام: لا خیر فی عباده لا علم فیها (مجلسی، 1404 ق، ج 78 : 75) عبادتی که خالی از معرفت باشد، خیری در آن نیست. پس، آنچه باعث تربیت ورشد وکمال انسان می شود، باید در بندگی ومعرفت وعبودیت جستجو کرد.🌹🌹🌹🍀🍀@sadrasadat96

۴- زهد
در مورد استفاده از انواع نعمتها و زینتها، اسلام مانند تمام موارد، حد اعتدال را انتخاب کرده است نه مانند بعضی که می پندارند استفاده از زینتها و تجملات هرچند به صورت معتدل بوده باشد مخالف زهد و پارسایی است و نه مانند تجمل پرستانی که غرق در زینت و تجمل می شوند و تن به هر گونه عمل نادرستی برای رسیدن به این هدف نامعقول انجام می دهند. 🌹🍀برای اینکه بفهمیم زهد داریم یانه ،نشانه آن را خداوند اینگونه بیان می فرما ید: « لِكَيْلا تَأْسَوْا عَلى‏ ما فاتَكُمْ وَ لا تَفْرَحُوا بِما آتاكُمْ وَ اللَّهُ لا يُحِبُّ كُلَّ مُخْتالٍ فَخُورٍ» (حدید، 23) بر آنچه از دستتان می رود اندوهگین نباشید و بدآنچه به دستتان می آید شادمانی نکنید و خدا هیچ متکبر خودستایی را دوست ندارد". هم چنین، رسول الله صلی الله علیه و آله و سلم فرمود: بی توجهی به دنیا، برترین عبادت خداوند است .(نوری، 1408 ق، ج 2 : 333)🌹🌹
نویسنده کتاب مراحل اخلاق درقرآن درهمین مورد نوشته اند:"زهد راستین آن است که، انسان نسبت به غیر خدا زاهد یعنی ، بی رغبت ونسبت به خدا راغب باشد و"ماسوی اللّه" رابرای" اللّه" ترک کند. "(جوادی آملی ،ج11 ، 1390: 173)🌹🍀 وقتی انسان بتواند ازبند تعلقات ووابستگیهای این دنیا، خود را رها کند وهمه چیز را فقط درکنارخدا ببیند،آنگاه پر پرواز پیدا کرده ومسیر کمال را با سرعت بیشتری می پیماید.برگرفته از کتاب تربیت نفس در قرآن🌹🌹🌹🍀🍀@sadrasadat96

🌹🌹🌹🍀🍀عوامل تربیت نفس در قرآن🌹قسمت سوم🌹
۵- همنشینی با نیکان
انسان از آنجا که خوی پذیر است و از رفتار دیگران اثر می پذیرد، لذا، توصیه شده است که انسان از هم نشینی با افراد فاسق و هوی پرست خودداری کند و فقط با نیکان و صالحان مجالست داشته باشد .آیه وروایت زیر، بحث مارا کاملتر میکند.🌹🍀
خداوند می فرماید:« ما سَلَكَكُمْ في‏ سَقَرَ * قالُوا لَمْ نَكُ مِنَ الْمُصَلِّينَ * وَ لَمْ نَكُ نُطْعِمُ الْمِسْكينَ*وَ كُنَّا نَخُوضُ مَعَ الْخائِضينَ» (مدثر، 45 – 42) ( از گناهکاران می پرسند) چه چیز شما را به جهنم کشانید؟ می گویند: ما از نمازگزاران نبودیم و فقرا را اطعام نمی کردیم و با اهل باطل، نشست و برخاست داشتیم.🌹🌹هم چنین، حواریون از حضرت عیسی علیه السلام سؤال کردند: با چه کسی همنشینی کنیم؟ فرمود: با کسی که دیدن او، شما را به یاد خدا بیندازد و سخن او، بر دانش شما بیفزاید و عمل او، شما را نسبت به آخرت متوجه و متمایل سازد. (مجلسی، 1404 ق، ج 77 : 147) پس، یکی از عوامل مهم تأ ثیرگذار در سرنوشت ما ،دوستانمان هستند. « قالَ يا نُوحُ إِنَّهُ لَيْسَ مِنْ أَهْلِكَ إِنَّهُ عَمَلٌ غَيْرُ صالِح‏» (هود، 46 ) خدا (در پاسخ نوح) فرمود اى نوح پسر تو از اهل تو نبود، زيرا كه او داراى عمل ناشايسته بود. اگر شرط دوستی، تقوا باشد سبب رشد مان می شود، وگرنه، منجر به سقوط می گردد.🌹🌹🌹🍀🍀@sadrasadat96

🌹🌹🌹🍀🍀
۶- تواضع
تواضع آن است که "انسان، خود را از کسانی که در جاه و مقام از او پایین ترند، برتر نداند و نیز به معنای شکسته نفسی و افتادگی آمده است که آدمی خود را از دیگران بالاتر نبیند ."( نراقی، 1378 : 250). به عبارتی بهتر، مفهوم تواضع به معنای کوچکی کردن و به دیگران ارج نهادن است. نه آنکه خود را خوار کردن و زیر بار ذلت رفتن باشد. تواضع، اقدامی است که فرد ،داوطلبانه در برابر دیگران به خاطر امتیازاتی که در آنان احساس می کند، انجام می دهد. ممکن است فردی خود را در برابر دیگران از جهتی یا جهاتی دارای امتیاز ببیند،🌹🍀 برای اینکه مبادا به غرور و تکبر مبتلا شود. باید به جهات امتیاز خود توجه نکند، بلکه به امتیازهای دیگران ،حتی احتمال پاره ای امتیازات در آنان توجه کرده و به خاطر همان جهات امتیاز، فروتنی کند. اما ذلت، امری است که معمولاً از ناحیه دیگران تحمیل می گردد و در ذلت، فرد ذلت پذیر تحقیر می شود. اگر تواضع با ذلت همراه شود، مردود است.🌹🌹
ایمان و اعتقاد به خدا ،تمام شئون زندگی انسان مؤمن را در بر می گیرد. آن گونه که آثار بندگی خدا، در رفتار و گفتار او آشکار می شود. یکی از برجستگیهای اخلاقی که قرآن کریم در وصف بندگان خدا بیان کرده، رفتار متواضعانه آنان است ومی فرماید:« وَ عِبادُ الرَّحْمنِ الَّذينَ يَمْشُونَ عَلَى الْأَرْضِ هَوْناً وَ إِذا خاطَبَهُمُ الْجاهِلُونَ قالُوا سَلاماً » ( فرقان، 63) بندگان خدای رحمان کسانی اند که با تواضع روی زمین راه می روند و چون نادانان خطابشان کنند، سخن نرم و مسالمت جویانه گویند. 🌹🍀خدای سبحان به رهبر اسلام چنین سفارش می کند: « وَ اخْفِضْ جَناحَكَ لِمَنِ اتَّبَعَكَ مِنَ الْمُؤْمِنينَ » ( شعرا، 215) در برابر هر یک از مؤمنان که از تو پیروی می کنند، فروتنی کن همچنین سرفصل دعوت پیامبران، فراخوانی مردم به پرستش خدای یگانه است ومی فر ماید:«وَ لَقَدْ بَعَثْنَا فِي کُلِّ أُمَّةٍ رَسُولاً أَنِ اعْبُدُوا اللَّهَ وَ اجْتَنِبُوا الطَّاغُوتَ»( نحل ، 36) ما در هر امتى رسولى برانگيختيم كه: «خداى يكتا را بپرستيد و از طاغوت اجتناب كنيد!»🌹🌹🌹🍀🍀@sadrasadat96

🌹🌹🌹🍀🍀عوامل تربیت نفس در قرآن🌹قسمت چهارم🌹۷- توبه توبه ، يك نوع قيام درونی عليه خويش است كه در اين قيام مقدس، قواي فرشته سيرت با قواي شيطاني مبارزه مي كند. روح و ضمير انسان از گناه و معصيت ، متلاطم مي شوند و ندامت و پشيماني به قلب او روي مي آورد . سر انجام ،دستخوش اندوه و حسرت شده و در پيشگاه پروردگار متعال، لب به عذرخواهي و استغفار مي گشايد و مسير زندگي خود را تغيير مي دهد و از گناهان دست بر مي دارد و برجبران كوتاهي ها تصميم مي گيرد. 🌹🍀
اميرمؤمنان عليه السلام ،توبه را چنين معني مي كند: « التوبة ندم بالقلب و استغفار باللسان و بالجواره و اضمار أن لايعود»( تميمي آمدي، 1366، ج2 : 126)؛ توبه، عبارت از پشيماني قلبي، آمرزش خواهي زباني، ترك (عملي ) گناه با اندام و تصميم بر عدم بازگشت (به گناه ) است.🌹🍀
توبه، گناهان را مي شويد و دل ها را از زنگار پاك مي كند، و زمينه عبوديت و بندگي انسان را فراهم مي آورد.از اين رو، اولين مرحله سير به سوي خدا و رسيدن به مقام قرب الهي ناميده شده است. توبه ،يك وظيفه واجب است و قرآن كريم هفت مرتبه با جمله «توبوا»، همه مردم را به آن فرمان داده است. از جمله: « وَتُوبُوا إِلَى اللَّهِ جَمِيعًا أَيُّهَ الْمُؤْمِنُونَ لَعَلَّكُمْ تُفْلِحُونَ »( نور، 31) هان! اى مؤمنين، همگى به سوى خدا توبه بريد، تا شايد رستگار گرديد.🌹🌹🌹🍀🍀@sadrasadat96

🌹🌹🌹🍀🍀از طرفي تأخير اند اختن و امروز و فردا كردن در توبه، بازگشت از گناه و معصيت رامشكل تر مي كند. تا جايي كه نفس با گناه انس گرفته، برگشت را غير ممكن مي سازد. ايام جواني، بهترين فرصت براي تغيير از زشتي ها و پليدي ها به سوي پاكي هاست.پس،باید توبه و استغفار کند. راه توبه و جبران گناه ،همیشه برای بندگان باز است. پیامبر اکرم (ص) می فرماید: برای هر دردی دارویی است و داروی گناهان استغفار می باشد.(عاملی، 1360، ج 11 : 354) اولیای الهی به منظور تأدیب خویش، تکالیف و انجام اموری را بر خود لازم می کردند از قبیل شب زنده داری، گرسنگی، روزه داری و کم گویی.
سالك با حركت در منازل سلوك ،هر لحظه باخطاها و لغزشهايي به تناسب آن منازل رو به روست. بايد از آنها توبه كند و رو به سوي خداآورد. در آغاز سلوك از مخالفت با حق و گناه توبه مي كند و به اطاعت او باز مي گردد. در مراحل بالاتر، از غفلت و فراموشي خدا به ذكر و طلب او باز مي گردد و در نهايت از خود و رسوم خودي به فناي در وجه حق باز گشت مي كند. از اين رو، توبه از حرامها خلاصه نمي شود و در هر منزلي از منازل سير، توبه اي هست. خداي متعال همه مؤمنان را به باز گشت به حق و توبه در مراحل گوناگون سير، دعوت مي كند، « يا أَيُّهَا الَّذينَ آمَنُوا تُوبُوا إِلَى اللَّهِ تَوْبَةً نَصُوحا» (تحریم، 8) اى كسانى كه ايمان آورده‏ايد بسوى خدا توبه كنيد، توبه‏اى خالص.
گاهی درمتون دینی از توبه انبيا (ع) و امامان معصوم (ع) سخن رفته است. 🌹🍀مثل ،توبه حضرت آدم(ع) « فَتَلَقَّى آدَمُ مِنْ رَبِّهِ كَلِماتٍ فَتابَ عَلَيْهِ إِنَّهُ هُوَ التَّوَّابُ الرَّحيمُ» ( بقره، 37) سپس آدم از پروردگارش كلماتى دريافت داشت (و با آنها توبه كرد.) و خداوند توبه او را پذيرفت چرا كه خداوند توبه ‏پذير و مهربان است. توبه در آنان ،به معناي بازگشت از حرام ها نيست، بلكه، به تناسب منزلت عبودي آنان و در مدارج بالاي سلوك است.ازامام صادق(ع) درباره توبه ومراتب آن آمده است: 🌹🌹
"توبه، رشته جذبي ازخداي متعال و كشش عنايت اوست. براي بنده لازم است كه در هرحالي از حالات توبه كند و برآن مداومت ورزد. پس براي هرگروهي از بندگان، توبه اي هست. 🌹توبه انبيا از اضطراب سّر، توبه اوليا از خطوراتي كه به باطن آنان راه مي يابد، توبه اصفيا از توجه به خود، توبه خواص ازاشتغال به غيرالله، و توبه عوام از گناه است." ( منسوب به امام ششم(ع)، 1360، باب 44 : 97) از اين سخن امام (ع) به روشني مي توان دريافت كه گناه و لغزش در حركت به سوي خدا داراي مراتبي است و آنان كه در مراتب بالاي بندگي و قرب به خدا هستند نيز از گونه اي لغزش و گناه به تناسب منزلت خود بر كنار نيستند و بايد از آن توبه كنند. تا لطف خداوند متعال نباشد، سالك به خود نمي آيد، توبه نمي كند و به سوي خدا باز نمي گردد. 🌹پس از توبه نيز، تا رحمت و بخشش الهي اورا فرا نگيرد وتوبه او را نپذيرد، راهي براي نجات و رهايي ندارد. پس ، هر توبه و بازگشت بنده به سوي خداي متعال، بين دو توبه از سوي خداي متعال است؛ بازگشتي از خدا با رحمت به سوي بنده براي جذ ب او وتوفيق يافتن براي توبه و بازگشتي هم پس از توبه بنده با بخشش وپذ يرش توبه او و پاك كردن آثار گناهان و لغزشها در جان او.🌹🌹🌹🍀🍀@sadrasadat96