🌹🌹🌹🍀🍀شهید مطهری درباره ایمان وعمل صالح می فر ماید:"خداوند در سوره‌ی عصر می‌فرماید که انسان جز با داشتن چهار خصلت، زیانکار و بدبخت است: اوّل ایمان، دوّم عمل صالح، سوّم وادار کردن افراد، یکدیگر را به حق و چهارم توصیه‌ی افراد، یکدیگر را به صبر و خویشتن داری. این چهار رکن، چهار ستون کاخ سعادت بشر می‌باشند." (مطهری،1374: 43) پس،انسان در پرتو ایمان می‌تواند مسیر تعالی را بپیماید و به کمال نهایی دست یابد. بر اثر ایمان، بشر به بالاترین مدارج سعادت دردنیا وعقبی نائل می‌شود. حضرت علی (علیه السلام) در این باره می‌فرماید:" گواه ایمان باطنی افراد، بسیاری تقوی، مالکیت شهوات و پیروزی بر هوای نفس است."( تمیمی آمدی،1366: 864)🌹🌹🌹🍀🍀@sadrasadat96

🌹🌹🌹🍀🍀به طور کلی می‌توان گفت که ایمان به خداوند، برای انسان ثمراتی را به دنبال دارد و مایه سعادت او در دنیا و آخرت می‌شود و این آثار و ثمرات فقط مختص خود فرد نمی‌شود، بلکه در اجتماع نیز اثرات مطلوبی را بر جای می‌گذارد که با استناد به آیات در ادامه به آن خواهیم پرداخت.🌹🌹
از جمله آثار فردی ایمان می¬توان به توکل به خدا: « إِنَّمَا الْمُؤْمِنُونَ الَّذينَ إِذا ذُكِرَ اللَّهُ وَجِلَتْ قُلُوبُهُمْ وَ إِذا تُلِيَتْ عَلَيْهِمْ آياتُهُ زادَتْهُمْ إيماناً وَ عَلى‏ رَبِّهِمْ يَتَوَكَّلُونَ » (انفال،2) مؤمنان، تنها كسانى هستند كه هر گاه نام خدا برده شود، دلهاشان ترسان ميگردد و هنگامى كه آيات او بر آنها خوانده مى‏شود، ايمانشان فزونتر مى‏گردد و تنها بر پروردگارشان توكل دارند. عفت و پاکدامنی: « وَ الَّذينَ هُمْ لِفُرُوجِهِمْ حافِظُونَ » (مؤمنون،5) و آنها كه دامان خود را (از آلوده‏شدن به بى‏عفتى) حفظ مى‏كنند. روی گردانی از امور لغو و بیهوده: « وَ الَّذِينَ هُمْ عَنِ اللَّغْوِ مُعْرِضُونَ‌ » (مؤمنون،3)، محافظت بر ادای فرائض: « وَ الَّذِينَ هُمْ عَلَى صَلَوَاتِهِمْ يُحَافِظُونَ‌ » (مؤمنون،9) وخضوع 🌹🍀در نماز: « الَّذِينَ هُمْ فِي صَلاَتِهِمْ خَاشِعُونَ‌ » (مؤمنون،2) اشاره کرد. همچنین در بعد اجتماعی نیز ایمان برکات و ثمراتی را برای جامعه اسلامی به همراه دارد که از جمله‌ی آنها می توان این موارد را نام برد: اصلاح اجتماع از طریق ترویج توسعه امر به معروف و نهی از منکر « يَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَ يَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنْکَرِ » (توبه،71)؛ ایجاد رقابت سالم از طریق پیشی گرفتن در امور خیر « أُولٰئِکَ يُسَارِعُونَ فِي الْخَيْرَاتِ وَ هُمْ لَهَا سَابِقُونَ‌ » (مؤمنون،61) و تقویت پیوندهای اجتماعی از طریق تقویت روحیه پایبندی به تعهّدات و قراردادها « وَ الَّذِينَ هُمْ لِأَمَانَاتِهِمْ وَ عَهْدِهِمْ رَاعُونَ‌«. (مؤمنون،8)🌹🌹🌹🍀🍀@sadrasadat96

🌹🌹🌹🌹🍀🍀امّا رکن دیگر رسیدن به سعادت ،عمل صالح است که در حقیقت میوه درخت ایمان است و د و رکن اساسی دارد. یکی نیت پاک و دیگری کارمفید. بنابراین، عمل صالح منحصر در نماز و روزه، حج و زکات و... نیست، بلکه هر کار مفیدی که با نیت پاک انجام پذیرد. عمل صالح شمرده می‌شود، هر چند اندک و ناچیز باشد و آنچه در عمل صالح مهم است، قصد قربت و تقرّب به پروردگار است. خداوند درهمین مورد فر موده است: « مَنْ عَمِلَ صالِحاً مِنْ ذَكَرٍ أَوْ أُنْثى‏ وَ هُوَ مُؤْمِنٌ فَلَنُحْيِيَنَّهُ حَياةً طَيِّبَةً »( نحل، 97) هر کس کار شایسته‌ای انجام دهد، خواه مرد باشد یا زن، در حالی که مؤمن است؛ او را به حیاتی پاک زنده می‌داریم.🌹🍀
قرآن کریم می فرماید: « إِلَيْهِ يَصْعَدُ الْکَلِمُ الطَّيِّبُ وَ الْعَمَلُ الصَّالِحُ يَرْفَعُهُ »)فاطر، 10) سخن درست و پاک به سوی او بالا می رود و عمل نیک است که آن را بالا می برد. نقش عمل صالح را این می داند که باعث صعود و ارتقاء درجه سخن نیکو می شود . شاید بتوان گفت که این دو مکمل هم بوده و اثر مستقیم در نیل به زندگی سعادتمندانه دارند. پیامبر رحمت حضرت ختمی مرتبت (ص) در مورد رابطه گفتار یا دانش با عمل می فرماید: من عمل بما علم، رزقه الله علم ما لم یعلم؛ هر که به آنچه می داند عمل کند خداوند دانش آنچه را که نمی داند به او می آموزد. (مجلسی، 1404 ق، ج 78 : 189)🌹🌹🌹🍀🍀@sadrasadat96

🌹🌹🌹🍀🍀خداوند، هرکسی راکه دوست داشته باشد، زندگی وحیات پرازبرکت وصفاوطاعت وبندگی می بخشد. در همین رابطه امام صادق (ع) می فرماید: إذا أحب الله عبداً ألهمه الطاعه، و الزمه القناعه، و فقّهه فی الدین، و قوّاه بالیقین، فاکتفی بالکفاف، و اکتسی بالعفاف ...(مجلسی، 1404 ق ، ج 103 : 26) زمانی که خداوند بنده ای را دوست داشته باشد، طاعت و بندگی را به او الهام می کند و او را ملازم قناعت می سازد و در دین فقیه می گرداند و به یقین قدرت می بخشد و به کفاف روز بی نیازش می سازد و لباس عفت و پاکدامنی به او می پوشاند . 🌹🍀اگر ایمان، در اعماق جان انسان نفوذ کند در اعمال انسان تأثیر می‌گذارد و عمل او را صالح می‌کند و انجام اعمال صالح نیز، باعث تقویت و افزایش ایمان می‌¬گردد. در واقع، ایمان و احساس وابستگی به قدرت الهی به انسان، امید، عشق و مسئولیت می‌دهد. اگر انسانی نیز که عقیده دارد، هر لحظه زیر نظر خداوند است و ذره‌ای از خیر و شر او مورد غفلت نیست در دلش چراغ امید، روشن می‌شود و با عشق و مسئولیت راه را می‌پیماید. با توجه به آیات قرآن، ایمان و عمل صالح، هر دو در کنار هم، ثمرات و آثاری را به دنبال دارند که در واقع، سعادت انسان را در دنیا و آخرت تأمین می‌کنند. 🌹🌹🌹🍀🍀@sadrasadat96

🌹🌹🌹🍀🍀از فوائد و آثار پیوند ایمان و عمل صالح عبارتند از: رسیدن به حیات طیبه: « وَ هُوَ مُؤْمِنٌ فَلَنُحْيِيَنَّهُ حَياةً طَيِّبَة » (نحل، 97) در حالى كه مؤمن است او را به حياتى پاك زنده مى‏داريم . نورانیت دل: « لِيُخْرِجَ الَّذينَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ مِنَ الظُّلُماتِ إِلَى النُّور »( طلاق،11 ) تا كسانى را كه ايمان آورده و كارهاى شايسته انجام داده‏اند از تاريكيها بسوى نور خارج سازد. استجابت دعاها « وَ يَسْتَجِيبُ الَّذِينَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصَّالِحَاتِ » (شوری،26 )، دو چندان شدن حسنات « فَأُولٰئِکَ لَهُمْ جَزَاءُ الضِّعْفِ بِمَا عَمِلُوا » (سباء،37)، بخشش گناهان « لَنُکَفِّرَنَّ عَنْهُمْ سَيِّئَاتِهِمْ » (عنکبوت،7 )، دستیابی به پاداش جاودان « فَلَهُمْ أَجْرٌ غَيْرُ مَمْنُونٍ‌ » ( تین ،6) و محبوب شدن در دلهاست. « سَيَجْعَلُ لَهُمُ الرَّحْمٰنُ وُدّاً » (مریم ،96) 🌹🌹🌹🍀🍀@sadrasadat96

🌹🌹🌹🍀🍀نتایج تربیت نفس در قرآن🌹🍀4- قرب ولقاءالهی🌹🍀
مهمترین و اصلی ترین نتیجه ای که در دنیا و آخرت شخص مجاهد بدان دست می یابد، قرب به پروردگار است. مشاهده می کنیم که خداوند متعال در سوره واقعه، افراد را به سه دسته، مقربین ، اصحاب یمین و اصحاب شمال تقسیم می کند که گروه اول مقربین هستند و پیشی گیرندگان نامیده شده اند «وَ السَّابِقُونَ السَّابِقُونَ‌* أُولٰئِکَ الْمُقَرَّبُونَ‌ ».( واقعه، 11- 10)🌹🍀
مفسرین در تفسیر این آیه آورده اند:" مقربین را، بلندمرتبه ترین طبقات اهل سعادت دانسته اند که طاعت آنها به بالاترین مراتب رحمت پروردگار، نزدیکتر از دیگران است.” (طبرسی، 1372، ج 9 : 325) ویا مفسر دیگری فرموده است: " این مقام از تکمیل عبودیت، هنگامی حاصل می شود که بنده، تابع محض باشد و اراده و عملش را تابع اراده مولایش کند و هیچ چیز نخواهد و عمل نکند، مگر بر وفق اراده مولایش. جایگاه این افراد بالاترین مراتب بهشت در «فِي مَقْعَدِ صِدْقٍ عِنْدَ مَلِيکٍ مُقْتَدِرٍ»(قمر، 55) است." (طباطبایی، 1417 ق، ج 19 : 120).🌹🌹🌹🍀🍀@sadrasadat96

🌹🌹🌹🍀🍀قرب، امری است اکتسابی، که با توسل به ایمان ، عبادت و عمل صالح محقق می شود. سپس، چون عبودیت و میزان کمال افراد متفاوت است، قرب نیزدارای مراتب است و درجاتی دارد که در آیه «لَهُمْ دَرَجَاتٌ عِنْدَ رَبِّهِمْ »( انفال، 4) براى آنان درجاتى (مهم) نزد پروردگارشان است، به آن اشاره دارد .حال، این نزدیکی به خداچگونه است؟ درتفسیر این آیه آورده اند: "نزديك بودن خداى تعالى، قرب مكانى و زمانى و شرفى و رتبه‏اى نيست،🌹🍀 بلكه قرب خداوند هيچ ماهيتى ندارد تا اينكه حدّ و تعريف داشته باشد و كيفيتى ندارد تا با رسم تعريف شود، بلكه قرب خداوند، نزديك بودن قيّومى است، مانند قرب آنچه كه قوام و استوارى اشيا به آن است، بلكه مانند قرب وحدت به مراتب اعداد است." (گنابادی، 1372، ج2 : 374)🌹🍀
منظوراز" درجات" در جمله« لَهُمْ دَرَجَاتٌ عِنْدَ رَبِّهِمْ » مراتب قرب و منزلت و درجات كرامت معنوى است و مغفرت و بهشت از آثار مراتب قرب به خدا است. البته، درجاتى كه خداى تعالى در اين آيه، براى مؤمنين نامبرده اثبات مى‏كند، تمامى آن براى فرد فرد مؤمنين نيست، بلكه مجموع آن براى مجموع مؤمنين است، براى اينكه درجات مذكور از آثار و لوازم ايمان است و چون ايمان داراى مراتب مختلفى است، لذا درجات هم كه خداوند به ازاى آن مى‏دهد مختلف مى‏باشد. بعضى از مؤمنين كسانى هستند كه يكى از آن درجات را دارا مى‏شوند، بعضى ديگر دو درجه و بعضى چند درجه، برحسب اختلافى كه در مراتب ايمان ايشان است.🌹🌹🌹🍀🍀@sadrasadat96

🌹🌹🌹🍀🍀نهایت قرب پروردگار، حضور در مجلس صدق است و قرار گرفتن در پناه و کفایت او: «إِنَّ الْمُتَّقِينَ فِي جَنَّاتٍ وَ نَهَرٍ * فِي مَقْعَدِ صِدْقٍ عِنْدَ مَلِيکٍ مُقْتَدِرٍ »( قمر، 55- 54) یقيناً پرهيزگاران در باغها و نهرهاى بهشتى جاى دارند، در جايگاه صدق نزد خداوند مالك مقتدر! پس نتیجه می گیریم، هر چه مجاهده با نفس بیشتر باشد ، 🌹🍀ثمره اش ،قرب و نزدیکی بیشتر به خداوند عالمیان است ولذ ت قرب به خداوندآنقدر زیاداست كه رياضت و مجاهدت و شب زنده‏دارى و تشنگى نيمروزرا بر سالكان، آسان کرده است. خداوند درباره راه نزدیکی به خداوند می فرماید: « ‏وَ مِنَ الْأَعْرابِ مَنْ يُؤْمِنُ بِاللَّهِ وَ الْيَوْمِ الْآخِرِ وَ يَتَّخِذُ ما يُنْفِقُ قُرُباتٍ عِنْدَ اللَّهِ وَ صَلَواتِ الرَّسُولِ أَلا إِنَّها قُرْبَةٌ لَهُم » (توبه،99) گروهى (ديگر) از عربهاى باديه ‏نشين، به خدا و روز رستاخيز ايمان دارند و آنچه را انفاق مى‏كنند، مايه تقرّب به خدا و دعاى پيامبر مى‏دانند. آگاه باشيد، اينها مايه تقرّب آنهاست! 🌹🌹🌹🍀🍀@sadrasadat96

🌹🌹🌹🍀🍀از ثمرات قرب به خدا،رسیدن به لقاءالله است . منظور از «لقاء» و ملاقات خداوند، ملاقات حسى، مانند ملاقات افراد بشر با يكديگر نيست. به عبارت بهتر، خداوند نه جسم است و نه رنگ و مكان دارد كه با چشم ظاهر ديده شود، بلكه منظور مشاهده آثار قدرت او در صحنه قيامت و پاداشها و كيفرها و نعمتها و عذابهاى او است يا به معنى يك نوع شهود باطنى و قلبى است، زيرا انسان گاه، به جايى مى‏رسد كه گويى خدا را با چشم دل در برابر خود مشاهده مى‏كند، بطورى كه هيچ گونه شك و ترديدى براى او باقى نمى‏ماند.🌹🌹🌹🍀🍀@sadrasadat96

🌹🌹🌹🍀🍀امام صادق عليه السّلام از جدش امير المؤمنين عليه السّلام چنين نقل مى‏كند: "حقيقة السعادة ان يختم للرجل عمله بالسعادة، و حقيقة الشقاوة ان يختم للمرء عمله بالشقاوة.يعنى، حقيقت سعادت اين است كه آخرين مرحله زندگى انسان با عمل سعادتمندانه‏اى پايان پذيرد و حقيقت شقاوت اين است كه آخرين مرحله عمر با عمل شقاوتمندانه‏اى خاتمه يابد." ( نجفی خمینی، 1398ق ،ج 16:8) واین روایت به اين ترتيب، سعادت و شقاوت ذاتى را به كلى نفى مى‏كند و سرنوشت انسان را در گرو اعمالش دانسته و راه باز گشت را در تمام مراحل تا پايان عمر براى او باز مى گذارد.🌹🌹🌹🍀🍀@sadrasadat96

🌹🌹🌹🍀🍀درمجموع میتوان گفت كه، سالك در اثر مجاهد ت در طاعت و مراقبت در تهذيب نفس و توسل و استعانت و توجه به خدا به قرب او دست می یابد.هر اندازه‏اى كه از زندگى دنيوى مادى منقطع و علاقه و محبت او به دنيا كمتر باشد، به همين ميزان به زندگى آخرت ،گرايش و محبت و علاقه پيدا كرده و قهراً حالات روحانى و صفات متناسب با زندگى معنوى نورانى در نفس او نقش می بندد. بايد توجه داشت كه طهارت نفس مقام بسيار ارزشمندى است و اگر سالك به اين مقام رسید، درهای خير و رحمت و معرفت و نور براى اودردنیا بازشده و با عالم بالا ارتباط پيدا خواهد كرد ودر نهایت به قرب ولقاءالهی درسرای دیگر، دست می یابد.🌹🍀
در جمع بندی این فصل باید بگویم، تهذیب نفس واخلاق ووصول به کمال وتعالی انسان از نتایج اخلاقی ودنیوی و سعادت ورستگاری اخروی وقرب ولقاء الهی از نتایج اخلاقی واخروی تر بیت نفس می باشد که از خداوند توفیق رسیدن به همه آنها را برای همگان خواستارم.🌹🌹🌹🍀🍀
@sadrasadat96

🌹🌹🌹🍀🍀نتیجه گیری
از مباحث مطرح شده می توان دریافت که:
1-انسان ازدو بعد روحانی والهی وجسمانی وحیوانی تشکیل شده است وخداوند از روح خود در او دمیده واورا مسجود ملائکه قرار داده ودرآفرینش او ،تبارک الله احسن الخالقین فرموده است.
2- اول مربی ا نسان ،خود خداوند است واین ربّ بودن خود را بارها در قرآن بیان داشته است.🌹🍀
3- تربیت نفس، نقش اساسی وتعیین کننده در تأمین سعادت بشر ورسیدن او به کمال مطلوب الهی وانسانی دارد. ازآنجاکه انسان، موجودی تربیت پذیراست، خداوند،انبیاءرابه همراه کتاب ومیزان وبینّه کافی برای نیل به این هدف ، فرستاده است. - درقرآن جنبه های مختلف تربیت نفس بیان شده ،اعم ازاحوال نفس ،کمال نفس،ضرورت واهداف تربیت نفس،عوامل تربیت نفس،روشهای تربیت نفس ،آثارونتایج تربیت نفس.🌹🍀
4- مفاهیم مترادف با تربیت نفس درقرآن کریم عبارتند از :تز کیه،اصلاح ،تطهیر می باشد، ولی واژه تزکیه،معنای کاملتری از تربیت نفس را به همراه خود دارد.🌹🍀
5-از ماهیت نفس درقرآن به روح،ذات وحقیقت وقلب وباطن یاد شده است وباتوجه به اوصاف قرآن درباره آن ،توانایی صعود ونزول رادرمراتب کمال دارد. 🌹🌹🌹🍀🍀@sadrasadat96
6

🌹🌹🌹🍀🍀۵- از ماهیت نفس درقرآن به روح،ذات وحقیقت وقلب وباطن یاد شده است وباتوجه به اوصاف قرآن درباره آن ،توانایی صعود ونزول رادرمراتب کمال دارد.
6-اقسام مهم نفس درقرآن شامل، مسوله ،اماره ،لوامه،مطمئنه می باشد .انسان باید این مراحل را بشناسد وتلاش کند به کاملترین آنها که نفس مطمئنه است دست یابد.🌹🍀
7- ضرورت تربیت نفس در آیات قرآن بیان شده است تاانسان بتواند درسایه آن به مراحل کامل انسانیت برسد.
8-هدف اصلی تربیت نفس،رسیدن به قرب ولقاء الهی است که با تلاش ومجاهد ت فراوان وتهذیب نفس حاصل می شود .
9- باید موانع اصلی که در مسیر رسیدن به کمال نهایی وجود دارند شناخته شوند که شامل :هوای نفس، دنیاو شیطان می باشد. راه حل مقابله باآنها، همان ارتقاء ایمان وتقوی و خودسازی است.🌹🍀
10- نفس که تزکیه شود ،خود منشاء کمال طلبی،حقیقت جویی،عزت طلبی وعدالت طلبی می گردد.
11-کمال نفس در قرآن ،رسیدن به نفس مطمئنه وتخلق پیداکردن به اخلاق الهی است. دراین حالت است که خداوند، آن رابالفظ "راضیه" و"مرضیه" مخاطب قرار داده وبه بهشت ویژه ومخصوصش دعوت می کند.
12- این نفس کمال یافته منشاء صفاتی مثل بندگی،اخلاص ،توکل کردن وکمک به رسیدن به قرب الهی است.🌹🌹🌹🍀🍀@sadrasadat96

🌹🌹🌹🍀🍀۱۳-عواملی در تربیت نفس موثرندازجمله، دعا،تفکر،شکر،تقوا،وهمنشینی با نیکان......است. بعضی از این عوامل فردی است، مثل: توبه ،تفکر... وبعضی ازآنها اجتماعی است، مثل : خانواده ودوستان ....وبعضی از آنهااز طرف خداوند متعال است،مثل:هدایت تشریعی ودریافت فیض ورحمت الهی...🌹🍀
14- انذار و بشارت ویاد مرگ و قیامت و مراقبه و محاسبه و زهد وامر به معروف و نهی از منکر..... از روش های مهم تربیت نفس محسوب میشوند که بعضی از آنها ،توسط مربیان وفرستادگان الهی انجام می شود ،مثل :انذار وبشارت وموعظه بعضی توسط افرادیک جامعه عملی میشود، مثل:امر به معروف ونهی از منکروبرخی کاملا شخصی ودرونی است ونیاز به واعظ درونی دارد،مثل:زهد ومراقبه ومحاسبه . 🌹🍀
15- تربیت نفس، گاهی آثاراخلاقی دارد که در همین دنیا حاصل میشود، مانند: تهذیب نفس واخلاق و وصول به کمال وتعالی انسان وگاهی آثار آن اخروی است مانند: به کمال سعادت ورستگاری اخروی رسیدن ودر نهایت همه اینها به قرب ولقاء الهی دست پیدا کردن می باشد. 🌹🌹🌹🍀🍀@sadrasadat96