🌹🌹🌹🍀🍀عوامل تربیت نفس در قرآن🌹قسمت سوم🌹
۵- همنشینی با نیکان
انسان از آنجا که خوی پذیر است و از رفتار دیگران اثر می پذیرد، لذا، توصیه شده است که انسان از هم نشینی با افراد فاسق و هوی پرست خودداری کند و فقط با نیکان و صالحان مجالست داشته باشد .آیه وروایت زیر، بحث مارا کاملتر میکند.🌹🍀
خداوند می فرماید:« ما سَلَكَكُمْ في‏ سَقَرَ * قالُوا لَمْ نَكُ مِنَ الْمُصَلِّينَ * وَ لَمْ نَكُ نُطْعِمُ الْمِسْكينَ*وَ كُنَّا نَخُوضُ مَعَ الْخائِضينَ» (مدثر، 45 – 42) ( از گناهکاران می پرسند) چه چیز شما را به جهنم کشانید؟ می گویند: ما از نمازگزاران نبودیم و فقرا را اطعام نمی کردیم و با اهل باطل، نشست و برخاست داشتیم.🌹🌹هم چنین، حواریون از حضرت عیسی علیه السلام سؤال کردند: با چه کسی همنشینی کنیم؟ فرمود: با کسی که دیدن او، شما را به یاد خدا بیندازد و سخن او، بر دانش شما بیفزاید و عمل او، شما را نسبت به آخرت متوجه و متمایل سازد. (مجلسی، 1404 ق، ج 77 : 147) پس، یکی از عوامل مهم تأ ثیرگذار در سرنوشت ما ،دوستانمان هستند. « قالَ يا نُوحُ إِنَّهُ لَيْسَ مِنْ أَهْلِكَ إِنَّهُ عَمَلٌ غَيْرُ صالِح‏» (هود، 46 ) خدا (در پاسخ نوح) فرمود اى نوح پسر تو از اهل تو نبود، زيرا كه او داراى عمل ناشايسته بود. اگر شرط دوستی، تقوا باشد سبب رشد مان می شود، وگرنه، منجر به سقوط می گردد.🌹🌹🌹🍀🍀@sadrasadat96

🌹🌹🌹🍀🍀
۶- تواضع
تواضع آن است که "انسان، خود را از کسانی که در جاه و مقام از او پایین ترند، برتر نداند و نیز به معنای شکسته نفسی و افتادگی آمده است که آدمی خود را از دیگران بالاتر نبیند ."( نراقی، 1378 : 250). به عبارتی بهتر، مفهوم تواضع به معنای کوچکی کردن و به دیگران ارج نهادن است. نه آنکه خود را خوار کردن و زیر بار ذلت رفتن باشد. تواضع، اقدامی است که فرد ،داوطلبانه در برابر دیگران به خاطر امتیازاتی که در آنان احساس می کند، انجام می دهد. ممکن است فردی خود را در برابر دیگران از جهتی یا جهاتی دارای امتیاز ببیند،🌹🍀 برای اینکه مبادا به غرور و تکبر مبتلا شود. باید به جهات امتیاز خود توجه نکند، بلکه به امتیازهای دیگران ،حتی احتمال پاره ای امتیازات در آنان توجه کرده و به خاطر همان جهات امتیاز، فروتنی کند. اما ذلت، امری است که معمولاً از ناحیه دیگران تحمیل می گردد و در ذلت، فرد ذلت پذیر تحقیر می شود. اگر تواضع با ذلت همراه شود، مردود است.🌹🌹
ایمان و اعتقاد به خدا ،تمام شئون زندگی انسان مؤمن را در بر می گیرد. آن گونه که آثار بندگی خدا، در رفتار و گفتار او آشکار می شود. یکی از برجستگیهای اخلاقی که قرآن کریم در وصف بندگان خدا بیان کرده، رفتار متواضعانه آنان است ومی فرماید:« وَ عِبادُ الرَّحْمنِ الَّذينَ يَمْشُونَ عَلَى الْأَرْضِ هَوْناً وَ إِذا خاطَبَهُمُ الْجاهِلُونَ قالُوا سَلاماً » ( فرقان، 63) بندگان خدای رحمان کسانی اند که با تواضع روی زمین راه می روند و چون نادانان خطابشان کنند، سخن نرم و مسالمت جویانه گویند. 🌹🍀خدای سبحان به رهبر اسلام چنین سفارش می کند: « وَ اخْفِضْ جَناحَكَ لِمَنِ اتَّبَعَكَ مِنَ الْمُؤْمِنينَ » ( شعرا، 215) در برابر هر یک از مؤمنان که از تو پیروی می کنند، فروتنی کن همچنین سرفصل دعوت پیامبران، فراخوانی مردم به پرستش خدای یگانه است ومی فر ماید:«وَ لَقَدْ بَعَثْنَا فِي کُلِّ أُمَّةٍ رَسُولاً أَنِ اعْبُدُوا اللَّهَ وَ اجْتَنِبُوا الطَّاغُوتَ»( نحل ، 36) ما در هر امتى رسولى برانگيختيم كه: «خداى يكتا را بپرستيد و از طاغوت اجتناب كنيد!»🌹🌹🌹🍀🍀@sadrasadat96

🌹🌹🌹🍀🍀عوامل تربیت نفس در قرآن🌹قسمت چهارم🌹۷- توبه توبه ، يك نوع قيام درونی عليه خويش است كه در اين قيام مقدس، قواي فرشته سيرت با قواي شيطاني مبارزه مي كند. روح و ضمير انسان از گناه و معصيت ، متلاطم مي شوند و ندامت و پشيماني به قلب او روي مي آورد . سر انجام ،دستخوش اندوه و حسرت شده و در پيشگاه پروردگار متعال، لب به عذرخواهي و استغفار مي گشايد و مسير زندگي خود را تغيير مي دهد و از گناهان دست بر مي دارد و برجبران كوتاهي ها تصميم مي گيرد. 🌹🍀
اميرمؤمنان عليه السلام ،توبه را چنين معني مي كند: « التوبة ندم بالقلب و استغفار باللسان و بالجواره و اضمار أن لايعود»( تميمي آمدي، 1366، ج2 : 126)؛ توبه، عبارت از پشيماني قلبي، آمرزش خواهي زباني، ترك (عملي ) گناه با اندام و تصميم بر عدم بازگشت (به گناه ) است.🌹🍀
توبه، گناهان را مي شويد و دل ها را از زنگار پاك مي كند، و زمينه عبوديت و بندگي انسان را فراهم مي آورد.از اين رو، اولين مرحله سير به سوي خدا و رسيدن به مقام قرب الهي ناميده شده است. توبه ،يك وظيفه واجب است و قرآن كريم هفت مرتبه با جمله «توبوا»، همه مردم را به آن فرمان داده است. از جمله: « وَتُوبُوا إِلَى اللَّهِ جَمِيعًا أَيُّهَ الْمُؤْمِنُونَ لَعَلَّكُمْ تُفْلِحُونَ »( نور، 31) هان! اى مؤمنين، همگى به سوى خدا توبه بريد، تا شايد رستگار گرديد.🌹🌹🌹🍀🍀@sadrasadat96

🌹🌹🌹🍀🍀از طرفي تأخير اند اختن و امروز و فردا كردن در توبه، بازگشت از گناه و معصيت رامشكل تر مي كند. تا جايي كه نفس با گناه انس گرفته، برگشت را غير ممكن مي سازد. ايام جواني، بهترين فرصت براي تغيير از زشتي ها و پليدي ها به سوي پاكي هاست.پس،باید توبه و استغفار کند. راه توبه و جبران گناه ،همیشه برای بندگان باز است. پیامبر اکرم (ص) می فرماید: برای هر دردی دارویی است و داروی گناهان استغفار می باشد.(عاملی، 1360، ج 11 : 354) اولیای الهی به منظور تأدیب خویش، تکالیف و انجام اموری را بر خود لازم می کردند از قبیل شب زنده داری، گرسنگی، روزه داری و کم گویی.
سالك با حركت در منازل سلوك ،هر لحظه باخطاها و لغزشهايي به تناسب آن منازل رو به روست. بايد از آنها توبه كند و رو به سوي خداآورد. در آغاز سلوك از مخالفت با حق و گناه توبه مي كند و به اطاعت او باز مي گردد. در مراحل بالاتر، از غفلت و فراموشي خدا به ذكر و طلب او باز مي گردد و در نهايت از خود و رسوم خودي به فناي در وجه حق باز گشت مي كند. از اين رو، توبه از حرامها خلاصه نمي شود و در هر منزلي از منازل سير، توبه اي هست. خداي متعال همه مؤمنان را به باز گشت به حق و توبه در مراحل گوناگون سير، دعوت مي كند، « يا أَيُّهَا الَّذينَ آمَنُوا تُوبُوا إِلَى اللَّهِ تَوْبَةً نَصُوحا» (تحریم، 8) اى كسانى كه ايمان آورده‏ايد بسوى خدا توبه كنيد، توبه‏اى خالص.
گاهی درمتون دینی از توبه انبيا (ع) و امامان معصوم (ع) سخن رفته است. 🌹🍀مثل ،توبه حضرت آدم(ع) « فَتَلَقَّى آدَمُ مِنْ رَبِّهِ كَلِماتٍ فَتابَ عَلَيْهِ إِنَّهُ هُوَ التَّوَّابُ الرَّحيمُ» ( بقره، 37) سپس آدم از پروردگارش كلماتى دريافت داشت (و با آنها توبه كرد.) و خداوند توبه او را پذيرفت چرا كه خداوند توبه ‏پذير و مهربان است. توبه در آنان ،به معناي بازگشت از حرام ها نيست، بلكه، به تناسب منزلت عبودي آنان و در مدارج بالاي سلوك است.ازامام صادق(ع) درباره توبه ومراتب آن آمده است: 🌹🌹
"توبه، رشته جذبي ازخداي متعال و كشش عنايت اوست. براي بنده لازم است كه در هرحالي از حالات توبه كند و برآن مداومت ورزد. پس براي هرگروهي از بندگان، توبه اي هست. 🌹توبه انبيا از اضطراب سّر، توبه اوليا از خطوراتي كه به باطن آنان راه مي يابد، توبه اصفيا از توجه به خود، توبه خواص ازاشتغال به غيرالله، و توبه عوام از گناه است." ( منسوب به امام ششم(ع)، 1360، باب 44 : 97) از اين سخن امام (ع) به روشني مي توان دريافت كه گناه و لغزش در حركت به سوي خدا داراي مراتبي است و آنان كه در مراتب بالاي بندگي و قرب به خدا هستند نيز از گونه اي لغزش و گناه به تناسب منزلت خود بر كنار نيستند و بايد از آن توبه كنند. تا لطف خداوند متعال نباشد، سالك به خود نمي آيد، توبه نمي كند و به سوي خدا باز نمي گردد. 🌹پس از توبه نيز، تا رحمت و بخشش الهي اورا فرا نگيرد وتوبه او را نپذيرد، راهي براي نجات و رهايي ندارد. پس ، هر توبه و بازگشت بنده به سوي خداي متعال، بين دو توبه از سوي خداي متعال است؛ بازگشتي از خدا با رحمت به سوي بنده براي جذ ب او وتوفيق يافتن براي توبه و بازگشتي هم پس از توبه بنده با بخشش وپذ يرش توبه او و پاك كردن آثار گناهان و لغزشها در جان او.🌹🌹🌹🍀🍀@sadrasadat96

🌹🌹🌹🍀🍀برخي آيات قرآن كريم كه از توبه خداي متعال سخن مي گويد، توبه و بازگشت پيشين الهي را بيان مي دارند. قرآن درباره سه نفر از مسلمانان كه از شركت در غزوه « تبوك» سرپيچي كردند و پيامبراكرم(ص) عذر آنان را نپذيرفت چنين مي فرمايد: «خدا به رحمت خويش برآن سه نفر كه از شركت در جهاد تخلف ورزيدند ؛بازگشت نمود. تا جايي كه زمين با همه وسعتي كه دارد بر آنان تنگ شد و خود نيز دلتنگ گشتند و دانستند كه از خشم خدا جز به رحمت او، پناهي نيست. پس پروردگار به رحمت، بازگشتي ديگر برآنان نمود تا توبه كنند و روي به خدا آورند. خداي متعال بسيار بازگشت كننده بربندگان و مهربان است» (توبه، 118). علامه طباطبایی در تفسیر این آیه آورده اند"در اين آيه كريمه، جمله « ثُمَّ تَابَ عَلَيْهِمْ لِيَتُوبُوا » بازگشت پيشين خداوند را براي توفيق يافتن بنده در توبه بيان مي دارد و جمله « إِنَّ اللَّهَ هُوَ التَّوَّابُ الرَّحِيمُ‌ » پذيرش توبه از سوي خدا را بيان مي كند." (طباطبایی، 1417 ق، ج 11 : 401)
🌹🍀تو ضیح اینکه، رحمت پيشين خدا ،همه انسان ها را به سوي خود مي خواند و به شهود و لقاي حق دعوت مي كند. جز اين كه، بسياري با كفر و شرك و گناه و دلبستگي به دنيا و زيبايي هاي آن از ياد او روي برمي تابند و خود را از اين رحمت حق محروم مي سازند. تنها، مؤمنان هسستند كه اين دعوت الهي را اجابت مي كنند و رو به سوي او مي آورند. در ميان مؤمنان نيز، تنها اندكي هستند كه با تمام وجود به سوي خداي متعال رو مي كنند و با توبه اي راستين از گناه به سمت او هجرت کرده ومحبوب خداي متعال مي گردند.🌹🌹
تواب حقیقی، بايد از همان دم كه بيدار گشت و در تكاپوي سعادت ابدي و نجات خود برآمد در جلب نظر حق به خود تلاش كند. حضرات معصومان (ع) را نزد خداي متعال شفيع قرار دهد و با تضرع وزاری و اصرار از خدا بخواهد كه او را بر توبه و پايداري برآن ياري فرمايد. قرآن كريم دعاي حضرت ابراهيم(ع) و اسماعيل(ع) را هنگام بناي كعبه چنين حكايت مي كند:« رَبَّنا وَ اجْعَلْنا مُسْلِمَيْنِ لَكَ وَ مِنْ ذُرِّيَّتِنا أُمَّةً مُسْلِمَةً لَكَ وَ أَرِنا مَناسِكَنا وَ تُبْ عَلَيْنا إِنَّكَ أَنْتَ التَّوَّابُ الرَّحيمُ » (بقره، 128) پروردگارا، ما را فرمانبردار خويش ساز، و نيز فرزندان ما را فرمانبردار خويش گردان و مناسكمان را به ما بياموز وتوبه ما را بپذير كه تو توبه پذيرنده و مهربان هستي." 🌹🍀
توّاب در نخستين قدم، بايد از حرام ها و گناهان توبه كند، زيرا نمي توان به خود آمد و صادقانه راه عشق و طلب را در پيش گرفت و همچنان به گناه آلوده بود و به مخالفت با حق اصرار ورزيد. گناه، مخالفت ورزيدن با خداست و با آن، معنايي براي عشق و طلب نمي ماند. از اين رو، توبه از حرامها و گناهان ،نخستين و مهم ترين حركت در آغازراه است.🌹🌹🌹🍀🍀@sadrasadat96

🌹🌹🌹🍀🍀برخي آيات قرآن كريم كه از توبه خداي متعال سخن مي گويد، توبه و بازگشت پيشين الهي را بيان مي دارند. قرآن درباره سه نفر از مسلمانان كه از شركت در غزوه « تبوك» سرپيچي كردند و پيامبراكرم(ص) عذر آنان را نپذيرفت چنين مي فرمايد: «خدا به رحمت خويش برآن سه نفر كه از شركت در جهاد تخلف ورزيدند ؛بازگشت نمود. تا جايي كه زمين با همه وسعتي كه دارد بر آنان تنگ شد و خود نيز دلتنگ گشتند و دانستند كه از خشم خدا جز به رحمت او، پناهي نيست. پس پروردگار به رحمت، بازگشتي ديگر برآنان نمود تا توبه كنند و روي به خدا آورند. خداي متعال بسيار بازگشت كننده بربندگان و مهربان است» (توبه، 118). علامه طباطبایی در تفسیر این آیه آورده اند"در اين آيه كريمه، جمله « ثُمَّ تَابَ عَلَيْهِمْ لِيَتُوبُوا » بازگشت پيشين خداوند را براي توفيق يافتن بنده در توبه بيان مي دارد و جمله « إِنَّ اللَّهَ هُوَ التَّوَّابُ الرَّحِيمُ‌ » پذيرش توبه از سوي خدا را بيان مي كند." (طباطبایی، 1417 ق، ج 11 : 401)
🌹🍀تو ضیح اینکه، رحمت پيشين خدا ،همه انسان ها را به سوي خود مي خواند و به شهود و لقاي حق دعوت مي كند. جز اين كه، بسياري با كفر و شرك و گناه و دلبستگي به دنيا و زيبايي هاي آن از ياد او روي برمي تابند و خود را از اين رحمت حق محروم مي سازند. تنها، مؤمنان هسستند كه اين دعوت الهي را اجابت مي كنند و رو به سوي او مي آورند. در ميان مؤمنان نيز، تنها اندكي هستند كه با تمام وجود به سوي خداي متعال رو مي كنند و با توبه اي راستين از گناه به سمت او هجرت کرده ومحبوب خداي متعال مي گردند.🌹🌹
تواب حقیقی، بايد از همان دم كه بيدار گشت و در تكاپوي سعادت ابدي و نجات خود برآمد در جلب نظر حق به خود تلاش كند. حضرات معصومان (ع) را نزد خداي متعال شفيع قرار دهد و با تضرع وزاری و اصرار از خدا بخواهد كه او را بر توبه و پايداري برآن ياري فرمايد. قرآن كريم دعاي حضرت ابراهيم(ع) و اسماعيل(ع) را هنگام بناي كعبه چنين حكايت مي كند:« رَبَّنا وَ اجْعَلْنا مُسْلِمَيْنِ لَكَ وَ مِنْ ذُرِّيَّتِنا أُمَّةً مُسْلِمَةً لَكَ وَ أَرِنا مَناسِكَنا وَ تُبْ عَلَيْنا إِنَّكَ أَنْتَ التَّوَّابُ الرَّحيمُ » (بقره، 128) پروردگارا، ما را فرمانبردار خويش ساز، و نيز فرزندان ما را فرمانبردار خويش گردان و مناسكمان را به ما بياموز وتوبه ما را بپذير كه تو توبه پذيرنده و مهربان هستي." 🌹🍀
توّاب در نخستين قدم، بايد از حرام ها و گناهان توبه كند، زيرا نمي توان به خود آمد و صادقانه راه عشق و طلب را در پيش گرفت و همچنان به گناه آلوده بود و به مخالفت با حق اصرار ورزيد. گناه، مخالفت ورزيدن با خداست و با آن، معنايي براي عشق و طلب نمي ماند. از اين رو، توبه از حرامها و گناهان ،نخستين و مهم ترين حركت در آغازراه است.🌹🌹🌹🍀🍀@sadrasadat96

🌹🌹🌹🍀🍀۹- خانواده، وراثت و محيط
خانواده ،محيطي است كه انسان در آن متولد شده و رشد و بالندگي پيدا كرده و نيازهاي جسمي و روحي او برآورده مي شود. اگر خانواده ،انسان را درست تربيت كند در كنار آن جامعه هم اصلاح مي شود. خداوند از طرفي، پدر و مادر را در قبال تربيت فرزندان مسئول مي داند و آنان را امانت هايي مي داند كه خداوند در اختيار آنان قرار داده است و از طرف ديگر، در آيه هاي بسياري به فرزندان توصيه شده است كه به پدر و مادر خود احسان كنند. « وَ بِالْوالِدَيْنِ إِحْسانا» (نساء،36)؛ « وَ قَضى‏ رَبُّكَ أَلاَّ تَعْبُدُوا إِلاَّ إِيَّاهُ وَ بِالْوالِدَيْنِ إِحْساناً إِمَّا يَبْلُغَنَّ عِنْدَكَ الْكِبَرَ أَحَدُهُما أَوْ كِلاهُما فَلا تَقُلْ لَهُما أُفٍّ وَ لا تَنْهَرْهُما وَ قُلْ لَهُما قَوْلاً كَريما» ( اسراء، 23) و پروردگارت حكم قطعى كرد كه جز او را نپرستيد و به پدر و مادر (خود) نيكى كنيد حال اگر در نزد تو يكى از آن دو يا هر دو به كهنسالى رسند (در مقابل زحمات يا خشونت‏هاى آنها اظهار ناراحتى مكن حتى) به آنان افّ مگو و بر آنها فرياد مزن و سخن درشت مگو و با آنان سخنى كريمانه بگوى. این نشان می دهد که،محبت به یکدیگر، زیربنای بنیان خانواده وشالوده ی روابط انسان ها را درزندگی اجتماعی تشکیل می دهد.
در محيط خانواده است كه فرزندان، خدا را مي شناسند و به پرستش او تشويق مي شوند و خيلي از حسنات اخلاقي از جمله ايثار و فداكاري و محبت به ديگران و دوري از شرك و بت پرستي و ظلم به همنوع به آنان آموزش داده مي شود. خداوند فرزندان را برای والدین زینت شمرده واز مسئولیت شان در قبال آنها سخن گفته است. « الْمالُ وَ الْبَنُونَ زينَةُ الْحَياةِ الدُّنْيا وَ الْباقِياتُ الصَّالِحاتُ خَيْرٌ عِنْدَ رَبِّكَ ثَواباً وَ خَيْرٌ أَمَلاً» ( کهف،46) مال و فرزند، زينت زندگى دنياست و باقيات صالحات [ارزشهاى پايدار و شايسته‏] ثوابش نزد پروردگارت بهتر و اميدبخش‏تر است! 🌹🌹خداوند می فر ماید: « وَ أْمُرْ أَهْلَكَ بِالصَّلاةِ وَ اصْطَبِرْ عَلَيْها » (طه،132) خانواده خود را به نماز فرمان ده و بر انجام آن شكيبا باش . درجای دیگر فرموده است:« وَ أَنْذِرْ عَشِيرَتَكَ الْأَقْرَبِينَ» (شعراء/ 215) خويشاوندان نزديكت را بترسان. هم چنین فرموده است: « قُوا أَنْفُسَكُمْ وَ أَهْلِيكُمْ» (تحريم/ 7) خود و خانواده‏هايتان را از آتش جهنّم حفظ كنيد. 🌹🍀
وراثت و محيط ،از جمله عواملي هستند كه در ساختار تربيتي و شخصيت روحي انسان مؤثرند و سبب انتقال طبيعي بعضي از صفات و خصوصيات بدني، ذهني و اخلاقي از پدر و مادر و اجداد به فرزندان مي گردند و به عنوان يكي از عوامل زمينه ساز در تربيت صحيح و اسلامي، در دين اسلام پذيرفته شده است.🌹🍀در مورد تأثيرگذاري اخلاق، رفتار و وراثت بر روحيه فرزندان و كيفيت تربيتشان، رواياتي از بزرگان دين رسيده است از جمله:پيامبر اسلام (ص)فرموده اند: بدبخت، كسي است كه در شكم مادر بدبخت شود و خوشبخت، كسي است كه در شكم مادر خوشبخت شد. (مجلسي، ج 5، 1404ق: 9) در اسلام به مراقبت هاي پيش از تولد و دعا براي داشتن نسلي صالح و پاك توصيه شده است. 🌹🍀
محیط ناسالم ودوستان ناباب برروی انسان می تواند تأثیر بگذارد وباعث گمراهی وضلالتش شود که نمونه آن را قرآن این گونه بیان کرده است:« قالَ يا نُوحُ إِنَّهُ لَيْسَ مِنْ أَهْلِكَ إِنَّهُ عَمَلٌ غَيْرُ صالِح‏» (هود،46) فرمود: اى نوح! او از اهل تو نيست! او عمل غير صالحى است [فرد ناشايسته‏اى است‏.]هر چند امکان دارد برعکس هم باشد ومحیط سالم ودوستان صالح، باعث هدایت انسان شوند. 🌹🌹🌹🍀🍀@sadrasadat96

🌹🌹🌹🍀🍀عوامل تربیت نفس در قرآن🌹قسمت ششم🌹۱۰- تقوا
تقوا از ریشه" وقی" به معنی، حفاظت و نگه داری نفس از آن چه به آن ضرر می رساند.(راغب اصفهانی ،1412ق،: 881 ) و اگر خداوند فرموده است « فلیتّق الله » این نیست که از خدا بترسید بلکه به این معنی است که از خشم و عذاب خداوند خود را حفظ کنید. متّقی به معنای شخص پارسا و خودنگه دار است.حضرت علی (ع) در خطبه 191نهج البلا غه می فرمایند:" از تقوا کمک بگیرید؛ زیرا تقوا امروز، سپر بلاست و فردا ،راه رسیدن به بهشت." ( سید رضی ،1379: 377)🌹🌹
تقوا، باید در دل رسوخ نموده و استوار شود تا آن را تهذیب نماید و این حالت از طریق عبادت و بندگی پروردگار متعال حاصل می شود، زیرا خداوند می فرماید: « يا أَيُّهَا النَّاسُ اعْبُدُوا رَبَّكُمُ الَّذي خَلَقَكُمْ وَ الَّذينَ مِنْ قَبْلِكُمْ لَعَلَّكُمْ تَتَّقُونَ » (بقره،21) ای مردم پروردگارتان را که شما و پیشینیانتان را آفریده، بپرستید، شاید باتقوا شوید. 🌹🍀انسان باتقوا، کسی است که افکار، کردار و گفتار خویش را با معیار عقل و شرع تنظیم کند و هیچ کاری را بدون مشورت آن دو انجام ندهد و فرمان آنها را نیز زیر پا نگذارد. تقوا، در فرهنگ دینی از جایگاهی بس والا برخوردار است و رکن اساسی اخلاق اسلامی محسوب می شود و بدون آن اخلاق و ایمان مفهومی ندارد.🌹🌹🌹🍀🍀@sadrasadat96

🌹🌹🌹🍀🍀درجه تقوا با درجات قرب الی الله و ارزشمندی انسان نسبت مستقیم دارد. یعنی ،هر چه آدمی باتقواتر باشد به درگاه الهی نزدیکتر و از ارزش بیشتری برخوردار است. 🌹🍀خداوند در همین مورد می فرماید: « إِنَّ أَکْرَمَکُمْ عِنْدَ اللَّهِ أَتْقَاکُمْ » (حجرات، 13) ؛ گرامی ترین شما نزد خدا ،باتقواترین شماست. و همچنین وجود تقوا، سبب ارزشمندی عمل صالح می گردد و اگر عمل کم و کوچک هم باشد، آن را بزرگ و چشمگیر می سازد. تقوا، مرکبی است راهوار که صاحب خویش را به سرمنزل سعادت می رساند وآثاری درپی دارد که عبارتند از:
1-تقوا به مؤمن، عزت و سربلندی می بخشد. « بَلى‏ مَنْ أَوْفى‏ بِعَهْدِهِ وَ اتَّقى‏ فَإِنَّ اللَّهَ يُحِبُّ الْمُتَّقينَ» (آل عمران، 76)
2-در برابر وسوسه های شیطان، مصونیت ایجاد می کند. « إِنَّ الَّذينَ اتَّقَوْا إِذا مَسَّهُمْ طائِفٌ مِنَ الشَّيْطانِ تَذَكَّرُوا فَإِذا هُمْ مُبْصِرُونَ» (اعراف،201)🌹🍀
3-بصیرت و معیار تشخیص حق از باطل را ارزانی می دارد. « يا أَيُّهَا الَّذينَ آمَنُوا إِنْ تَتَّقُوا اللَّهَ يَجْعَلْ لَكُمْ فُرْقاناً »(انفال، 29)
4-بخشش گناهان و پاداشی بزرگ را درپی دارد. « وَ مَنْ يَتَّقِ اللَّهَ يُكَفِّرْ عَنْهُ سَيِّئاتِهِ وَ يُعْظِمْ لَهُ أَجْراً » (طلاق، 5)
5-پیروزی و رستگاری به بار می آورد. « فَاتَّقُوا اللَّهَ يا أُولِي الْأَلْبابِ لَعَلَّكُمْ تُفْلِحُون» (مائده، 100)
عواملی مانند، ایمان به خدا و کسب علم و آگاهی درباره معارف دینی و ایجاد حالت خوف و خشیت الهی در خود، سبب افزایش تقوا می شود.🌹🌹🌹🍀🍀@sadrasadat96

🌹🌹🌹🍀🍀۱۱-مربّی
نظر به اهمیت ویژه آموزش در اسلام، معلم و مربّی نیز از منزلت ارزنده ای برخوردار است و او، پدر روحانی و پرورش دهنده قلب و روح شاگرد خود است و می توان او را، جانشین پیامبر (ص) دانست.🌹🌹 در تربیت دینی، تربیت ابتدا از خود مربی شروع می شود و ایمان بدون عمل را نپذیرفته و سخنی را که گوینده اش بدان عامل نباشد به شدت نکوهش می کند. خداوند در همین مورد می فرماید: « أَتَأْمُرُونَ النَّاسَ بِالْبِرِّ وَ تَنْسَوْنَ أَنْفُسَكُمْ وَ أَنْتُمْ تَتْلُونَ الْكِتابَ أَفَلا تَعْقِلُونَ» (بقره، 44) آیا مردم را به نیکی دعوت می کنید امّا، خودتان را فراموش می نمایید؟ 🌹🍀
زندگی سراسر مبارزه با مشکلات است و دراین راه ،پستی ها و بلندی ها، محرومیت ها و ناکامیها، شکستها و مصیبتها بسیار است. مربی لایق، کسی است که جسم و جان آدمی را به خوبی پرورش دهد و او را برای مبارزه و مقاومت در صحنه پرفشار زندگی آماده سازد. بر این اساس، کار مربی فراهم کردن زمینه ها و عوامل مختلف، جهت به فعلیت رساندن و پرورش استعدادهای ذاتی متربی است و باید هدفی را در نظر گرفته و متربی را به سوی آن سوق دهد. 🌹🍀پیش از هر اقدامی، ملاکهای خوبی و بدی، ارزش و ضدارزش، کمال و نقص را به او بیاموزد. سطح بینش و آگاهی او را به اندازه مطلوبی برساند تا متربی با داشتن مجموعه ای از آگاهی های لازم در مسیر تربیت صحیح حرکت کند، چرا که مربی، رکن اساسی در انتقال آگاهی ها و پرورش استعداد های انسانی در جهت نیل به کمالات معنوی می باشد.🌹🌹
درمجموع ،مربی به اندازه تکلیف از شاگردش بخواهد « وَ لانُكَلِّفُ نَفْساً إِلاَّ وُسْعَها» )مومنون،62) و ما هيچ كس را جز به اندازه تواناييش تكليف نمى‏كنيم، شناخت واقعی از خود و خدای خود را به شاگرد داده و وی را به این درجه از آگاهی برساند که بداند، راه بندگی و قرب به پروردگار عالم از دنیا می گذرد و او را در راه رسیدن به این هدف که هدف غایی خلقت می باشد، یاری کند.🌹🌹🌹🍀🍀@sadrasadat96

🌹🌹🌹🍀🍀عوامل تربیت نفس در قرآن🌹قسمت هفتم🌹۱۲- عنايت و فيض الهي
اگر انسان، صفات و حالاتي را كه نتيجه فراموشي و غفلت از خدا بوده و موجب بدبختي او مي گردد از خانه دل پاك كند، قابليت دريافت فيض و عنايت الهي را در خود ايجاد نموده است. در زندگي انسان، لحظاتي پيش مي آيد كه در معرض نسيم حيات بخش پروردگار قرار مي گيرد. در اين حالات ،انسان هوشيار مي كوشد تا خود را در مسير فيض وعنایت الهي قرار دهد و هر كس به اندازه لياقت و ظرفيت از آن برخوردار مي شود. هر قدر انسان در سايه تلاش و مجاهدتش، ظرفيت بيشتري در خود ايجاد كند به فيض و عنايت بيشتري دست پیدا می کند. عبوديت و بندگي خداوند (به معناي وسيع كلمه) از عوامل اصلي دريافت فيوضات الهي است و باعث رشد و كمال انسان مي شود.خداوند مي فرمايد: « يا أَيُّهَا الَّذينَ آمَنُوا اتَّقُوا اللَّهَ وَ ابْتَغُوا إِلَيْهِ الْوَسيلَةَ وَ جاهِدُوا في‏ سَبيلِهِ لَعَلَّكُمْ تُفْلِحُونَ» اي مؤمنان، تقواي الهي پيشه كنيد و براي رهيابي به سوي او، وسيله بيابيد.(مائده، 35) اين آيه، تصريح مي كند كه مؤمنان بايد با واسطه قرار دادن اولياي الهي، فيض و رحمت و مغفرت او را به سوي خود جلب كنند و اين يك قانون كلي در نظام هستي است.🌹🍀
شهيد مطهري در اين زمينه درکتاب عدل الهی خود مي فرمايد:"امكان ندارد هيچ يك از جريانات رحمت پروردگار، بدون نظام انجام گيرد. به همين دليل، مغفرت پروردگار هم بايد از طريق نفوس كامل و ارواح بزرگ انبيا و اوليا به گناهكاران برسد و اين لازمه نظام داشتن جهان است." (شهیدمطهری،1375: 235)🌹🌹
به عنوان نمونه ،می توان به داستان برادران حضرت يوسف (ع) اشاره کرد ، وقتي از كرده خود پشيمان مي شوند از پدرشان مي خواهند براي آنها از خدا طلب آمرزش كند. « قالُوا يا أَبانَا اسْتَغْفِرْ لَنا ذُنُوبَنا إِنَّا كُنَّا خاطِئينَ » (يوسف، 97) و يا خداوند به پيامبر (ص) دستور مي دهد: «َ فَاعْفُ عَنْهُمْ وَ اسْتَغْفِرْ لَهُم»(آل عمران، 159) پس آنها را ببخش و براى آنها آمرزش بطلب. 🌹🍀
افرادي كه مراتب قرب را واقعاً طي كرده و به عالي ترين درجات مي رسند، احاطه بر عالم انساني پيدا كرده و ارواح و ضماير ديگران را تحت اختیار مي گيرند و وقتي كسي به چنين مقامي رسيد، هم در زمان حيات و هم پس از مرگ مي تواند واسطه فيض الهي شود.🌹🌹🌹🍀🍀@sadrasadat96

🌹🌹🌹🍀🍀۱۳-عبرت از گذشتگان
اندیشه و تفکر در فرجام گذشتگان و شکست خوردگان و عبرت گرفتن از آنان، سبب هوشیاری و پرهیز از شتابزدگی می شود. امیرمؤمنان علی (ع) در نامه ای خطاب به امام مجتبی (ع) می نویسد: "پسرم! درست است كه من به اندازه پيشينيان عمر نكرده‏ام امّا، در كردار آنها نظر افكندم و در اخبارشان انديشيدم و در آثارشان سير كردم تا آنجا كه گويا، يكى از آنان شده‏ام بلكه، با مطالعه تاريخ آنان، گويا از اوّل تا پايان عمرشان با آنان بوده‏ام. پس، قسمت‏هاى روشن و شيرين زندگى آنان را از دوران تيرگى شناختم، و زندگانى سودمند آنان را با دوران زيانبارش شناسايى كردم."(سید رضی ،1379: 523 )🌹🌹
پستی و بی اعتباری دنیا و تغییر و زوال پذیری نعمتهای آن، یکی دیگر از اموری است که باعث عبرت آموزی انسان می شود و سبب می گردد به آخرت و ارزشهای معنوی و اخلاقی توجه بیشتری را نشان می دهد. قرآن با بیان داستانهای قوم عاد و ثمود و ... از ما می خواهد از سرگذشت آنها عبرت بگیریم و به راه آنها نرفته و به روش آنان عمل ننماییم تا به سرنوشت شوم آنها دچار نشویم و🌹🍀 درپنج جای قرآن باعبارت"سیروا" از ما انسانها می خوا هد در زمین بگردیم وعاقبت مکذبین ومجرمین ومشرکین راببینیم وعبرت بگیریم وخلقت اولیّه خود را فراموش نکنیم. 🌹🍀خداوند می فر ماید: « قُلْ سيرُوا فِي الْأَرْضِ ثُمَّ انْظُرُوا كَيْفَ كانَ عاقِبَةُ الْمُكَذِّبينَ» (انعام ،11؛ نمل ،69 ؛ عنکبوت،20؛ روم،42؛ سباء،18) بگو: روى زمين گردش كنيد. سپس بنگريد سرانجام تكذيب‏ كنندگان آيات الهى چه شد؟ 🌹🌹🌹🍀🍀@sadrasadat96

🌹🌹🌹🍀🍀عوامل تربیت نفس در قرآن🌹قسمت هشتم🌹۱۴- شكر
خداوند در قرآن مجيد، ضمن يادآوري برخي از نعمتها به انسان سفارش مي كند كه شكر آنها را به جا آورد تا هم وظيفه انساني خود را انجام داده باشد و هم از مواهب بي شمار الهي كه نتيجه سپاسگزاري است، برخوردار گردد. قدرداني از نعمتهاي الهي ، ثمره ايمان به خدا و اعتقاد به يگانگي او است.البته ،بايد يادآور شدکه انسان ،هرگز نمي تواند از عهد ه شكر نعمتهاي الهي برآيد و بايد با اظهار عجز به درگاه ربوبي در حد توان خويش به سپاس ایستد و از او قدرداني كند.🌹🌹
خداوند مي فرمايد: «يا أَيُّهَا الَّذينَ آمَنُوا كُلُوا مِنْ طَيِّباتِ ما رَزَقْناكُمْ وَ اشْكُرُوا لِلَّهِ إِنْ كُنْتُمْ إِيَّاهُ تَعْبُدُونَ» (بقره، 172) اي كساني كه ايمان آورده ايد، از آن پاكيزه هايي كه روزي شما كرده ايم بخوريد. اگر خدا را مي پرستيد، سپاسش را به جاي آوريد. سپاس گزاري بايد با نعمت مناسبت داشته باشد و هر نعمتي را به فراخور خود، قدر بدانيم. براي مثال، شكر نعمت وحي و نبوت، پيروي از آنهاست ویاشکروجود پدر ومادر،احسان ونیکی به آنهاست🌹🌹🌹🍀🍀@sadrasadat96

🌹🌹🌹🍀🍀خداوند براي آنان كه قدرشناسند و شكرگزار، نعمتش را افزون مي كند وهمینطور كفران نعمت، باعث زوال آن مي گردد و عذاب خدا را در پيش رو دارد. « وَ إِذْ تَأَذَّنَ رَبُّكُمْ لَئِنْ شَكَرْتُمْ لَأَزيدَنَّكُمْ وَ لَئِنْ كَفَرْتُمْ إِنَّ عَذابي‏ لَشَديدٌ » (ابراهيم، 7) هر عبادت و اطاعتي كه انسان، براي خدا انجام مي دهد، جزئي از شكر و سپاس نعمتهاي او محسوب مي شود. 🌹به عبارت بهتر، توفيق عبادت و اطاعت، خود نعمتي است كه شكري لازم دارد، هرچند كه خداوند هرگز، كار نيك بندگان را بدون پاداش نمي گذارد ومی فرماید: «فَمَنْ يَعْمَلْ مِنَ الصَّالِحاتِ وَ هُوَ مُؤْمِنٌ فَلا كُفْرانَ لِسَعْيِهِ وَ إِنَّا لَهُ كاتِبُونَ» (انبيا، 94) و هر كس چيزى از اعمال شايسته بجا آورد، در حالى كه ايمان داشته باشد، كوشش او ناسپاسى نخواهد شد و ما تمام اعمال او را (براى پاداش) مى‏نويسيم. ‏🌹🍀باید بدانیم که کفران نعمت ،باعث زوال آن می گردد وعذاب خدا را در پیش دارد ودر همین مورد می فرماید: « وَ إِذْ تَأَذَّنَ رَبُّكُمْ لَئِنْ شَكَرْتُمْ لَأَزيدَنَّكُمْ وَ لَئِنْ كَفَرْتُمْ إِنَّ عَذابي‏ لَشَديدٌ»(ابراهیم،7) و (همچنين به خاطر بياوريد) هنگامى را كه پروردگارتان اعلام داشت: «اگر شكرگزارى كنيد، (نعمت خود را) بر شما خواهم افزود و اگر ناسپاسى كنيد، مجازاتم شديد است!»🍀 حضرت صادق عليه السلام درباره همین مورد، فرموده است: هر كس در برابر نعمت شاكر باشد، خداوند بر خود لازم مى‏داند تا نعمت او را زياد كند و هر كس كفران كند، نعمت را از دست مى‏دهد."( طبرسی ،بی تا: 28) بنابراين، بايد خدا را در مقابل نعمتهايش شكرگزار بود و از او اطاعت كرد و همواره مقام ربوبيت او را به ياد داشت.🌹🌹🌹🍀🍀@sadrasadat96

🌹🌹🌹🍀🍀عوامل تربیت نفس در قرآن🌹قسمت نهم🌹۱۵- حکمت و معرفت
خلقت خداوند با همه پیچیدگیها و ظرافت هایی که دارد، مظهر ذات حق است و بر اساس حکمت، آفریده شده است و چون آینه ای می ماند که با نگاه به آن، جلوه ای از بزرگی خداوند را به ما نشان می دهد. عظمت و قدرت او، هر بیننده ای را خیره می سازد و باعث معرفت و شناخت بهتر او می گردد و ایمان را در جان انسان محکم تر می کند.
قرآن کریم، تزکیه و پاکسازی را مقدمه تعلیم کتاب و حکمت می داند و آن را از اهداف بزرگ انبیاء می شمارد. « هُوَ الَّذي بَعَثَ فِي الْأُمِّيِّينَ رَسُولاً مِنْهُمْ يَتْلُوا عَلَيْهِمْ آياتِهِ وَ يُزَكِّيهِمْ وَ يُعَلِّمُهُمُ الْكِتابَ وَ الْحِكْمَةَ» (جمعه، 2) او كسى است كه در ميان جمعيت درس نخوانده رسولى از خودشان برانگيخت كه آياتش را بر آنها مى‏خواند و آنها را تزكيه مى‏كند و به آنان كتاب (قرآن) و حكمت مى‏آموزد و این خود گواهی می دهد که با تزکیه و پاکسازی جان از آلودگیها ،می توان به حکمت و معرفت دست پیدا کرد.🌹🌹
دلبستگی به دنیا، قلب و جان آدمی را به خود مشغول ساخته و از تلاش و تکاپو برای رسیدن به حیات حقیقی و قرب و جوار حق باز می دارد. از این رو ست که، با کناره گیری از آن، قلب فراغت می یابد وبدنبالش، چشمه های حکمت و معرفت در آن می جوشد. به واقعیت جهان هستی پی می برد و با سلامت به جهان آخرت رهسپار می گردد. 🌹🍀هرچه انسان در این دنیا در افزایش علم و معرفت و اطاعت خداوند، تلاش بیشتری کند، به کمالات بیشتری دست می یابد. خداوند می فرماید: « وَ أَنْزَلَ اللَّهُ عَلَيْكَ الْكِتابَ وَ الْحِكْمَةَ وَ عَلَّمَكَ ما لَمْ تَكُنْ تَعْلَمُ وَ كانَ فَضْلُ اللَّهِ عَلَيْكَ عَظيماً» (نساء، 113) خداوند، كتاب و حكمت بر تو نازل كرد و آنچه را نمى‏دانستى به تو آموخت و فضل خدا بر تو (همواره) بزرگ بوده است و خداوند او را از سرچشمه زلال حکمت و معرفتش، سیراب خواهد کرد. « وَ قُلْ رَبِّ زِدْني‏ عِلْماً »(طه،14 ) و بگو: پروردگارا، علم مرا افزون كن و« إِنَّما يَخْشَى اللَّهَ مِنْ عِبادِهِ الْعُلَماءُ إِنَّ اللَّهَ عَزيزٌ غَفُورٌ » ( فاطر،28) از ميان بندگان خدا، تنها دانشمندان از او مى‏ترسند خداوند عزيز و غفور است! همه این آیات نشان می دهد که انسان همواره باید بدنبال کسب معرفت وحکمت در تمام طول عمر باشد وآن را د ررا ه شناخت بهتر خدا وند بکار ببندد.🌹🌹🌹🍀🍀@sadrasadat96

🌹🌹🌹🍀🍀۱۶-هدايت تشريعي
هدايت تشريعي به وسيله پيامبران و كتاب هاي آسماني صورت مي گيرد. خداوند آنان را به عنوان هادي و راهنما، براي انسانها قرار داده است تا تعاليم الهي را به انسانها برسانند و سبب تربيت و رشد يافتن آنها شده و در سايه آن تعاليم به كمال سعادت نائل شوند. خداوند در همين زمينه مي فرمايد: « وَ جَعَلْناهُمْ أَئِمَّةً يَهْدُونَ بِأَمْرِنا وَ أَوْحَيْنا إِلَيْهِمْ فِعْلَ الْخَيْراتِ وَ ...» (انبيا، 73) و آنان را، پيشوايان قرار داديم كه به فرمان ما مردم را هدايت مي كنند و انجام دادن كارهاي نيك را به آنها وحي كرديم. 🌹🌹
بايد بگوييم درکنار همه اينها، خداوند به انسان ،قدرت اراده واختيار داده است و اين خود انسان است كه، زمينه هدايت و رشد و تكامل روحي خود را فراهم مي آورد و با برداشتن گامهای نخستين، شايستگي خويش را براي دريافت هدايت الهي نشان داده و به اين ترتيب، رحمت و فضل بي نهايت الهي شامل حالش شده و او را به سر منزل مقصود رهنمون مي شود.🌹🍀
خداوند متعال برحسب عنايتش بر خود واجب كرده كه بشر را به سوي سعادت و كمال وجوديش هدايت كند و اين كاررااز طريق وحي به انبياء به مرحله عمل رسانده است ودرقالب آن ، مسائل اعتقادي و عملي و نيز ثواب و عقاب و ... بيان نموده است.🌹🌹🌹🍀🍀@sadrasadat96