🌹🌹🌹🍀🍀
2- تفکر وتعقل
"تفكر" در لغت به معناي انديشيدن و تأمل و تدبر است. بحث «تفكر » از دو جهت مهم است. نخست اينكه تفكر، خود عبادتي بزرگ ،بلكه بهترين عبادت هاست. تا آنجا كه حضرت صادق عليه السلام فرمود:« تفكر ساعة أفضل من عبادة سنة انما يتذكر اولوالا لباب »( مجلسی، 1404 ق، ج 68 : 327)؛ ساعتي انديشه از سالي عبادت بهتر است.همانا تنها خردمندان درك مي كنند. یکی از موانع مهم تهذ یب نفس ، غفلت می باشد و تفکر ضد غفلت است.علی (ع) می فرماید: « فکر کردن ،مایه رشد است» (تمیمی آمدی، 1366، ج 1 : 31)
امام خمینی"ره" می فرماید: « اول شرط مجاهده با نفس و حرکت به جانب حق تعالی، تفکر است و تفکر در این مقام عبارت از آن است که انسان لااقل در هر شب و روزی مقداری فکر کند در این که آیا مولای او که او را در این دنیا آورده و تمام اسباب آسایش و راحتی را از برای او فراهم کرده ... آیا وظیفه ما با این مولای مالک الملوک چیست؟»(موسوی الخمینی (ره)، 1375 : 6)🌹🌹
درمرحله بعد می توان، توجه به کرامت انسانی دانست کسی که به مقام شامخ خود پی ببرد از رذائل دوری خواهد کرد. امام علی (ع) می فرماید: «هر کس نفس خود را گرامی بدارد، شهوتها برای او کوچک و بی ارزش خواهد بود. » (سید رضی، 1379: 737) تفکر، نتایج بسیار مفیدی در بر دارد که می تواند شامل موارد ذیل شود:
1- تفکر در آفرینش الهی و آثار قدرت پروردگار و ریزه کاری که در هر یک از آنها بکار برده است.
2- در بی اعتباری دنیا و فنا و زوال آن.🌹🍀
3- در احوال گذشتگان از نیکان که در این چند روز دنیا به چه مقاماتی دست یافتند.
4- در تصحیح عبادات و از بین بردن شرایط عدم قبول آنها.
5- در منافع اخلاق حمیده و در مضارّ اخلاق رذیله.
6- درباره مرگ و عوالم بعد از آن.🌹🌹
7- در تکمیل مراتب علم وکسب معرفت به حق.
8- درباره زندگی کسانی که الگوی ما هستند، مثل حضرت رسول(ص) و ائمه اطهار (ع).🌹🌹🌹🍀🍀@sadrasadat96

🌹🌹🌹🍀🍀باید توجه داشت که ، فکر نکردن و نیندیشیدن در زندگی، طبق فرمایش قرآن کریم ،رجس و پلیدی را برای آدمی بدنبال دارد. « وَ يَجْعَلُ الرِّجْسَ عَلَى الَّذينَ لا يَعْقِلُونَ» (یونس، 100) و عکس آن نیز، واقع می شود که هر کس با فکر و اندیشه پیش رود نکات بسیار فرا می گیرد. که او را در راه تزکیه نفس و رسیدن به مقام قرب الهی و دریافت پاداش های او آماده می سازد. همان طور که در آیات و روایات ذیل به آن اشاره شده است.
1- « کَذٰلِکَ نُفَصِّلُ الْآيَاتِ لِقَوْمٍ يَتَفَکَّرُونَ‌ » اين گونه، آيات خود را براى گروهى كه مى‏انديشند، شرح مى‏دهيم! (یونس، 24)
2- « يُبَيِّنُ اللَّهُ لَكُمُ الْآياتِ لَعَلَّكُمْ تَتَفَكَّرُونَ »(بقره، 266) خدا آیات خود را برای شما چنین بیان می کند؛ باشد که بیندیشید.
3- قال علی علیه السلام: التفکر یدعو إلی البر و العمل به. (مجلسی، 1404 ق، ج 71 : 322)؛ اندیشیدن، آدمی را به کار نیک و انجام دادن آن دعوت می کند.🌹🍀
4- قال علی علیه السلام: لا عباده کالتفکر فی صنعه الله عزّ و جلّ. (مجلسی ، 1404 ق، ج 71 : 324)؛ عبادتی برتر از اندیشیدن در آفرینش الهی نیست.🌹🍀
عبادت واقعي و ارزشمند با تأمل و انديشيدن توأم است و زيباترين پرستش را انسانهای انديشمند و خردمند انجام مي دهند. شب زنده داران عاشق در قيام قعود خويش با «تفكر» به «ذكر» و « تسبيح » خدا پرداخته اين حقيقت را در پهنه هستي به اثبات رساندند كه انديشمندان خردمند، عابد و ذاكر خدايند و پرستشگرانی، متفكرو باخرد. 🌹🍀
قرآن ما را به تفکر درآفرينش آسمانها و زمين و آمد و شد شب و روز« إِنَّ في‏ خَلْقِ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ وَ اخْتِلافِ اللَّيْلِ وَ النَّهارِ لَآياتٍ لِأُولِي الْأَلْبابِ » (آل عمران، 190) و آفرينش روح و جسم انسان « وَ في‏ أَنْفُسِكُمْ أَ فَلا تُبْصِرُونَ» (ذاریات، 21) و بسياري ديگر از مظاهر قدرت و حكمت خدا، تشويق مي کند تا به عظمت خدا و هدف از آفرينش اشياء توجه كنيم و از اين راه پرده غفلت را از جلوی چشم خود كنار زنيم.🌹🌹🌹🍀🍀@sadrasadat96

🌹🌹🌹🍀🍀عوامل تربیت نفس در قرآن 🌹قسمت دوم🌹

۳- عبادت
عبادت، برای ابراز بند گی و اطاعت از خداوند است و می تواند دو نوع باشد.
1- اطاعت از دستورات و فرامین خداوند، نسبت به حلال و حرام و غیره است، که این نوع عبادت به معنی طاعت و فرمانبرداری است و به احتمال قوی، آیه شریفه «إِيَّاکَ نَعْبُدُ وَ إِيَّاکَ نَسْتَعِينُ‌ » نیز، شامل این نوع عبادت می باشد.🌹🍀
2-بنده، نهایت تذلل و خضوع را در مقابل خداوند اظهار نموده و او را از تمام نقائص پاک و به تمام کمالات آراسته بداند. درهمین مورد ،حضرت رسول(ص) فرموده است:" اولین قدم عبادت خداوند، شناخت و ریشه شناخت خداوند ،اعتقاد به وحدانیت اوست."( صدوق،ج1،1378: 12 )🌹🍀🍀
حقیقت عبادت، عبارت از این است که، بنده خود رابا تمام وجود در اختیارپروردگار متعال درآورده و هدفی غیر از رسیدن به قرب الهی، نداشته باشد. هم چنین، مشغول و متوجه خود نیز نباشد، زیرا مقام بندگی با توجه به خود که نتیجه خودخواهی و استکبار است ، سازگار نیست . 🌹🍀شاید تعبیر به "نعبدُ" نیز، اشاره به همین حقیقت باشد که، شخص عبادت کننده خود را جزو جمعیت عبادت کنندگان حساب کرده و محو در آنها ببیند. خداوندمی فرماید: «يا أَيُّهَا النَّاسُ اعْبُدُوا رَبَّكُمُ الَّذي خَلَقَكُمْ وَ الَّذينَ مِنْ قَبْلِكُمْ لَعَلَّكُمْ تَتَّقُونَ » (بقره،21) ای مردم ، پروردگارتان را که شما و پیشینیانتان را بیافریده است، بپرستید. باشد که پرهیزگار شوید. خداوند درجایی دیگر، هدف اصلی خلقت جن وانس را ،عبادت بیان نموده است. «وَ ما خَلَقْتُ الْجِنَّ وَ الْإِنْسَ إِلاَّ لِيَعْبُدُونِ »(ذاریات، 56) زیرا، باکمک عبادت است که انسان رشد پیدا کرده وبه کمال می رسد.🌹🌹
این مسئله درروایات نیز آمده است .قال علی علیه السلام: لا خیر فی عباده لا علم فیها (مجلسی، 1404 ق، ج 78 : 75) عبادتی که خالی از معرفت باشد، خیری در آن نیست. پس، آنچه باعث تربیت ورشد وکمال انسان می شود، باید در بندگی ومعرفت وعبودیت جستجو کرد.🌹🌹🌹🍀🍀@sadrasadat96

۴- زهد
در مورد استفاده از انواع نعمتها و زینتها، اسلام مانند تمام موارد، حد اعتدال را انتخاب کرده است نه مانند بعضی که می پندارند استفاده از زینتها و تجملات هرچند به صورت معتدل بوده باشد مخالف زهد و پارسایی است و نه مانند تجمل پرستانی که غرق در زینت و تجمل می شوند و تن به هر گونه عمل نادرستی برای رسیدن به این هدف نامعقول انجام می دهند. 🌹🍀برای اینکه بفهمیم زهد داریم یانه ،نشانه آن را خداوند اینگونه بیان می فرما ید: « لِكَيْلا تَأْسَوْا عَلى‏ ما فاتَكُمْ وَ لا تَفْرَحُوا بِما آتاكُمْ وَ اللَّهُ لا يُحِبُّ كُلَّ مُخْتالٍ فَخُورٍ» (حدید، 23) بر آنچه از دستتان می رود اندوهگین نباشید و بدآنچه به دستتان می آید شادمانی نکنید و خدا هیچ متکبر خودستایی را دوست ندارد". هم چنین، رسول الله صلی الله علیه و آله و سلم فرمود: بی توجهی به دنیا، برترین عبادت خداوند است .(نوری، 1408 ق، ج 2 : 333)🌹🌹
نویسنده کتاب مراحل اخلاق درقرآن درهمین مورد نوشته اند:"زهد راستین آن است که، انسان نسبت به غیر خدا زاهد یعنی ، بی رغبت ونسبت به خدا راغب باشد و"ماسوی اللّه" رابرای" اللّه" ترک کند. "(جوادی آملی ،ج11 ، 1390: 173)🌹🍀 وقتی انسان بتواند ازبند تعلقات ووابستگیهای این دنیا، خود را رها کند وهمه چیز را فقط درکنارخدا ببیند،آنگاه پر پرواز پیدا کرده ومسیر کمال را با سرعت بیشتری می پیماید.برگرفته از کتاب تربیت نفس در قرآن🌹🌹🌹🍀🍀@sadrasadat96

🌹🌹🌹🍀🍀عوامل تربیت نفس در قرآن🌹قسمت سوم🌹
۵- همنشینی با نیکان
انسان از آنجا که خوی پذیر است و از رفتار دیگران اثر می پذیرد، لذا، توصیه شده است که انسان از هم نشینی با افراد فاسق و هوی پرست خودداری کند و فقط با نیکان و صالحان مجالست داشته باشد .آیه وروایت زیر، بحث مارا کاملتر میکند.🌹🍀
خداوند می فرماید:« ما سَلَكَكُمْ في‏ سَقَرَ * قالُوا لَمْ نَكُ مِنَ الْمُصَلِّينَ * وَ لَمْ نَكُ نُطْعِمُ الْمِسْكينَ*وَ كُنَّا نَخُوضُ مَعَ الْخائِضينَ» (مدثر، 45 – 42) ( از گناهکاران می پرسند) چه چیز شما را به جهنم کشانید؟ می گویند: ما از نمازگزاران نبودیم و فقرا را اطعام نمی کردیم و با اهل باطل، نشست و برخاست داشتیم.🌹🌹هم چنین، حواریون از حضرت عیسی علیه السلام سؤال کردند: با چه کسی همنشینی کنیم؟ فرمود: با کسی که دیدن او، شما را به یاد خدا بیندازد و سخن او، بر دانش شما بیفزاید و عمل او، شما را نسبت به آخرت متوجه و متمایل سازد. (مجلسی، 1404 ق، ج 77 : 147) پس، یکی از عوامل مهم تأ ثیرگذار در سرنوشت ما ،دوستانمان هستند. « قالَ يا نُوحُ إِنَّهُ لَيْسَ مِنْ أَهْلِكَ إِنَّهُ عَمَلٌ غَيْرُ صالِح‏» (هود، 46 ) خدا (در پاسخ نوح) فرمود اى نوح پسر تو از اهل تو نبود، زيرا كه او داراى عمل ناشايسته بود. اگر شرط دوستی، تقوا باشد سبب رشد مان می شود، وگرنه، منجر به سقوط می گردد.🌹🌹🌹🍀🍀@sadrasadat96

🌹🌹🌹🍀🍀
۶- تواضع
تواضع آن است که "انسان، خود را از کسانی که در جاه و مقام از او پایین ترند، برتر نداند و نیز به معنای شکسته نفسی و افتادگی آمده است که آدمی خود را از دیگران بالاتر نبیند ."( نراقی، 1378 : 250). به عبارتی بهتر، مفهوم تواضع به معنای کوچکی کردن و به دیگران ارج نهادن است. نه آنکه خود را خوار کردن و زیر بار ذلت رفتن باشد. تواضع، اقدامی است که فرد ،داوطلبانه در برابر دیگران به خاطر امتیازاتی که در آنان احساس می کند، انجام می دهد. ممکن است فردی خود را در برابر دیگران از جهتی یا جهاتی دارای امتیاز ببیند،🌹🍀 برای اینکه مبادا به غرور و تکبر مبتلا شود. باید به جهات امتیاز خود توجه نکند، بلکه به امتیازهای دیگران ،حتی احتمال پاره ای امتیازات در آنان توجه کرده و به خاطر همان جهات امتیاز، فروتنی کند. اما ذلت، امری است که معمولاً از ناحیه دیگران تحمیل می گردد و در ذلت، فرد ذلت پذیر تحقیر می شود. اگر تواضع با ذلت همراه شود، مردود است.🌹🌹
ایمان و اعتقاد به خدا ،تمام شئون زندگی انسان مؤمن را در بر می گیرد. آن گونه که آثار بندگی خدا، در رفتار و گفتار او آشکار می شود. یکی از برجستگیهای اخلاقی که قرآن کریم در وصف بندگان خدا بیان کرده، رفتار متواضعانه آنان است ومی فرماید:« وَ عِبادُ الرَّحْمنِ الَّذينَ يَمْشُونَ عَلَى الْأَرْضِ هَوْناً وَ إِذا خاطَبَهُمُ الْجاهِلُونَ قالُوا سَلاماً » ( فرقان، 63) بندگان خدای رحمان کسانی اند که با تواضع روی زمین راه می روند و چون نادانان خطابشان کنند، سخن نرم و مسالمت جویانه گویند. 🌹🍀خدای سبحان به رهبر اسلام چنین سفارش می کند: « وَ اخْفِضْ جَناحَكَ لِمَنِ اتَّبَعَكَ مِنَ الْمُؤْمِنينَ » ( شعرا، 215) در برابر هر یک از مؤمنان که از تو پیروی می کنند، فروتنی کن همچنین سرفصل دعوت پیامبران، فراخوانی مردم به پرستش خدای یگانه است ومی فر ماید:«وَ لَقَدْ بَعَثْنَا فِي کُلِّ أُمَّةٍ رَسُولاً أَنِ اعْبُدُوا اللَّهَ وَ اجْتَنِبُوا الطَّاغُوتَ»( نحل ، 36) ما در هر امتى رسولى برانگيختيم كه: «خداى يكتا را بپرستيد و از طاغوت اجتناب كنيد!»🌹🌹🌹🍀🍀@sadrasadat96

🌹🌹🌹🍀🍀عوامل تربیت نفس در قرآن🌹قسمت چهارم🌹۷- توبه توبه ، يك نوع قيام درونی عليه خويش است كه در اين قيام مقدس، قواي فرشته سيرت با قواي شيطاني مبارزه مي كند. روح و ضمير انسان از گناه و معصيت ، متلاطم مي شوند و ندامت و پشيماني به قلب او روي مي آورد . سر انجام ،دستخوش اندوه و حسرت شده و در پيشگاه پروردگار متعال، لب به عذرخواهي و استغفار مي گشايد و مسير زندگي خود را تغيير مي دهد و از گناهان دست بر مي دارد و برجبران كوتاهي ها تصميم مي گيرد. 🌹🍀
اميرمؤمنان عليه السلام ،توبه را چنين معني مي كند: « التوبة ندم بالقلب و استغفار باللسان و بالجواره و اضمار أن لايعود»( تميمي آمدي، 1366، ج2 : 126)؛ توبه، عبارت از پشيماني قلبي، آمرزش خواهي زباني، ترك (عملي ) گناه با اندام و تصميم بر عدم بازگشت (به گناه ) است.🌹🍀
توبه، گناهان را مي شويد و دل ها را از زنگار پاك مي كند، و زمينه عبوديت و بندگي انسان را فراهم مي آورد.از اين رو، اولين مرحله سير به سوي خدا و رسيدن به مقام قرب الهي ناميده شده است. توبه ،يك وظيفه واجب است و قرآن كريم هفت مرتبه با جمله «توبوا»، همه مردم را به آن فرمان داده است. از جمله: « وَتُوبُوا إِلَى اللَّهِ جَمِيعًا أَيُّهَ الْمُؤْمِنُونَ لَعَلَّكُمْ تُفْلِحُونَ »( نور، 31) هان! اى مؤمنين، همگى به سوى خدا توبه بريد، تا شايد رستگار گرديد.🌹🌹🌹🍀🍀@sadrasadat96

🌹🌹🌹🍀🍀از طرفي تأخير اند اختن و امروز و فردا كردن در توبه، بازگشت از گناه و معصيت رامشكل تر مي كند. تا جايي كه نفس با گناه انس گرفته، برگشت را غير ممكن مي سازد. ايام جواني، بهترين فرصت براي تغيير از زشتي ها و پليدي ها به سوي پاكي هاست.پس،باید توبه و استغفار کند. راه توبه و جبران گناه ،همیشه برای بندگان باز است. پیامبر اکرم (ص) می فرماید: برای هر دردی دارویی است و داروی گناهان استغفار می باشد.(عاملی، 1360، ج 11 : 354) اولیای الهی به منظور تأدیب خویش، تکالیف و انجام اموری را بر خود لازم می کردند از قبیل شب زنده داری، گرسنگی، روزه داری و کم گویی.
سالك با حركت در منازل سلوك ،هر لحظه باخطاها و لغزشهايي به تناسب آن منازل رو به روست. بايد از آنها توبه كند و رو به سوي خداآورد. در آغاز سلوك از مخالفت با حق و گناه توبه مي كند و به اطاعت او باز مي گردد. در مراحل بالاتر، از غفلت و فراموشي خدا به ذكر و طلب او باز مي گردد و در نهايت از خود و رسوم خودي به فناي در وجه حق باز گشت مي كند. از اين رو، توبه از حرامها خلاصه نمي شود و در هر منزلي از منازل سير، توبه اي هست. خداي متعال همه مؤمنان را به باز گشت به حق و توبه در مراحل گوناگون سير، دعوت مي كند، « يا أَيُّهَا الَّذينَ آمَنُوا تُوبُوا إِلَى اللَّهِ تَوْبَةً نَصُوحا» (تحریم، 8) اى كسانى كه ايمان آورده‏ايد بسوى خدا توبه كنيد، توبه‏اى خالص.
گاهی درمتون دینی از توبه انبيا (ع) و امامان معصوم (ع) سخن رفته است. 🌹🍀مثل ،توبه حضرت آدم(ع) « فَتَلَقَّى آدَمُ مِنْ رَبِّهِ كَلِماتٍ فَتابَ عَلَيْهِ إِنَّهُ هُوَ التَّوَّابُ الرَّحيمُ» ( بقره، 37) سپس آدم از پروردگارش كلماتى دريافت داشت (و با آنها توبه كرد.) و خداوند توبه او را پذيرفت چرا كه خداوند توبه ‏پذير و مهربان است. توبه در آنان ،به معناي بازگشت از حرام ها نيست، بلكه، به تناسب منزلت عبودي آنان و در مدارج بالاي سلوك است.ازامام صادق(ع) درباره توبه ومراتب آن آمده است: 🌹🌹
"توبه، رشته جذبي ازخداي متعال و كشش عنايت اوست. براي بنده لازم است كه در هرحالي از حالات توبه كند و برآن مداومت ورزد. پس براي هرگروهي از بندگان، توبه اي هست. 🌹توبه انبيا از اضطراب سّر، توبه اوليا از خطوراتي كه به باطن آنان راه مي يابد، توبه اصفيا از توجه به خود، توبه خواص ازاشتغال به غيرالله، و توبه عوام از گناه است." ( منسوب به امام ششم(ع)، 1360، باب 44 : 97) از اين سخن امام (ع) به روشني مي توان دريافت كه گناه و لغزش در حركت به سوي خدا داراي مراتبي است و آنان كه در مراتب بالاي بندگي و قرب به خدا هستند نيز از گونه اي لغزش و گناه به تناسب منزلت خود بر كنار نيستند و بايد از آن توبه كنند. تا لطف خداوند متعال نباشد، سالك به خود نمي آيد، توبه نمي كند و به سوي خدا باز نمي گردد. 🌹پس از توبه نيز، تا رحمت و بخشش الهي اورا فرا نگيرد وتوبه او را نپذيرد، راهي براي نجات و رهايي ندارد. پس ، هر توبه و بازگشت بنده به سوي خداي متعال، بين دو توبه از سوي خداي متعال است؛ بازگشتي از خدا با رحمت به سوي بنده براي جذ ب او وتوفيق يافتن براي توبه و بازگشتي هم پس از توبه بنده با بخشش وپذ يرش توبه او و پاك كردن آثار گناهان و لغزشها در جان او.🌹🌹🌹🍀🍀@sadrasadat96

🌹🌹🌹🍀🍀برخي آيات قرآن كريم كه از توبه خداي متعال سخن مي گويد، توبه و بازگشت پيشين الهي را بيان مي دارند. قرآن درباره سه نفر از مسلمانان كه از شركت در غزوه « تبوك» سرپيچي كردند و پيامبراكرم(ص) عذر آنان را نپذيرفت چنين مي فرمايد: «خدا به رحمت خويش برآن سه نفر كه از شركت در جهاد تخلف ورزيدند ؛بازگشت نمود. تا جايي كه زمين با همه وسعتي كه دارد بر آنان تنگ شد و خود نيز دلتنگ گشتند و دانستند كه از خشم خدا جز به رحمت او، پناهي نيست. پس پروردگار به رحمت، بازگشتي ديگر برآنان نمود تا توبه كنند و روي به خدا آورند. خداي متعال بسيار بازگشت كننده بربندگان و مهربان است» (توبه، 118). علامه طباطبایی در تفسیر این آیه آورده اند"در اين آيه كريمه، جمله « ثُمَّ تَابَ عَلَيْهِمْ لِيَتُوبُوا » بازگشت پيشين خداوند را براي توفيق يافتن بنده در توبه بيان مي دارد و جمله « إِنَّ اللَّهَ هُوَ التَّوَّابُ الرَّحِيمُ‌ » پذيرش توبه از سوي خدا را بيان مي كند." (طباطبایی، 1417 ق، ج 11 : 401)
🌹🍀تو ضیح اینکه، رحمت پيشين خدا ،همه انسان ها را به سوي خود مي خواند و به شهود و لقاي حق دعوت مي كند. جز اين كه، بسياري با كفر و شرك و گناه و دلبستگي به دنيا و زيبايي هاي آن از ياد او روي برمي تابند و خود را از اين رحمت حق محروم مي سازند. تنها، مؤمنان هسستند كه اين دعوت الهي را اجابت مي كنند و رو به سوي او مي آورند. در ميان مؤمنان نيز، تنها اندكي هستند كه با تمام وجود به سوي خداي متعال رو مي كنند و با توبه اي راستين از گناه به سمت او هجرت کرده ومحبوب خداي متعال مي گردند.🌹🌹
تواب حقیقی، بايد از همان دم كه بيدار گشت و در تكاپوي سعادت ابدي و نجات خود برآمد در جلب نظر حق به خود تلاش كند. حضرات معصومان (ع) را نزد خداي متعال شفيع قرار دهد و با تضرع وزاری و اصرار از خدا بخواهد كه او را بر توبه و پايداري برآن ياري فرمايد. قرآن كريم دعاي حضرت ابراهيم(ع) و اسماعيل(ع) را هنگام بناي كعبه چنين حكايت مي كند:« رَبَّنا وَ اجْعَلْنا مُسْلِمَيْنِ لَكَ وَ مِنْ ذُرِّيَّتِنا أُمَّةً مُسْلِمَةً لَكَ وَ أَرِنا مَناسِكَنا وَ تُبْ عَلَيْنا إِنَّكَ أَنْتَ التَّوَّابُ الرَّحيمُ » (بقره، 128) پروردگارا، ما را فرمانبردار خويش ساز، و نيز فرزندان ما را فرمانبردار خويش گردان و مناسكمان را به ما بياموز وتوبه ما را بپذير كه تو توبه پذيرنده و مهربان هستي." 🌹🍀
توّاب در نخستين قدم، بايد از حرام ها و گناهان توبه كند، زيرا نمي توان به خود آمد و صادقانه راه عشق و طلب را در پيش گرفت و همچنان به گناه آلوده بود و به مخالفت با حق اصرار ورزيد. گناه، مخالفت ورزيدن با خداست و با آن، معنايي براي عشق و طلب نمي ماند. از اين رو، توبه از حرامها و گناهان ،نخستين و مهم ترين حركت در آغازراه است.🌹🌹🌹🍀🍀@sadrasadat96

🌹🌹🌹🍀🍀برخي آيات قرآن كريم كه از توبه خداي متعال سخن مي گويد، توبه و بازگشت پيشين الهي را بيان مي دارند. قرآن درباره سه نفر از مسلمانان كه از شركت در غزوه « تبوك» سرپيچي كردند و پيامبراكرم(ص) عذر آنان را نپذيرفت چنين مي فرمايد: «خدا به رحمت خويش برآن سه نفر كه از شركت در جهاد تخلف ورزيدند ؛بازگشت نمود. تا جايي كه زمين با همه وسعتي كه دارد بر آنان تنگ شد و خود نيز دلتنگ گشتند و دانستند كه از خشم خدا جز به رحمت او، پناهي نيست. پس پروردگار به رحمت، بازگشتي ديگر برآنان نمود تا توبه كنند و روي به خدا آورند. خداي متعال بسيار بازگشت كننده بربندگان و مهربان است» (توبه، 118). علامه طباطبایی در تفسیر این آیه آورده اند"در اين آيه كريمه، جمله « ثُمَّ تَابَ عَلَيْهِمْ لِيَتُوبُوا » بازگشت پيشين خداوند را براي توفيق يافتن بنده در توبه بيان مي دارد و جمله « إِنَّ اللَّهَ هُوَ التَّوَّابُ الرَّحِيمُ‌ » پذيرش توبه از سوي خدا را بيان مي كند." (طباطبایی، 1417 ق، ج 11 : 401)
🌹🍀تو ضیح اینکه، رحمت پيشين خدا ،همه انسان ها را به سوي خود مي خواند و به شهود و لقاي حق دعوت مي كند. جز اين كه، بسياري با كفر و شرك و گناه و دلبستگي به دنيا و زيبايي هاي آن از ياد او روي برمي تابند و خود را از اين رحمت حق محروم مي سازند. تنها، مؤمنان هسستند كه اين دعوت الهي را اجابت مي كنند و رو به سوي او مي آورند. در ميان مؤمنان نيز، تنها اندكي هستند كه با تمام وجود به سوي خداي متعال رو مي كنند و با توبه اي راستين از گناه به سمت او هجرت کرده ومحبوب خداي متعال مي گردند.🌹🌹
تواب حقیقی، بايد از همان دم كه بيدار گشت و در تكاپوي سعادت ابدي و نجات خود برآمد در جلب نظر حق به خود تلاش كند. حضرات معصومان (ع) را نزد خداي متعال شفيع قرار دهد و با تضرع وزاری و اصرار از خدا بخواهد كه او را بر توبه و پايداري برآن ياري فرمايد. قرآن كريم دعاي حضرت ابراهيم(ع) و اسماعيل(ع) را هنگام بناي كعبه چنين حكايت مي كند:« رَبَّنا وَ اجْعَلْنا مُسْلِمَيْنِ لَكَ وَ مِنْ ذُرِّيَّتِنا أُمَّةً مُسْلِمَةً لَكَ وَ أَرِنا مَناسِكَنا وَ تُبْ عَلَيْنا إِنَّكَ أَنْتَ التَّوَّابُ الرَّحيمُ » (بقره، 128) پروردگارا، ما را فرمانبردار خويش ساز، و نيز فرزندان ما را فرمانبردار خويش گردان و مناسكمان را به ما بياموز وتوبه ما را بپذير كه تو توبه پذيرنده و مهربان هستي." 🌹🍀
توّاب در نخستين قدم، بايد از حرام ها و گناهان توبه كند، زيرا نمي توان به خود آمد و صادقانه راه عشق و طلب را در پيش گرفت و همچنان به گناه آلوده بود و به مخالفت با حق اصرار ورزيد. گناه، مخالفت ورزيدن با خداست و با آن، معنايي براي عشق و طلب نمي ماند. از اين رو، توبه از حرامها و گناهان ،نخستين و مهم ترين حركت در آغازراه است.🌹🌹🌹🍀🍀@sadrasadat96

🌹🌹🌹🍀🍀۹- خانواده، وراثت و محيط
خانواده ،محيطي است كه انسان در آن متولد شده و رشد و بالندگي پيدا كرده و نيازهاي جسمي و روحي او برآورده مي شود. اگر خانواده ،انسان را درست تربيت كند در كنار آن جامعه هم اصلاح مي شود. خداوند از طرفي، پدر و مادر را در قبال تربيت فرزندان مسئول مي داند و آنان را امانت هايي مي داند كه خداوند در اختيار آنان قرار داده است و از طرف ديگر، در آيه هاي بسياري به فرزندان توصيه شده است كه به پدر و مادر خود احسان كنند. « وَ بِالْوالِدَيْنِ إِحْسانا» (نساء،36)؛ « وَ قَضى‏ رَبُّكَ أَلاَّ تَعْبُدُوا إِلاَّ إِيَّاهُ وَ بِالْوالِدَيْنِ إِحْساناً إِمَّا يَبْلُغَنَّ عِنْدَكَ الْكِبَرَ أَحَدُهُما أَوْ كِلاهُما فَلا تَقُلْ لَهُما أُفٍّ وَ لا تَنْهَرْهُما وَ قُلْ لَهُما قَوْلاً كَريما» ( اسراء، 23) و پروردگارت حكم قطعى كرد كه جز او را نپرستيد و به پدر و مادر (خود) نيكى كنيد حال اگر در نزد تو يكى از آن دو يا هر دو به كهنسالى رسند (در مقابل زحمات يا خشونت‏هاى آنها اظهار ناراحتى مكن حتى) به آنان افّ مگو و بر آنها فرياد مزن و سخن درشت مگو و با آنان سخنى كريمانه بگوى. این نشان می دهد که،محبت به یکدیگر، زیربنای بنیان خانواده وشالوده ی روابط انسان ها را درزندگی اجتماعی تشکیل می دهد.
در محيط خانواده است كه فرزندان، خدا را مي شناسند و به پرستش او تشويق مي شوند و خيلي از حسنات اخلاقي از جمله ايثار و فداكاري و محبت به ديگران و دوري از شرك و بت پرستي و ظلم به همنوع به آنان آموزش داده مي شود. خداوند فرزندان را برای والدین زینت شمرده واز مسئولیت شان در قبال آنها سخن گفته است. « الْمالُ وَ الْبَنُونَ زينَةُ الْحَياةِ الدُّنْيا وَ الْباقِياتُ الصَّالِحاتُ خَيْرٌ عِنْدَ رَبِّكَ ثَواباً وَ خَيْرٌ أَمَلاً» ( کهف،46) مال و فرزند، زينت زندگى دنياست و باقيات صالحات [ارزشهاى پايدار و شايسته‏] ثوابش نزد پروردگارت بهتر و اميدبخش‏تر است! 🌹🌹خداوند می فر ماید: « وَ أْمُرْ أَهْلَكَ بِالصَّلاةِ وَ اصْطَبِرْ عَلَيْها » (طه،132) خانواده خود را به نماز فرمان ده و بر انجام آن شكيبا باش . درجای دیگر فرموده است:« وَ أَنْذِرْ عَشِيرَتَكَ الْأَقْرَبِينَ» (شعراء/ 215) خويشاوندان نزديكت را بترسان. هم چنین فرموده است: « قُوا أَنْفُسَكُمْ وَ أَهْلِيكُمْ» (تحريم/ 7) خود و خانواده‏هايتان را از آتش جهنّم حفظ كنيد. 🌹🍀
وراثت و محيط ،از جمله عواملي هستند كه در ساختار تربيتي و شخصيت روحي انسان مؤثرند و سبب انتقال طبيعي بعضي از صفات و خصوصيات بدني، ذهني و اخلاقي از پدر و مادر و اجداد به فرزندان مي گردند و به عنوان يكي از عوامل زمينه ساز در تربيت صحيح و اسلامي، در دين اسلام پذيرفته شده است.🌹🍀در مورد تأثيرگذاري اخلاق، رفتار و وراثت بر روحيه فرزندان و كيفيت تربيتشان، رواياتي از بزرگان دين رسيده است از جمله:پيامبر اسلام (ص)فرموده اند: بدبخت، كسي است كه در شكم مادر بدبخت شود و خوشبخت، كسي است كه در شكم مادر خوشبخت شد. (مجلسي، ج 5، 1404ق: 9) در اسلام به مراقبت هاي پيش از تولد و دعا براي داشتن نسلي صالح و پاك توصيه شده است. 🌹🍀
محیط ناسالم ودوستان ناباب برروی انسان می تواند تأثیر بگذارد وباعث گمراهی وضلالتش شود که نمونه آن را قرآن این گونه بیان کرده است:« قالَ يا نُوحُ إِنَّهُ لَيْسَ مِنْ أَهْلِكَ إِنَّهُ عَمَلٌ غَيْرُ صالِح‏» (هود،46) فرمود: اى نوح! او از اهل تو نيست! او عمل غير صالحى است [فرد ناشايسته‏اى است‏.]هر چند امکان دارد برعکس هم باشد ومحیط سالم ودوستان صالح، باعث هدایت انسان شوند. 🌹🌹🌹🍀🍀@sadrasadat96

🌹🌹🌹🍀🍀عوامل تربیت نفس در قرآن🌹قسمت ششم🌹۱۰- تقوا
تقوا از ریشه" وقی" به معنی، حفاظت و نگه داری نفس از آن چه به آن ضرر می رساند.(راغب اصفهانی ،1412ق،: 881 ) و اگر خداوند فرموده است « فلیتّق الله » این نیست که از خدا بترسید بلکه به این معنی است که از خشم و عذاب خداوند خود را حفظ کنید. متّقی به معنای شخص پارسا و خودنگه دار است.حضرت علی (ع) در خطبه 191نهج البلا غه می فرمایند:" از تقوا کمک بگیرید؛ زیرا تقوا امروز، سپر بلاست و فردا ،راه رسیدن به بهشت." ( سید رضی ،1379: 377)🌹🌹
تقوا، باید در دل رسوخ نموده و استوار شود تا آن را تهذیب نماید و این حالت از طریق عبادت و بندگی پروردگار متعال حاصل می شود، زیرا خداوند می فرماید: « يا أَيُّهَا النَّاسُ اعْبُدُوا رَبَّكُمُ الَّذي خَلَقَكُمْ وَ الَّذينَ مِنْ قَبْلِكُمْ لَعَلَّكُمْ تَتَّقُونَ » (بقره،21) ای مردم پروردگارتان را که شما و پیشینیانتان را آفریده، بپرستید، شاید باتقوا شوید. 🌹🍀انسان باتقوا، کسی است که افکار، کردار و گفتار خویش را با معیار عقل و شرع تنظیم کند و هیچ کاری را بدون مشورت آن دو انجام ندهد و فرمان آنها را نیز زیر پا نگذارد. تقوا، در فرهنگ دینی از جایگاهی بس والا برخوردار است و رکن اساسی اخلاق اسلامی محسوب می شود و بدون آن اخلاق و ایمان مفهومی ندارد.🌹🌹🌹🍀🍀@sadrasadat96

🌹🌹🌹🍀🍀درجه تقوا با درجات قرب الی الله و ارزشمندی انسان نسبت مستقیم دارد. یعنی ،هر چه آدمی باتقواتر باشد به درگاه الهی نزدیکتر و از ارزش بیشتری برخوردار است. 🌹🍀خداوند در همین مورد می فرماید: « إِنَّ أَکْرَمَکُمْ عِنْدَ اللَّهِ أَتْقَاکُمْ » (حجرات، 13) ؛ گرامی ترین شما نزد خدا ،باتقواترین شماست. و همچنین وجود تقوا، سبب ارزشمندی عمل صالح می گردد و اگر عمل کم و کوچک هم باشد، آن را بزرگ و چشمگیر می سازد. تقوا، مرکبی است راهوار که صاحب خویش را به سرمنزل سعادت می رساند وآثاری درپی دارد که عبارتند از:
1-تقوا به مؤمن، عزت و سربلندی می بخشد. « بَلى‏ مَنْ أَوْفى‏ بِعَهْدِهِ وَ اتَّقى‏ فَإِنَّ اللَّهَ يُحِبُّ الْمُتَّقينَ» (آل عمران، 76)
2-در برابر وسوسه های شیطان، مصونیت ایجاد می کند. « إِنَّ الَّذينَ اتَّقَوْا إِذا مَسَّهُمْ طائِفٌ مِنَ الشَّيْطانِ تَذَكَّرُوا فَإِذا هُمْ مُبْصِرُونَ» (اعراف،201)🌹🍀
3-بصیرت و معیار تشخیص حق از باطل را ارزانی می دارد. « يا أَيُّهَا الَّذينَ آمَنُوا إِنْ تَتَّقُوا اللَّهَ يَجْعَلْ لَكُمْ فُرْقاناً »(انفال، 29)
4-بخشش گناهان و پاداشی بزرگ را درپی دارد. « وَ مَنْ يَتَّقِ اللَّهَ يُكَفِّرْ عَنْهُ سَيِّئاتِهِ وَ يُعْظِمْ لَهُ أَجْراً » (طلاق، 5)
5-پیروزی و رستگاری به بار می آورد. « فَاتَّقُوا اللَّهَ يا أُولِي الْأَلْبابِ لَعَلَّكُمْ تُفْلِحُون» (مائده، 100)
عواملی مانند، ایمان به خدا و کسب علم و آگاهی درباره معارف دینی و ایجاد حالت خوف و خشیت الهی در خود، سبب افزایش تقوا می شود.🌹🌹🌹🍀🍀@sadrasadat96

🌹🌹🌹🍀🍀۱۱-مربّی
نظر به اهمیت ویژه آموزش در اسلام، معلم و مربّی نیز از منزلت ارزنده ای برخوردار است و او، پدر روحانی و پرورش دهنده قلب و روح شاگرد خود است و می توان او را، جانشین پیامبر (ص) دانست.🌹🌹 در تربیت دینی، تربیت ابتدا از خود مربی شروع می شود و ایمان بدون عمل را نپذیرفته و سخنی را که گوینده اش بدان عامل نباشد به شدت نکوهش می کند. خداوند در همین مورد می فرماید: « أَتَأْمُرُونَ النَّاسَ بِالْبِرِّ وَ تَنْسَوْنَ أَنْفُسَكُمْ وَ أَنْتُمْ تَتْلُونَ الْكِتابَ أَفَلا تَعْقِلُونَ» (بقره، 44) آیا مردم را به نیکی دعوت می کنید امّا، خودتان را فراموش می نمایید؟ 🌹🍀
زندگی سراسر مبارزه با مشکلات است و دراین راه ،پستی ها و بلندی ها، محرومیت ها و ناکامیها، شکستها و مصیبتها بسیار است. مربی لایق، کسی است که جسم و جان آدمی را به خوبی پرورش دهد و او را برای مبارزه و مقاومت در صحنه پرفشار زندگی آماده سازد. بر این اساس، کار مربی فراهم کردن زمینه ها و عوامل مختلف، جهت به فعلیت رساندن و پرورش استعدادهای ذاتی متربی است و باید هدفی را در نظر گرفته و متربی را به سوی آن سوق دهد. 🌹🍀پیش از هر اقدامی، ملاکهای خوبی و بدی، ارزش و ضدارزش، کمال و نقص را به او بیاموزد. سطح بینش و آگاهی او را به اندازه مطلوبی برساند تا متربی با داشتن مجموعه ای از آگاهی های لازم در مسیر تربیت صحیح حرکت کند، چرا که مربی، رکن اساسی در انتقال آگاهی ها و پرورش استعداد های انسانی در جهت نیل به کمالات معنوی می باشد.🌹🌹
درمجموع ،مربی به اندازه تکلیف از شاگردش بخواهد « وَ لانُكَلِّفُ نَفْساً إِلاَّ وُسْعَها» )مومنون،62) و ما هيچ كس را جز به اندازه تواناييش تكليف نمى‏كنيم، شناخت واقعی از خود و خدای خود را به شاگرد داده و وی را به این درجه از آگاهی برساند که بداند، راه بندگی و قرب به پروردگار عالم از دنیا می گذرد و او را در راه رسیدن به این هدف که هدف غایی خلقت می باشد، یاری کند.🌹🌹🌹🍀🍀@sadrasadat96

🌹🌹🌹🍀🍀عوامل تربیت نفس در قرآن🌹قسمت هفتم🌹۱۲- عنايت و فيض الهي
اگر انسان، صفات و حالاتي را كه نتيجه فراموشي و غفلت از خدا بوده و موجب بدبختي او مي گردد از خانه دل پاك كند، قابليت دريافت فيض و عنايت الهي را در خود ايجاد نموده است. در زندگي انسان، لحظاتي پيش مي آيد كه در معرض نسيم حيات بخش پروردگار قرار مي گيرد. در اين حالات ،انسان هوشيار مي كوشد تا خود را در مسير فيض وعنایت الهي قرار دهد و هر كس به اندازه لياقت و ظرفيت از آن برخوردار مي شود. هر قدر انسان در سايه تلاش و مجاهدتش، ظرفيت بيشتري در خود ايجاد كند به فيض و عنايت بيشتري دست پیدا می کند. عبوديت و بندگي خداوند (به معناي وسيع كلمه) از عوامل اصلي دريافت فيوضات الهي است و باعث رشد و كمال انسان مي شود.خداوند مي فرمايد: « يا أَيُّهَا الَّذينَ آمَنُوا اتَّقُوا اللَّهَ وَ ابْتَغُوا إِلَيْهِ الْوَسيلَةَ وَ جاهِدُوا في‏ سَبيلِهِ لَعَلَّكُمْ تُفْلِحُونَ» اي مؤمنان، تقواي الهي پيشه كنيد و براي رهيابي به سوي او، وسيله بيابيد.(مائده، 35) اين آيه، تصريح مي كند كه مؤمنان بايد با واسطه قرار دادن اولياي الهي، فيض و رحمت و مغفرت او را به سوي خود جلب كنند و اين يك قانون كلي در نظام هستي است.🌹🍀
شهيد مطهري در اين زمينه درکتاب عدل الهی خود مي فرمايد:"امكان ندارد هيچ يك از جريانات رحمت پروردگار، بدون نظام انجام گيرد. به همين دليل، مغفرت پروردگار هم بايد از طريق نفوس كامل و ارواح بزرگ انبيا و اوليا به گناهكاران برسد و اين لازمه نظام داشتن جهان است." (شهیدمطهری،1375: 235)🌹🌹
به عنوان نمونه ،می توان به داستان برادران حضرت يوسف (ع) اشاره کرد ، وقتي از كرده خود پشيمان مي شوند از پدرشان مي خواهند براي آنها از خدا طلب آمرزش كند. « قالُوا يا أَبانَا اسْتَغْفِرْ لَنا ذُنُوبَنا إِنَّا كُنَّا خاطِئينَ » (يوسف، 97) و يا خداوند به پيامبر (ص) دستور مي دهد: «َ فَاعْفُ عَنْهُمْ وَ اسْتَغْفِرْ لَهُم»(آل عمران، 159) پس آنها را ببخش و براى آنها آمرزش بطلب. 🌹🍀
افرادي كه مراتب قرب را واقعاً طي كرده و به عالي ترين درجات مي رسند، احاطه بر عالم انساني پيدا كرده و ارواح و ضماير ديگران را تحت اختیار مي گيرند و وقتي كسي به چنين مقامي رسيد، هم در زمان حيات و هم پس از مرگ مي تواند واسطه فيض الهي شود.🌹🌹🌹🍀🍀@sadrasadat96

🌹🌹🌹🍀🍀۱۳-عبرت از گذشتگان
اندیشه و تفکر در فرجام گذشتگان و شکست خوردگان و عبرت گرفتن از آنان، سبب هوشیاری و پرهیز از شتابزدگی می شود. امیرمؤمنان علی (ع) در نامه ای خطاب به امام مجتبی (ع) می نویسد: "پسرم! درست است كه من به اندازه پيشينيان عمر نكرده‏ام امّا، در كردار آنها نظر افكندم و در اخبارشان انديشيدم و در آثارشان سير كردم تا آنجا كه گويا، يكى از آنان شده‏ام بلكه، با مطالعه تاريخ آنان، گويا از اوّل تا پايان عمرشان با آنان بوده‏ام. پس، قسمت‏هاى روشن و شيرين زندگى آنان را از دوران تيرگى شناختم، و زندگانى سودمند آنان را با دوران زيانبارش شناسايى كردم."(سید رضی ،1379: 523 )🌹🌹
پستی و بی اعتباری دنیا و تغییر و زوال پذیری نعمتهای آن، یکی دیگر از اموری است که باعث عبرت آموزی انسان می شود و سبب می گردد به آخرت و ارزشهای معنوی و اخلاقی توجه بیشتری را نشان می دهد. قرآن با بیان داستانهای قوم عاد و ثمود و ... از ما می خواهد از سرگذشت آنها عبرت بگیریم و به راه آنها نرفته و به روش آنان عمل ننماییم تا به سرنوشت شوم آنها دچار نشویم و🌹🍀 درپنج جای قرآن باعبارت"سیروا" از ما انسانها می خوا هد در زمین بگردیم وعاقبت مکذبین ومجرمین ومشرکین راببینیم وعبرت بگیریم وخلقت اولیّه خود را فراموش نکنیم. 🌹🍀خداوند می فر ماید: « قُلْ سيرُوا فِي الْأَرْضِ ثُمَّ انْظُرُوا كَيْفَ كانَ عاقِبَةُ الْمُكَذِّبينَ» (انعام ،11؛ نمل ،69 ؛ عنکبوت،20؛ روم،42؛ سباء،18) بگو: روى زمين گردش كنيد. سپس بنگريد سرانجام تكذيب‏ كنندگان آيات الهى چه شد؟ 🌹🌹🌹🍀🍀@sadrasadat96