وحدت وسازندگی رباط

مارگیری به کوهستان می رود تا ماری بگیرد. به جای مار اژدهای زنده‌ای را می‌گیرد که به علت سرمای کوهستان سرد و افسرده است و مرد او را مرده تصور می‌کند. آن را برمی‌دارد و برای نمایش و معرکه گیری به عراق می‌برد.
(مولوی اژدها یا مار را سمبل نفس گرفته است پس این «نفس» است که مرد آن را وسیله معرکه گیری و خودنمائی قرار می‌دهد؛ آن را در صحنه زندگی می‌گرداند تا به نمایش بگذارد.)
و تمام زندگی ما به هر شکل که باشد، معرکه گیری و به نمایش گذاشتن «اژدهای نفس» است.

باری، اژدها که به علت سرمای کوهستان افسرده بوده است همین که خورشیدِ داغ عراق بر او می‌تابد جان می‌گیرد؛ برمی‌خیزد و تماشاچی و معرکه گیر و همه را در کام هلاکت فرو می‌برد. خورشیدی که به اژدهای نفس می‌تابد و آن را از افسردگی خارج می‌کند و سرحال می‌آورد و هار و درنده‌اش
می‌کند شکل‌های مختلف «به به» است.
چون بیند خلق را سرمست خویش
از تکبر می‌رود از دست خویش

این وصف حال نفس است. وقتی غذای «به به» به آن می‌رسد، وقتی خلق را سرمست خویش می‌بیند جان می‌گیرد؛ اختيار خود را از دست می‌دهد و نه فقط صاحبش، یعنی معرکه گیر را، بلكه تماشاچی و همه را به هلاکت می‌رساند. (آخر مسأله «نفس» و تباهی‌های آن یک مسأله اجتماعی و فراگیر است.)

آدمی کوهی است، چون مفتون شود؟
کوه اندر مار حیران چون شود؟
خویشتن نشناخت مسکین آدمی
از فزونی آمد و شد در کمی
خویشتن را آدمی ارزان فروخت
بود اطلس، خویش بردلقی بدوخت
صد هزاران مار و که حیران اوست
او چرا حیران شده است و مار دوست؟

انسانی که از مقام رفیع عالم روحی و معنوی عالمی که چون کوه استوار و با عظمت است نزول می‌کند و از مشتی فکرهای تصویری برای خود یک «هستی» کوچک می‌سازد و مفتون و شیفته‌ی آن می‌گردد و بوسیله آن سرگردان و حیران می‌ماند، در غبن و خسران فاحشی فرو می‌افتد؛ خود را ارزان می‌فروشد؛ همانند اطلسی می‌شود که خود را به کهنه پاره‌ای وصله می‌کند.
و این « پیر» دل سوخته با حسرت می‌گوید خدایا چگونه این موجود بوالعجایب و پر اسراری که صدهزاران مار و کوه در شگفت و حیرانی اسرار ناشناخته او انگشت به دهان مانده‌اند، خود مات، حیران و سرگردان اسير مار نفس گشته است؟
و در پایان داستان، پیام و هشدار اصلی خود را به این انسان فریب خورده و سرگردان می‌آورد

نفست اژدرهاست او کی مرده است!
از غم بی آلتی افسرده است
اژدها را دار در برف فراق
هین مکِش او را به خورشید عراق

فکر نکن که اژدهای نفست مرده است؛ او افسرده است. و افسردگی‌اش به خاطر آن است که فعلا بدون غذای «به به» مانده است؛ بدون تماشاچی مانده است. همین که دوباره تماشاچی ببیند «از تکبر می‌رود از دست خویش» و برمی‌خیزد؛ مست و هار می‌شود و همه را به هلاکت می رساند؟
#با_پیر_بلخ
#محمد_جعفر_مصفا
✅دریچه کتاب
@daricheketab

251 viewsHossein Sheybani, 05:50