بازار خرسی

افت شدید رمزارزها در سال 2022 به اصطلاح "بازار خِرسی" (Bear Market) نامیده می شود. وضعیت خرسی می تواند در هر بازاری رخ دهد و البته تعریف دقیقی ندارد. اما اجماع این است که بازاری را بازار خرسی نامند که 20درصد یا بیشتر از بالاترین قیمت تاریخی خود افت کرده باشد و در ضمن بین سرمایه گذاران حس منفی درباره افت بیشتر قیمت حاکم باشد.

با این تعریف، بازار رمزارزها در سال 2022 به خوبی نمونه بارز یک بازار خرسی است. بازاری که بزرگانش، از جمله بیت کوین و اِتِر، تا کنون بیش از 50درصد افت از بالاترین قیمت های تاریخی خود را تجربه کرده اند و هنوز هم معامله گران و تحلیلگران به افت بیشتر چشم دارند.

اما این اولین بار نیست که بازار رمزارزها بازار خرسی می شود. این اتفاق در سال 2018، 2014 و نیز 2011 هم افتاده و بازار رمزارزها با افت های شدید بعد از صعودهای نجومی مواجه شده است. مطالعه رمرزارزها در بازارهای خرسی گذشته به ما می گوید که این وضعیت چیزی است که مسبوق به سابقه است و باید صبور بود و از این فرصت درس گرفت. بخصوص درس مدیریت ریسک!

در پست های بعدی به سابقه وضعیت خرسی در بازار رمزارزها بیشتر خواهم پرداخت.
@ramzex

چند روز پیش، ایلان ماسک این توئیت را منتشر کرد که خودش را نشان می داد در حالیکه سینک دستشویی به دست وارد دفتر مرکزی شرکت توئیتر شد. احتمالا به معنای اینکه شست و شوی حسابی در این پلتفرم راه خواهد انداخت.
ناگفته پیداست که این خبر تا چه حد برای کامیونیتی کریپتو مهم است. توئیتر محل اصلی تجمع کامیونیتی کریپتویی هاست و ماسک هم مدافع کریپتوها. کاملا قابل پیش بینی است که پذیرش کریپتوها در پلتفرمی مثل توئیتر می تواند بازار گاوی (Bull market) بعدی را رقم بزند. پس بی دلیل نیست که بازار کریپتو بعد از این توئیت، یک جهش مثبت را تجربه کرد.
اما با این وجود، بازار کریپتو از ماسک کم هم ناجوانمردی ندیده است! همین چند وقت پیش خبر فروش بخش مهمی از بیت کوین های شرکت تسلا منتشر شد در حالیکه ماسک هنوز در لایوها و مصاحبه ها دیگران را دعوت به سرمایه گذاری در کریپتوها می کرد!!
حالا باید دید ماسک به عنوان مدیرعامل توئیتر چه کار می کند. تا الآن که این اتفاق فضای کریپتوها را تا حدود زیادی در میانه خبرهای بد اقتصادی عوض کرده و خوش بینی به بار آورده است.
@ramzex

نمی توان از ماسک و توئیتر سخن گفت و یادی از نورچشمی ماسک یعنی دوج کوین (Doge coin) نکرد! دوج کوین یک meme coin است یعنی کاربرد ویژه و خاصی مثل اتریوم ندارد جز اینکه یک عده برای سفته بازی و کسب سود معامله اش می کنند و هم به امید این هستند که شاید در آینده کاربرد واقعی پیدا کرد. برای همین ورود ماسک به حامیان دوج کوین جای سوال داشت که ماسک چه خوابی برای دوج دیده است. این حمایت تا آنجا پیش رفت که ماسک را پدرخوانده دوج نامیدند.
حالا وقتی پدرخوانده مالک توئیتر می شود، یعنی پلتفرمی که می تواند هر کوین بی خاصیتی را هویت بدهد و به عرش اعلا برساند، معلوم است که دوج بیش از همه مورد توجه خواهد بود و رشد خواهد کرد. همزمان با خبر مالکیت ماسک بر توئیتر، دوج بیش از 150 درصد در یک هفته و بیش از 70 درصد در 24 ساعت رشد داشته است!
البته ماسک در مورد بکارگیری کریپتوها در توئیتر حرف مشخصی نزده ولی این موضوع را رد هم نکرده است. این ابهام به عنوان نقشه های احتمالی ماسک برای بکارگیری کریپتوها، بخصوص دوج، در توئیتر برداشت شده است. چیزی که بسته به ابعادش می تواند بازار کریپتوها را کاملا در جهت مثبت دگرگون کند.
@ramzex

اینها سلسله توئیت های ماسک راجع به دوج کوین در 4 آوریل سال 2021 (حدود یک سال و نیم پیش) است. ماسک دوج را موشکی می داند که به سمت ماه می رود. این اصطلاح رایج برای قیمت یک دارایی است وقتی به شدت رشد می کند. معادل فارسی "ترکوندن" خودمان است. به طور خلاصه و خودمونی یعنی دوج قراره بترکونه!

از همه جالب تر ماسک در نقش میمون خردمند انیمیشن شاه شیر رفته و زمانی را نشان می دهد که بچه شیر قهرمان داستان به همه حیوانات معرفی شده و به نوعی ولیعهد پدر برای سلطنت می شود. حالا به جای شیر، نماد دوج کوین دست میمون خردمند یا همان ماسک است! دیگر از این واضح تر چه بگوید؟!

اما سوال اصلی هنوز باقی است. واقعا اینهمه عشق و علاقه از کجا نشات گرفت؟!!
@ramzex

تقریبا یک سال و نیم پیش بود که شرکت اَندریسِن-هُورُویتز (Andreessen Horowitz) به عنوان یکی از موفق ترین ونچرکاپیتالیست های دنیا از ایجاد یک صندوق 4.5 میلیارد دلاری در بازار کریپتو خبر داد. این خبر همان زمان کلی بازار کریپتو را جهش مثبت داد. اما حالا گذر زمان نشان داده که زمانبندی ورود آنها به بازار کریپتو اشتباه بوده و صندوق در نیم سال اول 2022، 40درصد افت ارزش داشته است.

ممکن است که گفته شود که این زیان مقطعی مهم نیست چون در بلندمدت قیمت ها باز بالا می رود و این زیان که پوشیده می شود هیچ، سود هم می دهد. درسته! ولی تصور کنید که این 4.5 میلیارد دلار الان به بازار می آمد! چه کارها که نمی توانست انجام دهد. اما به نظرم مهمترین نکته اینه که حتی آدم های غول اندریسن-هورُویتز هم نمی توانند پیش بینی دقیقی از آینده بازار داشته باشند چون اساسا بازارها و شرایط اقتصادی پیرامون آنها چنین اجازه ای را نمی دهد.

جالب که آن وقت یک سری داخلی ادعا دارند که در کانالشان نقطه زنی می کنند! دقیق سیگنال میدهند که کجا وارد بشوی و کجا سودت را در بهترین جا ببندی! عاقل باشید و فریب این افراد را نخورید!
@ramzex

ریشی سوناک (Rishi Sunak)، نخست وزیر جدید انگلیس، به عنوان یک شخصیت حامی کریپتوها شناخته می شود و دلیل آن هم توئیت چند ماه قبل اوست در حمایت از تبدیل انگلیس به هاب دارایی های کریپتوی جهان. پس بی دلیل نیست که جامعه کریپتو بسیار به این انتصاب خوش بین است.
اما در مقابل، نمونه های مشابهی برای بدبینی هم هست به این ترتیب که فردی قبل از به قدرت رسیدن خیلی حامی کریپتوها بوده اما بعد از به قدرت رسیدن، آن کار دیگر کرده است! نمونه بارز این افراد، گَری گِنسلِر (Gary Gensler)، رییس کمیسیون بورس و اوراق بهادار (SEC) آمریکاست. او در گذشته در دانشگاه MIT حتی دوره بلاکچین تدریس می کرده. اما بعد از رسیدن به ریاستSEC، تقریبا ضد جریان فعلی دارایی های کریپتو عمل کرده است.
حالا در مورد سوناک باید دید که بعد از رسیدن به قدرت، چه رویه ای اتخاذ خواهد کرد. اگر واقعا دنبال  این باشد که انگلیس هاب کریپتوی دنیا شود، می توان به صعود انفجاری بازار کریپتو امید داشت.
@ramzex

پیرو پست قبلی، در این لینک می توانید کل دوره "بلاکچین و پول" (Blockchain and Money) را که توسط دکتر گری گنسلر، رئیس فعلی SEC آمریکا، در سال 2018 در دانشگاه MIT ارائه شده است به صورت رایگان در یوتویوب ببینید. دوره کامل و بسیار آموزنده ای است و مشاهده آن را به دوستان توصیه می کنم حتی به دوستانی که دانش زیادی در این زمینه ندارند و به نوعی مبتدی به حساب می آیند.
پینوشت: جالب است که چنین فردی در سمت رئیس SEC تا کنون بیشتر بر ضد کریپتوها عمل کرده است تا از آن حمایت کند!!

@ramzex

گور بهرام گرفت!

نمی شود فعال بازار کریپتو بود و سَم بانکمن-فرید (Sam Bankman-Fried) را نشناخت. بنیانگذار صرافی FTX که در بازار کریپتو مولتی میلیاردر شده است.
در یک سال گذشته که بازار کریپتو به شدت افت کرد، بسیاری از شرکت ها از جمله سلیوس (Celsius) به ورشکستگی رسیدند و در میان نجات دهندگان این شرکت ها، همیشه نام سَم مطرح بود که با ثروت خود به داد این شرکت ها و در کل بازار کریپتو برسد. البته قیمت های سَم آنقدر پایین بود که به نظر می رسید بیش از نجات، او به دنبال "بُزخری" این شرکت هاست.
حالا روزگار به کجا رسید که این روزها شایعه ورشکستگی خود FTX بر سر زبان ها افتاده و توکن این صرافی به نام FTT هر روز کف جدیدی را می سازد.
البته دامپ CZ یا بنیانگذار Binance هم بی دلیل نیست اما قضایای مطرح شده پیرامون FTX در این روزها نشان داد که بازار کریپتو تا چه حد لایه های پنهانی دارد که می تواند در بزنگاه بلای جان بازار شود.
خلاصه اینکه فعلا سَم که خود همیشه اسمش ناجی بازار بود، امروز به ناجی نیاز دارد. همان بیت معروف که می گفت، بهرام که گور می‌گرفتی همه عمر، دیدی که چگونه گور بهرام گرفت!
@ramzex

در ماه May امسال (حدود 6 ماه پیش) همزمان با سقوط پروژه Terra، بازار کریپتو یک سقوط قیمتی را تجربه کرد و برخی از کوین های خوشنام، از جمله SOL یا کوین شبکه Solana، به کف قیمتی چند ماه خود رسیدند. در آن زمان SOL تا 25.8 دلار نیز معامله شد در حالیکه چند ماه قبل از آن، 260 دلار را هم دیده بود!! بعد از پایان التهاب Terra و مشخص شدن تبعات آن، بازار کریپتو نفس راحتی کشید و برداشت بازار این بود که دیگر SOL کف قیمت را دیده و الان موقع خرید است.
حالا امروز در پی شایعات مربوط به صرافی FTX و افت شدید FTT، یک نهنگ در حال فروش SOLهای خود است تا از لیکیوئید شدن وام خود که با وثیقه FTT بوده جلوگیری کند! همین باعث شد که SOL به سرعت تا 25 دلار مجدد پایین بیاید و کف قیمتی جدیدی ثبت شود! (البته الآن کمی افت را جبران کرده است)
واقعا این ارتباطات پیچیده بازار کریپتو هم زیبا و هیجان انگیز است و هم عامل نابودی معامله گران!! اما در کل توصیه من این است که در این بازار خرسی هیچگاه دچار FOMO یا حس عقب ماندگی از بازار نشوید و بی گدار به آب نزنید. ممکن است خبر بدی به بازار بیاید و قیمت هایی را ببینید که فکرش را هم نمی کردید!
@ramzex

واقعا باورکردنی نیست! کمی بعد از پست قبلی، خبر آمده که برداشت از صرافی FTX متوقف شده که نشانه بسیار بدی از وضعیت این صرافی و حتی احتمال ورشکستگی آن است!!

ولی اگر FTX واقعا ورشکسته بشود، اثرات آن بسیار بدتر از سقوط Terra در چند ماه پیش خواهد بود. FTX یکی از بزرگترین صرافی های کریپتوی دنیاست و سَم بانک‌مَن لابی مَن بزرگ صنعت در میان سیاستمداران آمریکایی بود. با این تفاسیر، دیگر چه اعتمادی در بازار باقی می ماند؟ این اتفاق جاده را برای برخورد جدی با بازار کریپتو و قانونمند کردن آن در آمریکا و جهان هموار خواهد کرد. چیزی که می تواند به مرگ تدریجی این بازار منجر شود.
@ramzex

حمام خون بازار کریپتو با خبر FTX. اگر موضوع FTX جمع نشود، می توان روزهای بدتری را پیش رو تصور کرد!

به همین سرعت و سادگی همه چیز در بازار عوض شد! رنگ سبزهای چند روز قبل شد قرمز! در این اتفاقات درس هاست برای آنها که علاقمند به شناخت بازار و سرمایه گذاری هستند!
@economy

آنقدر اتفاقات پیرامون FTX سریع اتفاق می افتد که باورکردنی نیست. چند دقیقه پیش، CZ مالک Binance اعلام کرده که پیشنویس توافقی را با سَم امضا کرده اند تا Binance مالک FTX شود!! این یعنی کیش و مات سَم بانکمن توسط CZ! کسی که بارها سَم با خودبزرگ بینی و خودشیفتگی درباره او سخن گفته بود و تحقیرش کرده بود!

حالا واقعا می توان گفت که گور بهرام را گرفت! البته گویا این معامله هنوز نهایی نشده و CZ می گوید هر موقع تشخیص دهد که به نفعش نیست، از آن خارج خواهد شد. این خبر خوبی نیست! چون اگر معلوم شود که FTX اوضاعش خراب تر از آن چیزی است که CZ فکر می کرده، ممکن است که معامله انجام نشود.

به هر حال، واقعا بدتر از این نمی توانست باشد!
حالا باید نظر سَم را دید. از دیروز که سکوت کرده است.
@ramzex

با توئیت CZ، عجالتا FUD ناشی از FTX آرام شد و قیمت ها بازگشتند. به همین سادگی در چند دقیقه!
به سبز پررنگ BNB نگاه کنید! یک جورهایی دارد قدرت CZ را به رخ می کشد که روز به روز هم بیشتر می شود! حالا آینده بازار کریپتو بیش از پیش بستگی به آینده CZ دارد که این تمرکز قدرت در دستان CZ و Binance، کلیت بازار را پرریسک تر می کند.
@ramzex

خوب سَم بانکمن سکوت را شکست و معامله با CZ را تایید کرد و به نظر شایعات همگی درست بودند!!باورکردنی نیست! FTX عملا ورشکسته شد!

قطعا سَم اگر این معامله را اینقدر سریع انجام داده است یک هدفش این است که از سقوط بیشتر خودش جلوگیری کند. زیرا که مطمئنا اقدام حقوقی سرمایه گذاران و مال باختگان بر علیه او اقدامی بدیهی بوده و هنوز هم هست. اتهام کلاهبرداری و یا انجام معاملات ریسکی و اهرمی با اموال سرمایه گذاران بدون اطلاع آنها اتهامات کمی نیستند! آن هم از یک صرافی به این بزرگی در آمریکا! از کسی که مدام الگوی میلیاردرهای خودساخته و نابغه شناخته و تبلیغ می شد. کسی که حتی در انتخابات آمریکا پول خرج می کرد و در بین سیاستمداران به عنوان لابی کریپتو شناخته می شد.

اما دوران خوشی گذشت! The party is over! همه چیز تمام شد!
@ramzex

توکن FTT، توکن صرافی FTX، عملا در حال نابودی است! مشابه این را قبلا در مورد Luna دیدیم! سقوط شدید و سریع! FTT مثل Luna هنوز به صفر نرسیده، اما هیچ تضمینی ندارد که این همه ماجرا به این سرعت خاتمه یافته و FTT نجات یابد.

اما فارغ از این، احتمالا به زودی باید شاهد سختگیری های قانونی و بگیر و ببندهای بیشتر مقامات آمریکایی در بازار کریپتوها باشیم. این خبر خوبی برای کلیت بازار کریپتو نیست.
@ramzex

بحران اعتماد!

حالا که بازار تحولاتِ این چند ساعتِ عجیب و شوک های پیاپی را هضم کرد به این نتیجه رسید که درمان CZ هم کارساز بازار کریپتو نیست و دوباره حمام خون راه افتاد! بازار به شدت ترسیده است! بازار بحران "اعتماد" دارد و این اعتماد از دست رفته به این سادگی ها قابل بازگرداندن نیست. حالا همه به همه مشکوک هستند! به آینده مشکوکند که چه اتفاقات بد دیگری در انتظار آنها خواهد بود! حق هم دارند! مار گَزیده از ریسمان سیاه و سفید می ترسد!

@ramzex

پایان اسطوره ای پوشالی!

عکسش به عنوان میلیاردر خودساخته روی مجلات معتبر بود! قرار بود وارن بافت بعدی باشد! اما حالا از دیروز تا حالا بیش از 90 درصد ثروتش دود شده است! آبرو و اعتبارش که 100 درصد دود شد! خیلی ها را به خاک سیاه نشانده! و احتمالا به زودی با اتهامات سنگینی مواجه شود! همه این اتفاقات از دو سه روز پیش شروع شد و دیروز به صورتی تراژیک پایان یافت! گاه سقوط چقدر ساده و سریع اتفاق می افتد!

بازار کریپتو همینگونه است! وحشی و پرتلاطم! پر از آدم هایی است که متوهمانه فکر می کنند باهوشتر از بقیه هستند و طمعکارانه ریسک های بیش از حد بر می دارند آن هم به هزینه دیگران. در این امواج متلاطم، برنده آن کسی است که بر خلاف سَم طمع نکند و ریسک به اندازه بردارد.

@ramzex

سقوط اعتماد در بازار!

به نظر می رسید که بازار کریپتو، بخصوص بیت کوین و اِتر، در ماه ژوئن کف خود را دیده اند و دیگر روند قیمت آنها صعودی خواهد بود. از دو هفته پیش هم با خبر معامله توئیتر و افزایش اندک آمار بیکاری و احتمال تغییر روند افزایش نرخ بهره در آمریکا بازار مثبت شده بود و امیدها به صعود بیشتر.
حالا به چند روز نکشید که شوک FTX کف سازی جدیدی برای بازار کرد و نشان داد که بازارها پیچیده تر از آن چیزی هستند که فقط بتوان از چارت ها آنها را پیش بینی کرد.
دلم برای چارتیست های بزرگ می سوزد که خیلی هایشان از چند روز قبل شروع فاز Bull run بعدی را از چارت ها درآورده بودند. آدم های کمی هم نیستند! اما FTX سقوطش را با چارت ها هماهنگ نکرده بود! فقط می توانم بگویم که به امید چارت ها ریسک بیش از حد برندارید!

@ramzex

سالگرد ATH بیت کوین

سال پیش در چنین روزی، یعنی ۱۰ نوامبر ۲۰۲۱، بیت کوین به بالاترین قیمت تاریخی(All-Time High) خود یعنی ۶۹هزار دلار به ازای هر بیت کوین رسید. از آن زمان تا کنون بیت کوین روند نزولی داشته است. بیت کوین دیروز کف حدود ۱۵۵۰۰ دلاری را هم دید و با وجود صعود امروز، هنوز در محدوده ۱۷۵۰۰ دلار در نوسان است.

اما سقوط فقط مختص بیت کوین نبوده است. در این یک سال، بازار کریپتو یکی از متلاطم ترین و پرماجراترین روزهای خود را سپری کرد. آنقدر سال عجیبی بود که قیمت های حتی همین چند ماه پیش هم بیشتر به خواب و رویا شبیه می آید.

با وجود این نوسانات و احتمالا زیان ها، واقعیت این است که این بالا و پایین رفتن ها در ذات همه بازارهاست و غیر قابل اجتناب است. فقط باید درس آموخت برای دوره های گاوی (Bull) و خرسی (Bear) بعدی. راهی جز این نیست! بازار بی رحم تر از آنی است که به کسی رحم کند! خصوصا آنها که از گذشته رفتار بازار درس نمی گیرند!! خصوصا طمعکاران!!
@ramzex

بیت کوین در بازار خرسی 2018

اگر بخواهیم بازار خرسی (Bear Market) فعلی را با دفعه قبل مقایسه کنیم که از آخرین روزهای سال 2017 شروع شد، اشاره به رفتار قیمتی بیت کوین جالب است.

همانطور که در نمودار می بینید، بازار خرسیِ قبلی برای بیت کوین 363 روز طول کشید (یعنی دو روز کمتر از یک سال) و قیمت بیت کوین 84درصد از بالاترین قیمت (ATH) خود سقوط کرد تا به کف برسد. در مقایسه با بازار خرسی فعلی، البته نمی توان هنوز با قطعیت گفت که قیمت بیت کوین کف خود را دیده است یا نه. اما عجالتا تا این زمان، کمترین قیمت بیت کوین دیروز اتفاق افتاده که یک روز قبل از سالگرد ATH می شود. میزان سقوط از ATH تا کف قیمتی دیروز، حدود 77% است.

البته این اعداد بیشتر جهت مقایسه همینجوری هستند! چون هنوز تحولات بازار خرسی ادامه دارند و نمی توان با قطعیت گفت که کف سازی بازار خرسی فعلی تمام شده است. یادمان باشد بازار خرسی فعلی با بازار خرسی 2018 تفاوت های بنیادی زیادی دارد. در پست های بعدی این تفاوت ها را اجمالا توضیح خواهم داد.
@ramzex

حالا BlockFi هم بعد از اتفاقات FTX برداشت کاربران از حسابشان را متوقف کرد. احتمالا یک ورشکستگی جدید!

چرخه ورشکستگی در دنیای مالی "دومینو وار" است. یعنی سقوط یکی، سقوط های دیگران را در پی خواهد داشت. لایه های پیچیده و مخفی در بازار کریپتو هم این مساله را تشدید کرده است. یکی از دلایلی که در پست قبلی گفتم که ممکن است هنوز بازار خرسی کفِ قیمتی خود را ندیده باشد همین است که یک دومینوی سقوط جدید سه روز پیش با سقوط FTX شروع شده است اما ابعاد سقوط های احتمالی، بدلیل عدم شفافیت ارتباطات هنوز مشخص نیست. دفعه قبل که پروژه Terra نابود شد تا یکی دو ماه طول کشید تا شرکت های دیگری از جمله 3AC و Celsius دچار مشکل شده و اعلام ورشکستگی کنند. حالا هم باید منتظر بود و دید که با سقوط FTX و سقوط بیشتر قیمت ها، چه تعداد شرکت دیگری و در چه ابعادی سقوط خواهند کرد.

فعلا می توان گفت که عجالتا داستان سقوط ادامه دارد. در چنین شرایطی، نگهداری دارایی دیجیتال در کیف پول های خودتان، خردمندانه تری و ضروری ترین کار است.

@ramzex