Kanalga yangi tashrif buyurganlarga:
Python dasturlash tilini 0dan o'rganishni ushbu mavzudan 👈 boshlang.

Testlarni tushunmasdan belgilamang.Izohlarda faol boʻlinglar.

👉 Nematillo Ochilovning internetdagi sahifalari 👈

map() funksiyasi

Pythonda map() funksiyasi funksiya va argumentni qabul qilib, funksiyaga asoslanib argumentga ishlov beradi va qiymat qaytaradi.
Afzalligi: kam kod yoziladi, sikllardan foydalanish shart emas, xotiradan faqat bir marta vaqtincha foydalanadi

#—————————————-#
def func(argument):
return argument.upper()

Map funksiyasini ichida ishlov beruvchi funksiya nomi qavssiz yoziladi va 1 ta verguldan so'ng argument yoziladi.

Funksiya argument sifatida ro'yxat ['a', 'b'], massiv [1, 4, 12], lug'at {1: 'a', 42: 'school'}, kortej (12, 42), to'plam {1, 1, 2, 3, 5, 5} va boshqa ma'lumotlar qabul qilishi mumkin.

m = map(func, {'a', 'b', 'c', 'd'})
print(m) # map() funksiyasi map obyektini qaytaradi
<map object at 0x0000000002798130>

print(type(m)) # obyekt turini aniqlaymiz
<class 'map'>

print(list(m)) # map obyektni ro'yxatga o'tkazib olish uchun list() funksiyasidan foydalaniladi
['A', 'B', 'C', 'D']

#—————————————-#

Ro'yxat elementlarini funktsiyaga birma-bir uzatish va keyin natijalarni to'plash uslubi
sonlar = [1, 2, 3, 4, 5]
daraja = []
for i in sonlar:
daraja.append(i**2)
print(daraja)
[1, 4, 9, 16, 25]

Map va lambda funksiyasi yordamida buni juda sodda va chiroyli tarzda amalga oshirish mumkin.

sonlar = [1, 2, 3, 4, 5]
print(list(map(lambda x: x**2, sonlar)))
[1, 4, 9, 16, 25]

#—————————————-#
2 ta funksiyani 1 ta map() funksiya ichida foydalanamiz

def multiply(x):
return (x*x)
def add(x):
return (x+x)

funcs = [multiply, add]
for i in range(5):
value = list(map(lambda x: x(i), funcs))
print(value)

[0, 0]
[1, 2]
[4, 4]
[9, 6]
[16, 8]

#—————————————-#

Map funksiyasi yordamida birinchi harfi katta 'O' harfi bilan boshlanadigan mevalarga True qolganlariga False natija chop etish.
mevalar = ["Olma", "Gilos", "Banan", "Olcha", "Uzum"]
natija = list(map(lambda x: x[0] == "O", mevalar))
print(natija)
[True, False, False, True, False]

#—————————————-#

satr = ['a', 'b', 'c', 'd', 'e']
son = [1,2,3,4,5]
natija = list(map(lambda x, y: (x, y), satr, son))
print(natija)
[('a', 1), ('b', 2), ('c', 3), ('d', 4), ('e', 5)]

#—————————————-#
Olimpiada musoboqalarida ushbu kod ko'p qo'llaniladi.
royxatlash = list(map(int, input('Son kiriting: ').split()))
print(royxatlash)
Son kiriting: 2 5 8
[2, 5, 8]

#—————————————-#

Map funksiyasida ichki funksiyalar va ma'lumot turlaridan foydalanishingiz mumkin.

Sonlarni darajasini hisoblash
son = [1, 2, 3, 4, 5]
daraja = [3, 4, 5, 6, 7]
print(list(map(pow, son, daraja)))
[1, 16, 243, 4096, 78125]

3 ni 5-darajasini hisoblash
print(3*3*3*3*3)
243

sonlar = [-42, -5, 0.1, 7, 21.3]

print(list(map(abs, sonlar))) # manfiy sonlarni musbatga o'girish
[42, 5, 0.1, 7, 21.3]

print(list(map(float, sonlar))) # haqiqiy songa o'girish
[-42.0, -5.0, 0.1, 7.0, 21.3]

print(list(map(int, sonlar))) # butun songa o'girish
[-42, -5, 0, 7, 21]

satrlar = ["@pythonuz", "kanali", "admini", "Nematillo", "Ochilov"]

print(list(map(len, satrlar))) # elementlardagi belgilar soni
[9, 6, 6, 9, 7]

print(list(map(str.capitalize, satrlar))) # Satrlarning birinchi harfini katta harfga o'girish
['@pythonuz', 'Kanali', 'Admini', 'Nematillo', 'Ochilov']

print(list(map(str.upper, satrlar))) # Satrlarning hamma harfini katta harfga o'girish
['@PYTHONUZ', 'KANALI', 'ADMINI', 'NEMATILLO', 'OCHILOV']

print(list(map(str.lower, satrlar))) # Satrlarning hamma harfini kichik harfga o'girish
['@pythonuz', 'kanali', 'admini', 'nematillo', 'ochilov']

print(list(map(str.strip, [" @pythonuz ", " dastur"]))) # Satrlardagi bo'sh joylarni o'chirish
['@pythonuz', 'dastur']

print(list(map(lambda s: s.strip("."), ["..@pythonuz...", ".dastur..."]))) # Satrlardagi nuqtalarni o'chirish
['@pythonuz', 'dastur']

Darslar Nematillo Ochilov tomonidan dasturlashdagi tajribalari asosida tayyorlandi.

Kanalga yangi tashrif buyurganlarga:
Python dasturlash tilini 0dan o'rganishni ushbu mavzudan 👈 boshlang.
Testlarni tushunmasdan belgilamang.Izohlarda faol boʻlinglar.

#map #funksiya

@pythonuz

filter() funksiyasi

Pythonda filter() funksiyasi funksiya va argumentni qabul qilib, funksiyadagi shartni bajarib elementlarni ajratadi va qiymat qaytaradi.
Afzalligi: kam kod yoziladi, sikllardan foydalanish shart emas, xotiradan faqat bir marta vaqtincha foydalanadi.
Avtomobil filteri havodan chang va chiqindilarni ajratib motorga toza havoni yetkazib berishi filter funksiyasiga yaqqol namunadir.

#—————————————-#

print("".join(reversed('teskari')))
# reversed funksiyasi satrni teskari o'girib beradi
irakset

#—————————————-#
Satr turidagi elementlarni teskarisiga o'girganda ham bir xil so'z paydo bo'ladigan elementlarni chop qilish dasturi

def birxil(word):
return word.lower() == "".join(reversed(word)).lower()

satr = ["nonushta", "non", "qovoq", "dastur"]
var=filter(birxil, satr)
print(var) # filter() funksiyasi filter obyektini qaytaradi
<filter object at 0x7f2ded0a5fa0>

print(type(var)) # obyekt turini aniqlaymiz
<class 'filter '>

print(list(var)) # filter obyektini ro'yxatga o'tkazib olish uchun list() funksiyasidan foydalaniladi
print(list(f))
['non', 'qovoq']

#—————————————-#

lugat = {1: 'tuya', 2: 'maymun', 3: 'sirtlon', 4: 'burgut', 5: 'olmaxon'}
# lug'at


juft = dict(filter(lambda elem: elem[0] % 2 == 0, lugat.items())) # juft raqamli kalitlardan iborat bo'lgan lug'at turida ajratib olamiz
print(juft) # lug'at turida natijani chop qilamiz
{2: 'maymun', 4: 'burgut'}
print(', '.join(list(juft.values()))) # lug'at turidagi natijani satr turiga o'zgartirib chop qilamiz
maymun, burgut

#—————————————-#

yetti = dict(filter(lambda elem: len(elem[1]) == 7, lugat.items())) # 7 ta harfdan iborat bo'lgan lug'at qiymatlarini lug'at turida ajratib olamiz
print(list(yetti.values())) # lug'at turidagi natijani ro'yxat turiga o'zgartirib chop qilamiz
['sirtlon', 'olmaxon']

#—————————————-#

juft = dict(filter(lambda elem: elem[0] % 1 == 0 and len(elem[1]) == 4, lugat.items())) # toq raqamli kalitlardan va 4 ta belgidan iborat bo'lgan qiymatlarni lug'at turida ajratib olamiz
print(', '.join(list(juft.values()))) # lug'at turidagi natijani satr turiga o'zgartirib chop qilamiz
tuya

#—————————————-#

yosh = {15: 'Dilorom', 12: 'Otabek', 22: 'Sanjar', 41: 'Iskandar'}
print(dict(filter(lambda elem: elem[0] > 18, yosh.items()))) # ro'yxatdan 18 yoshdan katta kishilarni ajratib olib chop qilish
{22: 'Sanjar', 41: 'Iskandar'}

#—————————————-#

massiv1 = [1, 3, 6, 7, 12, 19, 19, 21, 21, 27, 29, 1]
massiv2 = [1, 19, 29]
mavjud = list(filter(lambda x: x not in massiv2, massiv1)) # massiv2 da mavjud bo'lmagan massiv1 dagi raqamlarni ro'yxat turida chop qilish
print(mavjud)
[3, 6, 7, 12, 21, 21, 27]

#—————————————-#

satr = "Bugu*n# @h&avo ju%da is%%s%iq!$"
belgi = filter(lambda x: x not in ['#', '$', '@', '*', '%', '&'], satr) # satrdan quyidagi belgilarni o'chiramiz
print(''.join(
belgi
))
Bugun havo juda issiq!

#—————————————-#

names = ['Durdona Jakbaraliyeva', 'Munisa Keldiyorova', 'Boysoat Namozov', 'Oybek Ibrohimov', 'Mohinur Abdurahimova']
print(list(filter(lambda x: x.split(' ')[1][-2:] == 'va', names))) # Ro'yxatdan qizlarni ism familiyasini ajratib olib chop qilish
['Durdona Jakbaraliyeva', 'Munisa Keldiyorova', 'Mohinur Abdurahimova']

#—————————————-#

aralash = ["", 7, 21, 27, 42, 112, 256, True, False, [], {}]
print(list(filter(None, aralash))) # 0 ga teng bo'lmagan elementlarni ajratib olib chop qilish
[7, 21, 27, 42, 112, 256, True]

#—————————————-#

Python dasturlash tilini 0dan o'rganishni ushbu mavzudan 👈 boshlang.Testlarni tushunmasdan belgilamang.Izohlarda faol boʻlinglar.

#filter

@pythonuz

Kanalga yangi tashrif buyurganlarga:
Python dasturlash tilini 0dan bepul o'rganishni ushbu mavzudan 👈 boshlang.

Testlarni tushunmasdan belgilamang. Izohlarda faol boʻlinglar.

👉 Nematillo Ochilovning internetdagi sahifalari 👈

Ⓜ️ Fayllar

Dasturda fayllar nima uchun kerak?
Ma'lumotlar ombori mavjud bo'lmagan kichkina dasturlarda ma'lumotlar operativ xotirada joy egallamasligi uchun ular fayllarda saqlanadi.

Python fayllarni yaratish, o'qish, yangilash va o'chirish uchun bir nechta funksiyalarga ega.
Pythonda fayllar bilan ishlashning asosiy funksiyasi open() funksiya hisoblanadi.

open() funksiya 8 ta argumentni https://docs.python.org/3/library/functions.html#open o'z ichiga oladi.Open funksiyasi bilan ishlashda asosan fayl nomi va rejim argumentlaridan foydalanamiz.

Fayl ochishning har xil usullari (rejimi) mavjud:
r Faylni faqat o'qish uchun ochadi, agar fayl mavjud bo'lmasa FileNotFoundError nomli xatolikni qaytaradi
rb Faylni faqat ikkilik formatda o'qish uchun ochadi.
r+ O'qish va yozish uchun faylni ochadi.
rb+ Ikkilik formatda o'qish va yozish uchun faylni ochadi.
w Faylni faqat yozish uchun ochadi.
wb Faylni faqat ikkilik formatda yozish uchun ochadi.
w+ Faylni yozish va o'qish uchun ochadi.
wb+ Ikkilik formatda yozish va o'qish uchun faylni ochadi.
a Qo'shish uchun faylni ochadi, agar u mavjud bo'lmasa faylni yaratadi.
ab Ikkilik formatda qo'shish uchun faylni ochadi.
a+ Faylni qo'shish va o'qish uchun ochadi.
ab+ Ikkilik formatda qo'shish va o'qish uchun faylni ochadi.
x Faylni yaratadi, agar fayl mavjud bo'lsa xatolikni qaytaradi.
w+ Faylni yaratish va yozish uchun ochadi.

Bundan tashqari, fayl ikkilik yoki matn rejimi sifatida ishlashi kerakligini belgilashingiz mumkin.Fayl matn bilan ishlaganda 't' belgini ko'rsatish shart emas.

"t"- Text - Matn rejimi
"b" - Binary - Ikkilik rejim (matn turidan boshqa formatlar)

Pythonda fayl bilan ishlash quyidagi tartibda amalga oshiriladi:
1. open() funksiyasi yordamida fayl ochiladi;
2. read() metodi yordamida fayl o'qish yoki write() metodi yordamida faylga
yozish amalga oshiriladi;
3. close() metodi faylni yopadi.

file = open("pythonuz.txt", 'r')
file.read()
file.close()

Har doim fayllarni yopish kerak, ba'zi hollarda buferlash tufayli faylga kiritilgan o'zgarishlar faylni yopmaguningizcha ko'rinmasligi mumkin.

Fayllar bilan ishlashda blokda istisnolar yuzaga kelsa fayl avtomatik tarzda yopilishi uchun with operatoridan foydalanish tavsiya etiladi va bu operatordan foydalanganda close() metodi yozilmaydi:
with open("pythonuz.txt", "r") as file:
file.read()

'r' birlamchi rejim hisoblanadi va faylnmi o'qishda hech qanday harfni ko'rsatish shart emas:
with open("pythonuz.txt") as file:
file.read()

w, w+, wb, wb+ rejimlaridan foydalanganda ehtiyot bo'lish kerak , chunki fayl allaqachon mavjud bo'lsa, faylga oldin yozilgan barcha ma'lumotlar o'chiriladi.

with open("pythonuz.txt", 'w+') as yozish:
yozish.write("1-qator\n2-qator\n3-qator")
yozish.seek(0) # faylning boshiga o'tish

print("read(12): ", yozish.read(12)) # faylning 12-belgisigacha bo'lgan satrni o'qiydi
read(12): 1-qator
2-qa

yozish.seek(0)
print("read(): ", yozish.read()) # fayldagi barcha ma'lumotni o'qiydi
read(): 1 - qator
2 - qator
3 - qator

yozish.seek(0)
print("readline(): ", yozish.readline()) # 1-qatorni o'qish
readline(): 1 - qator

yozish.seek(0)
print("readline(5): ", yozish.readline(5)) # 1-qatordagi 5-belgigacha o'qish
readline(5): 1 - qat

yozish.seek(0)
print(yozish.readlines()) # barcha qatorlarni ro'yxatlash
['1-qator\n', '2-qator\n', '3-qator']

print("readable(): ", yozish.readable()) # O'qish mumkin bo'lsa True aksi bo'lsa False qaytaradi
readable(): True

print("writable(): ", yozish.writable()) # Yozish mumkin bo'lsa True aksi bo'lsa False qaytaradi
writable(): True

@pythonuz