دانش سیاست

امر سیاسی در آیات مکی/ دکتر مرتضی شیرودی

امر سیاسی در اسلام،نص گرا است و قرآن، مصدر نص است اما تنها آیات مدنی،مأخذ امرسیاسی نیست،در نتیجه،نمی توان گفت که چون پیامبر اکرم(ص) در مدینه به تأسیس حکومت دست زد،صرفا آیات مدنی در بیان ابعاد و جزئیات آن، نازل شده اند! برخلاف آنچه گلدزیهر گفته است،امر سیاسی محصول دوره مدنی نیست بلکه آیات مدنی،مکمل آیات مکی در امر سیاسی است و اختلاف در مکان نزول آیات، ارتباطات آن ها را به هم نمی ریزد.به واقع،آیات مکی به امهات و مبانی امر سیاسی و آیات مدنی به جزئیات آن می پردازد.آیات مکی بر ابعاد نظری و آن دیگری،برعرصه های عملی، تمرکز دارند.پیامبر اکرم(ص) در صدد حرکت از جاهلیت به مدنیت بود و لذا طبیعی است که نخست،به امر و نه به فرع بپردازد.تمرکز اغلب آیات مکی، بر حساب و میزان و یا بر رستاخیر به معنای آن نخواهد بود که این آیات،بعد زمینی امر سیاسی را هویدا نمی سازند.چنانچه رسالت را مقدم بر هجرت بدانیم،آیات مکی بر آیات مدنی در امر سیاسی اولویت دارند.از این رو،در آیه 3 سوره اعراف می خوانیم:"از آنچه از طرف پروردگارتان بر شما فرود آمده، پیروی کنید و به جز او، از اولیای دیگر پیروی نکنید."چنین امری،تنها با تن دادن به اوامر پیامبران و آنانی که آنان تعیین می کنند،به دست می آید.این موضوع در آیه 35 اعراف:"ای فرزندان آدم! اگر رسولانی از خود شما به سوی تان بیایند که آیات مرا برای شما بازگویند از آن ها پیروی نمایید." رنگ زمینی به خود می گیرد و اشاره به تبعیت از رسولان این دنیایی دارد.در آیات مشابه ،تقوا و اصلاح در برابر تجاوز و فساد دو ویژگی اطاعت از ولایت حق و باطل است البته این آیات، بر این موضوع تأکید دارند که پیامبران می میرند اما رسالت آنان باقی می مانند و این مسأله، نشان از استمرار امر سیاسی در غیاب پیامبران به واسطه وسیط های شایسته است.این بدان معنا است که مؤمنان در مسأله برپایی امر سیاسی،وارث رسولان اند و این خلافت،از رسالت پیروی می کند و سمت و سوی خود را از قرآن می گیرد.همچنین در انتهای آیه 54 سوره اعراف بر وجه دیگری از امر سیاسی اشاره می شود:" امر از آن خداست."این امر، همان امر الهی است که تکوینی است و حکایت از حاکمیت خدا بر کائنات دارد و این به معنای آن است که آن که آفرید،سلطنت(امر) شایسته اوست.
برداشتی از بخش های مختلف کتاب مبانی اندیشه سیاسی در آیات مکی اثر عبدالقادر حامد تیجانی

🎯کانال دانش سیاست👇👇👇
@policypaper

732 views07:08