پلتوک اخبار کامیاران

Forwarded from ناوەندی مێژووی کورد و کوردستان

🔹تلاش های #عباس_خان #سردار_رشید برای احیای حکومت #اردلان

👈 بخش اول

عباس خان فرزند علی‌خان فرزند محمد صادق خان فرزند امان الله خان والی اردلان بود. در سال ۱۸۶۶ که غلامشاه خان والی فوت شد و امارت اردلان خاتمه یافت، ناصرالدین شاه ـ پادشاه ایران ـ عرصه را خالی دید و فرهادمیرزا معتمدالدوله را در ذیقعده ۱۲۸۴ه.ق به سنندج روانه نمود و دوره امارت اردلان را خاتمه داد.
به دنبال قحطی سال ۱۲۸۸ و جنگ جهانی ۱۹۱۴ – ۱۹۱۸ که روی هم منطقه را تحت فشار قرار داده بودند و خصوصاً قحطی عامل ضعف و نابودی ولایت اردلان گردید. تمام دنیا در حال جنگ بود. ملل جنگ‌زده منتظر فرجی بودند تا شاید از این مشکلات رهایی یابند و بتوانند استقلال و آزادی از دست رفته خویش را باز یابند. روسیه، انگلیس، آلمان و عثمانی هر کدام از طرفی به ایران و کردستان هجوم آوردند.
بی‌کفایتی حکومت و تفرقه عشایر منطقه خود مزید بر علت بود.
سردار رشید در سال ۱۳۳۶ ه ـ ۱۹۱۷ م ـ که از مدتها قبل مبارزه را شروع کرده بود، با این استدلال که از نوادگان اردلان بوده و وارث امارت می‌باشد از روانسر جنبش آغاز نمود تا بتواند حکومت غصب شده اردلان را باز پس گیرد. بصورتی مخفیانه و گاه علنی با سران عشایر ارتباط برقرار نمود. آنان نیز به دلیل این که سردار رشید یکی از نوادگان امارت اردلان و خود نیز شخصی مقتدر بود با وی متحد شدند. وکیل جوانرود، خوانین درودی چرسانه و کمانگر کامیاران، حسین خان رزاب، جعفرسان لهون، محمودخان کانی سانان، محمود خان دزلی، محمدخان بانه‌، از طرفی سنجر خان میاوران، حسینقلی خان کلیائی همگی بر فرمان سردار رشید و به منظور یاری ایشان بطرف سنندج و حسن آباد که منطقه امارت اجداد سردار رشید بود به راه افتادند.
سردار رشید وارد سنندج شد و درصدد تشکیل مجدد حکومت اردلان برآمد. روسها نیز مخفیانه وعده کمک داده بودند. خصوصاً ژنرال فسینکو و ژنرال باراتوف از افسران روسیه که منطقه را در اشغال خود داشتند قول دادند که به هر شیوه در کمک به این حکومت کوتاهی ننمایند. در همان حال در ولایات سلیمانیه، محل امارت بابانها شیخ محمود جنبشی آغاز کرده بود.
عباس خان زمانی که هنوز به عنوان حکمران وارد سنندج نشده بود، هر بار از روانسر به کرمانشاه و اطراف آن شهر حمله می‌نمود. آوازه «سالارالدوله» در آن زمان در منطقه پیچیده بود و او نیز به منظور باز پس‌گیری پایتخت ایران از مشروطه خواهان، فعالیت می‌نمود. از این نظر دارای اهداف مشترکی بودند. سرداررشید با وی نیز مذاکره نمود. در آن هنگام به کرمانشاه حمله نمود و محمدخان کرمانشاهی ـ او نیز کرمانشاه را به تصرف خود درآورده بود ـ را دستگیر و به قتل رساند و کرمانشاه را به تصرف درآورد. زمانی که در سنندج اقامت داشت، علی اکبرخان سنجابی ـ او نیز یکی از مردان بنام و قدرتمند عشایر بود ـ به سنندج آمد و حکمرانی سردار رشید را قبول کرد. سردار رشید به همین شیوه و بنام حکمران سنندج مدتی در این منطقه باقی ماند. جنگ ۱۹۱۴ – ۱۹۱۸ رو به اتمام بود. ولی عوارض جنگ هنوز به چشم می‌خورد. حکومت ایران تجدید قوا نمود. از طرفی برخی از اعیان و سرمایه‌داران که بیشتر فتنه‌انگیز بودند، سردار رشید را وادار به خروج از سنندج نمودند. او نیز تصمیم گرفت مرکز حکمرانی خود را از سنندج به روانسر منتقل نماید. شبانه و به صورتی مخفی علی نقی خان آصف الدیوان یکی از ملاکین، مقتدر و بزرگ سنندج بود، بعنوان اسیر با خود برد و مجدداً به روانسر برگشت. بعد از مدتی و با وساطت عده‌ای از معتمدین سنندج در ازای مبلغی پول آصف را آزاد نمود.
با خروج سردار از سنندج حکومت تهران علی محمد خان شریف الدوله را بعنوان حکمران به سنندج فرستاد. شریف‌الدوله در سال ۱۳۳۷ه وارد سنندج شد و آزار و اذیت و سخت‌گیری نسبت به مردم شروع نمود. سردار رشید ادعای حکمرانی اردلان را داشت و هر بار به عزم بیرون راندن شریف الدوله به شهر حمله می‌نمود.
شریف الدوله مردی کلاهبردار بود در زمان اقتدار به سختی برخورد می‌نمود و در زمان ضعف از در دوستی وارد می‌گشت!
متوجه شد که [سردار رشید] عاملی مزاحم بوده و به طریق نظامی بر وی چیره نخواهد شد و نقشه‌ای طرح نمود و به او چنین خبر فرستاد:
ادامە دارد

منبع استاد علاالدین سجادی
ویرایش و تنظیم ✍ د. محمدباقرپیری

https://t.me/kurdokurdistan

ناوەندی مێژووی کورد و کوردستان

کانال مؤسسهٔ فرهنگی، هنری
غیرانتفاعی، ناوەندی لێکۆڵینەوەی
مێژووی کورد و کوردستان
( مرکز پژوهشی تاریخ کرد و کردستان)
شمارە ثبت 812
دفتر مرکزی سنندج

@kani53 مدیر مسئول

@kurdokurdistan لینک

2.3K viewsAdel Amani, 09:53