Паляўнічы на вершы
281 subscribers
15 photos
15 links
Нататнік беларускай літаратуры.
Цёплы і ўтульны.
Download Telegram
Зачакаліся дома
Буслянка,
Шпакоўня,
Салаўіны алешнік,
Жаўруковая песня.

Зачакаліся кросны.
Вераб'і пад застрэшкам,
Нямытая столь і падлога,
Занавескі...

Прыйдуць – не прыйдуць
Сыны і нявесткі,
А старэнькая хата
Акном слепаватым
На дарогу
З-пад страхі выглядае –
Чакае дачку.
Я траціў усё без звароту
Не раз, і не два, і не тры,
У гулкія стукаў вароты,
Чужыя абходзіў двары.
Казалі – работнік не трэба,
Начлежнікам – месца няма,
Галодным скарыначкі хлеба
Нідзе не давалі дарма.
О, божачка, колькі я траціў!
Знайсці ж анічога не змог
І рана ў матчынай хаце
Пакінуў стаптаны парог.
Гайдаўся, як тычка ў полі,
Нібы чарацінка ў трысці.
Ні скарбу, ні лепшае долі
Ніколі не здолеў знайсці.
З дзівацкага я пакалення,
За самых прасцейшых прасцей
І толькі не страціў сумлення,
Таму я за ўсіх багацей.
А страчу сумленне, ад страху
Пустая душа задрыжыць,
Зайдуся ад зайздрасці птаху,
Што ўмее сумленна пражыць.
Калі нас гора прымінае,
Калі бяда нас моцна б'е, –
Заўсёды маці ўспамінаем
І клічам, родную, яе.
Здаецца, ўміг усё асілім,
І стане сонца нам з рукі, –
Яе вачэй дзівосна-сініх
Хай калыхнуцца васількі.
Хай слова матчына на сэрца
Гарачай скоціцца слязой, –
Тады і смерць ужо, здаецца,
Збяжыць у цёмны бор з касой...
Як чалавеку трэба мала...
Як не пражыць без дабраты...
Таму і клічам цябе, мама,
У цяжкі міг,
І чуеш ты!
Куды б шляхі ні павялі,
На ўсё жыццё выснова:
Адна бывае на зямлі –
Матуліна замова.
І што б чыны ні нараклі
І сейбіту, й паэту,
Да скону веруй на зямлі –
Ад бацькі запавету.
І прыйдуць іншыя, другія,
Нібы вясновы – хлыне хор.
Ды ў час глыбокай настальгіі
Ёсць сэрцу спеўнаму дакор:
Там, у палоне шчаснай мукі,
Дзе шлях паэта не відзён,
Я ноч растрачвала на гукі
І на радкі – праменні дзён.
Але – ізноў! – ратункам рання
Любоў і песня на зямлі.
Ва ўсе часы – ад запытання
Да апраўдання мы жылі.
І прыйдуць іншыя... Ўзаемна
Уславім дзён сэрцабіццё.
Пара мне знаць, што недарэмна
Па кроплі траціцца жыццё!
Пакуль мы ўсё яшчэ
Сабе належым,
І самі
На зямлі бацькоў пануем,
Пакуль не б'ем чалом
Суседскім вежам,
Бо вежу Белую сваю шануем,
Пакуль не душым горла
Думкам свежым
І хмарачосы подласці руйнуем,
І старцамі
Па свеце не начлежым,
І вольных
Незайздросліва раўнуем, –
Мы незалежныя!
Ў зацятае маўчанне
Роздум збег.
Маўчання – з коптурам,
А смеху – з верхам.
Як рэха не адказвае,
Змаўкае смех.
Маўчанне –
Нерассмешанае рэха.
Думаю: навошта запалкі людзям? Хай бы кожнаму служыў агонь свайго сэрца: няма яго – мерзні. Няхай бы ежай была карысць, зробленая адзін аднаму, – цікава, колькі б балбатуны пратрымаліся? А калі б свяцілам былі думкі: светлыя – светла, цёмныя – цёмна, – многія б так і не ўбачылі весняй красы і нябеснай сіні, але, пэўна, не ведаў бы свет тады трагедый Сангмі і Хатыні
Я шчаслівы, што ў суджаны час нарадзіўся на гэтай зямлі, дзе такія густыя лясы і такія спакойныя рэкі. Дзе вясной непаўторна штораз зелянеюць разлогі-палі, дзе ўладар гэтай дзіўнай красы – ты, народ мой, на вечныя векі!

Я шчаслівы, што ўзяў для жыцця хоць па кроплі малой ад цябе – працавітасці шчырай тваёй, і сардэчнай любві, і спагады, а яшчэ ўзяў адвагу байца, каб не гнуцца ў агні-барацьбе, і пашану да славы жывой, і бязлітасць да чорнае здрады.

Я шчаслівы, што ў братняй сям'і ты надзейную дружбу знайшоў, хлебам-соллю часцей што ні год сустракаеш гасцей ля парога, што ў далёкіх і блізкіх краях, дзе ні быў, дзе ні ехаў, ні йшоў, я не чуў пра цябе, мой народ, аніводнага слова благога.
Роднага слова жывое святло
Некалі ад залатога зачыну
З шэрай зямлі
І з любові ўзышло
Каб нарадзіць у пакутах Айчыну.
Гэта святло,
Як у вечнасць акно,
Гэта ад продкаў
Надзейная пошта.
Для беларусаў заўсёды яно –
Першы прытулак
І самы апошні.
Льецца
Ярчэе святло
Дзень пры дні
І апантанна,
Настойліва рушыць,
Нішчыць завалы
Нахабнай хлусні,
Каб уваскрэслі змарнелыя душы.
На скрыжаванні
Бяды і надзей
Здраднікам сёння
Няўтульна,
Няўлежна,
А для сумленных і мужных людзей
Гэта святло,
Як сама незалежнасць.
З сэрцаў у сэрцы
Стагоддзі цякло,
Стала зарукаю
Долі і волі...
Роднага слова жывое святло
Нас не пакіне ніколі, ніколі.
Песня жыве ў душы...
Мелодыя песні – шчырасць,
Словы ў песні – праўда,
Гукі ў песні – дужасць...
Толькі садзіся пішы –
Песня жыве ў душы!
Толькі ідзі і спявай!..
Слухае сябра – шчасце,
Слухаюць двое – болей,
Слухаюць гуртам – найлепш...
Ты ім сябе аддавай,
Толькі ідзі і спявай!
Толькі жыві і любі
Праўду, жыццё каб уславіць,
Шчырасць, каб верылі песні,
Сябра, што слухае уважна!
Песню вяснянкай рабі...
Толькі жыві і любі!
У затоенасць салодкую ўварвецца
І падкову, можа, скіне з капыта...
Гэты конік нехлямяжы, а здаецца
Шчасцем свеціцца
Ад грывы і хваста.
І такой бяды,
Што ў горадзе сталічным,
Дзе грувясцяцца бетонныя дамы,
Выглядае ён нязвыкла, архаічна...
Архаічныя памкненнямі і мы.
Конік, конік...
Ты заўжды невыпадковы,
Бо вяртаеш на імгненне
Слых і зрок...
Смела тупаюць
Трывожныя падковы
Па асфальце
І па лёсе: цок-цок-цок...
Дзякуй усім, хто нас чытае!
Заставайцеся з намі і ў 2020 годзе:)
Плоць нашу,
Сытасцю скутую,
Пільнуюць злата і медзь.
А душы жывуць пакутамі,
Душа павінна шчымець.
Шчымець па ахвярах атама –
Чарнобыль дзетак грабе,
Па мове – яна распята ўжо,
А, значыць, і па сабе...
Абраз Еўфрасіні Полацкай...
І свечка...
Я самахоць
Руку ахвярую полымю,
Каб тлела грэшная плоць.
Ды толькі далонь, напэўна, я
Над свечкай трымаў дарма.
Святла без болю душэўнага,
Цяпла без болю душэўнага
На белым свеце няма.
Калі гэты боль прытупіцца
І знікне праз нейкі час,
Нават святая заступніца
Тады не ўратуе нас.
Здароў, марозны, звонкі вечар!
Здароў, скрыпучы, мяккі снег!
Мяцель не вее, сціхнуў вецер,
I волен лёгкіх санак бег.
Як мары, белыя бярозы
Пад сінявой начной стаяць,
У небе зоркі ад марозу
Пахаладзеўшыя дрыжаць.
Вільготны месяц стуль на поле
Празрысты, светлы стоўп спусціў
I рызай срэбнаю раздолле
Снягоў сінеючых пакрыў.
Ўзрывайце ж іх санямі, коні!
Звіні, вясёлых бомаў медзь!
Вакол лятуць бары і гоні,
Ў грудзях пачала кроў кіпець.
Што пажадаць пад Новы год
Сумленным добрым людзям?
Премных казачных прыгод,
Якiх мы не забудзем.
Хай не скупiцца Дзед Мароз
На радасць нам, на шчасце;
Каб дабрабыт дзяржавы рос,
Быў лад у кожнай хаце.
Не забывалi каб сяброў,
Дабрасуседскiх зносiн;
Сямейных цёплых вечароў
Больш Новы год прыносiў.
Хай будзе ўсё, як мае быць,
Але аб лепшым марце.
Як самi бы хацелi жыць,
Другiм таго ждайце!
Свет у ракетным гудзе,
Ён глухне спакваля...
А вы дабрэйце, людзі, –
І ўспомніць вас Зямля.
Усё, што ёсць, што будзе, –
Набытак мазаля.
Шчыруйце ў працы, людзі, –
І ўспомніць вас Зямля.
Пакуль світанні будзіць
Салоўка між галля,
Садзіце дрэвы, людзі, –
І ўспомніць вас Зямля.
Пакуль дажджы не блудзяць
І п'е ўзахлёб ралля,
Ратуйце рэкі, людзі, –
І ўспомніць вас Зямля.
Няма ў пушчанскім цудзе
Без кораня камля.
Шануйце мову, людзі, –
І ўспомніць вас Зямля.
Павагу не здабудзе
Сям'я, дзе культ валля.
Дзяцей гадуйце, людзі, –
І ўспомніць вас Зямля.
Сініцай не адбудзеш,
Пільнуйся жураўля.
Аб шчасці дбайце, людзі, –
І ўспомніць вас Зямля.
Няхай душу не пудзіць
Зняверанасці тля.
За праўду стойце, людзі, –
І ўспомніць вас Зямля.
Наш дзень наступнік судзіць,
Яму відней здаля...
Людзьмі жывіце, людзі, –
І ўспомніць вас Зямля!
Яшчэ адзін месяц закрэслю
Я ў табелі-календары,
А мне за любоў і за песню
Усмешку хоць ты падары.
Нас цёплыя грэлі пракосы,
Над намі аблокі плылі,
Як з келіха, срэбныя росы
Мы з белай лілеі пілі,
Шаптала на досвітку вецце
Нам зачараваныя сны,
Нібы ў супакоеным свеце
Былі мы з табою адны.
Юнацкае лета далёка,
Як ціхая песня без слоў,
І толькі – ўстрывожаны клёкат
Зажураных ранніх буслоў.
Я веру ў сны і не веру:
Было яно ці не было, –
Пах спелых суніц і аеру,
Ці ўсё назаўжды адышло?

Навошта расчуліўся сёння,
І памяць ізноў ажыла:
Ў тумане – начлежныя коні,
Ў буслянцы – крыло да крыла.
Ой, ладачкі-ладкі,
Надышлі Калядкі.
Мы дзеля Калядак
напяклі аладак.
Дралі дробнай таркаю
дранікі духмяныя.
Хочаш – еш са скваркаю,
хочаш – са смятанаю.
Вось вам, калі ласка,
з жэрдачкі каўбаска.
Вось кавалак пірага,
каб не брала вас туга.
Ой, ладачкі-ладкі!
І мядок салодкі
да лясной гарбаткі
наліем у сподкі.
І запахне рутай,
верасам, чаборам,
каб зімою лютай
нам не знацца з горам.
Бярыце з талеркі
лізунцы, цукеркі!
Ешце ўволю, ешце,
Ды не псуйце зубкі…
Песняй нас пацешце,
галубкі, галубкі!
Бохан – поўняй яснаю,
яйкі, бульба, скваркі.
Гэта ўсё – з уласнае
нашай гаспадаркі.
Калі вам прысмакі
прыйдуцца да смаку,
прынясіце Богу
шчыпую падзяку.
Ой, ладачкі-ладкі –
Пляскаем у ладкі!
Ой, ладачкі-ладкі –
Святкуем Калядкі!