PHP’da UUID (Universally Unique Identifier) yaratish — bu noyob identifikator yaratish usuli bo‘lib, ko‘pincha foydalanuvchilar, fayllar, buyurtmalar yoki sessiyalar uchun ishlatiladi.


🧾 UUID nima?

UUID bu:

* 128-bitli noyob identifikator.
* 36 ta belgidan iborat (8-4-4-4-12 formatda).
* Masalan:

  3f93f116-dc3e-b5e9-b6d4-82468851b1af
  

🛠 PHPda UUID yaratish usullari

✅ 1. PHPda qo‘lda (oddiy) UUID yaratish

function generateUUID() {
    $data = random_bytes(16);

    // Versiya 4 (tasodifiy)
    $data[6] = chr((ord($data[6]) & 0x0f) | 0x40); // 0100
    $data[8] = chr((ord($data[8]) & 0x3f) | 0x80); // 10

    return vsprintf('%s%s-%s-%s-%s-%s%s%s', str_split(bin2hex($data), 4));
}

echo generateUUID();

🧪 Natija:

e.g. 3f93f116-dc3e-b5e9-b6d4-82468851b1af

✅ 2. Composer orqali ramsey/uuid kutubxonasi yordamida (tavsiya etiladi)

1. Composer o‘rnatilgan bo‘lishi kerak:

composer require ramsey/uuid

2. Foydalanish:

require 'vendor/autoload.php';

use Ramsey\Uuid\Uuid;

$uuid = Uuid::uuid4();
echo $uuid->toString(); // UUID versiya 4

🧠 Qachon ishlatiladi?

* Foydalanuvchi ID
* Buyurtma raqamlari
* Tasodifiy fayl nomlari
* Sessiyalar yoki tokenlar

---

🔐 UUID xavfsizmi?

* UUID'lar noyoblik uchun mo‘ljallangan.
* Maxfiylik yoki shifrlash uchun emas.
* Agar xavfsizlik kerak bo‘lsa — UUID bilan birga `token`lar va `hash`lar ham ishlatish kerak bo‘ladi.

@phpdevelopers

Web-saytga quyidagi sahifalar — Privacy Policy, Terms of Use, Cookies Policy, va Cookies Settings — qonuniy, foydalanuvchi huquqlarini himoya qilish va ishonchni oshirish uchun kerak. Quyida har birining qisqacha izohi:


🔐 Privacy Policy (Maxfiylik siyosati)

Nega kerak?

* Sayt foydalanuvchilardan to‘plagan ma’lumotlar (masalan: ism, email, IP-manzil) qanday saqlanishi, ishlatilishi va uchinchi tomon bilan ulashilishi haqida tushuntiradi.
* Foydalanuvchiga o‘z ma’lumotlari ustidan nazorat beradi.
* Ko‘pincha qonuniy talab: Yevropa (GDPR), AQSH, O‘zbekiston kabi ko‘plab davlatlar maxfiylik siyosatini talab qiladi.


📃 Terms of Use (Foydalanish shartlari)

Nega kerak?

* Saytdan qanday foydalanish mumkinligi, nima mumkin emasligi (masalan: kontentni nusxalash, spam qilish, nojo‘ya foydalanish) belgilanadi.
* Huquqiy himoya: sayt egalari foydalanuvchilarning noqonuniy xatti-harakatlariga qarshi choralar ko‘rishi mumkin bo‘ladi.
* Muammolar yuzaga kelganda (masalan: xizmat uzilishi, noto‘g‘ri ma’lumotlar) mas’uliyatni cheklashga yordam beradi.


🍪 Cookies Policy (Cookies siyosati)

Nega kerak?

* Sayt cookies (ya’ni brauzerda saqlanadigan kichik fayllar) orqali foydalanuvchi harakatlarini kuzatishini tushuntiradi.
* Foydalanuvchiga bu jarayon haqida xabar beradi va rozilik oladi.
* GDPR va boshqa qonunlar buni majburiy qiladi.


⚙️ Cookies Settings (Cookies sozlamalari)

Nega kerak?

* Foydalanuvchiga qaysi turdagi cookies (masalan, statistik, reklamaviy, zaruriy) ruxsat berishini tanlash imkonini beradi.
* Bu foydalanuvchi huquqlarini hurmat qilish va qonuniylikni ta’minlash uchun muhim.


✅ Xulosa:

Bu sahifalar:

* ✔️ Qonuniy talablar**ga javob beradi
* ✔️ **Foydalanuvchiga ishonch uyg‘otadi
* ✔️ Web-saytni professional va himoyalangan qiladi

@MyHEMISBot uchun qo'shimcha tillar qo'shishni boshladim.

ℹ️ Karta hisobi o'zgardi
💸 **.***.***,00 UZS
💳 HUMO-CARD *5783
🕘 00:00 05.08.2025

💳 Bul bax bax, bahh bahh

2017–2018 yilning quyoshli, iliq yoz kunlari edi. Har tong uyqudan shirin uyg‘onib, ko‘zlarimni uqalab tashqariga qarardim — havo hali biroz sovuq, hovlida sokinlik. Yusuf aka esa ko‘pincha hali uxlab yotar, uning mollarini onasi to‘daga qo‘shib kelishga tayyorlar edi. Ba’zan Yusuf akaning onasi mollarni olib chiqmoqchi bo‘lsa, men jilmayib:

— Qo‘ying, momo, o‘zim olib ketaman, — derdim.

So‘ng mollarni qo‘shib kelar, qaytishda oyoqlarim chang bo‘lib ketardi. Hammadan keyin nonushta qilib, shoshilinch maktabga otlanardim. Darslar tugagach, uyga qaytib biroz uxlab olar, keyin esa molga chiqishga hozirlik ko‘rardim. Bu oddiy tartib bo‘lsa-da, o‘sha paytda o‘ziga yarasha sarguzashtdek tuyulardi.

Kunduzgi issiq sal pasayishi bilan Yusuf akaning uyiga yo‘l olar edim. Uyning narigi betida, onasi har doim eshik oldida kutib turar, “Hozir chaqiraman Yusufni,” — derdi. Yusuf aka eshidan chiqishi bilan labini bujmaytirar edi. Men esa kulib:
— Kettikmi, mol boqishga?
— Kettik, — derdik va yana quyosh tig‘ida yo‘lga tushardik.

Yusuf akaning o‘ziga xos “obrazlari” bo‘lardi: boshida Ronaldino yozuvi tushirilgan shlyapa, egnida esa oq rangli, ustiga PIVO rasmi chizilgan keng futbolka. Mollarni ajratishdan oldin, odatdagidek soyaga tushib, daraxtlarning shovqinida dam olardik. Soat 16–17 lar atrofida mollarni to‘dadan ajratib, yaylov tomon hayday boshlardik. Har safar bir-birimizning bexos qiliqlarimiz bilan kuldirar, ba’zan o‘sha sodda telefonlarimizni ko‘tarib, SMS yozib yoki o‘yin o‘ynab vaqt o‘tkazardik. Men ko‘pincha Yusuf akaning molini qarab turish evaziga uning telefonidan foydalanganimni eslasam, hozir ham kulgim keladi.

Bizning kichik “brigadamiz” ham bor edi: Bobur, Mirkomil, Adham va boshqalar. Birga mollarni boqish, birga hazillashish, birga quyosh tig‘ida ter to‘kish — bularning barchasi do‘stlikni yanada mustahkamlardi.

Oradan yillar o‘tdi. Bugun hammasi o‘sha kunlardagidan boshqacha, lekin o‘sha soddalikning iliqligi yurakda saqlanib qolgan. Men hozir o‘zim yoqtirgan kasbda ishlayman, o‘z mehnatimdan rohatlanaman. Yusuf aka esa orzularini amalga oshirdi: “Wisdom LC” nomli o‘quv markazini ochdi, hozir uning ikki filiali muvaffaqiyat bilan ishlamoqda.

Ba’zan orqaga qarab, o‘sha kunlarni eslasam, chang bosgan oyoqlar, soyadagi salqin, mollarni yaylovga haydash, kulgu, shovqin — bularning barchasi yuragimni iliqlik bilan to‘ldiradi. Shirin xotiralar shunchaki o‘tkinchi lahzalar emas, ular bizning bugungi hayotimizni yorug‘ qiladigan bebaho boylik ekanini anglatadi.

XAMPP va Laragon 6 taqqoslash:

🔹 XAMPP

* Krossplatforma: Windows, Linux, MacOS’da ishlaydi.
* Tarkibi: Apache, MariaDB (yoki MySQL), PHP, Perl.
* O‘rnatilishi: Juda oddiy, bitta installer.
* Qo‘llanishi: Asosan yangi o‘rganuvchilar va oddiy loyihalar uchun.
* Cheklovlari:

* Resurs ko‘proq ishlatadi.
* Virtual host sozlash qo‘lda.
* SSL qo‘shish qiyinroq.
* Asosan Apache bilan cheklangan.

🔹 Laragon 6

* Platforma: Faqat Windows.
* Tarkibi: Apache, Nginx, MySQL/MariaDB, PostgreSQL, Redis, Node.js va boshqalarni qo‘shish mumkin.
* Afzalliklari:

* Juda yengil va tez.
* Avto virtual host (project.test) nomida ishlaydi.
* SSL (https\://) avtomatik qo‘shadi.
* PHP, MySQL versiyalarini osongina almashtirish mumkin.
* Composer, Node.js, npm, yarn integratsiya qilingan.
* Portlarsiz parallel serverlar bilan ishlay oladi.
* Mosligi: Professional loyihalar, Laravel, Symfony, WordPress va zamonaviy stacklar uchun juda qulay.


✅ Xulosa:

* O‘rganish uchun → XAMPP yetarli.
* Professional ishlash uchun → Laragon 6 ancha qulay, tez va zamonaviy.

Analog va raqamli o‘rtasidagi asosiy farq – signalni ifodalash usulida:

🔹 Analog

Ma’lumot uzluksiz signal ko‘rinishida (voltaj, to‘lqin) ifodalanadi.

Cheksiz qiymatlarni qabul qila oladi (masalan, tovush to‘lqini).

Shovqin (shovqin, buzilish)ga sezgir, sifati yo‘qolib boradi.

Masalan: eski radio, kaset, gramplastinka.


🔹 Raqamli (digital)

Ma’lumot faqat 0 va 1 (bit) orqali ifodalanadi.

Diskret (qadamli) qiymatlarga ega, cheksiz emas.

Shovqinga chidamli, sifat uzoq vaqt saqlanadi.

Masalan: MP3, CD, DVD, kompyuter fayllari.


👉 Xullas: analog – uzluksiz, raqamli – raqamli kodlangan.