Timestamp — bu kompyuter tizimlari, dasturlar va ma’lumotlar bazalarida aniq vaqtni (sana va soatni) raqamli ko‘rinishda ifodalovchi qiymat. Odatda bu qiymat 1970-yil 1-yanvar 00:00:00 UTC dan boshlab o‘tgan soniyalar soni tarzida saqlanadi (bu format Unix timestamp deb ataladi).
---
Timestamp nima uchun kerak?
1. Vaqtni aniq belgilash uchun
Masalan: foydalanuvchi tizimga kirgan, ma’lumot qo‘shgan, o‘zgartirgan yoki o‘chirgan vaqtni aniqlash.
2. Ma’lumotlarni saralash va tartiblash uchun
Eng yangi yoki eski yozuvlarni ko‘rsatish.
3. Tizimlarda log yuritish
Harakatlar tarixini (loglar) yozishda foydalanuvchi qachon nima qilganini ko‘rsatish uchun.
4. Sessionlar yoki tokenlar muddati tugashini aniqlash uchun
Masalan: foydalanuvchi login qilgandan so‘ng, 1 soat ichida sessiyasi tugasin.
5. Vaqt zonalari bilan ishlashda
Har bir foydalanuvchining lokal vaqti bilan muomala qilish.
---
Tarixi
Unix timestamp birinchi marta 1970-yil 1-yanvar 00:00:00 UTC vaqtini “epoch” deb qabul qilgan holda Unix tizimlarida joriy qilingan.
Bu tizim dastlab C dasturlash tilidagi time_t turida ifodalanib, kompyuter xotirasida son ko‘rinishida saqlashni osonlashtirgan.
---
Agar sizda timestampni PHP, MySQL, yoki boshqa texnologiyalarda qanday ishlatilishi** bo‘yicha savollar bo‘lsa, mamnuniyat bilan tushuntiraman.
---
Timestamp nima uchun kerak?
1. Vaqtni aniq belgilash uchun
Masalan: foydalanuvchi tizimga kirgan, ma’lumot qo‘shgan, o‘zgartirgan yoki o‘chirgan vaqtni aniqlash.
2. Ma’lumotlarni saralash va tartiblash uchun
Eng yangi yoki eski yozuvlarni ko‘rsatish.
3. Tizimlarda log yuritish
Harakatlar tarixini (loglar) yozishda foydalanuvchi qachon nima qilganini ko‘rsatish uchun.
4. Sessionlar yoki tokenlar muddati tugashini aniqlash uchun
Masalan: foydalanuvchi login qilgandan so‘ng, 1 soat ichida sessiyasi tugasin.
5. Vaqt zonalari bilan ishlashda
Har bir foydalanuvchining lokal vaqti bilan muomala qilish.
---
Tarixi
Unix timestamp birinchi marta 1970-yil 1-yanvar 00:00:00 UTC vaqtini “epoch” deb qabul qilgan holda Unix tizimlarida joriy qilingan.
Bu tizim dastlab C dasturlash tilidagi time_t turida ifodalanib, kompyuter xotirasida son ko‘rinishida saqlashni osonlashtirgan.
---
Agar sizda timestampni PHP, MySQL, yoki boshqa texnologiyalarda qanday ishlatilishi** bo‘yicha savollar bo‘lsa, mamnuniyat bilan tushuntiraman.
function safeString($connect, $string)
{
return mysqli_real_escape_string($connect, htmlspecialchars($string, ENT_QUOTES, 'UTF-8'));
}
@phpdevelopers
Please open Telegram to view this post
VIEW IN TELEGRAM
SELECT user_id
FROM users
WHERE user_id NOT IN (
SELECT user_id FROM global_users
);
ℹ️ Bu komanda bilan siz faqat users jadvalida bor, ammo global_users da mavjud bo‘lmagan user_id ni chiqaradi. Siz aytgandek, bu yerda 1 ta ortiqcha bo‘lishi mumkin.
Ya'ni: Qaysidur bazaga bir xil foydanuvchi malumoti saqlanmagan bo'lsa uni qidirish uchun ishlatiladigan kod.
🔥3❤2💩1
🕒 Cron Job: Faqat kun davomida ishlaydigan sozlama
Agar sizga cron job skriptni faqat kun davomida, ya’ni ertalabdan kechgacha har daqiqada ishga tushurishi kerak bo‘lsa, kechasi esa umuman ishlamasligi kerak bo‘lsa — quyidagi cron ifodasi aynan siz uchun:
Nima qiladi bu cron?
Har kuni ertalab soat 06:00 dan kechki 23:59 gacha har daqiqada skriptni ishga tushuradi.
Tungi 00:00 dan 05:59 oralig‘ida esa umuman ishlamaydi, ya’ni kechasi serveringiz resurslarini tejaydi.
Qachon foydali bo‘ladi?
📍 Kechasi ishlashi shart bo‘lmagan jarayonlar uchun (masalan, Telegram bot monitoringi, statistika yig‘ish, foydalanuvchi faoliyatiga bog‘liq avtomatlashtirishlar va h.k.)
💡 Server yuklamasini optimallashtirish kerak bo‘lsa.
Agar sizga cron job skriptni faqat kun davomida, ya’ni ertalabdan kechgacha har daqiqada ishga tushurishi kerak bo‘lsa, kechasi esa umuman ishlamasligi kerak bo‘lsa — quyidagi cron ifodasi aynan siz uchun:
* 6-23 * * * php /path/to/your/script.php
Nima qiladi bu cron?
Har kuni ertalab soat 06:00 dan kechki 23:59 gacha har daqiqada skriptni ishga tushuradi.
Tungi 00:00 dan 05:59 oralig‘ida esa umuman ishlamaydi, ya’ni kechasi serveringiz resurslarini tejaydi.
Qachon foydali bo‘ladi?
📍 Kechasi ishlashi shart bo‘lmagan jarayonlar uchun (masalan, Telegram bot monitoringi, statistika yig‘ish, foydalanuvchi faoliyatiga bog‘liq avtomatlashtirishlar va h.k.)
💡 Server yuklamasini optimallashtirish kerak bo‘lsa.
💩1
❓ Bu qanday qilinadi?
input_field_placeholder — bu Telegram botida reply keyboard emas, inline keyboard (inline mode) uchun emas, balki reply qilish maydonidagi yozuv uchun ishlatiladi. Foydalanuvchining matn kiritadigan joyida ko‘rinadigan kulrang "placeholder" yozuvni o‘zgartirishga yordam beradi.
☑️ @phpdevelopers
$user->sendMessage([
'chat_id' => $user_id,
'text' => "Ismingizni yozing:",
'reply_markup' => json_encode([
'force_reply' => true,
'input_field_placeholder' => 'Ismingizni shu yerga yozing...'
])
]);
input_field_placeholder — bu Telegram botida reply keyboard emas, inline keyboard (inline mode) uchun emas, balki reply qilish maydonidagi yozuv uchun ishlatiladi. Foydalanuvchining matn kiritadigan joyida ko‘rinadigan kulrang "placeholder" yozuvni o‘zgartirishga yordam beradi.
☑️ @phpdevelopers
💩1
☑️ PHP Stormda ushbu sozlamani yoqish kodingizni taribli qilib saqlab beradi.
➖ CTRL + S bosilganida avtomatik tartiblab beradi.
💻 @phpdevelopers
➖ CTRL + S bosilganida avtomatik tartiblab beradi.
💻 @phpdevelopers
💩1
$http_errors = [
400 => 'Noto‘g‘ri so‘rov yuborildi. Maʼlumot formati yoki qiymatlari xato.',
401 => 'Avtorizatsiya xatosi. Token noto‘g‘ri yoki muddati tugagan.',
403 => 'Ruxsat yo‘q. Sizda bu amalga ruxsat berilmagan.',
404 => 'Resurs topilmadi. API yo‘li yoki parametrlar noto‘g‘ri.',
408 => 'So‘rov vaqtida javob olinmadi. Internetni tekshiring.',
429 => 'Juda ko‘p so‘rov yuborildi. Iltimos, kutib qayta urinib ko‘ring.',
500 => 'Ichki server xatosi. Serverda nosozlik mavjud.',
502 => 'Bad Gateway. Tashqi xizmat noto‘g‘ri javob berdi.',
503 => 'Server vaqtincha mavjud emas. Keyinroq qayta urinib ko‘ring.',
504 => 'Gateway Timeout. Server vaqtida javob bermadi.'
];
if ($httpCode === 200) {
return json_decode($response, true);
}
💩1
PHP’da UUID (Universally Unique Identifier) yaratish — bu noyob identifikator yaratish usuli bo‘lib, ko‘pincha foydalanuvchilar, fayllar, buyurtmalar yoki sessiyalar uchun ishlatiladi.
🧾 UUID nima?
UUID bu:
* 128-bitli noyob identifikator.
* 36 ta belgidan iborat (
* Masalan:
🛠 PHPda UUID yaratish usullari
✅ 1. PHPda qo‘lda (oddiy) UUID yaratish
🧪 Natija:
✅ 2. Composer orqali
1. Composer o‘rnatilgan bo‘lishi kerak:
2. Foydalanish:
🧠 Qachon ishlatiladi?
* Foydalanuvchi ID
* Buyurtma raqamlari
* Tasodifiy fayl nomlari
* Sessiyalar yoki tokenlar
---
🔐 UUID xavfsizmi?
* UUID'lar noyoblik uchun mo‘ljallangan.
* Maxfiylik yoki shifrlash uchun emas.
* Agar xavfsizlik kerak bo‘lsa — UUID bilan birga `token`lar va `hash`lar ham ishlatish kerak bo‘ladi.
@phpdevelopers
🧾 UUID nima?
UUID bu:
* 128-bitli noyob identifikator.
* 36 ta belgidan iborat (
8-4-4-4-12 formatda).* Masalan:
3f93f116-dc3e-b5e9-b6d4-82468851b1af
🛠 PHPda UUID yaratish usullari
✅ 1. PHPda qo‘lda (oddiy) UUID yaratish
function generateUUID() {
$data = random_bytes(16);
// Versiya 4 (tasodifiy)
$data[6] = chr((ord($data[6]) & 0x0f) | 0x40); // 0100
$data[8] = chr((ord($data[8]) & 0x3f) | 0x80); // 10
return vsprintf('%s%s-%s-%s-%s-%s%s%s', str_split(bin2hex($data), 4));
}
echo generateUUID();🧪 Natija:
e.g. 3f93f116-dc3e-b5e9-b6d4-82468851b1af
✅ 2. Composer orqali
ramsey/uuid kutubxonasi yordamida (tavsiya etiladi)1. Composer o‘rnatilgan bo‘lishi kerak:
composer require ramsey/uuid
2. Foydalanish:
require 'vendor/autoload.php';
use Ramsey\Uuid\Uuid;
$uuid = Uuid::uuid4();
echo $uuid->toString(); // UUID versiya 4
🧠 Qachon ishlatiladi?
* Foydalanuvchi ID
* Buyurtma raqamlari
* Tasodifiy fayl nomlari
* Sessiyalar yoki tokenlar
---
🔐 UUID xavfsizmi?
* UUID'lar noyoblik uchun mo‘ljallangan.
* Maxfiylik yoki shifrlash uchun emas.
* Agar xavfsizlik kerak bo‘lsa — UUID bilan birga `token`lar va `hash`lar ham ishlatish kerak bo‘ladi.
@phpdevelopers
🔥2💩1
Web-saytga quyidagi sahifalar — Privacy Policy, Terms of Use, Cookies Policy, va Cookies Settings — qonuniy, foydalanuvchi huquqlarini himoya qilish va ishonchni oshirish uchun kerak. Quyida har birining qisqacha izohi:
🔐 Privacy Policy (Maxfiylik siyosati)
Nega kerak?
* Sayt foydalanuvchilardan to‘plagan ma’lumotlar (masalan: ism, email, IP-manzil) qanday saqlanishi, ishlatilishi va uchinchi tomon bilan ulashilishi haqida tushuntiradi.
* Foydalanuvchiga o‘z ma’lumotlari ustidan nazorat beradi.
* Ko‘pincha qonuniy talab: Yevropa (GDPR), AQSH, O‘zbekiston kabi ko‘plab davlatlar maxfiylik siyosatini talab qiladi.
📃 Terms of Use (Foydalanish shartlari)
Nega kerak?
* Saytdan qanday foydalanish mumkinligi, nima mumkin emasligi (masalan: kontentni nusxalash, spam qilish, nojo‘ya foydalanish) belgilanadi.
* Huquqiy himoya: sayt egalari foydalanuvchilarning noqonuniy xatti-harakatlariga qarshi choralar ko‘rishi mumkin bo‘ladi.
* Muammolar yuzaga kelganda (masalan: xizmat uzilishi, noto‘g‘ri ma’lumotlar) mas’uliyatni cheklashga yordam beradi.
🍪 Cookies Policy (Cookies siyosati)
Nega kerak?
* Sayt cookies (ya’ni brauzerda saqlanadigan kichik fayllar) orqali foydalanuvchi harakatlarini kuzatishini tushuntiradi.
* Foydalanuvchiga bu jarayon haqida xabar beradi va rozilik oladi.
* GDPR va boshqa qonunlar buni majburiy qiladi.
⚙️ Cookies Settings (Cookies sozlamalari)
Nega kerak?
* Foydalanuvchiga qaysi turdagi cookies (masalan, statistik, reklamaviy, zaruriy) ruxsat berishini tanlash imkonini beradi.
* Bu foydalanuvchi huquqlarini hurmat qilish va qonuniylikni ta’minlash uchun muhim.
✅ Xulosa:
Bu sahifalar:
* ✔️ Qonuniy talablar**ga javob beradi
* ✔️ **Foydalanuvchiga ishonch uyg‘otadi
* ✔️ Web-saytni professional va himoyalangan qiladi
🔐 Privacy Policy (Maxfiylik siyosati)
Nega kerak?
* Sayt foydalanuvchilardan to‘plagan ma’lumotlar (masalan: ism, email, IP-manzil) qanday saqlanishi, ishlatilishi va uchinchi tomon bilan ulashilishi haqida tushuntiradi.
* Foydalanuvchiga o‘z ma’lumotlari ustidan nazorat beradi.
* Ko‘pincha qonuniy talab: Yevropa (GDPR), AQSH, O‘zbekiston kabi ko‘plab davlatlar maxfiylik siyosatini talab qiladi.
📃 Terms of Use (Foydalanish shartlari)
Nega kerak?
* Saytdan qanday foydalanish mumkinligi, nima mumkin emasligi (masalan: kontentni nusxalash, spam qilish, nojo‘ya foydalanish) belgilanadi.
* Huquqiy himoya: sayt egalari foydalanuvchilarning noqonuniy xatti-harakatlariga qarshi choralar ko‘rishi mumkin bo‘ladi.
* Muammolar yuzaga kelganda (masalan: xizmat uzilishi, noto‘g‘ri ma’lumotlar) mas’uliyatni cheklashga yordam beradi.
🍪 Cookies Policy (Cookies siyosati)
Nega kerak?
* Sayt cookies (ya’ni brauzerda saqlanadigan kichik fayllar) orqali foydalanuvchi harakatlarini kuzatishini tushuntiradi.
* Foydalanuvchiga bu jarayon haqida xabar beradi va rozilik oladi.
* GDPR va boshqa qonunlar buni majburiy qiladi.
⚙️ Cookies Settings (Cookies sozlamalari)
Nega kerak?
* Foydalanuvchiga qaysi turdagi cookies (masalan, statistik, reklamaviy, zaruriy) ruxsat berishini tanlash imkonini beradi.
* Bu foydalanuvchi huquqlarini hurmat qilish va qonuniylikni ta’minlash uchun muhim.
✅ Xulosa:
Bu sahifalar:
* ✔️ Qonuniy talablar**ga javob beradi
* ✔️ **Foydalanuvchiga ishonch uyg‘otadi
* ✔️ Web-saytni professional va himoyalangan qiladi
🔥3❤1💩1💔1