نهادهای سیاسی اساسی دولت-ملت ایران بر سندان سه شرایط درهم‌تنیده شکل گرفته‌اند: عقب‌ماندگی از پیش موجود که با انقلاب مشروطه از لحاظ سیاسی جهش یافته ‌بود، یک محیط بین‌المللی که به شکلی بنیادی تغییر کرده ‌بود و مشخصه‌ی آن ظهور اتحاد جماهیر شوروی و پایان انزواطلبی آمریکا بود، و در نهایت بازترکیب نیروهای سیاسی داخل ایران به‌عنوان پیامد مستقیم پیگیری استراتژی‌های متناقض و منحصر به فرد این نیروها برای فایق آمدن بر عقب‌ماندگی اجتماعی-اقتصادی ایران.
____________
👈متن کامل

🔸پرویز صداقت: ایران – از انسداد ساختاری تا خطر زوال
🔸زمان: یکشنبه ۱۰ ماه جولای برابر با ۱۹ تیرماه ۱۴۰۱
🔸ساعت ۷ شب اروپای مرکزی برابر با ۹:۳۰ شب ایران
🔸با امکان پرسش و پاسخ
🔸در بحث حاضر به‌اختصار ریشه‌های بحران‌های اقتصادی-اجتماعی ایران که به وضعیت انسداد ساختاری منتهی شده طرح می‌کنم و در ادامه به این پرسش می‌پردازم که آیا اساساً راهی برای برون‌رفت از بحران‌ها وجود دارد. در همین چارچوب، تلاش می‌کنم ضمن نقد نگاه‌های ساده‌اندیشانه‌ای که ریشه‌های عمیق بحران‌های کنونی را نادیده میگیرند طرحی کلی از برنامه‌ی اقتصادی با چشم‌اندازهای گذار از بحران ارائه کنم.
پرویز صداقت

👈اینستاگرام
https://www.instagram.com/p/CfeQTLCqQzn/
👈یوتیوب
https://youtu.be/FMjxal4d1hM
👈فیس‌بوک
https://www.facebook.com/IranAcademia
👈توییتر
https://twitter.com/IranAcademia/status/1541427230101966851
👈تلگرام
https://t.me/iranacademia/775
👈لینکدین
https://nl.linkedin.com/company/iran-academia

برای گذار به سوسیالیسم باید دو اصل مشخص دموکراسی کارگری حفظ شود: حق فراخوانی تمام نمایندگان کارگری و محدودیت شدید بر سطح دستمزد آن‌ها. هیچ یک از این دو اصل دموکراسی کارگری در چین که حزب کمونیست به هیچ کسی جز خود پاسخ‌گو نیست، اعمال نمی‌شود. درواقع نابرابری درآمد و ثروت در چین بسیار زیاد است
______________
👈متن کامل

از کارل اشمیت، حقوق‌دان و نظریه‌پردازِ امر سیاسی قرنِ بیستم، غالباً به‌عنوان نظریه‌پردازی یاد می‌شود که ظهور دولتِ توتالیتاریستی را صورت‌بندی کرد. این رویکردِ غالب نسبت میان دموکراسی و دولت و درواقع تصویری را که اشمیت از «قدرت مؤسس»‌ مردم به دست می‌دهد، نادیده می‌گیرد. متن حاضر مرور نظریِ جهت‌داری است مبتنی بر ترجمه‌ای گزیده از چند متن و شرح که بر خوانشِ او از قانون اساسی، به‌مثابه‌ی تبلور قدرتِ مؤسس مردم، تأکید کرده‌اند.
_______________
👈متن کامل

اگرچه در وهله‌ی اول به نظر باور نكردنی می‌آید ولی در كم‌تر از چهار دهه چهره‌ی اقتصادی جهان دگرگون شده است. عمده‌ترین رویداد این چهار دهه بی‌گمان سقوط و فروپاشی «سوسیالیسم روسی» بود. اما، شاهد بی‌اعتبار شدن دو دیدگاه دیگر هم بوده‌ایم كه اگرچه بر زندگی بشر در نیمه‌ی دوم قرن بیستم تأثیرات پردامنه‌ای داشته‌اند ولی به اندازه‌ی سقوط «سوسیالیسم روسی » توجهی بر نینگیخته و وارسی نشده‌اند. سال‌های پایانی دهه‌ی 1970 شاهد مرگ اقتصاد كینزی هم بود كه برای چند دهه برای كشورهای سرمایه‌سالاری صنعتی خیر و بركت فراوان داشت. از سوی دیگر، در سال‌های اولیه‌ی دهه‌ی 1980، آنچه كه ذهنیت شمار بسیاری از اقتصاددانان و دولتمداران را در سه دهه قبل به خود مشغول داشته بود، «اقتصاد توسعه» نیز به مرگی نابه‌هنگام گرفتار آمد.
__________________
👈متن کامل

به‌دنبال شدت گرفتنِ بحران‌های چندگانه‌ی اقتصادی، سیاسی، فرهنگی، زیست‌محیطی، مشروعیتی و روابط خارجی، مشاهده می‌کنیم که بخش‌هایی از اپوزیسیون به هیجان آمده و برای جایگزینی اعلام آمادگی می‌کنند. ازجمله به دنبالِ قرائتِ عجولانه‌ی یک متن توسط ولیعهدِ سابق آقای رضا پهلوی، جنجال‌های فراوانی از سوی بخش‌های مختلف اپوزیسیون به‌پا شد. خانم مریم رجوی، همسر رهبر «غیب‌شده»‌ی مجاهدین خلق، هم با عجله ترتیبِ سفرِ چند نفر از رهبران شکست‌خورده‌ی حزب جمهوری‌خواه امریکا را فراهم آورد که امیدوار است در انتخابات بعدی امریکا به قدرت بازگردند و به مجاهدین کمک کنند.
____________
👈متن کامل

اگر برداشت ما از «زن» یک واقعیت متعین کالبدشناختی و فرهنگی باشد، تصدیق می‌کنیم که امروزه دیگر به‌نظر نمی‌رسد امر «زنانه» با «زن» همراه باشد. بسط مطالعات زنان در پایان قرن بیستم، به‌ویژه آثار جودیت باتلر در زمینه‌ی مطالعات جنسیت و تئوری کوییر در به‌چالش کشیدن تقسیمات مردانه و زنانه نقش داشت و نشان داد که هویتِ جنسیتی همواره مبتنی بر اجرا است و هیچ‌گاه واقعیتی از پیش معلوم نبوده است.
________________
👈متن کامل

این مقاله روند فزاینده به‌سوی سرمایه‌داری آکادمیک/دانشگاهی و روش‌های بنگاه‌سالارانه‌ی سودمحور در زمینه‌های آموزش و پژوهش را به بحث می‌گذارد. این امر زمانی رخ می‌دهد که دانشگاه‌ها به طرق مختلف و تحت فشارهای مالی، اداری و ایدئولوژیک، کم‌تر شبیه مراکز آموزشی و تحقیقاتیِ بی‌طمع عمل می‌کنند و بیش‌تر شبیه بنگاه‌های اقتصادی‌اند که هدف‌شان بیشینه‌سازی درآمد و/یا ارتقای رقابت‌پذیری اقتصادیِ فضاهایی است که در آن فعالیت می‌کنند.
__________________
👈متن کامل

اغلب ادعا می‌شود كه دموكراسی نتیجه‌ی طبیعی نظام سرمایه‌سالاریست و این دو به‌طور نزدیكی به یكدیگر مربوط و وابسته‌اند. وارسیدن این رابطه‌ی مفروض به‌ویژه در شرایط كنونی اهمیتی دوچندان یافته است چون در ایران و كشورهای مشابه، شماری از اندیشمندان ادعا می‌كنند كه برای رسیدن به جامعه‌ای دموكراتیك، باید با در پیش گرفتن استراتژی تعدیل ساختاری، دولت از زندگی اقتصادی جامعه تا حدود زیادی حذف شود و شیوه‌ی رسیدن به این مهم، از سویی خصوصی‌سازی و از سوی دیگر، آزادسازی – كنترل‌زدایی و محدود كردن امكانات دولت برای مداخله در امور اقتصادی – و حذف و «هدفمندکردن» یارانه‌ها است.
________________
👈متن کامل

اثرات زیست‌محیطی و بدیل‌های ممکن: تغییرات ناشی از سرمایه‌داری در مناسبات انسان - حیوان همراه با اثرات زیست‌محیطی و بوم‌شناختی آن در تاریخ بشر بی‌سابقه بوده است. این مقاله به بررسی این تأثیرات و همچنین محرک‌های رایجی که روابط مخرب را تداوم می‌بخشد، می‌پردازد. با اقتباس از مکتب فرانکفورت، به بررسی خوی (ethos) سرمایه و ایدئولوژی سلطه به‌عنوان محرک‌های به‌هم‌پیوسته‌ی مناسبات کنونی انسان - حیوان خواهیم پرداخت.
__________________
👈متن کامل

به مناسبت دوم مرداد، سالروز درگذشت احمد شاملو
_________
بر کدام جنازه زار می‌زند این ساز؟
بر کدام مُرده‌ی پنهان می‌گرید
این سازِ بی‌زمان؟
در کدام غار
بر کدام تاریخ می‌موید این سیم و زِه، این پنجه‌ی نادان؟
بگذار برخیزد مردمِ بی‌لبخند
بگذار برخیزد!
زاری در باغچه بس تلخ است
زاری بر چشمه‌ی صافی
زاری بر لقاحِ شکوفه بس تلخ است
زاری بر شراعِ بلندِ نسیم
زاری بر سپیدارِ سبزبالا بس تلخ است.
بر برکه‌ی لاجوردینِ ماهی و باد چه می‌کند این مدیحه‌گوی تباهی؟
مطربِ گورخانه به شهر اندر چه می‌کند
زیرِ دریچه‌های بی‌گناهی؟
بگذار برخیزد مردمِ بی‌لبخند
بگذار برخیزد!

اگر درست برخلاف جریان غالب ترانه‌‌های عاشقانه، عاشق بر طبل بیزاری از معشوق بکوبد و خواهان جدایی هرچه سریع‌تر از او باشد، و اگر هزاران نفر با چنین ترانه‌‌ای همدل باشند و آن را همخوانی کنند، آیا این امر نشانه‌‌ی نوعی تغییر در الگوهای فرهنگی در تصویری بزرگ‌تر نیست؟ تلاش می‌کنم با بررسی ترانه‌ای از امیر تتلو به این پرسش پاسخ بدهم.
_______________
👈متن کامل

این مقاله به بررسی ایده‌های افرادی می‌پردازد که از جناح چپ برآمده‌اند و خودشان را «ضدامپریالیست» می‌نامند، اما مدافع حکومت‌های دیکتاتوری شده‌اند که به اقلیت‌های ملی ستم می‌ورزند، جنبش‌های دموکراسی‌خواه را سرکوب می‌کنند و مبارزات کارگران برای زندگی بهتر را درهم می‌شکنند.
_____________________
👈متن کامل

پرونده‌ای در معرفی و بررسی کتاب «اکوسوسیالیسمِ کارل مارکس: سرمایه، طبیعت و نقد ناتمام اقتصاد سیاسی» نوشته‌ی کوهی سایتو
_____________________
👈متن کامل

🔴 چرا جامعه‌ی ایران در برابر فجایع طبیعی مانند سیل این‌قدر آسیب‌پذیر شده است؟
________________
🔸ابعاد فاجعه‌بار بلاهای طبیعی سال‌های اخیر از زلزله‌ی کرمانشاه در سال‌های اخیر تا سیل روزهای اخیر در نقاط مختلف کشور، بیش از هر چیز ناشی از ساختارهای معیوب اقتصادی ـ سیاسی ـ اجتماعی ایران امروز است. ازاین‌رو، بحث درباره‌ی اقتصاد سیاسی فجایع طبیعی را اهمیت بخشیده است.
🔸فجایع در تلاقی مخاطرات طبیعی و فضاهای آسیب‌پذیر رخ می‌دهد از این رو بیش از آن که یک عامل طبیعی صرف باشد یک برساخته‌ی اجتماعی است.
🔸مسأله‌ی مهم شناخت عوامل اجتماعی ـ اقتصادی است که میزان آسیب ناشی از فجایع طبیعی را افزایش می‌دهد. مهم‌ترین عاملی که به نظر می‌رسد میزان آسیب‌پذیری کالبدهای زیست انسان‌ها در برابر فجایعی از قبیل سیل را افزایش داده است. مشکلات ناشی از ساخت‌وساز‌های جدید غیر استاندارد و نیز وجود ساختمان‌های فرسوده بوده است. عامل نخست تاحدودی ناشی از فقدان نظام‌های نظارتی بر ساخت‌وسازهاست و عامل دوم ناشی از عدم تخصیص منابع مالی برای ساخت‌وساز جدید است. اما چه عاملی باعث عدم تخصیص سرمایه‌گذاری در ساخت‌وساز جدید و از سوی دیگر چه عاملی باعث نظارت نامطلوب بر ساخت‌وسازها شده است.
🔸هر دو عامل در نگاه کالایی به فضای زیست انسان‌ها ریشه دارد. نخست، از آن‌جا که فضای زیست آن‌ها همچون کالایی نگریسته می‌شود که باید بیش‌ترین سود از آن به دست آید از بسیاری از سرمایه‌گذاری‌های زیرساختی اجتناب می‌شود. از سوی دیگر، تصمیم‌گیری برای سرمایه‌گذاری برمبنای انتظار احتمالی سودآوری مالی آن صورت می‌گیرد. از این رو، از بسیاری از سرمایه‌گذاری‌های زیرساختی ضروری اجتناب می‌شود. حاصل آن مجموعه‌ی پیوسته‌ای از آسیب‌های کالبدی، اجتماعی و روانی است.
🔸از جانب سوم، وقتی نگاه سوداگر بر تصمیم‌گیری‌های اقتصادی حاکم باشد و در مقابل نهادهای دموکراتیک و مدافع حقوق شهروندان و محرومان از امکان فعالیت برخوردار نباشند، به‌راحتی می‌توان نهادهای نظارتی موجود را دور زد. در چنین شرایطی به‌وضوح در چند دهه‌ی اخیر شاهد ناکارآمدی نظام‌های نظارتی و گسترش فسادهای ساختاری بوده‌ایم.
🔸حاصل ساختارهای معیوب اقتصادی ـ سیاسی ـ اجتماعی را امروز به‌وضوح در بحران‌های به‌اصطلاح طبیعی مشاهده می‌کنیم. دولت‌ها از بسیاری از سرمایه‌گذاری‌های زیرساختاری اعراض می‌کنند چراکه اهداف دیگری برای خود دنبال می‌کنند، سرمایه‌گذاران خصوصی به دنبال حداکثر سود در سرمایه‌گذاری‌های خود هستند و از این رو به مسایل کالبدی و مسایل مربوط به ایمنی واحدهای تحت ساخت که از میزان سودآوری می‌کاهد بی‌اعتنا هستند، نهادهای نظارتی وظایف خود را به‌درستی انجام نمی‌دهند، چراکه فرهنگ پاسخ‌گویی و پاسخ‌خواهی به علت فقدان نهادهای دموکراتیک وجود ندارد. عامل دیگری که این وضعیت را در ایران تشدید می‌کند وجود نوعی انتظام آنارشیک در دستگاه‌های اجرایی و سازمان‌های اجرایی موازی است که خود هماهنگی در کمک‌رسانی به آسیب‌دیدگاه از بلاهای طبیعی را دشوار می‌سازد و گره کور دیگری بر کلاف سردرگم کنونی می‌افزاید.
🔸حاصل این همه شکل‌گیری جامعه‌ای با کالبدی کاملاً آسیب‌پذیر در برابر فجایع طبیعی و زلزله‌ها و سیل‌ها در تمامی سال‌های اخیر بوده و پیش‌شرط برون‌رفت از آن نیز از مسیر دگرگونی‌های ساختاری می‌گذرد.▪️
(متن بالا نخست بعد از سیل شیراز در نوروز 1399 در کانال نقد اقتصاد سیاسی درج شد، اکنون نیز به‌مناسبت فاجعه‌ی سیل کنونی در نقاط مختلف ایران ضمن همدردی با تمامی هموطنان آسیب‌دیده با اندکی ویرایش بار دیگر منتشر می‌شود.)

گفت‌وگو با نظریه‌پرداز مارکسیست و جامعه‌شناس مقیم مسکو
_________________
آنچه کماکان پای پوتین ایستاده است عمدتاً نیروی پلیس و گروهی از ممتازترین الیگارش‌ها هستند. این گروه بسیار کوچکی در طبقه‌ی سرمایه‌دار است، و به همین دلیل است که فکر نمی‌کنم خیلی طولانی دوام بیاورند، چون با منطق درازمدت جامعه‌ی سرمایه‌داری در تناقض‌اند. شما، حداقل درون طبقه‌ی حاکم، برای اداره‌ی کشور به پایگاه وسیع‌تری نیاز دارید.
_________________
👈متن کامل

لکان با بسط شرح فروید از فرایند جنسیت‌یابی، «جنسیت زنانه» را به شکلی تبیین می‌کند که می‌توان آن را شکلی از هستی، بدون اتکا به دیگری تصور کرد. «دیگری» در این مقام آن موجودیتی است که سوژه در گشودگی و ناتمامیت خود همواره خود را در آن «ازخودبیگانه» می‌یابد، و در کلی‌ترین معنای آن به فرایندهای منقادکننده‌ی نمادین-اجتماعی جامعه اشاره دارد که به شکل ناخودآگاه سوژه را از هستی تکینه‌اش دور و تابع قواعد یکسان‌ساز عمومی می‌سازند. این وجه از هستی، یعنی بودن بدون دیگری، می‌تواند در تبلوری دیگر به آنچه عرفان از آن به‌عنوان «تجربه‌ی عرفانی» یاد می‌کند رهنمون ‌گردد.
________________
👈متن کامل

🔸در گرامی‌داشت چهاردهم مرداد، سالروز انقلاب مشروطه ایران، در نقد اقتصاد سیاسی بخوانید:
_______
👈احمد سیف: موانع رشد تاریخی مناسبات سرمایه‌داری در ایران

👈نازآفرین توکلی: دارالخلافه یا خانه‌ی ملت، روایت جدال دولت و ملت در صحنه‌ی سیاسی شهر

👈محمد مالجو: اثر مشروطه‌ستیزی در ایران امروز

👈ژوزف رابینو: یادداشت‌های یک اقتصاددان درباره‌ی ایران

👈رضا جاسکی: در پناه گذشته‌ی موهوم، رضاشاه در داوری تاریخ 👈نسیم خاکسار / نو شدن فکر، نگاه و زبان در ادبیات داستانی و شعر معاصر ایران از مشروطه به بعد 👈مسعود نقره‌کار: بررسی نقش سیاسی و اجتماعی لوطی‌ها و «جاهل‌ها و لات‌ها» از مشروطه به این سو
👈پیمان وهاب‌زاده: سده‌ی جنبش‌های اجتماعی در سرزمینی که شتابان به سوی زوال تمدن می‌رود

ما واقعاً در یک نقطه‌‌عطف تاریخی هستیم. ما در دل یک دوره‌ی بی‌اطمینانی، مأیوس‌کننده، هراس‌آور و در عین حال امیدبرانگیز عمل می‌کنیم. مردم دیگر نمی‌توانند در سایه‌ها پنهان شوند و نمی‌توانیم همه‌ی مسائل را مشکلات فردی فرض بگیریم. بسیار سرنوشت‌ساز است که گروه‌های مترقی متعدد را زیر لوای مبارزه برای دموکراسی جهانی گرد هم بیاوریم و همزمان مسائل اجتماعی مختلف را منزوی نکنیم، بلکه آنها را درون دریچه‌ی یک منظر سیاسی جامع ببینیم.
_______________
👈متن کامل

نگاهی به آثار تاریخ‌نگاران شوروی درباره‌ی ایران
_____________________
پتروشفسکی مدعی است كه براساس بینش ماركس از تاریخ، تاریخ ایران را وارسیده است. وارسی دیدگاه پتروشفسکی بدون توجه به این امر، كار بیهوده و غیر مفید و خود-گول‌زنی است. به سخن دیگر، سؤال این است كه بین آنچه كه تاریخ به روایت ماركس است و آنچه در تحلیل پتروشفسکی داریم چه میزان هم‌خوانی و چه‌قدر تناقض وجود دارد؟
_____________________
👈متن کامل