علیرضا ناصرپور نائب رئیس هیات مدیره سازمان بورس اوراق بهادار در خصوص اقدامات اخیر سازمان بورس در راستای کنترل موقعیت های تعارض منافع به خبرنگار بورس۲۴ گفت: به طور کلی در فرایند کنترل تعارض منافع سه روش متداول وجود دارد که شامل حذف کامل موقعیت تعارض منافع، ایجاد محدودیت برای دارنده موقعیت تعارض منافع وبه نوعی مدیریت آن و در نهایت الزام به افشا و شفافیت در خصوص دارنده موقعیت تعارض منافع است. که از هر سه این روش ها در بازار سرمایه استفاده شده است.

آنچه باید از تعارض منافع بدانیم‌‌‌...

وی گفت: در بازار سرمایه در موارد متعددی از روش حذف موقعیت تعارض منافع برای مدیریت این موقعیت ها استفاده شده است. به طور مثال یکی از موقعیت های تعارض منافع در سطوح مدیریتی و کارکنان نهادناظر و بورس هاست در صورتی که منافعی در خارج از سازمان خود و یا در معاملات داشته باشند لذا طبق ماده ۱۰ قانون بازار اعضای هیأت مدیره سازمان بورس به هیچ وجه حق اشتغال یا پذیرش مسؤولیت دیگری در سایر دستگاهها، بنگاهها و نهادها اعم از دولتی وغیر دولتی را نخواهند داشت. و مطابق ماده 16 همین قانون به همراه اشخاص تحت تکفل از انجام هرگونه معاملات اوراق بهادار ثبت شده یا در شرف ثبت نزد سازمان یا هرگونه فعالیت و مشارکت مستقیم یا غیر مستقیم در انجام معاملات مذکور منع شده اند.


به گفته وی، همچنین مطابق مصوبه هیأت مدیره سازمان کلیه کارکنان سازمان و ارکان بازار سرمایه از جمله بورس ها به همراه اشخاص تحت تکفل از انجام معامله در اوراق بهادار قابل معامله در بورس ها منع شده اند. و امکهمچنین امکان درخواست صدور مجوز تاسیس نهاد مالی برای اشخاص نامبرده در دوره تصدی وجود ندارد.

ناصر پور یکی دیگر از موقعیت های جدی تعارض منافع را تصدی همزمان یک نهادمالی در نقش معاملات و نیز مدیریت دارایی دانست و گفت: در همین راستا در سالهای گذشته امکان مدیریت دارایی از شرکت های کارگزاری توسط هیأت مدیره سازمان در عمده موارد سلب شده است. و یا در راستای حذف یکی دیگر از موقعیت های تعارض منافع افراد از عضویت همزمان در هیأت مدیره شرکت های کارگزاری و ناشر منع شده اند. همچنین در راستای شناسایی موقعیت‌های تعارض منافع در بازار سرمایه و کنترل این موقعیت ها ، مطابق مصوبه اخیر هیأت مدیره سازمان بورس تصدی سمت عضویت موظف هیأت مدیره و مدیر عاملی شرکت‌های سرمایه گذاری و هلدینگ‌ برای اشخاصی که عضو هیأت مدیره یا مدیر عامل یا سهامدار بالای ۱۰ درصدی شرکت سبدگردان یا شرکت دارای مجوز فعالیت سبدگردانی هستند،منع شده است.همچنین عضویت همزمان یک شخص در دو شرکت دارای مجوز سبدگردان نیز منع شده است.

چرا سبدگردانی ها دچار تعارض منافع هستند؟


رییس هیئت مدیره سازمان بورس و اوراق بهادار گفت: شرکت های دارای مجوز سبدگردانی شامل شرکت های تامین سرمایه، سبدگردان و برخی شرکت های مشاور سرمایه گذاری مدیریت دارایی انجام می‌دهند و در حال حاضر حدود ۹۵۰ همت دارایی تحت مدیریت این شرکت‌هاست. لذا داشتن منافع همزمان در شرکت مدیریت دارایی و شرکت‌های سرمایه گذاری و هلدینگ که خودشان دارای پرتفوی و منابع قابل توجهی هستند، منطقا در تعارض قرار می‌گیرد و می‌تواند بعضا موجب انتقال منافع در این شرکت هاشود.

وی خاطر نشان کرد: از این تاریخ به بعد سازمان اجازه تصدی سمت همزمان در این خصوص را نخواهد داد و به افرادی که در حال حاضر مشمول این مقرره هستند نیز فرصت زمانی در نظر گرفته شده است که از این سمت کناره‌گیری کنند.

اعضای هیات پذیرش دارای ارتباط مستقیم یا غیر مستقیم با شرکت متقاضی پذیرش ، حق شرکت در جلسات هیات پذیرش را ندارند


ناصر پور افزود: در موارد متعددی نیز سعی شده است که موقعیت تعارض منافع محدود یا مدیریت شود به طور مثال یکی از موقعیت های تعارض منافع در هیات پذیرش بورس هاست مطابق اصلاحات اخیر دستورالعمل پذیرش بورس ها توسط هیأت مدیره سازمان اعضای هیات پذیرش که دارای ارتباط مستقیم یا غیر مستقیم با شرکت متقاضی پذیرش باشند حق شرکت در جلسات هیات پذیرش در خصوص آن موضوع رانداشته و طبیعتا حق رای نیز نخواهند داشت.

وی گفت: همچنین مطابق مصوبه هیأت مدیره سازمان اعضای هیات مدیره بورس ها و شرکت سپرده گذاری و نمايندگان آن ها حسب مورد در تصميماتی از جلسات هيئت مديره شركت های مذكور كه دارای تعارض منافع هستند، نسبت به تصميمات مذكور فاقد حق رأی خواهند بود و یا موارد متعددی در دستورالعمل شرکت های رتبه بندی در راستای مدیریت تعارض منافع اشخاص مرتبط با فرایند رتبه بندی قید شده است.

این مقام مسئول در سازمان بورس گفت: در مواردی نیز سعی شده است الزام به افشا و شفافیت اطلاعاتی در خصوص دارنده موقعیت تعارض منافع صورت پذیرد. مثلا در تبصره 2 ماده 46 قانون بازار تصریح شده است که اشخاص دارای اطلاعات نهانی موظفند آن بخش از معاملات اوراق بهادارخود را که مبتنی بر اطلاعات نهانی نباشد، ظرف پانزده روز پس از انجام معامله، به سازمان و بورس مربوط گزارش کنند. که این الزام به افشا در راستای کنترل تعارض منافع می باشدو یا به طور مثال یکی از موقعیت های تعارض منافع تصدی همزمان یک نهاد مالی در نقش متعهد پذیره نویسی و نیز مدیریت دارایی است که این امر عمدتا در شرکت های تأمین سرمایه شایع است. در این راستا اشخاصی که در این موقعیت قرار می گیرند مطابق مصوبه اخیر هیأت مدیره سازمان موظف هستند فروش اوراقی که در آن ها متعهد پذیره نویسی یا بازارگردان هستند را به صندوق های تحت مدیریت خود و سایر صندوق ها را به تفکیک به همراه نرخ و نیز هرگونه هزینه های دیگر مرتبط با این فروش در یادداشت های صورت های مالی خود افشا نمایند. همین موضوع در خصوص صندوق ها سرمایه گذاری خریدار این اوراق نیز الزامی است.

پیش نویس قانونی جلوگیری از تعارض منافع در راه مجلس

وی در پایان افزود: سازمان بورس در حال حاضر این موضوعات را مورد توجه قرار داده و بررسی‌های بیشتری درخصوص سایر موقعیت‌های تعارض منافع در بازار هم در حال انجام است. همچنین پیش نویس قانونی در این راستا به وزارت امور اقتصادی و دارایی ارسال شده است تا پس از أخذ نظرات سایر ارکان اقتصادی در قالب لایحه ای توسط دولت به مجلس شورای اسلامی ارائه شود.بورس۲۴