✅ LUG'AVIY SHAKL YASOVCHILAR
Lug'aviy shakl yasovchi qo'shimchalarga so'z yasovchi va sintaktik shakl yasovchi qo'shimchalardan boshqa barcha qo'shimchalar kiradi.
So'z tarkibidagi qo'shimchani tekshirib ko'ring: u so'z yasamayaptimi, sintaktik shakli yasovchi emasmi?
Qo'shimcha so'z yasamasa va sintaktik munosabat ifodalamasa, bilingki, bu qo'shimcha lug'aviy shakli yasovchi qo'shimchadir. Lug'aviy shakl yasovchi so'zga faqat qo'shimcha ma'no yuklaydi.
Quyida lug'aviy shakl yasovchi qo'shimchalarni keltirib o'tamiz:
(Qo'shimchalarni to'liq yozmadik, misol sifatida bir-ikkita qo'shimchalardan misol keltiramiz)
📌 OT TARKIBIDAGI
1) Otlardagi ko'plik shakli: -lar;
2) Otlardagi erkalash-kichraytirish shakli: -cha, -choq, -gina;
3) Otlardagi chegara shakli: -gacha;
4) Otlardagi qarashlilik shakli: -niki;
5) Otlardagi o'xshatish shakli: -dek, -day;
6) Shaxs otlari tarkibidagi hurmat, erkalash shakllari: -xon, -jon, -oy, -bek.
7) Otga xos o'rin-belgi qo'shimchasi: -dagi
📌 SIFAT TARKIBIDAGI
1) Sifatning barcha daraja shakllari: -roq, -mitir, -imtir.
📌 SON TARKIBIDAGI
1) Sonning barcha ma'noviy turlari qo'shimchalari: - ta, -tacha, -lab.
📌 FE'L TARKIBIDAGI
1) Fe'lning vazifa shakllari: -gan, -ish, -moq, -(i)b;
2) Fe'lning nisbat shakllari: -(i)n, - tir, -kaz;
3) Fe'lning bo'lishsiz shakli: -ma;
4) Fe'lning davomiy va takroriy shakli: -la, -ala, -chila...
Lug'aviy shakl yasovchi qo'shimchalarga so'z yasovchi va sintaktik shakl yasovchi qo'shimchalardan boshqa barcha qo'shimchalar kiradi.
So'z tarkibidagi qo'shimchani tekshirib ko'ring: u so'z yasamayaptimi, sintaktik shakli yasovchi emasmi?
Qo'shimcha so'z yasamasa va sintaktik munosabat ifodalamasa, bilingki, bu qo'shimcha lug'aviy shakli yasovchi qo'shimchadir. Lug'aviy shakl yasovchi so'zga faqat qo'shimcha ma'no yuklaydi.
Quyida lug'aviy shakl yasovchi qo'shimchalarni keltirib o'tamiz:
(Qo'shimchalarni to'liq yozmadik, misol sifatida bir-ikkita qo'shimchalardan misol keltiramiz)
📌 OT TARKIBIDAGI
1) Otlardagi ko'plik shakli: -lar;
2) Otlardagi erkalash-kichraytirish shakli: -cha, -choq, -gina;
3) Otlardagi chegara shakli: -gacha;
4) Otlardagi qarashlilik shakli: -niki;
5) Otlardagi o'xshatish shakli: -dek, -day;
6) Shaxs otlari tarkibidagi hurmat, erkalash shakllari: -xon, -jon, -oy, -bek.
7) Otga xos o'rin-belgi qo'shimchasi: -dagi
📌 SIFAT TARKIBIDAGI
1) Sifatning barcha daraja shakllari: -roq, -mitir, -imtir.
📌 SON TARKIBIDAGI
1) Sonning barcha ma'noviy turlari qo'shimchalari: - ta, -tacha, -lab.
📌 FE'L TARKIBIDAGI
1) Fe'lning vazifa shakllari: -gan, -ish, -moq, -(i)b;
2) Fe'lning nisbat shakllari: -(i)n, - tir, -kaz;
3) Fe'lning bo'lishsiz shakli: -ma;
4) Fe'lning davomiy va takroriy shakli: -la, -ala, -chila...
Imloviy xato yozilgan sòzlarni aniqlang.
Anonymous Quiz
45%
hujmkor, avf, ananaviy
18%
muxolifat, alpoz, hay-haylamoq
22%
assambleya, sahn, tamagir
15%
ta'qib, taqiq, tahqir
Qaysi javobda imloviy xato yozilgan sòzlar berilgan?
Anonymous Quiz
20%
tomdan-tomga, yangidan yangi, darbadar
27%
ro'-baro', dam-badam, nuqtayi nazar
44%
bugun-oq, yarim avtomat, bir yo'la
8%
sheryurak, Yaqin Sharq, Volga bo'yi
1. "Yaqin ikki haftadan buyon kôz ochirmayotgan kuzak shamoli yaydoq daraxtlar shoxida chirillaydi , g'uvullaydi, tomlarda vishillaydi.Yopiq eshik va darchalarga bosh urub uf tortadi"
Berilgan parcha qaysi asardan olingan?
Berilgan parcha qaysi asardan olingan?
Anonymous Quiz
10%
Chinor
6%
Og'ri
71%
Dahshat
13%
Urushning so'ngi qurboni
2. Birni ko'rib shukur qil, Birni ko'rib fikr qil.
Yuqorida keltirilgan maqol Ezopning qaysi masaliga mos keladi?
Yuqorida keltirilgan maqol Ezopning qaysi masaliga mos keladi?
Anonymous Quiz
17%
Burgut, zog'cha, cho'pon
6%
Kiyik va tokzor
70%
Eshak va baqalar
8%
Ustiga tuz ortilgan eshak
3. S.Borodinning "Boyazid Yildirim " nomli romanini o'zbek tiliga kim tarjima qiladi?
Anonymous Quiz
65%
Mirkarim Osim
11%
Oybek
16%
M. Shaxzoda
9%
Abdulla Oripov
4. Uning ijodining bosh mavzusi nima deb so'ralsa– yurtga, tabiatga oshiqlik, bolalar xotirasiga saqodat va o'z xalqidan faxrlanish deb bemalol aytsa bo'ladi.
Quyida keltirilgan parchada kimning ijodi haqida sôz yurutilgan?
Quyida keltirilgan parchada kimning ijodi haqida sôz yurutilgan?
Anonymous Quiz
14%
Asqad Muxtor
20%
Muhammad Yusuf
55%
Mirtemir
11%
Oybek
5. O'tkir Hoshimovning " Dunyoning ishlari " asarida keltirilgan hikoyalardan qaysi birida yozuvchining onasi unga "oftob haqida cho'pchak" aytib berganini aytib o'tadi?
Anonymous Quiz
23%
Alla
36%
Iltijo
34%
Oq marmar qora marmar
7%
Gilam paypoq
Ma'nodosh so'zlar qatorini toping.
Anonymous Quiz
24%
Sokin, tinch, osoyishtalik
17%
Shodon, xushchaqchaq, quvonch
45%
Fahm, farosat, tamiz
13%
Anvoyi, turli-tuman, xushbo'y
Ham tobe, ham hokim bo'lak vazifasida kelgan sifat turkumiga oid so'z mavjud gapni toping.
Anonymous Quiz
32%
Ko'chada o'ynayotgan kichkinani dadam chaqirib oldilar.
19%
Maktabimizda qiziqarli tadbirlar o'tkazilmoqda.
24%
Opamning pushti koftasini so'rab turmoqchiman.
25%
Do'kondagi maqtanchoq qizaloq alamidan yig'lab yubordi.
Ko'sa Maddoh, Eshon obrazlari qatnashgan asar bilan bir xil janrda yozilgan asarni toping?
Anonymous Quiz
17%
"Memor"
39%
"Tanobchilar"
15%
"Bemor"
29%
"Qishloq hukm ostida"
"Kun hamalga kirdi ersa keldi olam navro‘zi". Ushbu parcha kimning qalamiga mansub?
Anonymous Quiz
39%
Ogohiy
21%
Furqat
35%
Rabg'uziy
5%
Xoja
Xojasi Luqmongdan qo'yning eng yaxshisi va yomon a'zolari keltirishini so'raganida u nimalarni olib keladi?
Anonymous Quiz
4%
Yuragini
58%
Tilini
17%
Tili va oyog'ini
21%
Tili va yuragini
Qaysi shoira «Muqaddas ayol» to’plami uchun Respublika Davlat mukofotiga sazovor bo’lgan?
Anonymous Quiz
16%
Zulfiya
15%
Saida Zunnunova
64%
Halima Xudoyberdiyeva
6%
Oydin hojiyeva
O'zaro ma‘nodosh bo‘lgan so‘zlar qatorini aniqlang.
Anonymous Quiz
10%
Oydin, ravshan, nur
12%
Keksa, mo'ysafid, qarilik
22%
Botir, jasur, mart
56%
Gapirmoq, so'zlamoq, nutq irod etmoq
#majburiy_ona_tili
Qaysi javobdagi so'zlar o'zaro ma'nodosh bo'la olmaydi?
Qaysi javobdagi so'zlar o'zaro ma'nodosh bo'la olmaydi?
Anonymous Quiz
62%
Mazali, lazzat
8%
Ayon, aniq
16%
Ko'rk, chiroy
14%
Gavdali, no'g'rul:
Qaysi javobda berilgan sòzlar imloviy jihatdan tòĝri yozilgan?
Anonymous Quiz
38%
Bedapoya, qah-qaha, xipcha
28%
Ertapishar, andaza, azayimxon
13%
Avtostansiya, nomayi amol, aparat
21%
Antena, Quyi Chirchiq, oz-moz