👑یک ستاره در هفت آسمان👑
1.12K subscribers
2.29K photos
598 videos
73 files
5.28K links
وبلاگ تخصصی نجوم و اخترفیزیک که از سال ۲۰۱۰ تاکنون بی‌وقفه به کار ترجمه‌ی مطالب متنوع و گوناگونِ این حوزه‌ی دانش، از معتبرترین سایت‌های بین‌المللی می‌پردازد:
http://www.1star7sky.com/
فیسبوک: https://www.facebook.com/1star7sky/
Download Telegram
«سمت تاریک پلوتو، روشن از مهتابش در تصویر نیوهورایزنز»
------------------------------------------------------------------

در سال ۲۰۱۵، پس از آن که فضاپیمای نیوهورایزنز ناسا از کنار پلوتو گذشت، نگاهی به پشت سرش انداخت، عکس‌هایی از پشتِ این سیاره‌ی کوتوله گرفت و نیمه‌ی تاریکِ آن را که از نور ماهش (قمرش) روشن شده بود آشکار کرد. اکنون پس از یک فرآیند درازمدتِ پاکسازی، این عکس‌ها را می‌بینیم که برخی از نخستین جزییاتی که تاکنون از آن سمت پلوتو دیده‌ایم را نشان می‌دهند، آن سمتی که در زمان گذرِ سال ۲۰۱۵، از نور خورشید روشن نشده بودند.

گرفتن عکس از پلوتو از بیرون از مدارش دشوار است زیرا در آن جایگاه، نور آفتاب بر پشتِ پلوتو افتاده و از پشت روشن شده. تاد لاوئر از پژوهشکده‌ی ملی اخترشناسی نوری فروسرخ آمریکا در آریزونا می‌گوید: «هنگامی که رو به پشت، به سمتِ تاریکِ پلوتو نگاه می‌کنید، برمی‌گردید و تقریبا یکراست به خورشید می‌نگرید که آن هم به شدت درخشان است.» لاوئر که یکی از اعضای گروه نیوهورایزنز است می‌افزاید: «مانند اینست که در یک خودرو با شیشه‌ی آلوده رانندگی می‌کنید، بدون آفتابگیر به خورشید نگاه می‌کنید و می‌کوشید یک تابلوی خیابان را بخوانید.»

لاوئر و همکارانش برای آن که این عکس‌های نیوهورایزنز را به کار بردنی کنند ناچار شدند فرآیند پردازش داده‌های این فضاپیما را دوباره انجام دهند تا بخش‌هایی از عکس‌ها را که بیش از اندازه از نور خورشید روشن شده بودند را بزدایند و بنابراین عکس‌های به دست آمده هیچ داده‌ی به دردبخوری نداشته باشند. هنگامی که این بخش‌های عکس‌ها پاک شدند، پژوهشگران توانستند آنچه به جا مانده بود را دستکاری کنند تا سطح روشن از مهتابِ پلوتو را ببینند.

اگرچه شارون، بزرگ‌ترین ماهِ پلوتو بسیار کوچک‌تر از کره‌ی ماه زمینست، ولی هم درخشان‌تر از آنست و هم به جرم میزبانش (پلوتو) نزدیک‌تر است، از همین رو تقریبا به اندازه‌ی نصف آن بر سطحی از پلوتو که رو به خورشید نیست نور می‌افشاند. پژوهشگران در همین روشنیِ کم‌جان توانستند نقطه‌ای را پیدا کنند که از پیرامونش روشن‌تر بود و احتمال می‌رود ته‌نشستی (رسوبی) از یخ نیتروژن یا متان باشد.

آنها همچنین دریافتند که روشنی قطب جنوب به نظر می‌رسد بسیار کمتر از قطب شمال است. لاوئر می‌گوید: «چشمداشت اینست که قطب‌ها کمابیش همسان باشند و این تفاوت شگفت‌انگیز است- شاید نشان‌دهنده‌ی یک چیز فصلی باشد.» نیوهورایزنز در زمانِ پایانِ تابستانِ نیمکره‌ی جنوبیِ این دنیای کوچک از کنار آن گذشت، پس این شاید نشانه‌ای باشد از این که ته‌نشست‌های یخی درخشان از آن دوره‌ی به نسبت گرم جان به در نمی‌برند، یا شاید هم در تابستان‌های پلوتو، ذرات ریزگرد از جوِ نازک آن بر سطح ته‌نشین شده‌اند.

بازبرد در arxiv.

---------------------------------------------------
برای دیدن پیوندها، می توانید این مطلب را در خود وبلاگ بخوانید:
http://www.1star7sky.com/2021/11/Pluto.html
---------------------------------------------------
تلگرام و توییتر یک ستاره در هفت آسمان:
@onestar_in_sevenskies
twitter.com/1star_7sky
This media is not supported in your browser
VIEW IN TELEGRAM
گستره‌ی فیزیکیِ پلوتو با دایره‌ی سیاه نشان داده شده و خط زرد یکدست که از بالا تا پایین کشیده شده هم محدوده‌ی روشن شده از نورِ شارون را می‌نمایاند.
نقطه‌چین‌های زرد جای عرض‌های جغرافیایی پلوتو را نشان می‌دهند، با قطب جنوب در پایین.
پادسانی (کنتراست) بیش از اندازه در تصویر باعث نمایان شدنِ یک منطقه‌ی بزرگ و آشکارا روشن در میان قطب جنوب و استوای پلوتو (نقطه‌چین سوم ازپایین) شده.
گروه نیوهورایزنز بر این گمانند که این شاید ته‌نشستی از یخ نیتروژن یا متان، همان با "قلب" یخی پلوتو در آن سمتش باشد. هلال تاریک در سمت باختر (چپ) جایی‌ست که نه از آفتاب روشن شده و نه شارون آن را روشن کرده.

اندازه‌ی بزرگ‌تر (۶ مگ)

@onestar_in_sevenskies
«اسب سیاه دریای آسمان»
--------------------------------

در اینجا ساختاری از غبار به درازای چند سال نوری، که به دلیل ظاهرش به نام سحابی اسب دریایی شناخته شده را می‌بینیم که بر زمینه‌ی روشن و پرستاره‌‌ی این بخش کهکشان به حالت سایه‌نما و تمام تیره دیده می‌شود. این ابرهای غبار تیره و مات که در صورت فلکی شاهانه‌ی قیفاووس جای دارند، بخشی از یک ابر مولکولی در فاصله‌ی ۱۲۰۰ سال نوری زمینند.

این سحابی به نام سحابی "بارنارد ۱۵۰" (بی۱۵۰) نیز شناخته می‌شود و یکی از ۱۸۰ لکه‌ی تیره در آسمانست که در اوایل سده‌ی بیستم به دسست اخترشناس، ادوارد امرسون بارنارد دسته‌بندی شدند.

هسته‌هایی در این ابرها با فشرده شدن و رُمبش خود دارند گروه‌هایی از ستارگان کم‌جرم می‌سازند که تنها در طول موج‌های بلند فروسرخ می‌توان آشکارشان کرد.

ولی ستارگان رنگین و درخشان بیشماری از صورت فلکی قیفاوس را می‌توانید به سادگی و بی‌واسطه در این چشم‌انداز زیبای کهکشانی مشاهده کنید.

این سحابی غباری پهنه‌ای به اندازه‌ی ۱ درجه را در آسمان می‌پوشاند و از سه هسته‌ی چگال به نام‌های ال۱۰۸۲ ای، بی و سی تشکیل شده است.

---------------------------------------------------
برای دیدن پیوندها، می توانید این مطلب را در خود وبلاگ بخوانید:
http://www.1star7sky.com/2021/11/ap211105.html
---------------------------------------------------
تلگرام و توییتر یک ستاره در هفت آسمان:
@onestar_in_sevenskies
twitter.com/1star_7sky
«کهکشانی در میان دو دوست»
-----------------------------------

اینجا دو دوست را می‌بینیم که در شبی از شب‌های ماه اوت، پس از یک روز پیاده‌روی در فلات امپاریس در کوهستان آلپ فرانسه به این نقطه رسیده واکنون سرگرم لذت بردن از چشم‌اندازند.

در این فرازای (ارتفاع) ۲۴۰۰ متری، آسمان بسیار صاف و پاکیزه بود. نورِ ماه که داشت غروب می‌کرد هم پیش‌زمینه را در این سراسرنمای عمودی ساده روشن کرده بود.

ستارگان صورت‌های فلکی ذات‌الکرسی و برساووش همراستا با صفحه‌ی کهکشان راه شیری در لبه‌ی سمت چپ تصویر می‌درخشند.

ولی آن ابر کم‌نور با هسته‌ی روشن‌تر چیزی نیست جز کهکشان زن در زنجیر (آندرومدا) که درست بالای سرِ این دو یار خودنمایی می‌کند.

این کهکشان که نزدیک‌ترین کهکشان مارپیچی به ماست، ۲.۵ میلیون سال نوری دورتر از ستارگان کهکشان راه شیری جای دارد.

لکه‌ی کرکی کم‌نورتری که در این چشم‌انداز در میان دو دوست دیده می‌شود ام۳۳ است، کهکشانی دیگر که به نام سه‌سو یا مثلثی هم شناخته می‌شود.

ام۳۳ که پس از زن در زنجیر و راه شیری، سومین کهکشان بزرگ در گروه محلی‌ کهکشان‌هاست حدود ۳ میلیون سال نوری از ما فاصله دارد.

در آن شب، این دو دوست حدود ۳ نانوثانیه‌ی نوری از هم فاصله داشتند.

---------------------------------------------------
برای دیدن پیوندها، می توانید این مطلب را در خود وبلاگ بخوانید:
http://www.1star7sky.com/2021/11/ap211106.html
---------------------------------------------------
تلگرام و توییتر یک ستاره در هفت آسمان:
@onestar_in_sevenskies
twitter.com/1star_7sky
«نمایشی کوتاه از اورانوس و ۴ ماهش»
-------------------------------------------

سیاره‌ی اورانوس در شب ۵ نوامبر به جایگاه پادیستان یا مقابله با خورشید رسید (فاصله‌ی ۱۸۰ درجه از آن در آسمانِ زمین) و در نتیجه با بیشترین روشنی دیده می‌شد.

رصدگران در رصدخانه‌ی دانشگاه هرتفوردشایر آن را به مدت ۴ ساعت دنبال کردند و جابجایی این سیاره و ۴ تا از درخشان‌ترین ماه‌هایش (تیتانیا، اوبرون، اومبریل و آریل) را در آسمان بر زمینه‌ای از ستارگان به تصویر کشیدند. چنان چه می‌بینید با نگاه کردن به حرکت این سیاره می‌توانیم مسیر مداری ماه‌هایش را هم ببینیم.

اورانوس از این دید سیاره‌ای یگانه در سامانه‌ی خورشیدی است که چرخش خودش و ماه‌هایش، همگی اختلافی تقریبا ۹۰ درجه‌ای با مسیر مداری این سیاره به گرد خورشید دارند. در حقیقت اورانوس سیاره‌ایست که گویی بر پهلو افتاده است.

---------------------------------------------------
برای دیدن پیوندها، می توانید این مطلب را در خود وبلاگ بخوانید:
http://www.1star7sky.com/2021/11/Uranus.html
---------------------------------------------------
تلگرام و توییتر یک ستاره در هفت آسمان:
@onestar_in_sevenskies
twitter.com/1star_7sky
«چشم گربه در دو طیف نور»
---------------------------------

شاید برخی این را مانند چشم یک گربه ببینند و برخی هم یک صدف حلزونی (Conch). ولی این در حقیقت یکی از درخشان‌ترین و پرجزییات‌ترین سحابی‌های سیاره‌ای یا یاره‌نمای شناخته شده است، توده‌ی گازهایی که یک ستاره‌ی خورشیدسان در گام پایانیِ کوتاه ولی باشکوه زندگی‌اش به بیرون دمیده.

ستاره‌ی مرکزی و رو به مرگِ این سحابی با پس زدن لایه‌های بیرونی‌اش در رشته‌ای منظم از آشوب‌ها، پوسته‌های غباری ساده و هم‌مرکز بیرونی سحابی را پدید آورده است. هر چندهنوز به چگونگی شکل‌گیری ساختارهای زیبا و پیچیده‌تر درونی سحابی چندان پی برده نشده.

این تصویر از پیوند دو عکس درست شده- یک عکس تلسکوپ فضایی هابل که به روش دیجیتالی واضح‌تر شده و یک عکس پرتو ایکس که از رصدخانه‌ی مدارگرد چاندرا به دست آمده.

سحابی چشم گربه که ان‌جی‌سی ۶۵۴۳ هم نامیده می‌شود بیش از نیم سال نوری گستردگی دارد.

گفتن ندارد که اخترشناسان با خیره شدن در چشم این گربه می‌توانند سرنوشت خورشید خودمان را به خوبی پیشگویی کنند، این که چگونه در مسیر زندگیش، وارد گام پایانی شده و سحابی سیاره‌نمای خودش را پدید خواهد آورد... البته حدود ۵ میلیارد سال دیگر!

---------------------------------------------------
برای دیدن پیوندها، می توانید این مطلب را در خود وبلاگ بخوانید:
http://www.1star7sky.com/2021/11/ap211107.html
---------------------------------------------------
تلگرام و توییتر یک ستاره در هفت آسمان:
@onestar_in_sevenskies
twitter.com/1star_7sky
«تصویر هابل از یک "اَبَرحباب" اسرارآمیز»
--------------------------------------------

ابرهای تُنکی از گاز و یک "اَبَرحباب" شگفت‌انگیز در در تصویر تازه‌ی تلسکوپ فضایی هابل خودنمایی می‌کنند.

این چشم‌انداز یک سحابی یا ابری از گاز به نام ان۴۴ را نمایش می‌دهد که در کهکشان همسایه، ابر ماژلانی بزرگ جای دارد. در تصویرِ تازه منتشر شده‌ی آن می‌توانید گازهای هیدروژن را ببینید که در تاریکی می‌درخشند، به همراه رگه‌هایی از غبار تیره و ستارگانی با هر رده‌ی سنی، همگی در ساختاری پیچیده در فاصله‌ی حدود ۱۷۰ هزار سال نوریِ زمین.

ناسا می‌گوید این "ابرحباب" که بالای بخش مرکزی ابر گازی دیده می‌شود از این رو مورد توجه ویژه است که دانشمندان در تلاشند تا چگونگی پیدایشِ این ساختار با پهنای ۲۵۰ سال نوری را دریابند. پهنای خود سحابی ان۴۴ به ۱۰۰۰ سال نوری می‌رسد.

دانشمندان ناسا نوشته‌اند: «وجود داشتنِ آن هنوز به گونه‌ای یک راز است.» آنها می‌گویند دو نظریه‌ی برتر برای آن هست. یکی این که ستارگان غول پیکر با بادهای ستاره‌ایِ خود گازهای پیرامون را کنار زده‌اند، ولی سرعت‌هایی که برای بادهای آنجا اندازه‌گیری شده با آنچه این مدل نشان می‌دهد «ناسازگار» است.

یک توضیح دیگر اینست که شاید انفجار ابرنواختریِ یک ستاره‌ی پیر باعث این کاواک (حفره) در گازها شده. چیزی که به این نظریه‌ی ابرنواختر اعتبار می‌دهد شواهدی از دستکم یک پسماند ابرنواختر در نزدیکی این ابرحباب است.

اخترشناسان به یک تفاوتِ سنیِ ۵ میلیون ساله میان ستارگان درون ابرحباب و ستارگانِ لبه‌ی ابرحباب پی برده‌اند. ناسا می‌گوید این تفاوت سنی نشان‌دهنده‌ی «چندین رویداد ستاره‌ساز با واکنش زنجیره‌ای» است و به منطقه‌ای با ستاره‌زایی شدید در بخش پایین، سمت راستِ ابرحباب اشاره می‌کنند که در این تصویر هابل به رنگ آبی تند دیده می‌شود.

گازهای برافروخته‌ی ان۴۴ از آن یک سحابی گسیلشی ساخته، گونه‌ای از ابرهای گازی که مولکول‌هایشان از پرتوهای ستاره انرژی گرفته‌اند. این گاز با آغاز روند سرد شدن، انرژی نوری از خود می‌گسیلد و این اثر درخشش را پدید می‌آورد.

---------------------------------------------------
برای دیدن پیوندها، می توانید این مطلب را در خود وبلاگ بخوانید:
http://www.1star7sky.com/2021/11/N44.html
---------------------------------------------------
تلگرام و توییتر یک ستاره در هفت آسمان:
@onestar_in_sevenskies
twitter.com/1star_7sky
« تلسکوپ "ایونت هورایزن" به سراغ ابرسیاهچاله کهکشان راه شیری می‌رود، این بار با همراهی تلسکوپ جیمز وب ناسا»
-----------------------------------------------------------

بر فراز قله‌های دورافتاده در سرتاسر سیاره، دانشمندان چشم به راه شنیدن این خبر هستند که "امشب همان شب است": هماهنگی پیچیده میان ده‌ها تلسکوپ روی زمین و در فضا کامل شده، هوا صاف است، به مسایل فنی پرداخته شده- خلاصه همه چیز رو به راهست. زمان آن فرارسیده که به ابرسیاهچاله‌ی مرکز کهکشان راه شیری نگاه کنیم.

این "سودوکوی برنامه‌ریزی"، چنانچه اخترشناسان آن را نامیده‌اند، هر روز از یک چالش رصدی با گروه تلسکوپ ایونت هورایزن (تلسکوپ افق رویداد، ئی‌اچ‌تی) رخ می‌دهد، و آنها به زودی بازیکن تازه‌ای خواهند داشت؛ تلسکوپ فضایی جیمز وب ناسا به این همکاری خواهد پیوست. اخترشناسان در زمان نخستین برنامه‌های رصدی جیمز وب، از توان دید فروسرخ آن برای رسیدگی به برخی از چالش‌های یگانه و دیرپای ابرسیاهچاله‌ی راه شیری، که "کمان-ای*" (بخوانید: کمان ای-ستاره) نام دارد بهره خواهند جست.

در سال ۲۰۱۷، تلسکوپ ایونت هورایزن از توان تصویربرداریِ هشت تاسیسات رادیوتلسکوپی سرتاسر زمین بهره گرفت تا نخستین نمای تاریخی از منطقه‌ی درست پیرامون یک ابرسیاهچاله در مرکز کهکشان ام۸۷ را ثبت کند. کمان-ای* به ما نزدیک‌تر از ابرسیاهچاله‌ی ام۸۷، ولی کم‌نورتر از آنست و شراره‌های چشمک‌زن ویژه‌ای در مواد پیرامونش هم رخ می‌دهند که الگوی نور آن را به گونه‌ی ساعتی تغییر می‌دهند و چالش‌هایی را برای اخترشناسان پیش می‌آورند.
@onestar_in_sevenskies
پرفسور فرهاد یوسف‌زاده، استاد دانشگاه نورث‌وسترن و پژوهشگر اصلی برنامه‌ی جیمز وب برای رصد کمان-ای* می‌گوید: «ابرسیاهچاله‌ی کهکشان ما تنها نمونه‌ی شناخته شده‌ایست که این گونه شراره‌ها را دارد و اگرچه این کار تصویربرداری از آن منطقه را بسیار دشوار کرده، ولی کمان-ای* را از دید علمی جالب‌تر هم کرده.»

این شراره‌ها دستاوردِ شتابگیری زودگذر ولی شدیدِ ذرات پیرامون سیاهچاله به انرژی‌های بسیار بالاتر هستند، همراه با گسیلش نور. یک سود و برتری بسیار بزرگِ رصد کمان-ای* با تلسکوپ جیمز وب تواناییِ گرفتن داده‌ها در دو طول موجِ گوناگونِ فروسرخ (F210M و F480M) به طور همزمان و پیوسته از جایگاه این تلسکوپ در جایی دورتر از ماه است. جیمز وب دید باز و بی‌مزاحمی خواهد داشت و چرخه‌هایی از شراره‌افکنی و آرامش را رصد خواهد کرد که گروه ئی‌اچ‌تی می‌توانند از آن برای بازبُرد (مرجع) با داده‌های خودشان بهره گرفته و به تصویری روشن‌تر برسند.

سرچشمه یا سازوکاری که شراره‌های کمان-ای* را پدید می‌آورد بسیار مورد بحث و گفتگو است. پاسخ‌ها به این که شراره‌های کمان-ای* چگونه آغاز می‌شوند، اوج می‌گیرند و ناپدید می‌شوند می‌تواند پیامدهای گسترده‌ای برای بررسی آینده‌ی سیاهچاله‌ها و همچنین برای فیزیک ذرات و پلاسما و حتی شراره‌های خورشید داشته باشد.
@onestar_in_sevenskies
سرا مارکوف، اخترشناس گروه پژوهشی وب کمان-ای* و جانشین کنونی رییس شورای علمی ئی‌اچ‌تی مو‌گوید: «سیاهچاله‌ها باحالند. دلیل این که دانشمندان و سازمان‌های فضایی سراسر جهان تلاش بسیاری برای بررسی یاهچاله‌ها دارند اینست که آنها افراطی‌ترین محیط‌ها در کیهانِ شناخته شده‌اند، جاهایی که می‌توانیم نظریه‌های بنیادینمان، مانند نسبیت عام را عملا بیازماییم.»

سیاهچاله‌ها، که وجودشان در بخشی از نظریه‌ی نسبیت عام آلبرت اینشتین پیش‌بینی شده، به گونه‌ای وارونه‌ی آن چیزی هستند که از نامشان بر می‌آید- آنها به جای آن که چاله‌هایی سیاه در فضا باشند، چگال‌ترین و فشرده‌ترین مناطقی از ماده هستند که می‌شناسیم. میدان گرانشی یک سیاهچاله به اندازه‌ای نیرومند است که بافت فضازمان را به گرد خودش می‌پیچاند و هر ماده‌ای که بیش از اندازه به آن نزدیک شود برای همیشه در بندِ آن خواهد ماند، همچنین هر نوری که این ماده می‌گسیلد. از همین روست که سیاهچاله‌ها "سیاه" به نظر می‌رسند. هر نوری که تلسکوپ‌ها می‌بینند عملا نه از خود سیاهچاله، بلکه از ناحیه‌ی پیرامونش می‌آید. دانشمندان درونی‌ترین لبه‌ی این نور را افق رویداد می‌خوانند، همان چیزی که گروه ئی‌اچ‌تی نامش را از آن گرفته (ایونت هورایزن).

تصویر ئی‌اچ‌تی...

ادامه در نوشتار بعد 👇👇👇👇👇👇
ادامه‌ی نوشتار پیشین 👆👆👆👆👆👆

... تصویر ئی‌اچ‌تی از ام۸۷ نخستین گواهِ مستقیمِ دیداری برای درستیِ پیش‌بینی سیاهچاله‌ی اینشتین بود. سیاهچاله‌ها همچنان زمینه‌ی اثبات نظریه‌ی اینشتین هستند و دانشمندان امیدوارند رصدهای چند-طول موجی و به دقت برنامه‌ریزی شده از کمان-ای* توسط ئی‌اچ‌تی، جیمز وب، پرتو ایکس و رصدخانه‌های دیگر حاشیه‌ی خطا در محاسبه‌های نسبیت عام را کاهش دهد و یا شاید هم نشانگرِ قلمروهای نوینی از فیزیک بشود که هم‌اکنون به درستی نشناخته‌ایم.

رایکوف و یوسف‌زاده هر دو خاطرنشان کرده‌اند که دورنمای "شناخت نوین" و/یا "فیزیک نوین" می‌تواند هیجان‌انگیز باشد، تازه آغاز راه خواهد بود: «این یک فرآیند است. ما به احتمال بسیار در آغاز بیشتر پرسش خواهیم داشت تا پاسخ. گروه پژوهش کمان-ای* برنامه دارد در سال‌های آینده زمان بیشتری را برای کار با جیمز وب درخواست کند، تا رویدادهای شراره‌ای بیشتری را ببیند و با ساختن یک پایگاه داده، الگوهایی را در شراره‌های به ظاهر کتره‌ای شناسایی کند. آگاهی‌های به دست آمده از بررسی کمان-ای* بعدها برای سیاهچاله‌های دیگر به کار گرفته خواهد شد تا ببینیم چه چیزی در سرشت آنها بنیادین است در برابر این که چه چیزی یک سیاهچاله را یگانه می‌سازد.

بنابراین سودوکوی پُرتَنِشِ برنامه‌ریزی تا مدتی ادامه خواهد داشت، ولی اخترشناسان همرایند که ارزش تلاش را دارد. یوسف‌زاده می‌گوید: «این نجیبانه‌ترین کاریست که انسان‌ها می‌توانند انجام دهند، جستجوی راستی.»«این در نهاد ماست. ما می خواهیم بدانیم کیهان چگونه کار می‌کند، چون ما بخشی از کیهانیم. سیاهچاله‌ها می‌توانند سرنخ‌هایی برای برخی از این پرسش‌های بزرگ در خود داشته باشند.»

---------------------------------------------------
برای دیدن پیوندها، می توانید این مطلب را در خود وبلاگ بخوانید:
http://www.1star7sky.com/2021/11/EHTWebb.html
---------------------------------------------------
تلگرام و توییتر یک ستاره در هفت آسمان:
@onestar_in_sevenskies
twitter.com/1star_7sky
این تصویر که از پیوند داده‌هایی در چندین طول موج به دست آمده، داده‌های فروسرخ-نزدیکِ تلسکوپ فضایی هابل را هم در بر دارد.

این تصویر در زمان انتشارش در ۲۰۰۹، پُروضوح‌ترین تصویر فروسرخی بود که تا آن زمان از مرکز کهکشان گرفته شده بود.

@onestar_in_sevenskies
گازهای گرم شده‌ای که پیرامونِ منطقه‌ی ابرسیاهچاله‌ی کهکشان راه شیری می‌چرخند، در نورِ فروسرخ-نزدیکی که با تلسکوپ فضایی هابل دریافت شده می‌درخشند.

این تصویر که در سال ۲۰۰۹ برای بزرگداشت سال جهانی اخترشناسی گرفته شد، پُروضوح‌ترین تصویر فروسرخی بود که تا آن روز از مرکز کهکشان ثبت شده بود.
@onestar_in_sevenskies
«رشته‌ای که از خورشید بیرون جهید»
-----------------------------------------

چرا گاهی وقت‌ها بخشی از جوِ خوشید به فضا می‌جهد؟

چراییِ آن را باید در میدان‌های مغناطیسیِ همیشه در تغییرِ خورشید جستجو کرد که از سطح این ستاره می‌گذرند.

بخش‌هایی از این سطح که دارای میدان مغناطیسی نیرومند هستند به نام منطقه‌های فعال شناخته می‌شوند و به طور معمول خود را با لکه‌های خورشیدی نشان می‌دهند.

در این منطقه‌های فعال، گازهای باردار خورشید می‌توانند در راستای خطوط کمانی و پیچدار میدان‌های مغناطیسی بیرون بزنند- این گاز گاهی دوباره بر سطح خورشید فرو می‌ریزد، گاهی از سطح خورشید جدا شده، می‌گریزد و گاهی هم نه تنها می‌گریزد، بلکه به زمین هم برخورد می‌کند.

ویدیوی زمان‌گریزِ یک ساعته‌ای که اینجا می‌بینید اواخر ماه گذشته با یک تلسکوپ کوچک در فرانسه گرفته شده و یک رشته‌ی فورانی را نشان می‌دهد که به نظر می‌رسد از خورشید به بیرون می‌جهد.

این رشته بسیار غول‌پیکر است- برای این که اندازه‌اش دستتان بیاید، سیاره‌ی زمین هم به گوشه‌ی بالای چارچوب ویدیو افزوده شده.

درست پس از برخاستنِ رشته، خورشید یک شراره‌ی نیرومند رده‌ی ایکس هم گسیلید و همزمان، سطح آن هم با یک سونامی سهمگین خورشیدی -یک موج شوک- برآشفت.

دستاورد این رویدادها ابری از ذرات باردار بود که به درون فضای سامانه‌ی خورشیدی یورش برد- و گرچه این بار بیشترِ آن از کنار زمین گذشت، ولی اندکی پلاسمای خورشیدی، تنها به اندازه‌ای که برای شفق‌هایی کم‌سو بسنده می‌کرد به مغناطیس‌سپهر زمین کوبیده شد.

---------------------------------------------------
برای دیدن پیوندها، می توانید این مطلب را در خود وبلاگ بخوانید:
http://www.1star7sky.com/2021/11/ap211108.html
---------------------------------------------------
تلگرام و توییتر یک ستاره در هفت آسمان:
@onestar_in_sevenskies
twitter.com/1star_7sky
This media is not supported in your browser
VIEW IN TELEGRAM
یک سونامی خورشیدی که در سال ۲۰۱۱ از منطقه‌ی فعال ای‌آر ۱۰۹۳۰ بیرون زد و با سرعت نزدیک به یک میلیون کیلومتر در ساعت، در عرض چند دقیقه سراسر خورشید را درنوردید.

اینجا درباره‌اش خواندید.

@onestar_in_sevenskies
« سدی شگفت‌انگیز جلوی ورود پرتوهای کیهانی به مرکز کهکشان را می‌گیرد»
---------------------------------------------------------

* چگالی پرتوهای کیهانی مرکز کهکشان راه شیری به گونه‌ی نامنتظره‌ای کمتر از دیگر بخش‌های کهکشان است، یعنی آنها به گونه‌ای بیرون از این بخش نگه داشته شده‌اند.

چیزی جلوی ورود پرتوهای کیهانی به مرکز کهکشانمان را گرفته. راه شیری انباشته از دریایی از ذرات پرانرژی است که توسط ابرنواخترها و دیگر اجرام پرانرژی اخترفیزیکی به بیرون پرتاب می‌شوند، ولی به نظر می‌رسد راهِ ورودِ این گستره‌ی پرتوهای کیهانی به مرکزی‌ترین بخش کهکشان به گونه‌ای نامنتظره بسته شده.

شایوئن هوانگ از آکادمی علوم چین به همراه همکارانش به بررسی داده‌های تلسکوپ فضایی پرتو گامای فرمی از پراکندگیِ پرتوهای کیهانی نزدیک مرکز کهکشانی پرداختند. آنها دریافتند که اگرچه چگالی پرتوهای کیهانی در بخش‌های بیرون از مرکز کهکشان به نسبت ثابت است، ولی این چگالی در "منطقه‌ی مولکولی مرکزی" سی‌ام‌زی، CMZ)، نزدیک‌ترین ناحیه به مرکز راه شیری، به شدت اُفت می‌کند.

این بدان معناست که چیزی دریای پرتوهای کیهانی را از ناحیه‌ی سی‌ام‌زی بیرون نگه داشته. هوانگ می‌گوید: «اگر سدی در کار نباشد، جزءِ دریای پرتوهای کیهانی باید در منطقه‌ی سی‌ام‌زی هم وجود داشته باشد.»«ولی داده‌ها نشان می‌دهند که درست برعکس است و یک سدی باید در کار باشد.»

بیشتر پرتوهای کیهانی ذراتِ باردارند، پس یک میدان مغناطیسیِ به اندازه‌ی کافی نیرومند می‌تواند مسیر آنها را تغییر دهد. هوانگ می‌گوید: «به احتمال بسیار، میدان‌های مغناطیسی نیرومندتری در سی‌ام‌زی نسبت به بیرون از آن وجود دارد که می‌توانند جلوی پرتوهای کیهانی را برای نفوذ به سی‌ام‌زی بگیرند.»«همچنین، آنجا می‌تواند بادهایی مغناطیده بوَزَد که از فعالیت ابرسیاهچاله‌ی مرکزی کهکشان (کمان-ای*) سرچشمه می‌گیرند، این هم می‌تواند به جلوگیری از ورود پرتوهای کیهانی به درون سی‌ام‌زی کمک کند.»

این همانند فرآیندیست که در سامانه‌ی خورشیدیِ خودمان رخ می‌دهد و در آن، بادِ مغناطیده‌ی خورشیدی و نیز میدان‌های مغناطیسیِ به نسبت نیرومندِ درون سامانه جلوی پرتوهای کیهانیِ به نسبت کم‌انرژی را می‌گیرند و از سامانه دور می‌کنند.

پژوهشگران می‌گویند این پدیده همچنین می‌تواند در سنجه‌هایی (مقیاس‌هایی) از این هم بزرگ‌تر رخ دهد و جلوی هر پرتوی کیهانیِ فراکهکشانی‌ای را که می‌کوشد به درونِ راه شیری بیاید بگیرد.

پژوهشنامه‌ی این دانشمندان در نشریه‌ی نیچر کامیونیکیشنز منتشر شده است.
---------------------------------------------------
برای دیدن پیوندها، می توانید این مطلب را در خود وبلاگ بخوانید:
http://www.1star7sky.com/2021/11/CMZ.html
---------------------------------------------------
تلگرام و توییتر یک ستاره در هفت آسمان:
telegram.me/onestar_in_sevenskies
twitter.com/1star_7sky
«همه این تصویرهای فضایی دروغینند به جز یکی!»
---------------------------------------------------------

چرا باید خواهان پدید آوردن یک جهانِ ساختگی باشید؟ یک دلیل: بهتر شناختنِ جهان واقعی.

امروزه بسیاری از برنامه‌های اخترشناسی که در پی یادگیریِ ویژگی‌های کیهانند کار خود را با یک تلسکوپ خودکار (روباتیک) که عکس‌هایی پیاپی از آسمان شب می‌گیرد آغاز می‌کنند.

سپس الگوریتم‌های رایانه‌ایِ پیچیده‌ای این تصویرهای دیجیتالی را می‌پردازند (پردازش می‌کنند) تا ستارگان و کهکشان‌ها را پیدا کرده و ویژگی‌هایشان را بسنجند.

برای واسنجیِ (کالیبره کردنِ) این الگوریتم‌ها می‌توان آنها را روی تصویرهای ساختگی از کیهانِ ساختگی آزمایش کرد تا ببینیم آنها [الگوریتم‌ها] می‌توانند به درستی به ویژگی‌های که به عمد در تصویرها گنجانده شده پی ببرند یا نه.

در این تصویرِ موزاییکی نماهایی ساختگی را می‌بینید که به گونه‌ای ویژه برای تقلید از تصویرهای به کار فته در "تصویر نجومی روز" ناسا (ایپد، APOD) پدید آمده‌اند.

از میان همه‌ی این ۲۲۵ نما تنها یکی واقعی است- می‌توانید پیدایش کنید؟

پدیدآورندگانِ زرنگِ این تصویر، این تصویرهای ایپد ساختگی را جدا از هم در دسترس شما گذاشته‌اند که می‌توانید در تارنمای ThisIsNotAnAPOD یا توییتر آن ببینید.

ولی کار سودمندتر برای واسنجی و شناخت دوردست‌های کیهان، کهکشان‌های ساختگیست- نمونه‌هایی از آنها را هم می‌توانید در تارنمای ThisIsNotAGalaxy ببینید.

---------------------------------------------------
برای دیدن پیوندها، می توانید این مطلب را در خود وبلاگ بخوانید:
http://www.1star7sky.com/2021/11/ap211109.html
---------------------------------------------------
تلگرام و توییتر یک ستاره در هفت آسمان:
@onestar_in_sevenskies
twitter.com/1star_7sky
«ویدیویی از پدیدار شدن یک "درخش سبز"»
-------------------------------------------------

بسیاری آن را تنها یک افسانه می‌پندارند. برخی دیگر آن را واقعیتی با دلیل ناشناخته می‌دانند. ماجراجویان نیز، با غرور از این که به چشم خود آن را دیده‌اند یاد می‌کنند.

سخن از "درخش سبز" (green flash) است، درخششی آنی به رنگ سبز از خورشید، پدیده‌ای که واقعیت دارد و دلیلش هم به خوبی شناخته شده است.

به هنگام غروب، درست هنگامی که خورشید به طور کامل از چشم‌ها پنهان می‌شود، در واپسین دَم، سوسویی کم‌جان و شگفت‌انگیز به رنگ سبز از آن پدیدار می‌شود.

این پدیده که زمانش هم چند ثانیه بیشتر نیست، معمولا تنها در جاهایی دیده می‌شود که افقی پایین و دوردست دارند. درخش سبز را همچنین می‌توان در زمان برآمدن (طلوع) خورشید نیز دید ولی در آن هنگام برای دیدنش باید زمان‌بندی بهتری انجام داد.

ویدیویی که اینجا می‌بینید ماه گذشته در توسانی، ایتالیا گرفته شده و نمایش یک درخش سبز چشمگیر را به هنگامِ فرو رفتن خورشید در افقِ دریای لیگوریا نشان می‌دهد.

در نماهای (سکانس) آغازینِ ویدیو، درخش سبز را با دور تند می‌بینیم. در نماهای دوم آن را در زمان واقعی می‌بینیم و نماهای پایانی هم آن را با دورِ آهسته نشان می‌دهند.

این خود خورشید نیست که بخش‌هایی از آن سبز یا سرخ شده باشد: این پدیده به دلیل وجود لایه‌های جو زمین روی می‌دهد که همچون یک "منشور" رفتار می‌کنند.

---------------------------------------------------
برای دیدن پیوندها، می توانید این مطلب را در خود وبلاگ بخوانید:
http://www.1star7sky.com/2021/11/ap211110.html
---------------------------------------------------
تلگرام و توییتر یک ستاره در هفت آسمان:
@onestar_in_sevenskies
twitter.com/1star_7sky
«نگاه به نادیدنی‌های آسمان»
---------------------------------

اینجا آنتن‌های آرایه‌ی بزرگ میلیمتری/زیرمیلیمتری آتاکاما (آلما) را می‌بینیم که بر پس‌زمینه‌ای از غروبی باشکوه بر فراز فلات چاخناتور در بیابان آتاکامای شیلی چیده شده و نگاهشان را به آسمان‌ها دوخته‌اند. آلما، که با رصدخانه‌ی جنوبی اروپا (اسو) همباز است، بزرگ‌ترین پروژه‌ی اخترشناسی کنونی روی زمین است.

فام‌های زیبای سرخ و نارنجی که آسمان را به هنگام فرو رفتن خورشید پشت افق روشن می‌کنند درس فیزیکی جالبی به ما می‌آموزند.

نور آفتاب با گذشتن از درونِ هوای زمین، طول موج‌های کوتاه‌تر و آبی‌تَرَش توسط مولکول‌ها گاز و نیز غبار جَو پراکنده می‌شوند و این پراکندگی برای آنها بیش از طول موج‌های کوتاه‌تر و سرخ‌تر رخ می‌دهد. ولی با نزدیک شدنِ خورشید به افق، نوری که از آن به سطح زمین می‌رسد ناچارست مسیر درازتری را در هوا بپیماید و در نتیجه بیشترِ بخشِ آبیِ طیف دیدنی یا مرییِ آن پراکنده می‌شود. نوری که به چشم ما می‌رسد هم آسمان پیرامون خورشیدِ رو به غروب را به فام‌های خیره‌کننده‌ی سرخ رنگ‌آمیزی می‌کند.

با این همه، آلما چیزی از زیباییِ آسمان خون‌رنگ نمی‌بیند زیرا برایش نادیدنی است. از ۶۶ تلسکوپی که آرایه‌ی ـآلما را ساخته‌اند هیچ یک مانند ما آسمان را در بخش دیدنیِ (مرییِ) طیف الکترومغناطیسی نگاه نمی‌کنند- آنها آسمان را در طیف‌های میلیمتری و زیرمیلیمتری می‌کاوند. پرتوهای الکترومغناطیسیِ این طول موج‌ها توسط بخار آب در هوای زمین درآشامیده (جذب) می‌شود، و از همین روست که تلسکوپ‌های ویژه‌ی اخترشناسی زیرمیلیمتری باید در جاهایی بی‌اندازه خشک، با فرازای بلند برپا شود- جاهایی که درآشامش جَوی، آنها را از رصدهایشان بازنمی‌دارد.

آنتن‌های پرقدرت آلما در فرازای ۵۰۰۰ متر بالاتر از سطح دریا به ما توان دیدنِ رازهای کیهان در نوری فرادیدنی را می‌دهند.

---------------------------------------------------
برای دیدن پیوندها، می توانید این مطلب را در خود وبلاگ بخوانید:
http://www.1star7sky.com/2021/11/potw2142a.html
---------------------------------------------------
تلگرام و توییتر یک ستاره در هفت آسمان:
@onestar_in_sevenskies
twitter.com/1star_7sky