«شکارچی، شب زمستانی و رود پر از یخ»
----------------------------------------

در این چشم‌انداز شب زمستانی رودخانه‌ی لیه‌لوپه را می‌بینیم که تکه‌های یخ دارد در آن شکل می‌گیرد و حتی با وجود روان بودن و یخ‌های روی همچنان آسمان پرستاره را بازمی‌تاباند.

این تصویر که چشم‌انداز جنوبی را نشان می‌دهد و چنان چه می‌بینید، ستارگان صورت فلکی شکارچی با برنامه‌ریزی خوب عکاس در میانه‌ی آسمان جای گرفته‌اند با سه نوردهی از پلی نزدیک روستای استایگنه در لتونی گرفته شده.

نوردهی‌های بلند باعث شده تکه‌های پنکیکی یخ با حرکتشان در رودخانه ردهایی پدید بیاورند.

نور چراغ‌های روستا افق را روشن کرده‌اند. باریکه‌های نوری که از کلیسای دهکده به بیرون افکنده شده هم به آسمان کشیده شده است.

این تصویر در رقابت‌های عکاسی نجومی StarSpace سال ۲۰۱۸ در جایگاه نخست قرار گرفت.
#apod
---------------------------------------------------
برای دیدن پیوندها، می توانید این مطلب را در خود وبلاگ بخوانید:
http://www.1star7sky.com/2018/11/ap181130.html
---------------------------------------------------
تلگرام و توییتر یک ستاره در هفت آسمان:
@onestar_in_sevenskies
twitter.com/1star_7sky

«هزاران خوشه کروی در میان کهکشان‌های خوشه‌ گیسو پراکنده شده»
-----------------------------------------------------------------

این تصویر از داده‌های تلسکوپ فضایی هابل به دست آمده و بخشی از خوشه‌ی کهکشانی غول‌پیکر گیسو که بیش از ۱۰۰۰ کهکشان دارد را نشان می‌دهد. فاصله‌ی این خوشه از زمین ۳۰۰ میلیون سال نوری است.

واگشود (وضوح) باورنکردنی هابل به دانشمندان امکان داد تا یک سرشماری فراگیر برای کوچک‌ترین اعضای این خوشه‌ی کهکشانی انجام دهند و به شمار هنگفت ۲۲۴۲۶ خوشه‌ی ستاره‌ای کروی برسند. خوشه‌های کروی که از جمله‌ی کهن‌ترین اجرام کیهانند، توده‌های کروی گلوله برفی-مانندی با چند صد هزار ستاره‌ی پیرند.

در این پیمایش خوشه‌های کروی‌ای یافته شد که در میان کهکشان‌ها پراکنده بودند. اینها خوشه‌هایی هستند که در اثر برهم‌کنش‌های کِشندی کهکشانی، از کهکشان خود بیرون رانده شده‌اند.

خوشه‌های کروی بسیار کوچک‌تر و همچنین پرشمارتر از کهکشان‌ها هستند، از همین رو برای بررسی پراکندگی بافت فضا در اثر گرانش خوشه‌ی گیسو ردیاب‌های بسیار بهتری‌اند. در حقیقت خوشه‌ی گیسو یکی از نخستین جاهایی بود که ناهنجاری‌های گرانشیِ دیده شده در آن به عنوان نشانه‌ای از وجود جرم نادیدنی کیهان شناخته شد- این جرم نادیدنی بعدها "ماده‌ی تاریک" نام گرفت.

از همین رو این پژوهش به اخترشناسان امکان خواهد داد تا به کمک این خوشه‌های کروی، به نقشه‌برداری از پراکندگی ماده‌ی معمولی و تاریک در خوشه‌ی کهکشانی گیسو بپردازند.

گزارش این پژوهش در شماره‌ی ۹ نوامبر ۲۰۱۸ آستروفیزیکال جورنال منتشر شده.
#خوشه_کهکشانی #خوشه_کروی #ماده_تاریک
---------------------------------------------------
برای دیدن پیوندها، می توانید این مطلب را در خود وبلاگ بخوانید:
http://www.1star7sky.com/2018/12/ComaCluster.html
---------------------------------------------------
تلگرام و توییتر یک ستاره در هفت آسمان:
@onestar_in_sevenskies
twitter.com/1star_7sky

فضاپیمای اوسیریس-رکس ناسا در روز دوشنبه‌ی همین هفته، نیمروز ۳ دسامبر به وقتEST، (حدود ۱۲ آذر حدود ۸ شب تهران) به مقصدش، سیارک بن‌نو می‌رسد.

پخش زنده‌ی این رویداد در تلویزیون، فیسبوک لایو، Ustream، و یوتیوب ناسا از ساعت ۸:۱۵ شب به وقت تهران (۱۱:۴۵ بامداد به EST) آغاز شده و تا نیم ساعت ادامه خواهد یافت.

اوسیریس-رکس نخستین فضاپیمای آمریکا خواهد بود که با نمونه‌برداری از یک سیارک، اندکی از سنگپوشه‌های آن (خاک و سنگی که سطح آن را پوشانده) را برای بررسی به زمین بر خواهد گرداند.
@onestar_in_sevenskies

«رد ستارگان بر فراز بلندترین کوه زمین»
--------------------------------------

در این چشم‌اندازِ کوهستان و آسمان شب بلندترین کوه سیاره‌ی زمین را می‌بینیم.

این تصویر از پیوند ۲۴۰ نوردهی پی‌درپی درست شده که در شب ۳۰ سپتامبر، به کمک یک سه‌پایه از درون اردوگاه اصلی (کمپ اصلی) اورست گرفته شده بودند. چشم‌انداز، رویه‌ی شمالی و دیواره‌ای رشته کوه هیمالیا را نشان می‌دهد و پیش‌زمینه‌اش هم از نور مهتاب روشن شده.

این رشته نماها در مدت ۱.۵ ساعت گرفته شدند و رد رنگین ستارگان را هم ثبت کرده‌اند.

جابجایی ستارگان در آسمان زمین در اثر چرخش روزانه‌ی این سیاره به گرد محورش رخ می‌دهد. در این تصویر، مسیر جابجایی آنها در آسمان همگی کمان‌های ملایم هم‌‌مرکزی به گرد قطب جنوب آسمانی که بسیار زیر این افق ناهموارست ساخته‌اند.

رنگ هر یک از این ردها در حقیقت دمای ستاره‌ای که آن را پدید آورده را نشان می‌دهد. ردهای آبی از آنِ ستارگان داغ‌تر از خورشید است و ردهای زرد تا سرخ را هم ستارگان خنک‌تر از خورشید پدید آورده‌اند.
#apod
---------------------------------------------------
برای دیدن پیوندها، می توانید این مطلب را در خود وبلاگ بخوانید:
http://www.1star7sky.com/2018/12/ap181201.html
---------------------------------------------------
تلگرام و توییتر یک ستاره در هفت آسمان:
@onestar_in_sevenskies
twitter.com/1star_7sky

«گازهای پیرامون سیاهچاله‌ها رفتار یک فواره‌های پارک‌ها دارد»
---------------------------------------------------------

پژوهشگران با بهره از شبیه‌سازی‌های رایانه‌ای و داده‌های تازه‌ی آرایه‌ی بزرگ میلیمتری/زیرمیلیمتری آتاکاما (آلما) پی برده‌اند که حلقه‌های گاز پیرامون ابرسیاهچاله‌های فعال به شکل یک چنبره‌ی ساده نیستند، بلکه گازهایی که از مرکز بیرون می‌زنند با گازهایی که به سوی ابرسیاهچاله کشیده می‌شوند برهم‌کنش انجام داده و یک الگوی گردشی و پویا، مانند فواره‌های پارک‌ها پدید می‌آورند.

در مرکز بیشتر کهکشان‌ها یک ابرسیاهچاله (سیاهچاله‌ی ابرپرجرم) به بزرگی میلیون‌ها تا میلیاردها برابر خورشید لانه دارد. برخی از این ابرسیاهچاله‌ها بیدارند و مواد را به گونه‌ای بسیار فعال می‌بلعند. پژوهش‌های گذشته نشان داده بود که مواد یکراست به درون ابرسیاهچاله‌ها کشیده نمی‌شوند بلکه نخست در مداری پیرامون آن انباشته شده و یک ساختار چنبره-مانند (دونات-مانند) پدید می‌آورند.

گروهی از خترشناسان به رهبری تاکوما ایزومی از رصدخانه‌ی ملی اخترشناسی ژاپن، به کمک آرایه‌ی آلما ابرسیاهچاله‌ی مرکز "کهکشان دوپرگار" را بررسی کردند. این کهکشان ۱۴ میلیون سال نوری از زمین فاصله دارد و در صورت فلکی دوپرگار دیده می‌شود.

آنها مقایسه‌ای میان مشاهدات خود و یک شبیه‌سازی ابررایانه‌ای انجام دادند. این هم‌سنجی (مقایسه) نشان داد که "چنبره"ی فرضی پیرامون ابرسیاهچاله در حقیقت یک ساختار سفت و سخت‌پای (صلب) نیست، بلکه آمیزه‌ای پیچیده [و پیوسته در تغییر] از اجزای گازی پویا و دینامیک است.

نخست، گاز مولکولی سرد به سوی #سیاهچاله کشیده شده و یک قرص نزدیک صفحه‌ی چرخش آن می‌سازد. این گازها با نزدیک شدن به سیاهچاله داغ و داغ‌تر می‌شوند تا جایی که به اجزای اتمی و یونی تبدیل می‌شوند. بخشی از این اتم‌ها به جای این که به درون سیاهچاله فرو کشیده شوند، از بالا و پایین قرص [به شکل فواره‌هایی] به بیرون پرتاب می‌شوند. این گازهای اتمی داغ درون فواره‌ها سپس دوباره از آن بالا به پایین، به درون قرص می‌ریزند و یک ساختار پرآشوب سه‌بعدی پدید می‌آورند- مانند آبی که از فواره‌ی پارک‌ها به بیرون افشانده می‌شود.

که‌ایچی وادا از دانشگاه کاگوشیمای ژاپن می‌گوید: «مدل‌های نظری گذشته یک چنبره‌ی سفت را در نظر گرفته بودند. شبیه‌سازی ما به جای این که بر پایه‌ی نظریه‌ها و پنداشت‌ها آغاز شود، بر پایه‌ی معادله‌های فیزیک آغاز شد و برای نخستین بار نشان داد که این چرخه‌ی گاز به طور طبیعی یک چنبره می‌سازد. شبیه‌سازی ما می‌تواند ویژگی‌های گوناگونی که در این سامانه دیده شده را نیز توضیح دهد.»

ایزومی می‌گوید: «ما با بررسی حرکت و پراکندگیِ هم گازهای مولکولی سرد و هم گازهای اتمی داغ به کمک آلما ریشه‌ و چگونگی پیدایش این ساختار به اصطلاح "چنبره‌ای" را به گرد سیاهچاله‌های فعال روشن کردیم. با این کشف، ما نیاز به بازنویسی کتاب‌های اخترشناختی خواهیم داشت.»
__________________________________
🔴 توضیح تصویر:
برداشت هنری از گردش گاز پیرامون ابرسیاهچاله‌ی مرکز کهکشان دوپرگار. چنبره‌ی پیرامون این سیاهچاله سه بخش گازی دارد: ۱) قرصی از گازهای مولکولی سرد که به سوی یاهچاله می‌آید، ۲) برون‌ریزی گازهای اتمی داغ، و ۳) گازی که دوباره از آن بالا به قرص برمی‌گردد.

پژوهشنامه‌ی این دانشمندان در آستروفیزیکال جورنال منتشر شده است.

---------------------------------------------------
برای دیدن پیوندها، می توانید این مطلب را در خود وبلاگ بخوانید:
http://www.1star7sky.com/2018/12/BlackHoleDonut.html
---------------------------------------------------
تلگرام و توییتر یک ستاره در هفت آسمان:
@onestar_in_sevenskies
twitter.com/1star_7sky

تصویر آلما از گازهای پیرامون ابرسیاهچاله‌ی مرکز کهکشان دوپرگار. گازهای مولکولی مونوکسید کربن به رنگ نارنجی و گاز اتمی کربن به رنگ آبی دیده می‌شود.
@onestar_in_sevenskies

«پری کوه‌پیکر کیهانی»
----------------------

توده‌های تراشیده‌شده‌ی غبارِ سحابی عقاب دارند ناپدید می‌شوند.

پرتوی نیرومند ستارگان با کنار زدن و تراشیدن این کوه‌های سرد کیهانی تندیس‌هایی در آنها پدید آورده‌اند که شاید جانورانی افسانه‌ای را به ذهن بیاورند.

در این تصویر یکی از این ستون‌های خیره‌کننده‌ی غبار در سحابی عقاب را می‌بینیم که شاید بتوان آن را مانند یک پری بیگانه‌ی غول‌پیکر پنداشت، هرچند که این پری ده سال نوری بلندی دارد و پرتوهایی داغ‌تر از آتش معمولی می‌گسیلد.

خود سحابی بزرگ عقاب یا ام۱۶ در حقیقت یک پوسته‌ی غول‌پیکراز گاز و غبار است که دارد توسط ستارگان نوزاد یک خوشه‌ی ستاره‌ای باد می‌شود. این ستارگان نوزاد دارند یک خوشه‌ی باز پدید می‌آورند و سرانجام پوسته‌ی سحابی عقاب را محو خواهند کرد.

ستون بزرگ غبار درون این تصویر حدود ۷۰۰۰ سال نوری از زمین فاصله دارد و تا حدود ۱۰۰ هزار سال دیگر از میان خواهد رفت.

این تصویرِ رنگ‌آمیزی شده در سال ۲۰۰۵، به مناسبت پانزدهمین سالگرد پرتاب تلسکوپ فضایی #هابل منتشر شده بود.
#apod
---------------------------------------------------
برای دیدن پیوندها، می توانید این مطلب را در خود وبلاگ بخوانید:
http://www.1star7sky.com/2018/12/ap181202.html
---------------------------------------------------
تلگرام و توییتر یک ستاره در هفت آسمان:
@onestar_in_sevenskies
twitter.com/1star_7sky

«بازمانده‌های سرخ‌فام یک ستاره مرده»
------------------------------------

این رشته‌های در هم پیچیده جرمی به نام "ا‌س‌ان‌آر ۶۷.۲-۰۴۵۴" را ساخته‌اند، جرمی که به شکلی بسیار خشن پدید آمده- این یک #پسماند_ابرنواختر است که با انفجار سهمگین یک ستاره‌ی بزرگ در پایان زندگی‌اش و پرتاب شدن مواد آن به فضای پیرامون پدید آمده. این رویداد به پیدایش ساختارهای در هم و برهمی که در این تصویر تلسکوپ فضایی هابل می‌بینیم انجامیده، با رشته‌هایی سرخ‌فام در ابرهایی تیره و پرآشوب.

ا‌س‌ان‌آر ۶۷.۲-۰۴۵۴ به فاصله‌ی ۱۶۳ هزار سال نوری، در ابر ماژلانی بزرگ جای دارد، یک کهکشان مارپیچی کوتوله که ماهواره‌ی کهکشان راه شیریست. پسماند ا‌س‌ان‌آر ۶۷.۲-۰۴۵۴ بازمانده‌ی یک ابرنواختر گونه‌ی "یکم-ای" (Ia). این ابرنواخترها از مرگ کوتوله‌های سفیدی پدید می‌آیند که پیوسته مواد را از همدم خود می‌کشند و بر جرم خود می‌افزایند. این کار آنقدر ادامه می‌یابد تا کوتوله‌ی سفید به جرم بحرانی رسیده و در یک انفجار گرماهسته‌ای سهمگین از هم می‌پاشد [در حقیقت به معنای واقعی کلمه از شدت پرخوری می‌ترکد!!-م].

ابرنواخترهای یکم-ای همیشه از یک سازوکار ویژه پدید می‌آیند: زمانی که جرم کوتوله‌ی سفید به یک اندازه‌ی ویژه و معین می‌رسد. [در واقع همه‌ی ستارگانی که ابرنواختر یکم-ای پدید می‌آورند در لحظه‌ی انفجار هم‌جرمند-م]، از همین رو تابندگی (توان تابشی) آنها کاملا شناخته شده است. به همین دلیل اخترشناسان برای اندازه‌گیری فاصلبه‌های کیهانی، این پدیده‌ها را به عنوان شمع‌های استاندارد یا پله‌های نردبان کیهانی به کار می‌برند.

---------------------------------------------------
برای دیدن پیوندها، می توانید این مطلب را در خود وبلاگ بخوانید:
http://www.1star7sky.com/2018/12/Type-Ia.html
---------------------------------------------------
تلگرام و توییتر یک ستاره در هفت آسمان:
@onestar_in_sevenskies
twitter.com/1star_7sky

بخارکمان (steambow)، پدیده‌ای از خانواده‌ی رنگین‌کمان‌ها که در اثر بخار ایجاد می‌شود

اینجا جزیره‌ی دیسپشن نزدیک ساحل جنوبگان است. این جزیره در حقیقت یک آتشفشان فعال است که آخرین بار در دهه‌ی ۶۰ میلادی فوران کرده بود.
بخارکمانی که اینجا می‌بینید روی کاسه‌ی آتشفشانی و از پراش و پس‌پراکنش نور آفتاب توسط قطره‌های ریز آب در بخارهایی که از گرمای این کاسه‌ی گرم بلند شده‌اند پدید آمده.

[جزیره‌ی دیسپن افزون بر هدف‌های علمی، یک مقصد گردشگری نیز هست. گردشگران می‌توانند با فرو رفتن در شن‌های آن حمام گرم بگیرند]

@onestar_in_sevenskies

«شبیه‌سازی: رویارویی دو ابرسیاهچاله»
@onestar_in_sevenskies

«شبیه‌سازی: رویارویی دو ابرسیاهچاله»
--------------------------------------

آیا سیاهچاله‌ها هم به هنگام برخورد با یکدیگر درخششی پدید می‌آورند؟

سیاهچاله‌ها در مدار به گرد یکدیگر بی‌شک موج گرانشی تولید می‌کنند، ولی اگر با گازهایی در بر گرفته شده باشند، آیا درست پیش از برخورد، نوری هم می‌گسیلند؟

اخترفیزیکدانان برای یافتن پاسخ این پرسش یک شبیه‌سازی رایانه‌ای پیچیده انجام داده‌اند. این شبیه‌سازی و ویدیویی که بر پایه‌ی آن پدید آمده با دقت دو ابرسیاهچاله (#سیاهچاله‌ ی ابرپرجرم) را که دارند مارپیچ‌وار به یکدیگر نزدیک می‌شوند را نمایش می‌دهد؛ در ویدیو، اثرهایی که این رویارویی بر پایه‌ی نسبیت عام اینشتین بر گازها و نور پیرامون می‌گذارد هم نشان داده شده.

در آغازِ ویدیو این سامانه از بالا دیده می‌شود؛ سپس آن را از پهلو می‌بینیم تا کج‌نمایی‌ها و اعوجاج‌های ناشی از همگرایی گرانشی برایمان نمایان‌تر شود.

نتایج عددی نشان می‌دهد که نیروهای گرانشی و مغناطیسی با برانگیختن گازهای پیرامون، پرتوهایی پرانرژی از فرابنفش تا X پدید می‌آورند. چنین تابش‌هایی می‌توانند به ما کمک کنند تا بسیار پیش از برخورد جفت‌های ابرسیاهچاله‌ای، آنها را آشکار کرده و بررسی کنند.
#apod
---------------------------------------------------
برای دیدن پیوندها، می توانید این مطلب را در خود وبلاگ بخوانید:
http://www.1star7sky.com/2018/12/ap181203.html
---------------------------------------------------
تلگرام و توییتر یک ستاره در هفت آسمان:
@onestar_in_sevenskies
twitter.com/1star_7sky

فضاپیمای #اوسیریس_رکس ناسا پس از دو سال و با پیمودن بیش از۲ میلیارد کیلومتر، سرانجام در روز دوشنبه، ۳ دسامبر (۱۲ آذر، همین امشب) به مقصدش، سیارک #بن‌نو رسید.

این فضاپیما حدود یک سال، با پنج دستگاه خود به بررسی و پیمایش این سیارک می‌پردازد تا بتواند جایی امن و از دید علمی مناسب برای نمونه‌برداری از سنگپوشه‌های آن بیابد. اوسیریس-رکس این نمونه‌ها را در سپتامبر ۲۰۲۳ به زمین برخواهد گرداند.

تصویر پویایی که اینجا می‌بینید از فاصله‌ی حدود ۸۰ کیلومتری گرفته شده.

@onestar_in_sevenskies

«ماهواره‌ای بزرگ و شبحگون برای کهکشان راه شیری یافته شد»
----------------------------------------------------------

اخترشناسان با بهره از داده‌های فضاپیمای گایا یک ماهواره‌ی تازه را برای کهکشان راه شیری شناسایی کرده‌اند. این کهکشان کوتوله‌ی نویافته که در صورت فلکی تلمبه جای دارد و به نام "تلمبه ۲" نامیده شده، چند برابر بزرگ‌تر از کهکشان‌های دیگر با همین درخشندگی است. جزییات این پژوهش در روز ۹ نوامبر در نشریه‌ی arXiv.org منتشر شده است.

تا جایی که می‌دانیم ده‌ها کهکشان کوچک در بندِ گرانش کهکشان راه شیری گرفتارند. اگرچه فهرست ماهواره‌هایی که تاکنون شناسایی شده‌اند به نسبت بلند است، ولی اخترشناسان بر این باورند که هنوز برخی از آنها یافته نشده‌اند.

گروهی از اخترشناسان به رهبری گابریل توریلبا از از آکادمی سینیکا در تایپه، تایوان، به هدفِ بلندتر کردن فهرست این ماهواره‌ها، جستجویی را برای یافتن آنها، به ویژه کهکشان‌های کوتوله انجام دادند. آنها این کار را با پیوند داده‌های اخترسنجی، نورسنجی و تغییرپذیری گایا انجام دادند.

آنها در این جسستجو یک کهکشان کوتوله‌ی بزرگ ولی کم‌نور یافتند که ماهواره‌ی کهکشان راه شیری بود. اخترشناسان این کهکشان را "غول پنهان" خوانده‌اند زیرا بسیار بزرگ‌تر از دیگر کهکشان‌های گروه محلی که به همین اندازه درخشندگی داشتند است.

کهکشان تلمبه ۲ حدود ۴۲۴ هزار سال نوری از زمین دورست و برآورد می‌شود نزدیک به ۱۱.۲ میلیارد سال عمر داشته باشد. شعاع موثر این کهکشان حدود ۹۳۰۰ سال نوری، با قدر ۸.۵- است [شعاع موثر شعاعیست که نصف کل نور کهکشان از آن گسیلیده می‌شود-م].

اخترشناسان می‌گویند تلمبه ۲ با چنین اندازه‌هایی هم‌پهنای ابر ماژلانی بزرگ است، ولی با درخشندگیِ تقریبا ۴۰۰۰ برابر کمتر از آن. به گفته‌ی این پژوهشگران تلمبه ۲ در مقایسه با سامانه‌هایی با همین درخشندگی، چندین برابر بزرگ‌تر است، و در مقایسه با سامانه‌هایی با همین اندازه، حدود ه برابر کم‌نورتر.

اخترشناسان همچنین پی بردند که تلمبه ۲ افشان‌ترین (پراکنده‌ترین) جرمیست که تاکنون دیده شده، حدود ۱۰۰ برابر افشان‌تر از "کهکشان‌های فرا-افشان" (UDGها). افزون بر این، یودی‌جی‌های هم‌اندازه‌ی تلمبه ۲ به طور معمول حدود ۶ قدر درخشان‌ترند.

نویسندگان مقاله بر ویژگی‌های نامعمول تلمبه ۲ تاکید کردند، ویژگی‌هایی که شاید ثابت کند فرآیند شکل‌گیری کهکشان‌های کوتوله می‌تواند بر درخشش سطحی و سطح چگالی آنها اثر چشمگیر گذاشته و آنها را از درخشش سطحی و سطح چگالیِ آنهایی که تاکنون دیده شده پایین‌تر بیاورد.

آنها در پایان گفته‌اند: «تلمبه ۲ می‌تواند نوک کوه یخ باشد- یکی از کهکشان‌های کوتوله‌ی بی‌اندازه کم‌نور، حتی کم‌نورتر از چندین ماهواره‌ای که در دو دهه‌ی گذشته در پیمایش‌های نورسنجیِ میدان‌گسترده یافته شده‌اند. خوشبختانه داده‌های گایا می‌توانند کلید آزمایش این فرضیه باشد- مانند چیزی که در این پژوهش دیدیم.»

***
🔴 تصویر: لکه‌ی محو بالا، سمت چپ نوار کهکشان راه شیری همان کهکشان کوتوله‌ی تلمبه ۲ است. پایین، سمت راست هم ابر ماژلانی بزرگ دیده میش‌ود
---------------------------------------------------
برای دیدن پیوندها، می توانید این مطلب را در خود وبلاگ بخوانید:
http://www.1star7sky.com/2018/12/Ant-2.html
---------------------------------------------------
تلگرام و توییتر یک ستاره در هفت آسمان:
@onestar_in_sevenskies
twitter.com/1star_7sky

«موشکی از میان دو کوه به فضا می‌رود»
---------------------------------------

در میان این دو کوه چه خبر شده؟ هیچ، تنها یک موشک دارد از آنجا راهی فضا می‌شود.

این موشکِ برنده‌ی (حاملِ) Long March 3B است که حدود دو هفته پیش، از مرکز پرتاب ماهواره‌ی سیچانگ در استان سیچوآن کشور چین پرتاب شده بود تا دو ماهواره‌ی ناوبری را به مداری در فاصله‌ی حدود ۲۰۰۰ کیلومتری زمین ببرد.

این مدار بسیار بالاتر از مدار ایستگاه فضایی بین‌المللی، ولی بسیار پایین‌تر از مدار زمین‌ایستا یا زمین‌ثابت (geostationary) است.

ماه‌نشین چینی چانگ-ئی ۳ (یا چانگ'ها ۳) که خودروی روباتیک یوتو را بر سطح ماه پیاده کرد هم در سال ۲۰۱۳ از سیچوآن به فضا پرتاب شده بود.

این عکس از فاصله‌ی حدود ۱۰ کیلومتری پایگاه پرتاب گرفته شده و در حقیقت پیوندی از ۹ عکس است، از جمله عکسی جداگانه که از پس‌زمینه گرفته شده.
#apod
---------------------------------------------------
برای دیدن پیوندها، می توانید این مطلب را در خود وبلاگ بخوانید:
http://www.1star7sky.com/2018/12/ap181204.html
---------------------------------------------------
تلگرام و توییتر یک ستاره در هفت آسمان:
@onestar_in_sevenskies
twitter.com/1star_7sky

«ستارگان دنباله‌دار-مانند»
------------------------

این تصویر دیدنی از پیوند داده‌های آرایه‌ی بزرگ میلیمتری/زیرمیلیمتری آتاکاما (#آلما) در شیلی و تلسکوپ فضایی #هابل درست شده و یک خوشه‌ی ستاره‌ای به نام وسترلاند ۱ یا Wd1 را نشان می‌دهد.

نکته‌ی جالب اینست که برخی از ستارگان غول‌پیکر این خوشه، مانند دنباله‌دارها "دُم‌هایی" از مواد دارند که از آنها بیرون زده. چنین دم‌هایی دستاورد بادهای بی‌امان و چگالی‌ست که از ستاره‌های دیگر بر این ستارگان می‌وزد و مواد را از آنها به بیرون می‌کشد.

این پدیده همانند چیزیست که برای دنباله‌دارها رخ می‌دهد و دم‌های زیبا و آشنایشان را پدید می‌آورد. در سامانه‌ی خورشیدی، بادهای ذرات خورشید با برخورد به دنباله‌دارها چنین دمی را از آنها به بیرون می‌کشد. از همین رو دم دنباله‌دارها همیشه در راستای خورشید و در جهت مخالف آنسست. راستای دم‌های این ستارگان سرخ بزرگ هم به مرکز خوشه می‌رسد و در جهت مخالف آنند. این به احتمال بسیار به دلیل بادهای نیرومندیست که از صدها ستاره‌ی بزرگ و داغ در مرکز خوشه‌ی وسترلاند ۱ به بیرون می‌وزند.

این دم‌ها بسیار بلندند و نشان‌دهنده‌ی اثر چشمگیری هستند که محیط می‌تواند بر پیدایش و دگرگونی ستارگان داشته باشد. این دم‌های دنباله‌دار-مانند در عکس‌هایی که آلما برای بررسی ستارگان خوشه‌ی وسترلاند ۱ و این که چگونه و با چه نرخی جرم از دست می‌دهند کرفته بود یافته شده بودند. این خوشه ستارگان پرجرمِ بسیاری دارد که بسیاری از آنها از رده‌های کمیابند و از همین رو به شدت مورد علاقه‌ی اخترشناسان بوده‌اند.

خوشه‌ی وسترلاند ۱ با فاصله‌ی حدود ۱۵ سال نوری از زمین، در راستای صورت فلکی آتشدان دیده می‌شود. این خوشه اگرچه اکنون به عنوان یک ابَرخوشه‌ی باز رده‌بندی شده، ولی شاید تا چند میلیارد سال دیگر به یک خوشه‌ی کروی کم‌جرم تبدیل شود. وسترلاند ۱ را بیش از همه با ستاره‌ی وسترلاند ۱-۲۶ می‌شناسیم، یک ابرغول سرخِ به اندازه‌ای بزرگ که اگر در جایگاه خورشید ما قرار داده شود، تا آن سوی مدار مشتری را هم در بر خواهد گرفت.

این خوشه‌ی جوان در بر دارنده‌ی ۳ ابرغول سرخ دیگر، ۶ فراغول زرد و ۲۴ ستاره‌ی ولف رایه نیز هست، به همراه چندین ستاره‌ی از آنها هم هم نامعمول‌تر که هنوز در دست بررسی هستند.
#خوشه_باز

---------------------------------------------------
برای دیدن پیوندها، می توانید این مطلب را در خود وبلاگ بخوانید:
http://www.1star7sky.com/2018/12/Wd1.html
---------------------------------------------------
تلگرام و توییتر یک ستاره در هفت آسمان:
@onestar_in_sevenskies
twitter.com/1star_7sky

«آسمان در زمستان امسال»
-------------------------

زمستان امسال در آسمان چه خبرهاییست؟

اینجا نمایی از برخی چیزهایی که در نیمکره‌ی شمالی زمین دیده می‌شود نشان داده شده.

تصویر را صفحه‌ی یک ساعت پنداشته و با عقربه‌های آن (ساعتگرد) پیش می‌رویم: رویدادهای آغاز زمستان در سمت چپ نشان داده شده‌اند و هر چه به سمت راست برویم، زمان بیشتری می‌گذرد، تا در سمت راست به رویدادهای پایان زمستان می‌رسیم.

اجرام نزدیک‌تر به زمین، به نقاشی پایین صفحه نزدیک‌تر نشان داده شده‌اند- البته آدم درون این نقاشی یک تلسکوپ دارد ولی تقریبا همه‌ی اجرامی که از آنها نام می‌بریم بدون تلسکوپ هم دیده می‌شوند.

مانند همه‌ی فصل‌های سال، صورت‌های فلکی با نظمی سالانه پدیدار می‌شوند، و باز هم مانند هر سال، بارش شهابی دوپیکری (جوزایی) در نیمه‌های دسامبر (اوایل دی) به اوج می‌رسد.

همچنین مانند همیشه، در زمان‌هایی پس از غروب آفتاب می‌توان ایستگاه فضایی بین‌المللی را که دارد از آسمان می‌گذرد مانند نقطه‌ای روشن و متحرک ببینیم.

پدیده‌ی کمتر رایجی هم در آغاز ژانویه (نیمه‌های دی) چند بار رخ می‌دهد و در چند مورد، ماه تقریبا از جلوی چند سیاره می‌گذرد [فروپوشانی یا اختفا].

مهمان زمستان امسال دنباله‌دار ۴۶پی/ویرتنن -که اکنون روشن شده- خواهد بود. این گلوله یخی گل‌آلود ۱.۲ کیلومتری در ۱۶ دسامبر (۲۵ آذر) به فاصله‌ی ۱۱.۵ میلیون کیلومتری زمین (۳۶ برابر فاصله‌ی ماه) می‌رسد و به احتمال بسیار در چند هفته‌ی آغاز زمستان برای چشم نامسلح دیدارپذیر خواهد بود.
#apod
---------------------------------------------------
برای دیدن پیوندها، می توانید این مطلب را در خود وبلاگ بخوانید:
http://www.1star7sky.com/2018/12/ap181205.html
---------------------------------------------------
تلگرام و توییتر یک ستاره در هفت آسمان:
@onestar_in_sevenskies
twitter.com/1star_7sky

«نمایی از قطب خورشید، چیزی که هرگز آن را درست ندیده‌ایم»
----------------------------------------------------------

تاکنون فضاپیماهای بسیاری برای بررسی #خورشید به فضا رفته‌اند. ولی بیشتر آنها دید اصلی‌شان رو به منطقه‌ی استوای خورشید بوده. تنها کاوشگر اولیس بود که با گرفتن کمک گرانشی از مشتری، مدارش را تغییر داد و وارد مداری شد که صفحه‌ی استوایی خورشید را قطع می‌کرد. این کاوشگر به مدت نزدیک به دو دهه، تا سال ۲۰۰۹، طیف گسترده‌ای از عرض‌های جغرافیایی خورشید را رصد کرد.

ولی قطب‌های خورشید حتی از چشم اولیس هم تا اندازه‌ای پنهان ماندند. با نبود داده‌های تصویری کافی، دانشمندان ناچار شده‌اند از خلاقیت خود بهره گرفته و با پیوند عکس‌های مناطق قطبی خورشید، تصویری از قطب آن بسازند، مانند همین عکس که قطب شمال ستاره‌ی مادریمان را نشان می‌دهد.

این تصویر از پیوند عکس‌های ماهواره‌ی پروبا-۲ از عرض‌های پایین‌ترِ نیمکره‌ی شمالی خورشید درست شده و نمایی از قطب شمال آن را نشان می‌دهد.

با این که قطب‌های خورشید به طور مستقیم دیده نمی‌شوند، ولی رصدخانه‌ها به هنگام رصد خورشید از هر چیزی که در خط دیدشان است داده گرد می‌آورند، از جمله جَوی که سرتاسر قرص خورشید را در بر گرفته، روشنایی‌ای که پیرامون قرص اصلی خورشید دیده می‌شود، از جمله در قطب‌های آن.

دانشمندان با بهره از همین می‌توانند نمایی از مناطق قطبی خورشید پدید بیاورند. آنها برای برآورد ویژگی‌های جو خورشید در مناطق قطبی، به طور پیوسته از قرص خورشید عکس گرفتند و همزمان با چرخش خورشید، برش‌های نازکی از داده‌های به دست آمده از مناطق قطبی و بیرونی خورشید گرفتند تا این واقعیت که سرعت چرخش خورشید در عرض‌های گوناگون یکسان نیست را جبران کنند. با گذشت زمان، این برش‌های کوچک به هم پیوند داده شد تا نمایی تقریبی از قطب خورشید را نشان دهد.

نشانه‌های این چسبانه‌کاری را در تصویر می‌توان دید. این تصویر از داده‌هایی پدید آمده که پروبا-۲ به کمک تصویرگر فرابنفش-دورِِ خود (SWAP) به دست آورده. خط میانی تصویر ناشی از تغییرات کوچکی‌ست که در بازه‌ی زمانی تصویربرداری در جو خورشید رخ داده بود.

یک برآمدگی روشن در بالا، سمت راست خورشید دیده می‌شود که دستاورد چرخش یک حفره‌ی تاجیِ عرض پایین به گرد قرص خورشید است. [این حفره‌ها جاهایی هستند که بادهای پرسرعت خورشیدی از آنها به بیرون می‌وزد و به همین دلیل تاج خورشید در آن منطقه برجسته‌تر شده-م]. تیرگی‌های روی قطب هم نشانگر منطقه‌ای با حفره‌ی تاجی در قطب است. ساختارهای ظریف تیره و روشن روی آن می‌توانند به دلیل تغییرات در سرعت بادهای خورشیدی باشند.

این تصویر با این که پیکرنما (mock-up) است ولی می‌تواند به دانشمندان در گشودن رازهایی از خورشید کمک کند، از جمله چگونگی پیدایش حفره‌ها و فوران‌های تاجی. با این وجود برای بررسی درستِ قطب‌های خورشید باید تا سال ۲۰۲۰ که سازمان فضایی اروپا "مدارگرد خورشید" (Solar Orbiter) را به فضا بفرستد منتظر بمانیم.

---------------------------------------------------
برای دیدن پیوندها، می توانید این مطلب را در خود وبلاگ بخوانید:
http://www.1star7sky.com/2018/12/Sun-Pole.html
---------------------------------------------------
تلگرام و توییتر یک ستاره در هفت آسمان:
@onestar_in_sevenskies
twitter.com/1star_7sky

«کهکشان‌های نهنگ و یک ابرنواختر»
-----------------------------------

در این چشم‌انداز کیهانی دو کهکشان مارپیچی بزرگ در صورت فلکی #نهنگ را می‌بینیم: ان‌جی‌سی ۱۰۵۵ در بالا، سمت چپ تصویر و مسیه ۷۷ (ام۷۷) در پایین، سمت راست.

ان‌جی‌سی ۱۰۵۵ برای ما یک کهکشان لبه‌نماست، یعنی آن را از پهلو و با نمایی باریک و پرغبار می‌بینیم. ولی ام۷۷ که برای ما یک کهکشان رونماست، بازوهای مارپیچی و هسته‌ی درخشان در مرکز قرصش را به زیبایی به ما نشان می‌دهد.

قطر هر دوی آنها بیش از ۱۰۰ هزار سال نوریست و هر دو اعضای اصلی یک گروه کهکشانی کوچک در فاصله‌ی ۶۰ میلیون سال نوری زمینند.

در چنین فاصله‌ای، ام۷۷ یکی از دورترین اجرام فهرست شارل مسیه شده، و فاصله‌ی آن از ان‌جی‌سی ۱۰۵۵ هم دستکم به ۵۰۰ هزار سال نوری می‌رسد.
پهنای زاویه‌ای چارچوب این تصویر تقریبا به اندازه‌ی پهنای زاویه‌ای ماه است. در پیش‌زمینه‌ی آن ستارگان رنگارنگ کهکشان خودمان، و در پس‌زمینه هم شماری از کهکشان‌های دورتر دیده می‌شوند.

این تصویر باکیفیت در روز ۲۸ نوامبر گرفته شده و #ابرنواختر نویافته‌ی اس‌ان۲۰۱۸آی‌وی‌سی که در بازوهای ام۷۷ رخ داده هم در آن نشان داده شده. این ابرنواختر در اثر انفجار یکی از ستارگان بزرگ ام۷۷ رخ داد و نورش در ۲۴ نوامبر با تلسکوپ‌های روی زمین دریافت شد.
#apod
---------------------------------------------------
برای دیدن پیوندها، می توانید این مطلب را در خود وبلاگ بخوانید:
http://www.1star7sky.com/2018/12/ap181206.html
---------------------------------------------------
تلگرام و توییتر یک ستاره در هفت آسمان:
@onestar_in_sevenskies
twitter.com/1star_7sky

«دو عکس به مناسبت ۲۵مین سالگرد نخستین ماموریت تعمیر تلسکوپ هابل»
---------------------------------------------------------------------

تلسکوپ فضایی #هابل در ۲۸ سال گذشته بیشمار کهکشان دور و نزدیک در سرتاسر کیهان را به تصویر کشیده. ولی یک کهکشان خوش‌عکس در فاصله‌ی ۵۵ میلیون سال نوری زمین، جایگاه ویژه‌ای در تاریخ این تلسکوپ دارد.

ناسا در سال ۱۹۹۳، زمانی که می‌خواست تاریِ دید هابل (به دلیل نقص ساختاری در آینه‌ی اصلی آن) را برطرف کند، چند جرم فضایی را برگزید که هابل می‌بایست پس از تعمیر، برای بررسی و آزمایش دیدش آنها را رصد می‌کرد.

کهکشان بزرگ و باشکوه ام۱۰۰ برای این منظور هدفی بسیار مناسب به نظر می‌رسید. برای این کار، دانشمندان می‌بایست عکسی که هابل در زمان تاریِ دیدش از این کهکشان گرفته بود را با عکسِ پس از تعمیر بسنجند (مقایسه کنند). برای عکس گرفتن هم "دوربین میدان‌گسترده و سیاره‌ای شماره ۱" تلسکوپ (WFPC1) برگزیده شد.

این عکس می‌بایست پیش از دسامبر ۱۹۹۳، یعنی پیش از برداشتن این دوربین و جایگزین کردن آن با WFPC2 توسط فضانوردان گرفته می‌شد. پس از تعمیر تلسکوپ، هابل دوباره عکسی از این کهکشان گرفت و نمایی شفاف و روشن از آن ثبت کرد.

بازگشت پیروزمندانه‌ی هابل به دید روشنی که وعده داده شده بود توسط همگان جشن گرفته شد. هابل پس از این ماموریت توانمندی‌های بهتری پیدا کرد و با عکس‌های خیره‌کننده‌ای که پس از آن گرفت دوستداران فضا را ناامید نساخت.

ناسا این دو عکس هابل را برای بزرگداشت ۲۵مین سالگرد نخستین ماموریت تعمیر آن منتشر کرده. چارچوب سمت چپ تصویر تار و بی‌کیفیتی‌ست که پیش از ماموریت ۱۹۹۳ از کهکشان ام ۱۰۰ گرفته شده و چارچوب سمت راست هم تصویر تازه‌تری را نشان می‌دهد که سال ۲۰۰۹ پس از آخرین ماموریت تعمیر، با دوربین میدان‌گسترده‌ی شماره ۳ گرفته شده.

---------------------------------------------------
برای دیدن پیوندها، می توانید این مطلب را در خود وبلاگ بخوانید:
http://www.1star7sky.com/2018/12/Hubble.html
---------------------------------------------------
تلگرام و توییتر یک ستاره در هفت آسمان:
@onestar_in_sevenskies
twitter.com/1star_7sky