« برای نخستین بار عنصر هلیوم در جو یک سیاره فراخورشیدی شناسایی شد»
—------------------------------------------------------------------—
https://goo.gl/grzXnL
اخترشناسان به کمک تلسکوپ فضایی #هابل توانسته‌اند عنصر هلیوم را در جو فراسیاره‌ی وسپ-۱۰۷بی (WASP-107b) شناسایی کنند. برای نخستین بارست که این عنصر در جو یک سیاره‌ی بیرون از سامانه‌‌ی خورشیدی یافته می‌شود. این کشف سودمندیِ طیف فروسرخ در بررسی جو گسترده‌ی فراسیاره‌ها را می‌نمایاند و همچنین نشان می‌دهد که کاوش هوای دستکم برخی از فراسیاره‌ها بدون یک تلسکوپ فضایی ویژه‌ی این کار نیز شدنی است.

جسیکا اسپیک، رهبر این پژوهش از دانشگاه اکستر بریتانیا می‌گوید: «هلیوم پس از هیدروژن، دومین عنصر فراوان در کیهان است. این عنصر همچنین یکی از اجزای اصلی سیاره‌های مشتری و کیوان در سامانه‌ی خودمانست. ولی تا به امروز، با وجود جستجوهای انجام شده برای آن، در هیچ فراسیاره‌ای دیده نشده بود.»

این کار با بررسی طیف #فروسرخ در جو وسپ-۱۰۷بی انجام شد [۱]. پژوهش‌های گذشته با بررسی طیف‌های فرابنفش و نور دیدنی (مریی) انجام شده بود؛ بنابراین مورد وسپ-۱۰۷بی نشان می‌دهد که جو فراسیاره‌ها را در طول موج‌های بلندتر هم می‌شود بررسی کرد.

اسپیک می‌گوید: «سیگنال نیرومند هلیومی که ما دیدیم نشان‌دهنده‌ی یک روش تازه برای بررسی لایه‌های بالایی جو فراسیاره‌ها و در طیف گسترده‌تری از سیاره‌هاست. روش‌های کنونی که در آنها از طول موج فرابنفش بهره گرفته می‌شود محدود به نزدیک‌ترین فراسیاره‌هاست. ما می‌دانیم که در لایه‌های بالای جو زمین هلیوم وجود دارد و این ترفند تازه می‌تواند به ما در شناخت جو فراسیاره‌های هم‌اندازه‌ی زمین -که با فناوری کنونی بسیار دشوار است- هم کمک کند.»

وسپ-۱۰۷بی یکی از کم‌چگالی‌ترین سیاره‌های شناخته شده است: با این که بزرگی‌اش به اندازه‌ی مشتریست، ولی جرمش تنها ۱۲ درصد آنست. این فراسیاره حدود ۲۰۰ سال نوری از زمین دور است و کمتر از ۶ روز زمان می‌برد تا به گرد ستاره‌ی میزبانش بجرخد.

مقدار هلیوم ردیابی شده در جو وسپ-۱۰۷بی به اندازه‌ای فراوانست که جو بالایی‌اش می‌بایست تا هزاران کیلومتر در فضا گسترده شده باشد. همچنین، این نخستین بارست که یک جو گسترده در طول موج‌های فروسرخ یافته می‌شود.

از آنجایی که جو این سیاره بسیار گسترده شده، دارد مقدار چشمگیری از گازهای جوَش را از دست می‌دهد و در فضا آزاد می‌کند- هر ۱ میلیارد سال، چیزی میان حدود ۰.۱ تا ۴ درصد از جرم کل هوایش [۲].

[گفتنی است چنین جوهای گسترده‌ای تاکنون تنها برای سه فراسیاره دیده شده؛ یکی از آنها، فراسیاره‌ی گلیزه ۴۳۶بی است که درباره‌اش خوانده بودید: * کشف یک سیاره بیگانه که جو خود را مانند دُم یک دنباله‌دار پشت سرش کشیده (https://goo.gl/eoYgxZ)- م]

از سال ۲۰۰۰ به این سو، پیش‌بینی شده بوده که هلیوم می‌بایست یکی از آسان‌ترین گازها برای شناسایی در سیاره‌های غول‌پیکر باشد، ولی جستجوها تا به امروز بی‌نتیجه بوده.

دیوید سینگ، یکی از نویسندگان این پژوهش در پایان می‌گوید: «روش تازه‌ی ما، و همچنین کمک تلسکوپ‌های آینده مانند تلسکوپ فضایی جیمز وب، به ما امکان خواهد داد تا جو فراسیاره‌ها را با دقتی بیش از همیشه بررسی کنیم.»

—------------------------------------------
یادداشت‌ها:
۱] سنجش جو یک #فراسیاره زمانی انجام می‌شود که سیاره از دیدگاه ما، از جلوی ستاره‌ی میزبانش بگذرد. درصد کوچکی از نور ستاره از درون جو سیاره می‌گذرد و یک اثر انگشتِ دیدارپذیر در طیف نور ستاره به جا می‌گذارد. هر چه مقدار یک عنصر در این جو بیشتر باشد، اثر انگشتش بهتر دیده می‌شود.

۲] پرتوهای ستاره تاثیری چشمگیر بر نرخ دسترفتِ جو سیاره‌اش می‌گذارد. ستاره‌ی وسپ-۱۰۷ ستاره‌ای از رده‌ی K و به شدت فعال است و به این دسترفت کمک می‌کند. جو سیاره با درآشامیدن (جذب) پرتوهای ستاره، گرم می‌شود و در نتیجه گسترده شده و با سرعت بیشتری به فضا می‌گریزد.

#سیاره_فراخورشیدی

—-------------------------------------------------
برای دیدن پیوندها، می توانید این مطلب را در خود وبلاگ بخوانید:
http://www.1star7sky.com/2018/05/WASP-107b.html
—-------------------------------------------------
تلگرام و توییتر یک ستاره در هفت آسمان:
@onestar_in_sevenskies
twitter.com/1star_7sky

https://goo.gl/4Grdaj
برداشت هنری از فراسیاره‌ی گلیزه ۴۳۶بی. جو گسترده‌ی این سیاره ابری غول‌آسا از گاز پیرامونش ساخته که مانند دم یک دنباله‌دار، تا میلیون‌ها کیلومتر پشت سرش کشیده شده است.
@onestar_in_sevenskies

«دهانه‌ای بزرگ روی سطح یک ماه کوچک»
—---------------------------------------

دهانه‌ی استیکنی، بزرگ‌ترین دهانه‌ روی سطح فوبوس، ماه سیاره‌ی بهرام است که نامش را از کلوئه آنجلین استیکنی هال، ریاضیدان و همسر ستاره‌شناس، آساف هال گرفته. آساف هال در سال ۱۸۷۷ هر دو ماه (قمر) سیاره‌ی سرخ را کشف کرد.

گودال استیکنی با پهنای بیش از ۹ کیلومتر، تقریبا به اندازه‌ی نصف قطر خود فوبوس را دارد و آن قدر بزرگ است که احتمالا برخوردی که آن را پدید آورده بوده، نزدیک بوده این ماه کوچک را تکه تکه کند.

این تصویر خیره‌کننده با رنگ‌های بهبودیافته که استیکنی و بخش‌های پیرامونش را نشان می‌دهد، در ماه مارس سال ۲۰۰۸ و توسط دوربین هایرایز (HiRISE) که بر روی فضاپیمای مدارگرد شناسایی بهرام نصب شده به ثبت رسیده است. در آن هنگام، این فضاپیما داشت گذر از فاصله‌ی حدود شش هزار کیلومتری فوبوس می‌گذشت.

با این که گرانش سطحی فوبوسِ سیارک-مانند کمتر از ۱/۱۰۰۰ گرانش زمین است، ولی رگه‌های رویش نشان می‌دهند که با گذشت زمان، مواد سست و آزاد از روی دیواره‌های گودال به درون آن لغزیده‌اند.

مناطق آبی روشن نزدیک لبه‌ی گودال می‌تواند نشانگر سطحی باشد که به تازگی خاک از رویش کنار رفته.

شیارهای رازگونه‌ای هم روی سطح فوبوس دیده می‌شود که دلیل پیدایش آنها نامعلوم است ولی امکان دارد به همان برخوردی که این دهانه را پدید آورد ربط داشته باشند.

#apod
https://goo.gl/k1UThZ
—-------------------------------------------------
برای دیدن پیوندها، می توانید این مطلب را در خود وبلاگ بخوانید:
http://www.1star7sky.com/2018/05/ap180505.html
—-------------------------------------------------
تلگرام و توییتر یک ستاره در هفت آسمان:
@onestar_in_sevenskies
twitter.com/1star_7sky

«بررسی دی‌ان‌ای ستارگان برای یافتن خانواده خورشید»
—------------------------------------------------

* آیا خورشید ما می‌تواند خانواده‌ی کیهانی‌اش را پیدا کند؟ پیمایشی که روی ۱ میلیون ستاره‌ی کهکشان راه شیری انجام شده می‌تواند به اخترشناسان در یافتن اعضای خانواده‌ی #خورشید که دیرزمانیست از آنها جدا شده کمک کند.

در این پیمایش (نقشه‌برداری)، "دی‌ان‌ای" ستارگان شناسایی خواهد شد: میزان عنصرهای شیمیایی -مانند آهن، آلومینیوم، و اکسیژن- در هر ستاره. سپس اخترشناسان می‌توانند با بهره از این داده‌ها، ستارگانی که خوشه‌ی زادگاهشان در پرورشگاه‌های ستاره‌ای با هم یکی بوده را بیابند و از این راه "خانواده‌های ستاره‌ای" را شناسایی کنند.

در آغاز تاریخ کیهان پس از مهبانگ (انفجار بزرگ)، تنها دو عنصر وجود داشت: هیدروژن و هلیوم. عنصرهایی که بعدها پدید آمدند به پیدایش ستارگان و سیاره‌ها کمک کردند و ریشه زدن زندگی در زمین را امکان‌پذیر کردند. شمار ستارگان درون این پیمایش بیش همه‌ی پیمایش‌های گذشته، و با دقتی بی‌سابقه است که به اخترشناسان در چگونگی شکل گرفتن و دگرگونی کهکشان‌ها در گذر زمان نیز کمک می‌کند.

روز چهارشنبه، ۱۸ آوریل نخستین داده‌های این پروژه‌ی رصدی عظیم، که به نام "باستان‌شناسی کهکشانی با هرمس" (گالاه، GALAH) شناخته می‌شود منتشر شد. دستگاه هرمس (HERMES) روی تلسکوپ انگلیس-استرالیا (AAT) در نیوساوث ولز استرالیا نصب شده و در چهار #طیف نور تصویر می‌گیرد: سرخ، آبی، سبز و فروسرخ.

دانشمندان در این داده‌های منتشرشده رصدهایشان از ۳۴۰ هزار ستاره‌ی کهکشان راه شیری را توصیف کرده و یافته‌هایشان را در ۱۱ پژوهشنامه که همزمان در ماهنامه‌ی انجمن سلطنتی اخترشناسی و آسترونومی اند آستروفیزیکز منتشر شده گزارش کرده‌اند.

در پروژه‌ی گالاه، تلسکوپ AAT نور ۳۶۰ ستاره را یکجا گرد آورد و دستگاه هرمس نورشان را به طیف‌های (طول موج‌های) گوناگون تجزیه کرد. نوارهای تاریک در این طیف‌ها نشانگر مقدار عنصرهای گوناگون در هر ستاره بود و هر عنصر الگوی طول موج ویژه‌ی خود را داشت.

نرم‌افزاری به نام "کانن" (Cannon) -که نامش برگرفته از نام آنی جامپ کانن، شتاره‌شناس آمریکایی است- این نوارهای درون طیف‌ها را موشکافی کرده و همخوانی‌ها میان ستارگان را در آنها جستجو می‌کند. خورشید ما هم مانند دیگر ستارگان در یک خوشه به دنیا آمده که به احتمال بسیار هزاران ستاره‌ی دیگر را نیز پدید آورده بوده. ولی از آنجایی که خوشه‌های درون راه شیری معمولا به سرعت از هم می‌پاشند و اعضایشان در گوشه و کنار کهکشان پراکنده می‌شوند، به سختی می‌توان ستارگان هم‌پرورشگاهی را شناسایی کرد. گردآوری "دی‌ان‌ای" ستارگان و مقایسه‌ی "اثر انگشت‌ها" در طیف‌های نورشان می‌تواند به اخترشناسان در یافتن هم‌خانواده‌های خورشید که میلیاردها سال پیش با آن در یک پرورشگاه به دنیا آمده بودند کمک کند.

یکی از دانشمندان همراه این پروژه، گایاندی دسیلوا می‌گوید: «هیچ پیمایش دیگری نتوانسته به اندازه‌ی گالاه، این شمار از عنصرها را برای این همه ستاره بسنجد. این داده‌ها می‌توانند چیزهایی مانند یافتن نخستین خوشه‌های ستاره‌ایِ کهکشان، از جمله خوشه‌ی زادگاه خورشید و خانواده‌اش را امکان‌پذیر کنند.»
https://goo.gl/vJnyPs
—-------------------------------------------------
برای دیدن پیوندها، می توانید این مطلب را در خود وبلاگ بخوانید:
http://www.1star7sky.com/2018/05/SunDNA.html
—-------------------------------------------------
تلگرام و توییتر یک ستاره در هفت آسمان:
@onestar_in_sevenskies
twitter.com/1star_7sky

طیف‌نگار هرمس (HERMES) به اخترشناسان امکان می‌دهد از همنهش شیمیایی ستارگان نقشه‌برداری کرده و چگونگی پیدایش و فرگشت آنها را بررسی کنند.
@onestar_in_sevenskies

«این تخته‌سنگ روی این کوه چکار می‌کند؟!»
—----------------------------------------

این تخته سنگ بزرگ روی نوک کوه مرکزی دهانه‌ی تیکو چه کار می‌کند؟

#دهانه‌_برخوردی تیکو روی سطح ماه یکی از نمایان‌ترین ساختارهای سطح آنست که حتی با چشم نامسلح هم دیده می‌شود (چارچوب پیوست پایین، سمت راست).

ولی در مرکز این دهانه (بالا، سمت چپ) یک چیز شگفت‌انگیز دیده می‌شود- یک سنگ به بزرگی ۱۲۰ متر.

در یک دهه‌ی گذشته، فضاپیمای مدارگرد شناسایی ماه (ال‌آراو) که به گرد ماه می‌چرخد، عکس‌هایی با وضوح بسیار بالا به هنگام طلوع خورشید از این تخته سنگ گرفته.

نظریه‌ی پیشرو درین باره اینست که این سنگ در همان ۱۱۰ میلیون سال پیش، در برخورد سهمگینی که دهانه‌ی تیکو را پدید آورد به بالا پرتاب شده بوده، و از شانس، دوباره برگشته و یکراست در جایی نزدیک نوک کوه مرکزی دهانه که تازه شکل گرفته بود فرود آمده.

در یک میلیارد سال آینده، برخوردهای شهاب‌سنگی و ماه‌لرزه‌ها به آرامی کوه مرکزی تیکو را دگرگون می‌کنند و به احتمال بسیار باعث خواهند شد این تخته‌سنگ ۲۰۰۰ متر بغلتد و با افتادن بر کف دهانه، خرد شود.
#apod
https://goo.gl/dwRLAZ
—-------------------------------------------------
برای دیدن پیوندها، می توانید این مطلب را در خود وبلاگ بخوانید:
http://www.1star7sky.com/2018/05/ap180507.html
—-------------------------------------------------
تلگرام و توییتر یک ستاره در هفت آسمان:
@onestar_in_sevenskies
twitter.com/1star_7sky

ستیغ مرکزی دهانه‌ی تیکو با نمایی گسترده‌تر
@onestar_in_sevenskies

«کهکشان، مثلث، هواپیما، و شهاب بر فراز "برایس کنیون"»
—---------------------------------------------------—

گاهی زمین و آسمان با هم شلوغ و دیدنی می‌شوند.

در پیش‌زمینه‌ی این چشم‌اندار "برایس کنیون" در یوتای آمریکا را می‌بینیم که به ساختارهای سنگی‌ شگفت‌انگیزش که دستاورد میلیون‌ها سال فرسایش‌اند آوازه دارد.

در آسمان خوش‌منظره‌ی پس‌زمینه، کمانی که قرص مرکزی کهکشان راه شیریست را می‌بینیم، رگه‌های کوتاه نور که از رسد سه هواپیما نزدیک افق به جا مانده، ردِ بلندِ دستکم چهار شهاب که به احتمال بسیار شهاب‌های بار اِتا دلوی هستند، و ستارگان بیشمار از جمله سه ستاره‌ی درخشانی که با هم "مثلث تابستانی" را ساخته‌اند.

این تصویر از پیوند ۱۲ عکس کوچک‌تری که در روزی مانند دیروز در سال ۲۰۱۴ گرفته شده بودند درست شده.

امسال هم مانند همه‌ی سال های دیگر، بارش شهابی اتا دلوی را در این زمان سال داریم که دیشب و پریشب بیشینه‌ی آن بود. در آن هنگام، یک بیننده‌ی شکیبا در آسمانی تاریک و با دید خوب و سازگار با تاریکی می‌توانست در هر دقیقه یک شهاب ببیند.

#apod
https://goo.gl/yGPYav
—-------------------------------------------------
برای دیدن پیوندها، می توانید این مطلب را در خود وبلاگ بخوانید:
http://www.1star7sky.com/2018/05/ap180506.html
—-------------------------------------------------
تلگرام و توییتر یک ستاره در هفت آسمان:
@onestar_in_sevenskies
twitter.com/1star_7sky

«کارت پستالی از درون صفحه!»
—----------------------------

در روز ۱۳ مارس ۲۰۰۶، فضاپیمای کاسینی ناسا با دوربین زاویه-باریک خود این عکس را از سیاره‌ی کیوان (زحل) و حلقه‌هایش که تقریبا درست از لبه دیده می‌شدند گرفت. به جز کیوان و حلقه‌ها، سه ماه از ده‌ها ماه این سیاره هم در چارچوب دیده می‌شوند: میماس و ژانوسِ کوچک در بالای حلقه‌ها، و تتیس هم پایین حلقه‌ها. اینجا "بالا" و "پایین"ِ حلقه‌ها بیشتر بستگی به چشم‌انداز ما دارد. هر سه‌ی این ماه‌ها به همراه ذرات حلقه‌ها تقریبا در یک صفحه به گرد کیوان می‌چرخند و بنابراین بالا و پایینی در کار نیست.

سمت شبِ میماس کمی از نور "کیوان‌تاب" روشن شده- نور خورشید که از روی ابرهای خود کیوان بازتابیده. زاویه‌ی تابش آفتاب به گونه‌ایست که سایه‌ی حلقه‌ها بر بخش بالایی کیوان افتاده.

این تصویر از پیوند عکس‌های گرفته شده از پشت فیلترهای طیفی سرخ، آبی، و سبز درست شده و نمایی با رنگ طبیعی را پدید آورده است. در زمان گرفتن این عکس‌ها، فاصله‌ی کاسینی از کیوان حدود ۲.۷ میلیون کیلومتر بود.

#فضاپیمای_کاسینی ماموریت درخشان خود را در روز ۱۵ سپتامبر ۲۰۱۷ با شیرجه در جو #کیوان به پایان برد.
https://goo.gl/SrVuQ9
—-------------------------------------------------
برای دیدن پیوندها، می توانید این مطلب را در خود وبلاگ بخوانید:
http://www.1star7sky.com/2018/05/RingPlane.html
—-------------------------------------------------
تلگرام و توییتر یک ستاره در هفت آسمان:
@onestar_in_sevenskies
twitter.com/1star_7sky

«نمایی هنری از کل دنیایی که می‌توانیم ببینیم»
—---------------------------------------

ما تا کجا را می‌توانیم ببینیم؟

فرض کنید که چشم ما بتواند هر گونه پرتویی پیرامونمان است را ببیند، در این صورت، در زمان کنونی، همه‌ی چیزهایی که می‌بینیم و هر چیزی که بتوانیم ببینیم همگی با هم "جهان دیدارپذیر" را ساخته‌اند.

در طیف‌های نوری، دورترین نوری که می‌توانیم ببینیم تابش زمینه‌ی ریزموج است، تابشی که از زمانی در ۱۳.۸ میلیارد سال پیش می‌آید، از روزگاری که جهان هستی مانند ابر چگالی از مه، مات و کدر بود.

برخی از نوترینوها و امواج گرانشی‌ای که پیرامون ماست ریشه در زمانی دورتر از تابش زمینه دارند، ولی ما انسان‌ها هنوز توان فنی ردیابی آنها را نداریم.

این تصویر، جهان دیدارپذیر را در یک مقیاس لگاریتمی (هر چه دورتر شده، فشرده‌تر شده) نشان می‌دهد. زمین و خورشید و اجرام سامانه‌ی خورشیدی در مرکز دیده می‌شوند و رو به بیرون به ترتیب، ستارگان نزدیک، کهکشان‌های نزدیک، کهکشان‌های دوردست، رشته‌های مواد آغازین، و در پایان هم تابش زمینه‌ی ریزموج.

پنداشت معمول کیهان‌شناسان اینست که جهان دیدارپذیر ما خود تنها بخشِ نزدیکِ یک چیستی ِ بزرگ‌تر به نام "کیهان" است که در آن نیز همین قانون‌های فیزیکی برقرار است.

با این همه، اندیشه‌ها و باورهایی هم هست که اگرچه بر پایه‌ی استدلال‌های فرضی‌اند ولی اندیشه‌های پرطرفداری‌اند و بر پایه‌ی آنها، حتی کیهان خود ما هم بخشی از یک #چندجهانی (چندکیهانی) است که می‌توانند قانون‌های فیزیکی متفاوت، یا ثابت‌های فیزیکی متفاوت، یا بُعدهای بیشتری نسبت به کیهان ما داشته باشند و یا این که تنها می‌توانند نمونه‌هایی از کیهان استاندارد ما با تفاوت‌های شانسی اندکی باشند.
#apod
https://goo.gl/FWkrx1
—-------------------------------------------------
برای دیدن پیوندها، می توانید این مطلب را در خود وبلاگ بخوانید:
http://www.1star7sky.com/2018/05/ap180508.html
—-------------------------------------------------
تلگرام و توییتر یک ستاره در هفت آسمان:
@onestar_in_sevenskies
twitter.com/1star_7sky

«یک مستطیل در ژرفای فضا»
—---------------------------

سحابی راستگوشه‌ی سرخ (یا مستطیل سرخ) چگونه پدید آمده است؟

در مرکز این سحابی یک سامانه‌ی ستاره‌ای دوتایی پیر وجود دارد که شکی نداریم نیروی سحابی از آن گرفته می‌شود، ولی هنوز نمی‌تواند دلیل رنگ‌های آن را برایمان توضیح دهد.

شکل نامعمول راستگوشه‌ی سرخ به احتمال بسیار به دلیل وجود یک چنبره‌ی غلیظ و فشرده‌ی غبار پدید آمده. این چنبره از میانه جلوی جریان‌ها و برون‌ریزی‌های دو ستاره را می‌گیرد و باعث می‌شود این برون‌ریزی‌ها به جای آن که کروی باشند، به گونه‌ی دو مخروط که از سر به هم پیوسته‌اند در آیند. از آن جایی که این چنبره از روی زمین، از لبه دیده می‌شود، ما این دو مخروط را به شکل دو مثلث، و در نتیجه لبه‌های دو مخروط را مانند یک ضربدر (X) می‌بینیم.

نمای آشکارا رگه‌رگه‌ی آن هم نشان می‌دهد که این برون‌ریزی‌ها یکنواخت رخ نداده‌اند بلکه در گام‌ها و زمان‌های گوناگون به بیرون "پاشیده‌اند".

ولی شناخت ما از رنگ‌های نامعمول سحابی کمتر از اینهاست، و گمانه‌ها بر اینست که بخشی از این رنگ‌ها دستاورد مولکول‌های هیدروکربنی‌ست که در واقع می‌توانند پایه‌های سازنده‌ی موجودات زنده باشند.

سحابی راستگوشه‌ی سرخ با فاصله‌ی نزدیک به ۲۳۰۰ سال نوری از زمین، در صورت فلکی #تکشاخ دیده می‌شود. این تصویر پرجزییات از بازپرداخت تازه‌ی یکی از عکس‌های تلسکوپ #هابل درست شده.

تا چند میلیون سال دیگر، زمانی که سوخت هسته‌ای یکی از این دو ستاره به پایان برسد، سحابی راستگوشه‌ی سرخ هم احتمالا تبدیل به یک سحابی سیاره‌نما خواهد شد.

#apod #سحابی_گسیلشی
https://goo.gl/4iiZqc
—-------------------------------------------------
برای دیدن پیوندها، می توانید این مطلب را در خود وبلاگ بخوانید:
www.1star7sky.com/2018/05/ap180509.html
—-------------------------------------------------
تلگرام و توییتر یک ستاره در هفت آسمان:
@onestar_in_sevenskies
twitter.com/1star_7sky

«کشف نخستین سیارکی که از درون منظومه خورشیدی به بیرون آن تبعید شده»
—---------------------------------------------------------------------

* ستاره‌شناسان یک سیارک کربنی را در منطقه‌ی اجرام یخی آن سوی نپتون -کمربند کویپر- شناسایی کرده‌اند. این نخستین نمونه‌ی یافته شده از چنین سیارک‌هاییست که از بخش درونی سامانه‌ی خورشیدی به بیرون تبعید شده‌اند.

به گزارش رصدخانه‌ی جنوبی اروپا (اِسو)، این سیارک که "۲۰۰۴ ئی‌دبلیو۹۵" نامیده شده، به احتمال بسیار در کمربند سیارک‌ها میان بهرام و مشتری پدید آمده بوده ولی اندکی بعد از آن جا به بیرون پرتاب شده و سر از کمربند کویپر در آورده است. این سنگ باستانیِ تبعید شده یادگاری از روزگار آغازین سامانه‌ی خورشیدی است و شواهدی بی‌سابقه از آن روزگار برای پژوهشگران در خود دارد.

سامانه‌ی خورشیدی در آن روزگار بسیار پرآشوب‌تر از امروز بوده. بر پایه‌ی مدل‌های نظری، در آن روزها اجرام از بخش درونی سامانه‌ی خورشیدی به مدارهای دوردست‌ بیرونی آن پرتاب می‌شدند. این مدل‌ها پیش‌بینی می‌کنند که کمربند کویپر می‌بایست دربردارنده‌ی اجرامی مانند سیارک‌های کربنی یا سیارک‌های گونه‌ی سی (C-type) باشد.

در گذشته، اجرامی که ریشه در بخش درونی سامانه‌ی خورشیدی داشتند در دوردست سامانه‌ی خورشید یافته شده بودند -یافته‌هایی که این مدل‌ها را تایید کرده‌اند. ولی اگرچه پیش از این گزارش‌هایی از اجرام دیگر در کمربند کویپر با طیف نامعمول شده بود که نشان می‌دادند این اجرام از موادی ساخته شده‌اند که به طور معمول در آن منطقه پیدا نمی‌شوند، ولی هیچ یک به اندازه‌ و دقت ۲۰۰۴ ئی‌دبلیو۹۵ تایید نشده بودند.

این نخستین بارست که یک #سیارک گونه‌ی سی به طور آشکاری در جایی به دوردستی کمربند کویپر دیده می‌شود. یافتن این سیارک یکی از بهترین گواه‌هاییست که تاکنون برای نظریه‌های پیدایش سامانه‌ی خورشیدی مطرح شده.

نخستین بار وسلی فریزر، اخترشناس دانشگاه کویینز بلفاست این سیارک را با تلسکوپ فضایی هابل یافت. این سیارک تبعیدی به دلیل طیف بازتابی ویژه‌ای که داشت (الگوی طول موج‌های نوری که از آن بازمی‌تابید) جرم نمایانی بود. تام سکول، نویسنده‌ی اصلی این پژوهش از دانشگاه کویینز می‌گوید طیف این جرم مانند طیف‌های معمولا دیده شده در آن منطقه نبود: «به اندازه‌ی کافی شگفت‌انگیز و نامعمول بود که به سراغش رفته و آن را دقیق‌تر بررسی کنیم.»

سکول و گروهش ۲۰۰۴ ئی‌دبلیو۹۵ را از پشت تلسکوپ بسیار بزرگ (وی‌ال‌تی) و با کمک طیف‌نگارهای X-افکن (X-shooter) و فورس۲ (FORS2) بررسی کردند. با وجود حسمندی بسیار بالای این دستگاه‌ها، دانشمندان برای گردآوری داده‌ها از این سیارک با چالش‌های سختی روبرو شدند. یکی از این پژوهشگران، توماس پوتزیا می‌گوید: «انگار بخواهید یک کوه غول‌پیکر از زغال را بر پس‌زمینه‌ی قیرگون آسمان شب ببینید.»

الیور هینو از رصدخانه‌ی جنوبی اروپا می گوید: «یافتن یک سیارک کربنی در کمربند کویپر تایید کلیدیِ یکی از بنیادین‌ترین نظریه‌ها درباره‌ی مدل های دینامیکی روزگار آغازین سامانه‌ی خورشیدی است.» وی می‌افزاید این کشف یک گام ارزشمند در راه شناخت کودکی‌های سامانه‌ی خورشیدی است.

با همه‌ی چالش‌ها در بررسی این جرم تیره، کم‌نور، و متحرک، دانشمندان توانستند با بهره از شیوه‌های پیشرفته‌ی پردازش، داده‌های چشمگیری از آن بیرون بکشند.

🔴 تصویری که می‌بینید یک برداشت هنری است 🔴
https://goo.gl/oQWqtv
—-------------------------------------------------
برای دیدن پیوندها، می توانید این مطلب را در خود وبلاگ بخوانید:
http://www.1star7sky.com/2018/05/2004EW95.html
—-------------------------------------------------
تلگرام و توییتر یک ستاره در هفت آسمان:
@onestar_in_sevenskies
twitter.com/1star_7sky

مدار سیارک ۲۰۰۴ ئی‌دبلیو۹۵ به رنگ سرخ، و مدار دیگر اجرام منظومه‌ی خورشیدی به رنگ سبز نشان داده شده
@onestar_in_sevenskies

«همنوع‌خواری در ساحل رود»
—------------------------—

کهکشان‌های بزرگ با خوردن کهکشان‌های کوچک‌تر رشد می‌کنند. حتی راه شیری خود ما هم تجربه‌ی این کهکشان‌خواری را دارد: کهکشان‌های کوچکی که گستاخی کرده و بیش از حد به حریم گرانشی آن نزدیک شده بودند را بلعیده.

در واقع این رویه‌ای رایج در سرتاسر کیهان است و در این تصویر از یک جفت کهکشان برهم‌کنشی در کرانه‌های صورت فلکی جنوبی "جوی" (نهر) هم به خوبی دیده می‌شود.

در این عکس کهکشان مارپیچی ان‌جی‌سی ۱۵۳۲ در فاصله‌ی ۵۰ میلیون سال نوری را می‌بینیم که درگیر کشمکشی گرانشی با کهکشان کوتوله‌ی ان‌جی‌سی ۱۵۳۱ (سمت راست مرکز) شده، نبردی که پیکره‌ی کهکشان بزرگ را کمی به هم ریخته ولی بازنده‌ی پایانی‌اش کهکشان کوچک خواهد بود.

کهکشان ان‌جی‌سی ۱۵۳۲ نزدیک به ۱۰۰ هزار سال نوری گستردگی دارد و از چشم‌انداز ما از لبه دیده می‌شود (یک کهکشان لبه‌نما).

گمان می‌رود سامانه‌ی ان جی‌سی ۱۵۳۲/۱۵۳۱ که در این تصویر پُروضوح با جزییاتی خوب نشان داده شده همسان با سامانه‌ی شناخته شده‌ی دیگری باشند که از یک کهکشان مارپیچی رونما و همدم کوچکش تشکیل شده: سامانه‌ی پرآوازه‌ی ام۵۱ (کهکشان گرداب).

#apod #برخورد_کهکشانی
https://goo.gl/BFNxDQ
—-------------------------------------------------
برای دیدن پیوندها، می توانید این مطلب را در خود وبلاگ بخوانید:
http://www.1star7sky.com/2018/05/ap180510.html
—-------------------------------------------------
تلگرام و توییتر یک ستاره در هفت آسمان:
@onestar_in_sevenskies
twitter.com/1star_7sky

«پیچ و تاب ابرهای مشتری در نمایی تازه»
—-------------------------------------
https://goo.gl/G85T6E
فضاپیمای جونوی ناسا این تصویر همنهاده (ترکیبی) را به هنگام گذر از کنار مشتری در روز ۱ آوریل، از قطب جنوب این سیاره گرفت. جونوکم بخش مرکزی تصویر را زمانی گرفت که فاصله‌ی جونو از قله‌ی ابرهای مشتری ۲۴۷۴۹ کیلومتر بود. در آن هنگام، مشتری بزرگ‌تر از میدان دیدِ افقیِ ۵۸ درجه‌ای جونوکم بود.

همچنان که جونو در مدارش جابجا می‌شد، جونوکم دو عکس‌ دیگر هم از زاویه‌ها و فاصله‌های دیگر گرفت. این عکس‌ها هم به گونه‌ای بر تصویر نخست افکنده شدند که گویی از همان فاصله و همان زاویه گرفته شده بودند.
@onestar_in_sevenskies

همچنان که جونو در مدارش جابجا می‌شد، جونوکم دو عکس‌ دیگر هم از زاویه‌ها و فاصله‌های دیگر گرفت. این عکس‌ها هم به گونه‌ای بر تصویر نخست افکنده شدند که گویی از همان فاصله و همان زاویه گرفته شده بودند.

این دو عکس که با فاصله‌ی زمانی حدود ۸ دقیقه و ۴۱ ثانیه گرفته شده بودند بر تصویر نخست افکنده شدند (چارچوب سفید سمت چپ). سپس بریده شدند (بالا، سمت راست)، و بر پایه‌ی حسمندی تصویرِ زمینه بهبود و پردازش شدند و پادسانی (کنتراست) آنها افزایش داده شد (پایین، سمت راست). با یک مقایسه و همسنجی ساده می‌شد تغییر کوچکی که نشانه‌ی حرکت ابرهای سیاره در این بازه‌ی زمانی ۸ دقیقه و ۴۱ ثانیه‌ایی بود را تشخیص داد.
https://goo.gl/TkLjdX
@onestar_in_sevenskies

کارشناسان با برون‌یابی این جابجایی اندک توانستند یک پویانمایی (انیمیشن) از حرکت ابرهای آن بخش سیاره در روز ۱ آوریل پدید بیاورند.
@onestar_in_sevenskies

این ویدیو در اندازه‌ی بزرگ‌تر (۸.۳ مگ): 👇👇👇

کارشناسان با برون‌یابی این جابجایی اندک توانستند یک پویانمایی (انیمیشن) از حرکت ابرهای آن بخش سیاره در روز ۱ آوریل پدید بیاورند. (۸.۳ مگ)
@onestar_in_sevenskies

«تخم مرغ فیروزه‌ای در فضا»
—------------------------—

این ابر زیبای کیهانی در فاصله‌ی حدود ۱۵۰۰ سال نوری از زمین، پیکره و رنگی دارد که ما را به یاد تخم گونه‌ای پرنده به نام "سینه‌سرخ آمریکایی" می‌اندازد. تخم‌های این پرنده رنگ فیروزه‌ای زیبایی دارد که در زبان انگلیسی به نام رنگ "آبی تخم سینه‌سرخ آمریکایی" (Robin egg blue) شناخته می‌شود.

این سحابی که ان‌جی‌سی ۱۳۶۰ نامیده شده یک #سحابی_سیاره‌نما به پهنای حدود ۳ سال نوریست و در صورت فلکی جنوبیِ #کوره جای دارد.

اگر چه تخم پرندگان نماد آغاز زندگیست، ولی این سحابی به عنوان یک سحابی سیاره‌نما نه تنها آغازگر چیزی نیست بلکه خود نشانگر گامی کوتاه در پایان زندگی یک ستاره‌ی پیر است.

عکس‌های تلسکوپی نشان داده که ستاره‌ی مرکزی این سحابی یک ستاره‌ی دوتاییست. هر دوی آنها کوتوله‌های سفید کم‌جرم‌تر از خورشید ولی بسیار داغ تر از آن هستند.

پرتوهای فرابنفش پرانرژی و نادیدنی این دو ستاره با تابش بر پوسته‌ی گازی پیرامونشان، اتم‌های آنها را برانگیخته و الکترون‌هایشان را از آنها جدا کرده. رنگ آبی فیروزه‌ای ان‌جی‌سی ۱۳۶۰ دستاورد بازپس‌گیری الکترون‌ها توسط اتم‌های دو بار یونیده‌ی اکسیژن در این گازها است.

#apod
https://goo.gl/FwVbFf
—-------------------------------------------------
برای دیدن پیوندها، می توانید این مطلب را در خود وبلاگ بخوانید:
http://www.1star7sky.com/2018/05/ap180511.html
—-------------------------------------------------
تلگرام و توییتر یک ستاره در هفت آسمان:
@onestar_in_sevenskies
twitter.com/1star_7sky

تخم پرنده‌ی "سینه‌سرخ آمریکایی" رنگ آبی-سبز ویژه‌ای دارد