«آسمان شگفت‌انگیز شبانه بر فراز برج‌های سنگی»
—------------------------------------------—

این پهنه‌ی شگفت‌انگیز جای بیگانه‌ای نیست، همین جا روی زمین خودمان است.

در پیش‌زمینه‌ی چشم‌انداز، برج‌های پیناکلز (Pinnacles) را می‌بینیم، سازندهای سنگی نوک تیز و شگفت‌انگیز پارک ملی نامبونگ در استرالیای باختری. این برج‌های خوش‌نمای سنگ آهکی که به اندازه‌ی هیکل یک انسانند، از صدف‌های دریایی باستانی درست شده‌اند ولی این که چگونه این پیکره را یافته‌اند هنوز ناشناخته است.

این سراسرنما (پانوراما) در همین ماه گذشته گرفته شده.

نزدیک مرکز چارچوب، پرتوی #نور_برجگاهی (منطقه‌البروجی) از افق بالا آمده. این پرتو در اثر بازتاب نور خورشید توسط غبارهای میان‌سیاره‌ای که در صفحه‌ی سامانه‌ی خورشیدی به گرد خورشید در چرخشند پدید آمده.

نوار کهکشان راه شیری بر بالای تصویر کمانی ساخته. سیاره‌های مشتری و کیوان (زحل)، و همچنین چندین ستاره‌ی آشنا نیز بر این چشم‌انداز شبانه نور می‌افشانند.

#apod
https://goo.gl/pmPcxi
—----------------------------------------------
برای دیدن پیوندها، می توانید این مطلب را در خود وبلاگ بخوانید:
http://www.1star7sky.com/2017/10/Pinnacles.html
—-------------------------------------------------
تلگرام یک ستاره در هفت آسمان:
@onestar_in_sevenskies

«آسمان شگفت‌انگیز شبانه بر فراز برج‌های سنگی»
توضیح را اینجا:
http://www.1star7sky.com/2017/10/Pinnacles.html
یا اینجا ببینید:
https://t.me/onestar_in_sevenskies/3069

در روز ۱۲ اکتبر، سیارکی به نام "۲۰۱۲ تی‌سی۴" با پهنای حدود ۳۰ متر، از فاصله‌ی امن ۴۲ هزار کیلومتری زمین خواهد گذشت.
@onestar_in_sevenskies

«رنگین‌کمان شگفت‌انگیز»
—----------------------

بامداد ۶ اکتبر ۲۰۱۷، جان لارسن از اسپیرفیش داکوتای جنوبی سرگرم رانندگی بود که در آسمان یک کمان دید. وی درباره‌ چیزی که دید می‌گوید: «این رنگین‌کمان یک مشکلی داشت. دوربینم را برداشتم تا با بزرگنمایی، نگاه دقیق‌تری به آن بیندازم.» این چیزیست که او دید.

لارسن می‌گوید: «نوار اصلی رنگ سرخ آن از بقیه جدا شده بود!»

کارشناس نورشناسی جَوی، لس کاولی می‌گوید دستکم دو راه برای کج‌نمایی (اعوجاج) رنگین‌کمان‌ها به این شیوه سراغ داریم.

نخست با هوای گرم. کاولی می‌گوید یک #رنگین‌کمان در جایی مانند آسمان یک شهر می‌تواند توسط ستون‌های هوای گرم شهر که رو به بالا می‌روند خم شود: «ولی به نظر می‌رسد رنگین‌کمانی که لارسن دید نزدیک هیچ شهری نبوده.» [پس این گزینه رد می‌شود]

روش دوم، آمیزه‌ی قطره‌های گوناگون در هواست. کاولی می‌گوید: «اگر قطره‌های آب در راستای خط دید بیننده، در جاهای گوناگون کمان دارای اندازه‌های متفاوتی باشند، شکل رنگین‌کمان می‌تواند دگرگون شود. قطره‌های ریزتر، کمان‌های پهن‌تری می‌سازند.»

به نظر می‌رسد توضیح دوم برای این رنگین‌کمان کارایی داشته باشد. لارسن نوشته: «بادهای سطحی شدیدی می‌وزیدند و قطره‌های باران را با خود جابجا می‌کردند.»

احتمال دارد این بادهای نیرومند قطره‌های باران را از هم جدا کرده و لایه‌هایی از قطره‌های هم‌اندازه درست کرده بودند- قطره‌های ریزتر آسان‌تر جابجا می‌شوند تا قطره‌های بزرگ‌تر- و همین، یک نمای نامعمول به کمان داده بوده.
https://goo.gl/fJUaCQ
—----------------------------------------------
برای دیدن پیوندها، می توانید این مطلب را در خود وبلاگ بخوانید:
http://www.1star7sky.com/2017/10/rainbow.html
—-------------------------------------------------
تلگرام یک ستاره در هفت آسمان:
@onestar_in_sevenskies

رنگین‌کمانی در آسمان آدلاید استرالیا که توسط ستون‌های هوای گرم شهر که رو به بالا می‌روند شکسته شده
@onestar_in_sevenskies

«توپی از ستارگان از چشم هابل»
—----------------------------

اگر خورشید در جایی نزدیک مرکز خوشه‌ی ان‌جی‌سی ۳۶۲ بود، آسمان شب‌هایمان از نور صدها ستاره‌ی رنگارنگ و پرنورتر از شباهنگ مانند یک جعبه‌ی جواهر می‌درخشید.

اگرچه این ستارگان می‌توانند سرچشمه‌ی داستان‌ها و افسانه‌های گوناگون شده و صورت‌های فلکی پیچیده‌ای در آسمان بسازند، ولی دیدن و بنابراین شناخت جهان بزرگ‌ترِ بیرون از خوشه برای ساکنان سیاره‌های درون آن کار دشواری خواهد بود.

تنها حدود ۱۷۰ خوشه‌ی کروی در کهکشان راه شیری وجود دارد که ان‌جی‌سی ۳۶۲ هم یکی از آنهاست. این خوشه یکی از خوشه‌های کروی جوانیست که به احتمال بسیار مدت‌ها پس از خود کهکشانمان پدید آمده.

ان‌جی‌سی ۳۶۲ را می‌توان با چشم نامسلح در کنار ابر ماژلانی کوچک و با فاصله‌ی زاویه‌ای اندک از دومین #خوشه‌_کروی آسمان، خوشه‌ی "۴۷ توکان" مشاهده کرد.

این عکس به کمک #تلسکوپ_فضایی_هابل و برای بررسی چگونگی سرنوشت ستارگان نزدیک مرکز برخی از خوشه‌های کروی گرفته شده.

ان‌جی‌سی ۳۶۲ حدود ۲۷ هزار سال نوری از زمین فاصله داشته و در #صورت_فلکی_جنوبی توکان دیده می‌شود.

#apod
https://goo.gl/DTPh9F
—----------------------------------------------
برای دیدن پیوندها، می توانید این مطلب را در خود وبلاگ بخوانید:
http://www.1star7sky.com/2017/10/NGC362.html
—-------------------------------------------------
تلگرام یک ستاره در هفت آسمان:
@onestar_in_sevenskies

«کشف کهکشانی که می‌تواند نماینده‌ای برای نخستین کهکشان‌های کیهان باشد»
—------------------------------------------------------------------—
https://goo.gl/55T4Ch
* بر پایه‌ی گزارش گروهی از پژوهشگران، کهکشان کوتوله‌‌ای که به تازگی در #صورت_فلکی_سیاهگوش یافته شده شاید بتواند به ما در شناخت رشد و فرگشت شیمیایی کیهان آغازین کمک کند.

این یافته‌ی تازه که گزارش آن در ماهنامه‌ی انجمن سلطنتی اخترشناسی منتشر شده نشان می‌دهد که سطح اکسیژن در این کهکشان کاین کهکشان کوچک، که ۶۳۰ میلیون سال نوری با زمین فاصله دارد، از هر کهکشان ستاره‌ساز دیگری که تاکنون یافته شده کمتر است، و از همین رو می‌تواند نمایی از کهکشان‌های روزگار آغازین کیهان را به ما نشان دهد.

اخترشناسان می‌دانند که نخستین کهکشان‌های کیهان در زمان شکل‌گیری، همنهش شیمیایی ساده‌ای داشتند- به طور عمده از هیدروژن و هلیوم ساخته شده بودند، یعنی عنصرهایی که پس از مهبانگ (انفجار بزرگ)، در سه دقیقه‌ی نخست تاریخ کیهان ساخته شده بودند. #اکسیژن بعدها آمد، هنگامی که ستارگان بزرگ ساخته شدند و با همجوشی هسته‌ای در مرکرشان، و نیز در روند مرگ انقجاریشان عنصرهای سنگین‌تر و پیچیده‌تر را ساختند، و سرانجام جهانی پر از کهکشان اکسیژن‌دار، از جمله راه شیری خودمان را ساختند.

کهکشان‌های کم‌اکسیژن آغازین به اندازه‌ای از ما دورند و به اندازه‌ای کم‌نورند که دیدنشان تقریبا ناممکن است، ولی کهکشان‌های کوتوله‌ی ستاره‌زای نزدیک‌تر، که مانند کهکشان‌های آغازین اکسیژن بسیار کمی هم دارند، دیدنشان آسان‌تر است و می‌توانند نمایی از آنها به ما بدهند. بدبختانه این کهکشان‌های کوچک و کم‌اکسیژن نزدیک، که اکنون ستارگان بزرگ و آبی‌فام بسیاری می‌سازند، بسیار کمیابند. ولی اگر یافته شوند می‌توانند بینش‌هایی ارزشمند درباره‌ی چگونگی پیدایش نخستین کهکشان‌های کیهان در ۱۳ میلیارد سال پیش، و در نتیجه درباره‌ی دگرگونی‌های کیهان آغازین به ما بدهند.

کهکشان کوتوله‌ی ستاره‌زایِ درون این پژوهش، در فرآیند یک نقشه‌برداری گسترده از آسمان که همچنان ادامه دارد، به نام "پیمایش دیجیتالی آسمان اسلون" (SDSS) یافته شد. این کهکشان در نقشه‌ها مانند نقطه‌ای که ارزش یررسی داشت دیده می‌شد. اخترشناسان سپس با بهره از "تلسکوپ دوچشمی بزرگ" نیرومند در آریزونا، بررسی بیشتری روی آن انجام دادند. داده‌های این تلسکوپ نشان دادند که این کهکشان ستاره‌ساز کوچک که J0811+4730 نامیده شده، یک رکوردشکن است: محتوای اکسیژن آن -نشانه‌ای از سادگی یک کهکشان- ۹ درصد کمتر از همه‌ی کهکشان‌هاییست که تاکنون یافته شده.

اخترشناس دانشگاه ویرجینیا، ترینه توآن که یکی از نویسندگان پژوهش نیز هست می‌گوید: «ما دریافتیم که درصد چشمگیری از جرم ستاره‌ای این کهکشان تنها همین چند میلیون سال پیش ساخته شده‌، یعنی این یکی از بهترین همتاهای کهکشان‌های آغازینست که تاکنون یافته‌ایم. این کهکشان به دلیل سطح بی‌اندازه پایین اکسیژنش، نماینده‌ای در دسترس برای کهکشان‌های ستارزایی‌ست که یک تا دو میلیارد سال پس از #مهبانگ پدید آمدند، در دوره‌ی آغازینِ کیهانی ۱۴ میلیارد ساله‌مان.»

این #کهکشان_کوتوله به یک دلیل دیگر نیز مورد علاقه‌ی دانشمندان است: می‌تواند سرنخ‌هایی درباره‌ی چگونگی فرآیند باز-یونش (یونش دوباره‌ی) کیهانِ ساده‌ی آغازین توسط نخستین ستارگان به ما بدهد، فرآیندی که "دوران تاریک" کیهان را پایان داد و کیهان را از محیطی تاریک و انباشته از گازهای خنثا به محیطی یونیده با ساختارهای پیچیده‌ای که امروزه می‌بینیم تبدیل کرد.

به گفته‌ی توآن، این کهکشان کوچک دارد به سرعت و با نرخ یک چهارم راه شیری ستاره می‌سازد- با آن که جرم ستاره‌ایش ۳۰ هزار بار کمتر از راه شیری است. ۸۰ درصد از ستارگان این کهکشان تنها در چند میلیون سال گذشته پدید آمده‌‌اند و از آن کهکشانی بسیار جوان ساخته‌اند که پرتوهای یونیده کننده‌ی فراوانی تولید می‌کند.

در همین زمینه:
* چرا می گویند "ما از مواد ستاره ای ساخته شده ایم"؟ (https://goo.gl/eEEnCG)
* ساخته شدن جهان کمی بیش از ۶ روز طول کشید (https://goo.gl/HVpEio)
* روزگار تاریک کیهان چگونه به سر آمد؟ (https://goo.gl/rhRmSU)

—----------------------------------------------
برای دیدن پیوندها، می توانید این مطلب را در خود وبلاگ بخوانید:
http://www.1star7sky.com/2017/10/oxygen.html
—-------------------------------------------------
تلگرام یک ستاره در هفت آسمان:
@onestar_in_sevenskies

«کهکشانی در کوره»
—---------------—

#کهکشان_مارپیچی میله‌ای ان‌جی‌سی ۱۳۶۵ با داشتن پهنایی حدود ۲۰۰ هزار سال نوری، به تمام معنا یک جزیره‌ی باعظمت کیهانی‌ست.

ان‌جی‌سی ۱۳۶۵ که با فاصله‌ی ۶۰ میلیون سال نوری از ما، در صورت فلکی شیمیایی کوره جای دارد، یکی از اعضای برجسته‌ی خوشه‌ی کهکشانیِ شناخته شده‌ی کوره است.

این تصویر رنگی بسیار واضح و روشن، منطقه‌های نیرومند ستاره‌زایی در دو سر میله‌ی کهکشان و در راستای بازوهای مارپیچی آن را به همراه رگه‌های غبار روی هسته‌ی پرنور کهکشان نشان می‌دهد. در دل هسته هم یک ابرسیاهچاله لانه دارد.

به باور اخترشناسان، میله‌ی بزرگ ان‌جی‌سی ۱۳۶۵ با کشاندن گاز و غبار به درون مناطق ستاره‌زا و سرانجام، ریختن مواد در کام سیاهچاله‌ی مرکزی، نقشی کلیدی در روند فرگشت این کهکشان بازی می‌کند.

#صورت_فلکی_کوره #apod
https://goo.gl/FqS2vM
—----------------------------------------------
برای دیدن پیوندها، می توانید این مطلب را در خود وبلاگ بخوانید:
http://www.1star7sky.com/2017/10/NGC1365.html
—-------------------------------------------------
تلگرام یک ستاره در هفت آسمان:
@onestar_in_sevenskies

«زیر پای کهکشان»
—----------------

در این چشم‌انداز #تله‌فوتو، ابر ماژلانی بزرگ را بر فراز افق جنوبی می‌بینیم، ماهواره‌ی کهکشان راه شیری که پهنایی نزدیک به ۱۰ درجه، هم‌ارز ۲۰ قرص کامل ماه را در آسمان زمین می‌پوشاند.

این عکس در یکی از شب‌های ماه سپتامبر از جایی کنار رصدخانه‌ی لاس کامپاناس و زیر آسمان تاریک بیابان آتاکامای شیلی گرفته شده.

دوربین دیجیتال حِسمند عکاس، یک پرتوی گسترده و محو #هواتاب (شب‌فروغ) که با چشم نامسلح دیده نمی‌شد را هم ثبت کرده.

روشنایی‌هایی که در پیش‌زمینه، روی زمین دیده می‌شوند و درخشان به نظر می‌رسند، در واقع از چراغ‌های بسیار کم‌نورِ مهمانسراهای ویژه‌ی اخترشناسان و مهندسان رصدخانه می‌تابد.

کوه تخت و پهنی که در افق، زیر #ابر_ماژلانی_بزرگ دیده می‌شود ستیغ لاس کامپاناس است، جایگاه "تلسکوپ غول‌پیکر ماژلان" که در آینده ساخته خواهد شد.
#apod
https://goo.gl/7YtyyG
—----------------------------------------------
برای دیدن پیوندها، می توانید این مطلب را در خود وبلاگ بخوانید:
http://www.1star7sky.com/2017/10/LMC.html
—-------------------------------------------------
تلگرام یک ستاره در هفت آسمان:
@onestar_in_sevenskies

آتشسوزی گسترده‌ی تاکستان‌های شمال کالیفرنیا در بامداد ۱۲ اکتبر از چشم ماهواره‌ی Terraی ناسا.
در این عکس پوشش گیاهی به رنگ سرخ و دود به رنگ آبی-خاکستری دیده می‌شود.
@onestar_in_sevenskies

«سیاره کوتوله‌ای که هم ماه دارد و هم حلقه!»
—---------------------------------------
https://goo.gl/BPgW6J
* اخترشناسان یک حلقه به گرد هائومیا یافته‌اند، یک سیاره‌ی کوتوله که ۲ میلیارد کیلومتر دورتر از پلوتو است. این دورترین حلقه‌ایست که تاکنون در سامانه‌ی خورشیدی یافته شده.

آلن استرن از بنیاد پژوهشی جنوب باختر در بولدر کلرادو می‌گوید: «این یک کشف برجسته و بسیار هیجان‌انگیز است.»

تا همین چندی پیش، تنها حلقه‌های شناخته شده، حلقه‌های سیاره‌های غول‌پیکری مانند کیوان بود. ولی در سال ۲۰۱۳، اخترشناسان دو حلقه به گرد چاریکلو یافتند، یک تکه سنگ شگفت‌انگیز به پهنای حدود ۲۵۰ کیلومتر میان مدارهای کیوان و اورانوس [خبرش را خواندید: * غافلگیری ستاره‌شناسان: کشف یک سیارک حلقه‌دار! (https://goo.gl/NCyfks)]

همچنین احتمال می‌رود کایرون، یکی از همسایه‌های چاریکلو هم #حلقه داشته باشد.

اکنون اخترشناسان یک حلقه هم در آن سوی نپتون یافته‌اند. خوزه-لوییس اورتیز و پابلو سانتوس-سان از بنیاد اخترفیزیک اندلس در گرانادای اسپانیا، در روز ۲۱ ژانویه‌ی همین امسال به همراه همکارانشان، گذشتن #سیاره‌_کوتوله‌ی هائومیا را از برابر یک ستاره‌ی سرخ کم‌نور مشاهده کردند. در کل، ۱۲ تلسکوپ در ۶ کشور اروپایی این "ستاره‌گرفتگی" را پی گرفتند.

مدت زمانی که گرفتگی به درازا کشید، شکل و اندازه‌ی هائومیا را نشان می‌داد. ولی پیش و پس از کنار رفتن کامل از جلوی ستاره، بخشی از نور ستاره توسط حلقه‌ای که به گرد استوای هائومیا بود پوشیده شد. سانتوس-سان می‌گوید: «این به راستی ما را شگفت‌زده کرد.» پهنای این حلقه ۷۰ کیلومتر است و حدود ۲۲۹۰ کیلومتر از مرکز هائومیا فاصله دارد.

ویلیام مک‌کینان، از دانشگاه واشنگتن در سن‌لوییس میسوری می‌گوید: «باور نکردنیست. این یک کشف بسیار بزرگ است.»

وی می‌گوید ویژگی‌های نامعمولِ بسیاری که هائومیا دارد می‌تواند سرنخی درباره‌ی این که این سیاره‌ی کوتوله در همان آغاز چگونه حلقه‌دار شده به ما بدهد. این دنیای دوردست پیکره‌ای تخم مرغ-مانند دارد که می تواند دستاورد چرخش سریع آن باشد. هائومیا هر دور چرخش به گرد محورش را در ۳ ساعت و ۵۵ دقیقه کامل می‌کند، در حالی که سیاره‌ی کوتوله‌ی پلوتو که تقریبا به طور کامل کروی است، هر ۶.۴ روز زمینی یک بار به گرد خود می‌چرخد. اگر کسی روی استوای هائومیا باشد، در هر ۲۴ ساعت ۶ بار طلوع و ۶ بار هم غروب خورشید را خواهد دید. این جرم همچنین دو ماه کوچک به نام‌های هی‌یاکا و ناماکا هم دارد.

به گمان مک‌کینان، همه‌ی این ویژگی‌ها به هم ربط دارند. وی فکر می‌کند احتمالا در گذشته یک جرم بزرگ به هائومیا برخورد کرده که هم باعث چرخش [سریع] آن شده و هم آوارهایی پدید آورده بوده که اکنون حلقه و ماه‌هایش را ساخته‌اند.

این برخود می‌تواند یک پدیده‌ی دیگر را هم توضیح دهد: چندین جرم دیگر وجود دارد که تقریبا در همان مسیر هائومیا به گرد خورشید می‌گردند و با داشتن آب یخ‌زده روی سطحشان، همنهشی (ترکیبی) همسان با آن دارند. آنها همگی می‌توانند یادگار همان برخورد آغازین باشند.

اورتیز و سانتوس-سان هم دریافته‌اند که هائومیا کمی بزرگ‌تر از چیزیست که پنداشته می‌شد: در پهن‌ترین بخش، قطری برابر با قطر پلوتو دارد که بزرگ‌ترین جرمِ شناخته شده‌ در آن سوی نپتون است. ولی در باریک‌ترین بخش، قطرش تنها به ۱۰۲۵ کیلومتر می‌رسد که از نصف قطر پلوتو هم کمتر است.

همچنین چگالی هائومیا بسیارکمتر از برآورد پیشین است و همنهش و ساختاری مانند پلوتو دارد. هر دوی آنها به طور عمده سنگی‌اند و با لایه‌ای از آب یخ در بر گرفته شده‌اند. و نیز هر دو درخشانند- آنها نیمی از نوری که به سطحشان می‌تابد را بازمی‌تابانند.

استرن می‌گوید همه‌ی این ویژگی‌ها می‌توانند از هائومیا نامزدی خوب برای دیدار پژوهشیِ فضاپیمایی مانند نیوهورایزنز ناسا که در سال ۲۰۱۵ از کنار پلوتو گذشت بسازند.

در حقیقت، #فضاپیمای_نیوهورایزنز همین تازه جستجویش برای یافتن حلقه پیرامون ده‌ها جرم دوردست را آغاز کرده. استرن که پژوهشگر اصلی ماموریت نیوهورازنز است می‌گوید: «چیزی که می‌خواهیم بدانیم اینست که آیا این حلقه‌ها پدیده‌هایی کمیابند یا معمول؟»

مسیر این فضاپیما رو به هائومیا نیست که بخواهد آن را بررسی کند، ولی استرن می‌گوید می‌توانیم کاوشگری را به سوی آن بفرستیم: «این جرم با داشتن پیکره‌ای تخم مرغی، یک حلقه و دو ماه، می‌تواند جایی بسیار شگفت‌انگیز برای بازدید باشد.»

—----------------------------------------------
برای دیدن پیوندها، می توانید این مطلب را در خود وبلاگ بخوانید:
http://www.1star7sky.com/2017/10/Haumea.html
—-------------------------------------------------
تلگرام یک ستاره در هفت آسمان:
@onestar_in_sevenskies

برداشت هنری از هائومیا، سیاره‌ی کوتوله‌ی حلقه‌دار و تخم مرغی-شکل.
[🔴یک ستاره در هفت آسمان: نمی‌دانم به چه دلیل در این ویدیو هیچ یک از ماه‌های هائومیا نشان داده نشده]
@onestar_in_sevenskies

«کمان سرخ آسمان از چشم ماهی»
—---------------------------—
https://goo.gl/CSaea3
این عکس نگارش دیگری از همان عکسیست که چند روز پیش در وبلاگ یک ستاره در هفت آسمان درباره‌اش خواندید: * رودی درخشان و اسرارآمیز که در جو زمین جاری می‌شود [https://goo.gl/6MYSqW]

در این چشم‌انداز سراسرنما که با عدسی "#چشم‌ماهی" در روز ۲۷ سپتامبر از آسمان بی‌ابر و آرام شامگاهی جنوب آلبرتای کانادا گرفته شده، شفق‌های سبزفام و سرخ‌فام آشنا را می‌بینیم که افق شمالی (بالای تصویر) را رنگین کرده‌اند. کهکشان راه شیری هم از سرسوی آسمان گذشته و به افق چنوب باختری رسیده، جایی که ماه شش روزه در آن دارد غروب می‌کند.

کمان نامعمول صورتی و سفیدی که درجنوب (پایین چارچوب) دیده می‌شود به نام استیو (Steve) خوانده شده. این نام را گروه فیسبوکی "پیگیران شفق آلبرتا" که چندین بار این پدیده‌ی شفق-مانند را ثبت کرده بودند رویش گذاشته‌اند.

استیوها را گاهی به اشتباه به عنوان کمان پروتونی شناسایی می‌کنند ولی این کمان‌های رازگونه‌ اگرچه به نظر می‌رسد با پرده‌های شفقی در ارتباطند، ولی نسبت به آنها در جایی نزدیک‌تر به استوا پدیدار می‌شوند.

استیو به گونه‌ی گسترده‌ای توسط شهروند-دانشمندان ثبت و مستند شده و به تازگی ماهواره‌ی سُوارم هم یکراست از درون یکی از آنها گذشته. بررسی‌ها نشان می‌دهد که این پدیده بر خلاف #شفق‌_قطبی، دستاورد برانگیختگی اتم‌ها توسط الکترون‌های پرانر‌ژی نیست بلکه یک تابش گرمایی‌ست که از جریان گاز در جو زمین می‌تابد.

اگرچه نام دوستانه‌ی Steve با سَرواژه‌ی نام مهندسی‌اش، تابش گرمایی ناگهانی از افزایش سرعت (Sudden Thermal Emission from Velocity Enhancement) هم جور در می‌آید، ولی سرچشمه‌ی آن هنوز یک راز است.

#apod #عکاسی_نجومی

—----------------------------------------------
برای دیدن پیوندها، می توانید این مطلب را در خود وبلاگ بخوانید:
http://www.1star7sky.com/2017/10/S-T-E-V-E.html
—-------------------------------------------------
تلگرام یک ستاره در هفت آسمان:
@onestar_in_sevenskies

«راه برای نقشه‌برداری از آن سمت کهکشان هموار شد»
—-------------------------------------------------

* سرانجام می‌توانیم از آن سوی کهکشان هم نقشه برداریم. دقیق‌ترین سنجشی که تاکنون برای جرمی در آن سمت مرکز کهکشان راه شیری انجام شده، راه را برای تهیه‌ی نقشه‌ای قطعی از آن بخش کهکشانمان هموار کرده.

دیدن و نقشه‌برداری چیزهای آن سمت کهکشان برای ما کار سختی است زیرا انبوه چگال و درخشان گاز و غبار [و ستاره] در مرکز کهکشان جلوی دیدمان را گرفته. اکنون تامس دیم از بنیاد اخترفیزیک هاروارد-اسمیتسونین در ماساچوست و همکارانش توانسته‌اند با نگاه کردن به یک فواره‌ی ریزموج به نام G007.47+00.05 که از آن آشفته بازار مرکزی هم درخشان‌تر است، این کار را آغاز کنند.

دیم می‌گوید: «این چشمه‌ای بسیار درخشان است که خبر از وجود یک منطقه‌ی #ستاره‌زایی آتشین در آنجا می‌دهد، و این گونه مناطق تقریبا همیشه در بازوهای مارپیچی کهکشان جای دارند.» دیم و گروهش جایگاه این چشمه را در بازوی سپر-قنطورس شناسایی کردند، یکی از دو بازوی اصلی کهکشان راه شیری.

آنها برای این کار، از سنجش دیدگشت (اختلاف منظر) کمک گرفتند، یعنی تفاوت میان جایگاه آن از دو نقطه‌ی جداگانه را محایبه کردند. اگر انگشتتان را به فاصله‌ی بازو از چشمتان دور نگه دارید و نخست با یک چشم و سپس با چشم دیگر به آن گاه کنید، به نظرتان کمی جابجا دیده خواهد شد- این تفاوت کوچک به نام #دیدگشت یا #اختلاف_منظر شناخته می‌شود. هر چه جسم به بیننده نزدیک‌تر باشد، و هر چه فاصله‌ی دو جایگاهی که از آن به جسم نگاه می‌کنیم بیشتر باشد، دیدگشت هم بزرگ‌تر خواهد بود.

به گفته‌ی دیم، خوبی دیدگشت اینست که وابسته به اجرام دیگر نیست. یک سنجش سرراست است که تنها با مثلثات سروکار دارد.

ساخت یک نقشه‌ی بهتر
جرمی که دیم و گروهش رصد کردند به اندازه‌ای از ما دور بود که برای اندازه‌گیری دیدگشتش، نیاز به سنجش آن در یک بازه‌ی زمانی یک ساله بود تا بتوانند آن را در دو نقطه‌ی مخالف در مدار زمین [یکی این سمت خورشید و دیگری آن سمت] ببینند.

دیم می‌گوید: «زاویه‌ای که از این راه اندازه گرفته شده حدود ۵۰ ثانیه‌ی قوس است، یعنی از ردپای نیل آرمسترانگ روی ماه، که از روی زمین دیده شود هم کوچک‌تر.»

این دیدگشت کوچک نشانگر فاصله‌ی ۶۶۵۰۰ سال نوری است. این دورترین فاصله‌ایست که تاکنون از راه دیدگشت اندازه گرفته شده، و نخستین بارست که این ترفند برای جرمی در آن سوی کهکشان به کار می‌رود.

از آنجایی که بیشتر شناخت ما از ساختار آن بخش #کهکشان_راه_شیری از روی پنداشت و گمانیست که بر پایه‌ی شناختمان از این سمت کهکشان انجام شده، سنجش (اندازه‌گیری فاصله‌ی) چندین جرم از راه دیدگشت می‌تواند به ما کمک کند تا یک نقشه‌ی دقیق‌تر برای کل کهکشان پدید بیاوریم.

رابرت بنجامین از دانشگاه ویسکانسین، وایت‌واتر می‌گوید: «فکر کردن به این که می‌توانیم چنین کاری را برای اجرام بیشتری در آن سمت کهکشان انجام دهیم هیجان‌انگیزست. چگونه می‌توانیم درباره‌ی ساختار کهکشان حرف بزنیم با این که تنها نیمی از آن در دسترسمان است؟»

دیم می‌گوید ما با این ترفند می‌توانیم در مدت ۱۰ سال، نقشه‌ای کامل از همه‌ی کهکشان راه شیری تهیه کنیم.

پژوهش این دانشمندان در نشریه‌ی ساینس منتشر شده.
https://goo.gl/t2R94G
—----------------------------------------------
برای دیدن پیوندها، می توانید این مطلب را در خود وبلاگ بخوانید:
http://www.1star7sky.com/2017/10/milky-way-far-side.html
—-------------------------------------------------
تلگرام یک ستاره در هفت آسمان:
@onestar_in_sevenskies

زاویه‌ی کوچک میان دیدگاه ما از جرم G007.47+00.05 در بهار و پاییز به دانشمندان امکان داد تا فاصله‌ی این جرم از زمین را اندازه بگیرند.
توضیح بیشتر در این پست:
https://t.me/onestar_in_sevenskies/3082

«در خاستگاه طلا»
—---------------
https://goo.gl/UKwcmZ
طلایی که در جواهرات ماست از کجا آمده؟ هیچ کس پاسخ دقیق این پرسش را نمی‌داند.

فراوانیِ میانگینِ نسبی طلا در سامانه‌ی خورشیدی بیش از آنست که آن را دستاورد رویدادهای پس از مهبانگ، در ستارگان، و حتی در انفجارهای ابرنواختری معمولی بدانیم.

به گمان برخی از اخترشناسان، و باور بسیاری، بهترین فرآیند برای ساخته شدن عنصرهای سنگین پر از نوترون از جمله طلا، انفجارهای کمیاب پر از نوترون -مانند برخورد دو ستاره‌ی نوترونی- بوده است.

در این تصویر که یک برداشت هنری -یک نقاشی- است، دو #ستاره‌_نوترونی را می‌بینیم که در گردشی مارپیچ‌وار به هم نزدیک می‌شوند و چیزی به برخورد و پیوندشان با یکدیگر نمانده.

از آنجایی که انفجارهای پرتوگامای زودگذر (#GRB) را هم به برخورد ستارگان نوترونی نسبت داده‌اند، پس شاید هر یک از ما ره‌آوردی از این نیرومندترین انفجارهای کیهان را در دست، در انگشت، و یا بر گردن خود داشته باشیم!

در همین زمینه: * همه طلاهای زمین از برخورد ستارگان مرده پدید آمده [https://goo.gl/9TCvwB]
#apod

—----------------------------------------------
برای دیدن پیوندها، می توانید این مطلب را در خود وبلاگ بخوانید:
http://www.1star7sky.com/2017/10/gold.html
—-------------------------------------------------
تلگرام یک ستاره در هفت آسمان:
@onestar_in_sevenskies

«برای نخستین بار: دریافت همزمان امواج گرانشی و امواج الکترومغناطیسی از یک رویداد کیهانی»
—-------------------------------------------------------------------

چند هفته پیش ما گزارشی را منتشر کردیم که خبر از یافته‌ای احتمالی درباره‌ی گونه‌ای تازه از امواج گرانشی می‌داد: * آیا گونه تازه‌ای از امواج گرانشی دریافت شده؟ (https://goo.gl/KHu5qL)

اکنون این خبر به طور رسمی منتشر شده:
🔴برای نخستین بار، هم امواج گرانشی و هم امواج الکترومغناطیسی ناشی از یک برخورد و ادغام سهمگین کیهانی پی در پی دریافت شدند.

داده‌ها به خوبی با انفجار دو ستاره‌ی نوترونی که در رقص مارپیچ مرگ به هم نزدیک می‌شدند همخوانی دارد. این انفجار در روز ۱۷ اوت در کهکشان ان‌جی‌سی ۴۹۹۳ دیده شد، یک کهکشان بیضیگون که تنها ۱۳۰ میلیون سال نوری از زمین دور است.

نخست امواج گرانشی این رویداد در رصدخانه‌های زمینی لایگو و ویرگو دریافت شد و چند ثانیه بعد، رصدخانه‌ی فضایی فرمی هم پرتوهای گامای آن را دید. چند ساعت بعد هم نوبت تلسکوپ هابل و دیگر رصدخانه‌ها بود که نور آن را در سرتاسر طیف الکترومغناطیسی ببینند. گفتنیست این رویداد به نام GW170817 رده‌بندی شده.

ویدیوی پویانمایی که در پست بعدی خواهید دید، زاینده‌های احتمالی این امواج را نمایش می‌دهد. در ویدیو دو ستاره‌ی نوترونی داغ را می‌بینیم که مارپیچ‌وار به یکدیگر نزدیک می‌شوند و امواج گرانشی از خود می‌گسیلند.

در پی ادغام آنها، فواره‌ای نیرومند بیرون می‌زند که یک انفجار پرتو گامای زودگذر (کوتاه-دوره) است. پس از آن هم ابری از پرتابه‌ها درست می‌شود، و باز هم در پی آن، یک دوره‌ی ابرنواختر-مانند با نام "کیلونواختر" (kilonova) از راه می‌رسد.

این رصدهای همزمان که برای نخستین بار انجام می‌شدند، تایید می‌کنند که رویدادهای لایگو می‌توانند در پیوند با انفجارهای پرتو گامای زودگذر باشند.

به باور دانشمندان، همین گونه ادغام نیرومند ستارگان نوترونی سرچشمه‌ی بسیار از عنصرهای سنگین کیهان بوده‌، عنصرهایی مانند یُد که زندگی به آن نیاز دارد و اورانیوم و پلوتونیوم که برای همجوشی هسته‌ای موردنیازند.

شاید شما هم تکه‌ای از ره‌آورد این انفجارها را در دست خود داشته باشد، زیرا آنها سرچشمه‌ی طلا نیز پنداشته شده‌اند.


#apod
—----------------------------------------------
برای دیدن پیوندها، می توانید این مطلب را در خود وبلاگ بخوانید:
http://www.1star7sky.com/2017/10/blog-post_16.html
—-------------------------------------------------
تلگرام یک ستاره در هفت آسمان:
@onestar_in_sevenskies

«برای نخستین بار: دریافت همزمان امواج گرانشی و امواج الکترومغناطیسی از یک رویداد کیهانی»
رقص مرگ مارپیچ دو ستاره‌ی نوترونی که زاینده‌ی رویداد GW170817 بوده
@onestar_in_sevenskies

«آنچه هابل از سرچشمه امواج گرانشی دید»
—-------------------------------------

در تاریخ ۱۷ اوت ۲۰۱۷، رصدخانه ی تداخل لیزری امواج گرانشی (لیگو یا لایگو) و تداخل‌سنج ویرگو هر دو با هم هشدار یک رویداد امواج گرانشی به نام GW170817 را دادند [۱]. حدود دو ثانیه پس از دریافت امواج گرانشی، تلسکوپ اینتگرال سازمان فضایی اروپا (INTEGRAL) و تلسکوپ فضایی پرتوگامای فرمی ناسا هم یک انفجار پرتو گامای زودگذر را در همان راستا مشاهده کردند.

در شب بعد از کشف آغازین، ناوگانی از تلسکوپ‌ها جستجو برای شکار سرچشمه‌ی این رویداد را آغاز نمودند، و آن را در یک کهکشان بیضیگون به نام ان‌جی‌سی ۴۹۹۳، در فاصله‌ی ۱۳۰ میلیون سال نوری در #صورت_فلکی_مار_باریک یافتند. یک نقطه‌ی روشن در جایی که پیش‌تر چیزی نبود دیده می‌شد و همین آغازگر یکی از بزرگ‌ترین کارزارهای رصد چند-تلسکوپی تا به امروز شد؛ یکی از تلسکوپ‌های این کارزار، #تلسکوپ_فضایی_هابل ناسا بود.

گروه‌های گوناگونی از دانشمندان، تا بیش از دو هفته پس از هشدار #امواج_گرانشی، تلسکوپ هابل را برای رصد ان‌جی‌سی ۴۹۹۳ به کار گرفتند. توانایی هابل در تصویربرداری با وضوح بالا به آنها کمک کرد تا نخستین مورد اثبات رصدی یک "کیلونواختر"، همتای دیداری (مریی) ادغام دو جرم بی‌اندازه چگال که به احتمال بسیار دو ستاره‌ی نوترونی بودند را انجام دهند [۲]. چنین ادغام‌هایی نخستین بار ۳۰ سال قبل پیش‌بینی شده بود ولی این نخستین بار بود که به گونه‌ای استوار دیده و تایید می‌شدند [۳]. این نه تنها نزدیک‌ترین چشمه‌ی امواج گرانشی دریافت شده تا به امروز بود، بلکه نزدیک‌ترین رویداد انفجار پرتوگاما که تاکنون دیده شده نیز بود.

اندرو لیوِن از دانشگاه وارویک که رهبر یکی از گروه‌های رصد با تلسکوپ هابل در این کارزار بود می‌گوید: «تا دیدم همزمان با آشکارسازی لایگو و ویرگو یک انفجار پرتوگاما هم دیده شده از جا پریدم. زمانی که پی بردم گویا پای ستارگان نوترونی در میان بوده از این هم بیشتر شگفت‌زده شدم. ما مدت‌ها در انتظار چنین فرصتی بودیم.»
@onestar_in_sevenskies
هابل عکس‌هایی در طیف دیدنی (مریی) و فروسرخ از کهکشان ان‌جی‌سی ۴۹۹۳ گرفت که در آنها یک جرم درخشانِ تازه در آن دیده می‌شد، چیزی درخشان‌تر از یک نواختر ولی کم‌سوتر از یک ابرنواختر. عکس‌ها نشان می‌دادند که این جرم در مدت ۶ روز - از ۲۲ تا ۲۸ اوت- پس از رصدهای هابل، به اندازه‌ی چشمگیری کم‌نور شد. دانشمندان همچنین با بهره از توانایی‌های طیفی هابل نشانه‌هایی از موادی یافتند که داشتند با سرعت یک پنجم سرعت نور از این "کیلونواختر" پس‌زده می‌شدند.

نیال تنویر، استاد دانشگاه لیستر و رهبر یکی دیگر از گروه‌های رصدی هابل می‌گوید: «من شگفت‌زده شدم از این که دیدم رفتار کیلونواختر تا این اندازه با پیش‌بینی‌ها همخوانی داشت. این اصلا مانند ابرنواخترهای شناخته شده نبود...»

ربط دادن کیلونواخترها و فوران‌های پرتوگاما به ستارگان نوترونی تا امروز کار دشواری بود، ولی رصدهای پرجزییات بسیاری که پس از آشکارسازی رویداد امواج گرانشیِ GW170817 در چندین طول موج انجام شد سرانجام مهر تاییدی بر ارتباط میان آنها زد.

لیون می‌گوید: «طیف این کیلونواختر دقیقا مانند چیزی بود که فیزیکدانان نظری برای ادغام دو #ستاره‌_نوترونی پیش‌بینی کرده بودند. این طیف بی‌هیچ تردیدی این جرم را به سرچشمه‌ی امواج گرانشی ربط می‌داد.»
@onestar_in_sevenskies
طیف‌های فروسرخی که هابل دریافت کرد در چندین جا ناهمواری‌های گسترده داشت که خبر از پیدایش برخی از سنگین‌ترین عنصرهای طبیعت را می‌داد. این داده‌ها می‌تواند به یک پرسش دیرپای دیگر نیز پاسخ دهد: ریشه‌ی عنصرهای شیمیایی سنگینی مانند طلا و پلاتین [۴]. در فرآیند ادغام دو ستاره‌ی نوترونی، شرایط برای پیدایش این عنصرها مناسب به نظر می‌رسد.

این رصدها پیامدهای بسیار چشمگیری دارند. تنویر می‌گوید: «این کشف پنجره‌ای تازه در اخترشناسی گشوده که در آن می‌توانیم داده‌های امواج الکترومغناطیسی و داده‌های امواج گرانشی را با هم بیامیزیم. ما آن را اخترشناسی "چند پیام‌رسان" (multi-messenger) نامیده‌ایم- ولی تا امروز این گونه اخترشناسی برایمان یک رویا بوده.»

لیون در پایان می‌گوید: «اکنون دیگر اخترشناسان تنها به نور یک جرم نگاه نمی‌کنند (کاری که صدها سالست انجام می‌دهیم)، بلکه به آن گوش هم می‌دهند. امواج گرانشی اطلاعاتی تکمیلی برای اجرامی فراهم می‌کنند که بررسی آنها تنها از راه امواج الکترومغناطیسی بسیار دشوار است. بنابراین همراهی امواج الکترومغناطیسی و گرانشی با هم به اخترشناسان در بررسی و شناخت برخی از افراطی‌ترین رویدادهای جهان هستی کمک خواهد کرد.»

... ادامه در پست بعد 👇👇👇👇👇

ادامه‌ی پست پیشین ☝️☝️☝️☝️

...........
یادداشت‌ها:
۱] چین و شکن‌های بافت فضازمان که به نام امواج گرانشی شناخته می‌شوند از حرکت اجرام پدید می‌آیند، ولی آشکارسازهای گرانشی امروزی تنها شدیدترین این امواج را می‌توانند آشکار کنند، آنهایی که دستاورد دگرگونی‌های سریع اجرام بسیار چگالند. امواج گرانشی که [امروزه] از روی زمین دریافت می‌شوند در پی برخورد اجرام سنگینی مانند سیاهچاله‌ها و ستارگان نوترونی پدید می‌آیند.

۲] یک ستاره‌ی نوترونی زمانی پدید می‌آید که هسته‌ی یک ستاره‌ی بزرگ (با جرم دستکم هشت برابر جرم خورشید) می‌رُمبد. این فرآیند به اندازه‌ای خشن است که الکترون‌ها و پروتون‌ها را در هم فشرده و ذرات زیراتمی دیگری به نام نوترون می‌سازد. این ذرات به کمک فشار تبهگنی نوترون در برابر رمبش و فشردگی بیشتر پایداری می‌کنند، و همین به پیدایش ستارگان نوترونی می‌انجامد که کوچک‌ترین و چگال‌ترین ستارگان شناخته شده‌ی کیهانند.

۳] در سال ۲۰۱۳ اخترشناسان گزارش‌هایی منتشر کردند که نشانگر ارتباط یک کیلونواختر با یک انفجار پرتوگامای کوتاه-دوره بود. شواهد درون این گزارش نسبت به گزارش‌های کنونی قطعیت بسیار کمتری داشتند و در نتیجه بسیار بحث‌برانگیزتر بودند.

۴] این داده‌ها نشانگر پیدایش عنصرهای سنگین‌تر از آهن بودند که از راه واکنش‌های هسته‌ای در اجرام ستاره‌ای بسیار چگال، و در فرآیندی که به نام هسته‌زایی فرآیند-آر (r-process) شناخته می‌شود پدید می‌آیند، چیزی که تاکنون تنها آن را از دید نظری می‌شناختیم.
https://goo.gl/gmKNjP
—----------------------------------------------
برای دیدن پیوندها، می توانید این مطلب را در خود وبلاگ بخوانید:
http://www.1star7sky.com/2017/10/GW170817.html
—-------------------------------------------------
تلگرام یک ستاره در هفت آسمان:
@onestar_in_sevenskies

روند کاهش نور و سرانجام خاموشی کیلونواختر درون کهکشان ان‌جی‌سی ۴۹۹۳ در طیف فرابنفش از ۱۸ اکتبر (۱۵ ساعت پس از انقجار) تا ۲۹ اکتبر، از چشم تلسکوپ فضایی سویفت ناسا
@onestar_in_sevenskies