نفت به زبان ساده (بهزاد احمدی‌نیا)

البوکمال، میراث ناقص‌الخلقه‌ی قاسم سلیمانی
روز چهارشنبه ۱۸ آبان ۱۴۰۱ خبر نابود شدن کاروان سوخت ایران در البوکمال سوریه سرخط اخبار انرژی و خاورمیانه شد؛ تخریبی که در این منطقه برای چندمین بار خبرساز می‌شود اما چرا؟
برای بررسی این خبر ابتدا باید جزئیات را به‌دقت مورد توجه قرار دهیم. کاروان بین ۲۰ تا ۴۰ نفتکش جاده‌ای را شامل می‌شده (تعداد کل تانکرها متفاوت گزارش شده) که در اثر حمله هوایی ۲۲ تانکر نابود شده‌اند. تمامی نفتکش‌ها عراقی و حامل گازوئیل و دیگر سوخت‌های ایرانی بوده‌اند. به گزارش عراقی‌ها، حمله ۲۵ متر بعد از پست مرزی در خاک سوریه رخ داده است و جالب اینکه تنها چهار عراقی در این حمله کشته شدند یعنی بقیه رانندگان غیرعراقی بوده‌اند که با نفتکش‌های عراقی در کاروان حضور داشته‌اند.
سوابق خبر و جزئیات مرتبط با آن نیز مهم هستند: البوکمال از نخستین مناطقی بود که قاسم سلیمانی با گردان‌های فاطمیون به‌سراغ آن رفت و از داعش پس گرفت اما تقریبا هرگز روی امنیت و آرامش را ندید. البوکمال در سوریه در کنار منطقه‌ی القائم در عراق است که این منطقه در بعدها توسط قاسم سلیمانی در اختیار نیروهای حشدالشعبی قرار گرفت. هر دو سوی مرز به اندازه کافی با مرز اسرائیل و اردن فاصله و به اتوبان دمشق و متعاقبا به جنوب لنان دسترسی خوبی دارد.
قاسم سلیمانی این منطقه را برای یک ترمینال چندمنظوره و به‌ویژه برای انتقال سوخت درنظر گرفته بود، رویایی که با مرگ خودش در ۲۰۲۰ و حملات هوایی اسرائیل در ۲۰۲۱ هرگز به وقوع نپیوست. در سال ۲۰۲۱ طی دو حمله، اسرائیل تمام تأسیساتی که در البوکمال ساخته شده بود را نابود کرد.
پس از مذاکرات پر سروصدای اخیر دولت لبنان با جمهوری اسلامی و ادعای سید حسن نصرالله، رهبر حزب‌الله لبنان درباره‌ی دریافت هر میزان سوخت از ایران به‌صورت رایگان، توجه زیادی به محموله‌های دریایی ایران در مدیترانه جلب شد و از سوی دیگر نیز ظاهرا روسیه پس از جنگ اوکراین علاقه‌ای به تحرکات نظامی در مدیترانه ندارد و کار اسکورت نفتکش‌های ایرانی از سوئز به آب‌های لبنان را ندارد.
دوگانه‌ی ارسال سوخت رایگان به لبنان برای درامان ماندن از تحریم‌های آمریکا و نیاز اقتصادی شدید جمهوری اسلامی و نارضایتی سنگین اجتماعی موجب شده تا قاچاق سوخت از مسیر البوکمال شدت یابد. شکل حمله‌ی دیروز نشان می‌دهد که حمله کننده قصد داشته تأسیسات مرزی را هم آسیب بزند چراکه کاروان درست حین عبور از گذرگاه و پیش از خروج از آن محدوده هدف قرارگرفته است.
به زبان ساده: اسرائیل سوخت‌رسانی به سوریه را بسیار بیشتر از سوخترسانی به حزب‌الله لبنان تحمل می‌کند پس کاروان مورد حمله باید مقصدی در خاک لبنان داشته باشد که خطر حمله در عمق خاک سوریه را به جان خریده‌اند. همچنین نوع حمله این گذرگاه را برای مدتی طولانی غیرقابل استفاده کرده‌است یعنی حمله‌کننده اطلاع داشته که قرار است استفاده‌های مشابه بیشتری از این منطقه بشود و با یک حمله آن‌را از کار انداخته است. در مجموع چند میلیون لیتر سوخت ارزشمند ایران که در داخل نیز به آن احتیاج مبرم وجود دارد در مرز سوریه می‌سوزد تا جمهوری اسلامی بتواند نیروی سرکوب خیابانی از لبنان و عراق وارد کند.

1.3K viewsBehzad Ahmadinia, edited 12:04