DEMU ရထား Project ကို JICA ချေးငွေနဲ့ ၂၀၁၄-၂၀၁၅ ဦးသိန်းစိန်အစိုးရလက်ထက်ထဲက လမ်းပိုင်းရော တွဲပိုင်းပါ စလုပ်ခဲ့တာ ဖြစ်ပါတယ်။ နီပိန်းတွေက အမေစုလက်ထက်လုပ်ခဲ့တာလို့ ဂုဏ်ဝင်ယူနေလို့ပါ။

အမေစု လက်ထက်လုပ်ခဲ့တာက အပျံမကို ခေါ်ပြီး နီပိန်းတွေကို အဆဲသင်ပေးခဲ့တာပဲ ရှိပါတယ်။

လမ်းဘေး ဈေးရောင်းတယ်ဆိုတာ တရားမဝင်ပါဘူး။ ငွေကြေးအဆင်မပြေတဲ့သူတွေ အရင်းအနှီးမရှိတဲ့သူတွေကို လူမှုရေးအရ သက်ညှာထောက်ထားတဲ့ အနေနဲ့ ရောင်းခွင့်ပြုထားတာဖြစ်ပါတယ်။

တချို့နေရာတွေမှာ လမ်းဘေး ဈေးသည်တွေကြောင့် ယာဥ်ကြောတွေပိတ်ကြရပါတယ်။ ယာဥ်ကြောပိတ်တာက ယာဥ်တွေရဲ့ လောင်စာဆီတွေကို ပိုကုန်စေပါတယ်။ ပြည်သူတွေရဲ့အချိန်တွေကို ပိုကုန်စေပါတယ်။

အချိန်ဆိုတာ လူတိုင်းအတွက် တန်ဖိုးပါ။ ဝင်ငွေရမယ့်အချိန်တွေကို ကားပေါ်မှာ လမ်းပေါ်မှာ ကုန်ဆုံးရခြင်းက တိုင်းပြည်ရဲ့ ထုတ်ကုန်ကို နစ်နာစေပါတယ်။

ယာဥ်ကြောပိတ်ဆို့ခြင်းကြောင့် ယာဥ်တွေရဲ့ လောင်စာသုံးစွဲမှုကို ပိုမိုစေပြီး နိုင်ငံတော်က လောင်စာတွေ ပိုမိုတင်သွင်းရတဲ့အတွက် နိုင်ငံခြားဝင်ငွေ ပိုကုန်ပါတယ်။

ယာဥ်ကြောပိတ်ဆို့အောင် ရောင်းချတဲ့ လမ်းဘေးဈေးသည်တွေဆိုတာ ယာဥ်ပိုင်ရှင်ပြည်သူတွေရဲ့ အိတ်ကပ်ထဲက ငွေနဲ့ အချိန်တွေကို သွယ်ဝိုက်ခိုးယူနေတာပါ။ ယာဥ်တွေက အစိုးရကို တရားဝင် အခွန်ဆောငိပြီး တင်သွင်းထားရတာပါ။ နှစ်စဥ်လဲ အခွန်ဆောင်နေရပေမယ့် လမ်းဘေးဈေးဆိုင်တွေကတော့ လမ်းဘေးဈေးရောင်းပြီး အိမ်တွေ ခြံတွေ ဝယ်ပြီး ကြီးပွားနေကြတာကို အခွန်မှုးတွေ သိသင့်ပါတယ်။

Myanmar Cele ချန်နယ်တွေမှာ လမ်းဘေး ဈေးရောင်းသူတွေ ပြောတဲ့ vdo တွေကို အခွန်မှုးတွေ ထောက်လှမ်းသင့်ပါတယ်။ ဆင်းရဲလို့ လမ်းဘေး ဈေးရောင်းကြတာ မဟုတ်ပါ။ အခွင့်အရေးသာလို့ လမ်းဘေး ဈေးရောင်းပြီး ချမ်းသာ နေကြခြင်းဖြစ်ပါတယ်။

မြောက်ဒဂုံ လောပိတ လမ်းနားက ဝိုင်းခြုံမဆိုင်ကို ရောက်ဖူးပါတယ်။ လမ်းဘေး အကြော်သုံးဖိုတည်ပြီး ရပ်ကွက်ကို ညှော်တိုက်နေတာပါ။ ညှော်တဲ့ လုပ်ငန်း ၊ ပြည်သူကို ကျန်းမာရေး ထိခိုက်တဲ့ လုပ်ငန်းကို ပတ်ဝန်းကျင်က လက်မခံရင် စည်ပင်က လုပ်ငန်းလိုင်စင် ပိတ်ပင်ထားလို့ရပါတယ်။ မြောက်ဒဂုံစည်ပင် အနေနဲ့ စည်ပင် ဥပဒေအတိုင်း ကျန်းမာရေးဝန်ကြီးဌာနနဲ့ တိုင်ပင်ပြီး ဝိုင်းခြုံမကို စစ်ဆေးသင့်ပါတယ်။ လမ်းဘေး အကြော်ဖိုပြီး ရပ်ကွက်ကိုညှော်တိုက်ခဲ့တဲ့ ကာလကိုလဲ ဒဏ်ကြေး တွက်သင့်ပါတယ်။

အခွန်မှုးများအနေနဲ့ ဝိုင်းခြုံမရဲ့ အင်တာဗျူးအရ လစဥ် အမြတ်ငွေကို တွက်ချက်နိုင်ပြီဖြစ်လို့ အခွန်ဥပဒေအတိုင်း ဆက်လက် ဆောင်ရွက်နိုင်ကြပါစေလို့ ဆန္ဒပြုပါတယ်။ လူငယ်တွေ အတုယူမှားစေမယ့် နီပိန်းတွေရဲ့ အာဘော်ကို အင်ဝာာဗျူးကနေဖြန့်တဲ့ ဝိုင်းခြုံမကို အလွတ်ပေးလို့ လုံးဝ မရနိုင်ပါ။

လူငယ်တွေကို ဂျင်းမထည့်လို့ လေးစားပါတယ်။

နီပိန်းတွေကို ခွက်ခေါက်ထောက်ပို့တွေ ဂျင်းထည့်သွားတာတွေ ရှိတယ်။ တပ်မတော်ရေရဲ့ သင်္ဘောကြီးကို pdf တွေက ဒရုန်းနဲ့ဗုံးကြဲတိုက်ခိုက်ဆိုတဲ့ ခေါင်းစဥ်နဲ့ ဒရုန်းပေါ်ကနေ တစ်လက်မ ပိုက်လေး ဖြုတ်ချတာကို အောက်မှာ ‌ဗုံးပေါက်ကွဲနေတဲ့ vdo ကို ခေတ်သစ်က တင်ဖူးတယ်။
၂၀၂၂ က အဲ့vdo ရိုက်တဲ့ pdf အဖွဲ့ ဒရုန်းဖိုး အလှုခံတော်တော်ရ လိုက်တယ်။ ဒီလို app နဲ့ ပေါက်ကွဲမှု ဂျင်းတွေကို edit လုပ်လို့ရတယ်။ နီပိန်းတွေဆိုတာ တကယ် ပိန်းတယ်။ အခုထိ အလိမ်ခံရမှန်း မသိသေးတဲ့ နီပိန်းတွေ ရှိသေးတယ်။

ဝိုင်းခြုံမ ကိစ္စက ပေါ့ထားလို့မရတဲ့ ပြဿနာပါ။ အုပ်စုကြီးတစ်ခု လူငယ်တွေကို ပစ်မှတ်ထားပြီး နိုင်ငံတော်ကျဆုံးအောင်တိုက်ခိုက်နေတာကို နိုင်ငံတော်အကြီးအကဲတွေ သတိပြုသင့်ပါတယ်။
မီဒိယာတွေကို ပညာရေးနဲ့ဆိုင်တာတွေမှာ ပြည်သူကို အဆိပ်မခပ်ဖို့ ခေါ်ယူသတိပေးသင့်ပါပြီ၊

ရွေးကောက်ပွဲကနေ တက်လာတဲ့ nld အစိုးရ လက်ထက်မှာ ဘတ်ဂျက်တွေ ၊ နှစ်စဥ် ဝန်ကြီးဌာနအလိုက် တရားဝင် ရှင်းတမ်းတွေ ၊ နိုင်ငံတော် အဆင့် စာရင်းစစ်တွေရှိရက်နဲ့တောင် နည်းလမ်းမျိုးစုံနဲ့ ခိုးခဲ့ကြသေးတာပဲ။

အလှုခံရငွေကို စာရင်းပြစရာလဲမလို ၊ နှစ်စဥ်စာရင်းစစ်လဲ မရှိတဲ့အခါမှာ ပျက်စီးတော့တာပဲ။ အလှုခံ ရတဲ့ငွေက ငါတို့ငွေ ဖြစ်သွားတာပဲ။

ပိန်းလွန်းတဲ့ နီပိန်းတွေ သေတဲ့သူကသေ၊ ပြေးတဲ့သူက ပြေးရ၊ အလုပ်ပြုတ်ပြီး မွဲတဲ့သူကမွဲ၊ မခံချင်စိတ်နဲ့ လှုကြတော့ လှုရင်းနဲ့မွဲသွားကြပြီ။

ရထားအသစ်ကိုတော့ ပြည်သူတွေက သဘောကျကြတယ်။ ရထားနဲ့ ဘူတာရုံတွေ ရေရှည် သစ်လွင်နေအောင် ထိန်းသိမ်းဖို့တော့ လိုမယ်။ နီပိန်းတွေတော့ ရထားမြင်ရင် ဆဲနေကြပြီ။

ရွာဖျင်းတော့ လမ်းကျဥ်း
------------------------------
အသိဉာဏ်ဖွံ့ဖြိုးမှု သဒ္ဓါအားတွေနည်း, ညံ့ဖျင်းတဲ့ပတ်ဝန်းတွေမှာ မူရင်းရှိလမ်းတွေတောင် ကျဉ်းမြောင်းသွားမည်။

လမ်းကျယ်တော့ ရွာထည်
---------------------------------
လမ်းကျယ်ပြီး သွာရေးလာရေးအဆင်ပြေတဲ့ပတ်ဝန်းကျင်ဟာ လူသူလေးပါး သွားလာရတာအဆင်ပြေပြီး တန်ဖိုးတွေတက် အိုးအိမ်တိုက်တာထည်ဝါခံ့ညားလာမည်။

မှောက်ထားတဲ့အိုး ရေမတိုး
-----------------------------------
ပညာ မဆည်းပူး, ဗဟုသုတမရှာမှီပဲနေသမျှ အသိဉာဏ်တိုးတက်လာမည်မဟုတ်ပေ။

ကန်သင်းမဆည် ရေမတည်
-----------------------------------
သိထားတဲ့အသိပညာ လေ့ကျက်ဖြန့်ဝေမှုမရှိလျှင် အဲဒီပညာရေရှည်မတည်။

ဗူးဖင်မလုံ ရေတွေကုန်
------------------------------
ပညာမဲ့သူတွေရဲ့လုပ်ရက်ဟာ ဆုတ်ယုတ်ခြင်းက များချေသည်။

တစ်ဖက်ပိတ်နား တလွဲကြား
-----------------------------------
သဘာဝက နားကို နှစ်ဖက်ပေးထားတယ်။ နှစ်ဖက်ပေးထားတဲ့အတွက် နှစ်ဖက်လုံး နားထောင်တတ်ဖို့ လိုတယ်။ တစ်ဖက်ထဲ နားထောင်တတ်ရင် အမှန်တရားဝေးကွာပြီးအမှားကို အမှန်ထင်ပြီး ဆုံးဖြတ်ချက်တွေ မှားနေမယ်။ အမှန်ဖြစ်ဖို့ နားနှစ်ဖက်ဖြင့် နားထောင်တတ်ပါစေ။

တိုရှည်ခြေထောက် ညီတူ မရောက်
--------------------------------------------
ပန်းတိုင်ကို ချီတက်တဲ့အခါ ခြေလှမ်းညီဖို့ အရေးကြီးတယ်။ ခြေလှမ်မညီရင် ပန်းတိုင်းက ဝေးနေဦးမယ်။ အဖွဲ့အစည်းနဲ့စီမံဆောင်ရွက်တဲ့အခါ လူညီဖို့, သဘောထားကြီးတဲ့သူတွေဖြစ်နေဖို့, အကြံကောင်း ဉာဏ်ကောင်းတွေကို လက်ခံပြီးတက်ညီလက်ညီဆောင်ရွက်နိုင်တဲ့သူတွေများဖို့ အရေးကြီးတယ်။ အဲဒီလိုမဟုတ်ဘဲ တစ်ယောက်တစ်ပေါက်ဖြစ်နေရင် အောင်မြင်တိုးတက်မှုက ဝေးနေဦးမည်သာ။

တစ်ဖက်သာကြည့် အပြည့်မမြင်
----------------------------------------
သဘာဝက မျက်စိနှစ်ဖက်ပေးထားတယ်။ နှစ်ဖက်မြင်အောင် ကြည့်တတ်ရမယ်။ တစ်ဖက်ထဲသာ ကြည့်နေရင်တစ်ဖက်က ကွယ်နေမယ်။ တစ်ဖက်ကွယ်နေသ၍ အပြည့်မြင်ဖို့ ခက်နေဦးမယ်။ အပြည့်မြင်ဖို့ နှစ်ဖက်သောမျက်စိနဲ့ ကြည့်တတ်ပါစေ။

ယူသူ မဝ, မယူသူ ရ
---------------------------
ဦနော လောကော တဏှာဒါသော - တဏှာနဲ့ နေသမျှ တပ်မက်မှုတွေ အားကြီးနေသမျှ လိုချင်တာမှန်သမျှ အလိုတွေပြနေဦးမှာပဲ။ စွန့်လွှတ်တဲ့ပုဂ္ဂိုလ်, ပေကမ်းမှုမှာဝါသနာထုံနေတဲ့ပုဂ္ဂိုလ်အဖို့မှာတော့ အလိုဆိုတာမရှိပဲ အလိုတွေက ပြည့်နေဦးမည်။

လှူသူ ရ, လှူတတ်မှ
------------------------
မြန်မာလူမျိုးတော်တော်များများဟာ လှူတော့လှူနေကြတာပဲ။ လှူတာဟာ ကုသိုလ်ရတာ အကျိုးများတာ မှန်ပေမဲ့ လှူတတ်ဖို့တော့ အရေးကြီးတယ်။ တချို့အလှူတွေဟာ အလှူလို့ခေါင်းစဉ်တပ်ပြီး အလှူမှာအရေးကြီးလှတဲ့စေတနာတွေကို အာရုံမပြုဘဲ ပကာသနတွေနဲ့ ဓနဟာ ကုန်သွားပြီး ပဓာနကျလှတဲ့အလှူမှာ စေတနာမရောက်တော့ အလှူဟာ အကျိုးမရဖြစ်သွားတတ်တာကို သတိမူဖို့တော့ အရေးကြီးလှပါတယ်။

crd.

nld က တပ်မတော်ကို အာဏာသိမ်းဖို့ဂွင်ထဲ ဆွဲသွင်းနေတာနော်။

nug လက်အောက်ခံ pdf တွေကို နိုင်ငံတကာက မုဒိမ်းသမားတွေ ၊ အကြမ်းဖက်သမားတွေ အဖြစ် မှတ်တမ်းတင်ထားတာနော်။ နီပိန်း မီဒီယာတွေက သတင်းဖုံးထားလို့ နီပိန်းတွေ မသိကြတာနော်။ pdf တွေကို အမေရိကန်က အကြမ်းဖက် စာရင်းသွင်းထားတာ အခုထိ ပြန်မဖျက် ပေးသေးဘူး။ နီပိန်းမီဒီယာတွေ ‌ နဲ့ nug က ကလိမ်ဆင်ပြီး လှည့်ထားတာနော်။