نقدی بر تاریخ معاصر
4.4K subscribers
1.04K photos
93 videos
35 files
31 links
تاریخ انتقادی ایرانِ معاصر
Download Telegram
رضاشاه
پدرِ ارتش نوین و منظمِ ایران

@NaqdeMosaddeq
رضاشاه حتی پس از خلع احمدشاه اجازۀ بی‌احترامی به او را نمی‌داد.
پهلوی نخستین و واپسین حکومتی بود که به شکل مسالمت‌آمیز جایگزین حکومت پیشین شد.

منبع: ایو بوماتی و هوشنگ نهاوندی: آخرین شاهنشاه

@NaqdeMosaddeq
انتقال مسالمت‌آمیز و متمدنانۀ قاجار به پهلوی را مقایسه کنید با انتقال وحشیانۀ زندیه به قاجار و پهلوی به جمهوری اسلامی.

منبع: ایو بوماتی و هوشنگ نهاوندی: آخرین شاهنشاه

@NaqdeMosaddeq
رضاشاه پدر راه و آبادانیِ ایرانِ نوین

دقت شود که راه‌آهن سراسری قرار بود همۀ ایران را به یکدیگر متصل کند که با اشغال کشور متوقف شد. نباید تصور کرد که راه‌آهن سراسری فقط شامل یک مسیر شمال - جنوب بود.

منبع: ایو بوماتی و هوشنگ نهاوندی: آخرین شاهنشاه

@NaqdeMosaddeq
تا از ارتشِ مدرن ایران که به دست رضاشاه برپا شد حرف می‌زنیم سریعا می‌گویند که این ارتش صرفا برای رژه و نمایش و البته سرکوبِ داخلی و استبداد بود و در برابر دشمن خارجی در عرض سه روز فروپاشید!

اولا ارتش ایران به دستور فرماندهان عالی آن و با دستور ستادی بعد از سه روز ترک مقاومت کرد. رضاشاه البته با این تصمیم در ابتدا مخالفت کرد و آن را خیانت دانست ولی بعدا به تصمیم سیاست‌پیشگانِ ایران که مقاومت در برابر دو امپراتوری بریتانیا و شوروی را دیوانگی محض و مساوی با نابودی همۀ دستاوردهای بیست ساله می‌دانستند، تن داد. بنابراین قابلیتِ ارتشِ ایران سه روز مقاومت نبود. این تصمیم درست سیاستمداران ایران بود.

ثانیا دستاوردهای داخلی ارتش هم کاملا چشمگیر بود. حتی اگر روشنفکران و قومگرایان و مرتجعان اسمش را سرکوب داخلی و استبداد بگذارند. ایران قبل از رضاشاه دولت مدرن نداشت چون دولتِ پایتخت ابزاری برای اِعمال حاکمیتِ خود بر کشور نداشت. رضاشاه با ساختن ارتش گام نخست را برای برپایی دولت مدرن برداشت و کران تا کران کشور را به زیر یک پرچم و یک حکم درآورد. همین ارتش پنج سال بعد از رفتن رضاشاه آذربایجان را پس گرفت.
@NaqdeMosaddeq
یکی دیگر از وجوه مثبت برپایی ارتش منظم و مدرن ایران به جز تامین امنیت مرزها و افزایش اقتدار دولت مرکزی، نقشِ آن در آموزش و تربیت مدرن جامعه بود.

ارتش منظم و مدرن به معنای رهایی جوانان ایرانی از قبیله و طایفه و قوم و قرار گرفتن آنها در یک مجموعۀ بزرگ ملی با لباس متحدالشکل، با زبان یکسان در زیر یک کشور و با یک دیسیپلین بود. به این ترتیب برای نخستین بار در تاریخ ایران، جوانان از شمال و جنوب و شرق و غرب و مرکز ایران برای مدت دو سال زیر تعلیم و تربیتِ یکسان دولت مرکزی و فارغ از تربیت محلی و مذهبی بودند.

همۀ آن فتواها و سر و صداهای مرتجعانه که نظام اجباری را حرام می‌دانست هم به همین دلیل بود. آن آخوندها می‌دانستند با چی مخالفت می‌کنند ولی روشنفکران دوره‌های بعد هرگز نفهمیدند که ارتش چه نقشِ بزرگی در فرهنگِ و آموزش مدرن ایران ایفا کرد.

جدا از آموزش اجباری عمومی، کادر افسران ارتش یک اشرافیتِ مدرن با ارزشهای مدرن و ملی به جای تعلقات و ذهنیتِ سنتی و محلی ایجاد کرد که دولت پهلوی توانست به جای اشرافیت زمیندار سنتی و روحانیت به آنان تکیه کند.
@NaqdeMosaddeq
اگر ارتشِ رضاشاهی نبود، اگر هم ایران تجزیه نمی‌شد و خوزستان و آذربایجان از آن جدا نمی‌شد، ایران ساختارِ ملوک‌الطوایفیِ قرون وسطاییِ خودش را به دورۀ جدید می‌کشید و نتیجۀ آن چیزی جز یک افغانستان نبود.
یعنی کشوری که در داخلِ آن بخش‌هایی غیرقابل نفوذ وجود داشتند. مثلا لرستان و بختیاری که عملا تا دورۀ رضاشاه جزیره‌ای بی‌قانون در وسطِ ایران بود.
@NaqdeMosaddeq
نیروی دریاییِ مدرن ایران برای نخستین بار در دورۀ رضاشاه برپا شد و ناوهای ببر، پلنگ، سیمرغ و کرکس از ایتالیا خریداری شدند.

عملکرد نیروی دریاییِ ایران در برابر امپراتوری بریتانیا تحسین‌برانگیز بود و متاسفانه این مقاومت به نابودی ناوهای جنگی و کشته‌شدنِ 600 نفر و فرماندۀ آنها ناخدا بایندر انجامید.
@NaqdeMosaddeq
مگه قرار نبود استبداد شاه در سالهای بعد از ۱۳۳۲ باعث بشه که مخالفت‌ها رنگ خشونت بگیره و راهی برای تغییر جز براندازی باقی نمونه؟

پس ترور شاه در ۱۳۲۷ چی میگه؟؟ شاه تو دهه ۲۰ هم مستبد بود مگه؟؟

@NaqdeMosaddeq
در سال 1302 خلیج فارس، در واقع خلیج انگلیس بود. نیروهای انگلیسی بحرین را اشغال نظامی کرده بودند و دولت مشیرالدوله پیرنیا آن را به رسمیت شناخته بود. انگلیسی‌ها در جزایر شمالی خلیج فارس هم حضور داشتند و قشم و بوشهر و خارک و سیری و جزیره فارسی و آبادان در کنترل آنان بود. مصدق در خاطرات خودش تعریف می‌کند که مامور انگلیسی در گپ و گفتش با او در کشتی که اروپا را به مقصد خلیج فارس می آمد به بوشهر گفته بود "بندر خودمان"!

سنگ بنایی که رضاشاه با ارتش و نیروی دریایی و اقتدار و امنیت و راهسازی گذاشت باعث شد تا به مرور در یک بازۀ 40 ساله به جایی برسیم که در دهۀ 1340 انگلیسی‌ها از خلیج فارس بروند و ایران (نه آمریکا) جای این امپراتوری را بگیرد. بله، بحرین به ایران بازنگشت ولی چندین جزیره بازگشتند و کرانۀ جنوبیِ ایران کاملا از یوغ بیگانه آزاد شد و حتی کشورهای تازه‌تاسیسی چون عمان و امارات نیز زیر بلیط ایران و در سایۀ امنیتِ ما قرار داشتند.

این‌ها نتایجِ اقدامات رضاشاه و پسرش است، نه چی‌چی‌الدوله‌ها و فلان‌السلطنه‌های قجر (در راسِ آنان حاج محمد مصدق).

@NaqdeMosaddeq
در حرکتی کاملا "دموکراتیک" در دهه 1320 (سال 1329) نخست‌وزیر مملکت (رزم‌آرا) را حضرات نهضت ملی کشتند!! چه معنی می‌دهد نخست‌وزیر را پارلمان استیضاح کند؟ اصلا به همین دلیل جناب مصدق وقتی با خطر استیضاح پارلمان روبرو شد آن را منحل کرد تا نهایتا به زور سرنگون شود!!

ولی البته شاه در سالهای بعد از مصدق این نظمِ مشروطیت و دموکراسیِ ایرانی را بهم زد و با استبداد خود کار را به جایی کشاند که راهی برای اصلاح نماند و چاره‌ای نبود جز براندازی!

لالایی‌های آخر شب تیر و طایفۀ قجر و ماله‌کشان اصلاح‌طلب و خانۀ سالمندانِ جبهه ملی و نهضت آزادی برای کودکان گروه سنی الف.

عکس: همسر رزم‌آرا خبر قتل شوهرش را دریافت می‌کند.

@NaqdeMosaddeq
دموکراسی سقراط‌کش آتن را دیده بودیم. این هم دموکراسی کسروی‌کش ایران در دهه طلایی ۲۰ که متاسفانه شاه آنرا در ۱۳۳۲ نابود کرد!!
This media is not supported in your browser
VIEW IN TELEGRAM
دیدار دو رهبر بزرگ. یکی دولت‌ساز و دیگری ملت‌ساز. پدر دولت ایران نوین و پدر ملت ترک. البته دستاوردهای هر دو امروزه در خطر قرار گرفته ولی نابود نشده است.

@NaqdeMosaddeq
مصدق یکی از چهره‌های برجسته و سرشناسِ تاریخ معاصر ایران است. مشکل از دو جاست که باعث می‌شود نیاز باشد مصدق را بی‌رحمانه و بی‌محابا و بی‌تعارف و رودربایستی نقد کرد!

1- هواداران مصدق به نام مصدق در این 50 سالی که از درگذشت او می‌گذرد مصدق را چماقی‌ کرده‌اند که بر سرِ پهلوی و حتی بر سرِ کلِ حکومت مشروطۀ پادشاهیِ ایران می‌کوبند! پس این چماق را باید بررسی و موشکافی کرد و نشان داد که او چنان که می‌گویند آلترناتیوِ خوبی برای پهلوی‌ها نبود (اگر اصلا در قوارۀ یک جایگزین بوده باشد).

2- علاوه بر هواداران مصدق، خودِ جنابِ مصدق هم - شاید مثل همه سیاستمداران - بی‌عیب و ایراد نبود، اگر بنا باشد مثل خود او به هر چیزی ایراد بگیریم، آنگاه خود او هم پر از مشکلات خواهد بود.

می‌گویند او اسطورۀ تاریخ معاصر ماست. اسطوره‌‌ها را باید نقد و بررسی کرد. آرش کمانگیر اسطوره است. ولی هر بچه‌ای امروز می‌داند که اگر هم آرش نامی بوده که کمانکش بوده، قطعا تیر او از دماوند تا جیحون پرواز نکرده! اجازه بدهید همین کار را با مصدق بکنیم، سپس می‌شود او را به موزه تاریخ سپرد و گفت جزو اسطوره‌هاست. کاری که مصدقی‌ها با پهلوی‌ها هم کردند.
This media is not supported in your browser
VIEW IN TELEGRAM
یک شوخی کوچک با مصدق در روز ملی‌شدن نفت.

@NaqdeMosaddeq
رفتار سادات با شاه نه فقط اخلاق او را نشان داد که نشان از هوشیاری و تیزبینی سیاسی‌اش بود. تاریخ نه تنها شاه که سادات را نیز نکونام گرداند.

@NaqdeMosaddeq
این هم سند بلاهت روشنفکرانِ پرادعای فرانسوی. کاش روزی علاوه بر اصلِ جدایی دین از سیاست، اصلِ جدایی فلسفه و شعر و شاعری از سیاست نیز تثبیت شود تا شاید سیاستمداران کارکشته بتوانند آزاد از این فیلسوفان پست‌مدرن و شاعران و روشنفکران رمانتیک به کار بپردازند. از کورش و داریوش و سزار تا ناپلئون و رضاشاه و دوگل و چرچیل و آیزنهاور و ناصر و سادات، مردانِ موفق در عرصۀ سیاسی حقوقدانها و فیلسوفان و نویسندگان و شاعران نبودند.

@NaqdeMosaddeq
1010375949032626
مصدق آکتور سینما

از زبان مظفر بقایی: نفت اینگونه ملی شد.
@NaqdeMosaddeq
This media is not supported in your browser
VIEW IN TELEGRAM
البته نوشته روی فیلم اغراق‌آمیز است. صنعت ایران با شوروی قابل مقایسه نبود. ولی به دلیل پرهیز شوروی از تولید کالاهای مصرفی و تجملی طبقه متوسط، ایران فرصت یافته بود به این ابرقدرت کالاهای صنعتی صادر کند.

نکته مهم توجه به روابط مثبت و سازنده ایران و بلوک شرق بود. درحالیکه ایران متحد بلوک غرب بود. مقایسه کنید با بعد از انقلاب که ابتدا ایران با شعار نه شرقی نه غربی به کشوری منزوی تبدیل شد و پس از فروپاشی نظام دوقطبی، از قطب باقی‌مانده یعنی غرب دوری کرد و ناگزیر به روسیه و چین نزدیک شد، آنهم بدون هیچ منفعت ویژه‌ای.
@NaqdeMosaddeq
دورانی که قدرتمندترین کشور عربی خلیج فارس یعنی سعودی نیز نگاهی پایین به بالا به ایران داشت.

امروزه ایرانیان برای کار به ضعیفترین کشور عربی خلیج فارس یعنی عمان میروند.
@NaqdeMosaddeq