💐🍃🌿🌸🍃🌾🌼
🍃🌺🍂
🌿🍂         
🍃

#کتابنامه_نایین

قسمت سوم

💠سفرنامه صفاء السلطنه نایینی

"تحفة الفقرا " یا "سفرنامه صفاء السلطنه نایینی" ، سیاحت نامه ، خاطرات و مشاهدات مرحوم میرزا علی خان بقائی نائینی (۱۲۴۶ قمری نائین - ۱۳۱۸ قمری کربلای معلی)شاعر ، خوشنویس ، روزنامه نگار، سیاح ، منشی و صاحب منصبِ صوفی مسلکِ عصر ناصری و مظفری و در یک کلام زاده ی ذوفنون نائین است . این سفرنامه، روز نگاری بازگشتِ مولف از حرم مطهر رضوی (علیه السلام) از راه رباطات مشهد، تربت حیدریه، طبس، یزد، نائین، اردستان، کاشان ، قم و در نهایت تا تهران است که در سال ۱۲۹۹ یا ۱۳۰۰ قمری نگاشته شده است .

این کتاب، که در عداد سیاحت نامه های پر شمار عهد قاجار بوده به سنت زمانه توسط مولف ، به عرض ناصر الدین شاه ، مظفر الدین شاه قاجار نیز رسیده است.

از وجوه ممیزه  این سفرنامه که با نام «گزارش کویر» یا «سفرنامه خراسان» نیز مشهور باشد می توان به موارد  ذیل اشاره نمود:

۱ - متن کتاب در عین وزانت ادبی ، خوشخوان و روان است که این بی شک مدیون سال‌ها منشی گری و روزنامه نگاری و یک عمر قلم به دستی مؤلف است .

۲ - نکته دانی، ریز بینی ، فرزانگی ودانش دینی و تاریخی مؤلف در سطور و صفحات کتاب عیان بوده و سفرنامه را از یک روایت صرف به یک گزارش پر بار تبدیل نموده است .شرح جغرافیا و وجوه تاریخی منازل و عرض راه، گزارش حالات ، وجه تسمیه و مناسبات اجتماعی و بسیاری دیگر از وجوه از این نمونه است.

۴ - به جهت اینکه زادگاه مؤلف،  نائین بوده است ، آنچه از منزل یزد  تا منزل اردستان در سفرنامه بدان پرداخته شده حاوی نکاتی بدیع و نغز از نایین بوده که تورق و تتبع در آن برای همه آنان که نسب به نائین و پیرامون آن می بردند حلاوت دو چندان دارد .

۵ - طبع شاعرانه ی و قلم وزین مؤلف کتاب را به یک معجون ادبی دلنشین تبدیل نموده است.

این اثر به همت محمد گلبن و توسط انتشارات اطلاعات در ٢٠١ صفحه چندین نوبت به زیور طبع آراسته شده و در دسترس علاقمندان می باشد.

سطرهایی از کتاب:

چهارشــنبه چهــارم شــعبان: امــروز برحســب وعــده بــه خانــۀ حاجی میرزا عبدالرحیــم شیخ الاســلام رفتــم. ایــن مــرد نــوادۀ  مرحوم حاجی میرزاعبدالرحیــم شیخ الاســلام قدیــم اســت، حاجــی جد امــی والــد اســت کــه در دســتگاه مرحــوم نورعلیشــاه معتبــر بــوده و نظرعلیشــاه، لقــب داشــته اســت.
مرحــوم حاجــی دو پســر داشــت، یکــی حاجی میرزاســعید، پــدر ایـن شـیخ الاسـلام و دیگـری میرزامحمدصـادق کـه در زمـان وزارت میرزامحمدخــان بــا وجــود ُمکنــت، پیــاده بــه تهــران رفتــه فرمــان صدرالعلمایــی ناییــن را از سپهســالارگرفتــه و پــس از آن خــود و دو پســرش در ناییــن بــه خــوردن مــال وقــف و بــردن مــال از خانه هــای مـردم مشـغولند. اهـل قصبـه خـواب آرام نمیتواننـد نمـود. چنـد بـار هــم گرفتــار شــده و ّحــکام یــزد امــر بــه اخــراج آنهــا نموده انــد. لکن بعضی ضُبّـاط حالیــۀ ناییــن بــا آنهــا مــدارا میکننــد.  
ّ تعجــب اینجاســت کــه بــا ایــن همــه افتضــاح، لبــاس تقــوی حتــی نعلیــن را از خــود خلــع نکرده انــد.

🌹
✍ 《محمد جابری》
🌾🍂           
🍃🌺🍂
💐🌾🍀🌼🌷🍃🌼

https://t.me/naein_nameh

#کلمه_ترکیبهای_نایینی
.
گُوواسّه = نی( گیاه) نی کوچک داخل ماکو ، نی داخل سات دستگاه قالی بافی
تمثیل:
گّوواسّه مونَه
اشخاص بسیار لاغر و نحیف را گویند
.
گوچی = ۱-زگیل، زایده چربی روی پوست
۲- راه رفتن کودک نو پا به صورت چهار دست و پا
تمثیل:
گوچی ره شو،
۳-گوساله تازه به دنیا آمده
(گوچی گا)
.
گَود و بیلند= پست و بلند، ناهموار
.
گَور = زرتشتی که معادل گَبر است
.
گُورزا = آدمی بسیار کوتاه و کوچک ،
گورزرا، معروف است اینان در گور از مادر متولد شده اند
@naein_nameh

#حکایت
.
شب را در کرمانشاه بیتوته کردیم. جماعت کثیری آمده بودند به تظلم‌خواهی!. گویا والیِ آنجا ظلم را از حد گذرانده بود. سرِ خُلق نبودیم. دادیم همه را چوبِ مفصل زدند!


ناصرالدین‌شاه قاجار
- سفرنامه عتبات عالیات -
@naein_nameh

#معرفی_کتاب
#کتابنامه_نایین
.
مجموعه اشعار شاعر معاصر و قصیده سرای نامور مرحوم میرزا جلال خان بقایی نایینی
پرتو اندیشه
جلال بقایی نائینی
پاژنگ
چاپ اول ۱۳۶۶
۱۸۳ صفحه، وزیری، جلد سخت
@naein_nameh

#تاریخچه_نایین
.
حسین کاشی
در اواخر قاجار ضعف دولت مرکزی باعث شد دسته های راهزن به شهرهای کوچک و روستاها حمله نموده هستی و نیستی مردم بیچاره را غارت میکردند. یکی از معروفترین آنها نایب حسین، معروف به حسین کاشی است. البته امثال علی خان ورامینی، نصرالله خان، جوگندیها و بختیاریهای فارس، بلوچها و باختری ها فراوان بودند.
الا ای باد داغ ریگ نخلک
ببر پیغام ما را تا انارک
بگو تا اشتران را بار بندند
که کاشف کشته شد در زیر نخلک
عبدالحسین سپهر می نویسد:
پهلوان محمد هاشم، زعیم طایفه بیرانوندی (از طوایف لر) که در زمان نادرشاه به کاشان تبعید شده بودند، یعنی پهلوان محمد هاشم به حکم
ظل سلطان و به دست دشمنان محلی خود به قتل رسید. برادر او پهلوان محمدحسین (حسین کاشی) هم آواره و در تهران
محبوس شد. دیری نگذشت که در سایه عنایت مهد علیاه (مادر شاه) او را از زندن خالص و عنون نایبی داده به خدمت در
دستگاه مهد علیاه تکلیف کردند. دو سال بعد با سمت قره سوارانی (مسئول حراست و امنیت راهها) به حکومت کاشان عزیمت
کرده به مرور، وی به کمک اولاد و اقارب و یارانش مناصب دیوانی شهر را قبضه کردند.
@naein_nameh

۱۳ دی ۱۳۳۸
درگذشت نیما یوشیج


فریاد من شکسته اگر در گلو، وگر
فریاد من رسا
من از برای راه خلاص خود و شما
فریاد می‌زنم.
فریاد می‌زنم!


@vaj_naein

#جمعه_بازار
.
یک یادگاری ناب از مرحوم استاد محمد علی رزاقی با دستخط ایشان
سپاس و امتنان از همراه بزرگوار جناب نایینی
@naein_nameh

#حکایت
.

✅حکایت طول عمر فرعون

✍️سید بن طاووس(عالم شیعی قرن هفتم) در کتاب الملاحم و الفتن (ص۳۵۹ - ۳۵۸) می‌گوید:

در روایت است که روزی موسی و هارون به خدا گفتند: چرا به فرعون عمر دراز دادی و تا مدت‌ها نفرین ما را در حق او اجابت نکردی؟ خدا گفت: فرعون، یک عیب داشت و یک حُسن. عیب او این بود که دعوی خدایی می‌کرد، و حُسن او این بود که شهرها را آباد و راه‌ها را امن و سفره‌ها را رنگین کرده بود. از دعوی خدایی او زیانی به من نمی‌رسید، اما فرمانروایی او به سود مردم بود. پس من از حق خویش گذشتم تا مردم آسوده باشند.
( در کمدی الهی دانته نیز برای طبقات بهشت و اهالی ان از فرمانروایان مردم دوست و خدوم بالاترین مقام در نظر گرفته شده است.)
@naein_nameh

#جمعه_بازار
.
جمعه با شعر و موسیقی
《فریدون مشیری》
@naein_nameh

#جمعه_بازار
#آرند
.
روزهای برفی
روستای رومند و آرند
@naein_nameh

#آموزش_گویش_نایینی
.
رباعی به زبان مادری
.
کارُم تا دِرتینی رویی نَموندَه
بَرام را پوی و گُندویی نَمونده
نَواج از اَهرو و فردا گو مو را
نه فردایی ،نه اهرویی نَمونده
ترجمه:
کاربه معنی تار و نخی است که برای بافندگی پارچه به کار می رود .
در تینی به معنی دوندان نخ همان تار به اندازه طول پارچه بر دو محور ثابت
تا بخواهم چلّه و تار بافندگی را آماده کنم برایم روزی نمانده .(کنایه از کوتاهی عمر)
برایم پوی (پود)و گندو  (نخی پیچیده شده کروی) ابزار بافتنی نمانده است.
نگو از امروز فردا که برای من
نه فردایی مانده و نه امروزی
از:, استاد ابراهیمی انارکی
@naein_nameh

#تاریخچه_نایین
.
خانه امامی ها
این خانه در محله تاریخی کلوان قرار دارد و متعلق به میرزا محمود امام جمعه نایین بوده است. اصل بنای خانه به دوره صفویه 
مربوط است. بنابر نقل مرحوم حسین امامی جد اعلای آنها حاج مومن مالک اصلی این خانه بوده و او در زمان صفویه ملک التجار نایین و برادر او حاج امین امام جمعه و خطیب منصوب از جانب صدرخاصه (دربار صفوی) بوده است.
این خانه تاریخی در دوره قاجار دچار دخل و تصرف شده است این بنای زیبا دارای دو بخش اندرونی و بیرونی است. در قسمت شمالی خانه اطاقی که با پوشش روی کوچه (ساباط) بنا شده محل درس امام جمعه بوده است. این بنای زیبا و دیدنی اکنون 
محل استقرار میراث فرهنگی نایین است.
کاری زیبا و مفید و ماندگار :
بانو بتول خانم فاطمی دختر مرحوم علی اصغرخان فاطمی و همسر مرحوم میرزا محمود امام جمعه سه دانگ منزل مسکونی امام جمعه  را که مهریه ایشان بوده به میراث فرهنگی نایین اهدا کردند.
سه دانگ دیگر نیز از طرف مرحومه زهرا خانم و حاجیه قمرخانم امامی همسران میرزا حسین امامی و برادرشان (آقاجمال  زبین) عروسهای مرحوم امام جمعه به میراث فرهنگی نایین هدیه شد.
@naein_nameh

#فرهنگیان_نایین
.

استاد رضا سلیمانی، معلمی نمونه
»در خرداد 1334 با رتبه سوم از دانشسرای مقدماتی اصفهان فارغ التحصیل شدم در سال 1338 در دانشسرای عالی در رشته 
ریاضی پذیرفته شدم، پروفسور تقی فاطمی مؤلف کتابهای درسی و پروفسور هشترودی ریاضیدان نامی و دکتر غلامحسین مصاحب از اساتید من در دانشسرا بودند و از محضر آنها فیض بسیار بردم.
پس از فراغت از تحصیل در زادگاهم مشغول تدریس شدم و رشته ریاضی را در نایین سامان بخشیدم. با 
کمک مرحوم محمدحسین رادی دانش آموزان مستعد و علاقه مند را به این رشته هدایت کردم که امروز اکثراً از افتخارات کشورند. در طول خدمت همه ساله مسئولیت امتحانات نهایی با من بود و خوشبختانه در نهایت صحت و امانت این مهم را به انجام رساندم، ملاک موفقیت یک معلم در تسلط علمی و حضور منظم در کلاس قبل از ورود دانش آموز و تلاش بی وقفه برای 
آموزش دروس مربوطه است.
( تصویر ماندگار از استاد سلیمانی و زنده یاد استاد طریقتی)
@naein_nameh

#کلمه_ترکیبهای_نایینی
.
گور شایَه =گوریده شده، گره افتاده
گورماس = غذای چوپانان ، ماستی که مقداری شیر تازه با آن مخلوط شده باشد
گوشکو = گوشت کوب
گُلّه، گوله = گلوله
گولی = پشکل شتر
گیتُرنه ، گالترنه = نوعی سوسک که پشکل می غلتاند، پشکل غلتان
گیزر = زردک، هویج ایرانی
گیلَه = شیاری که در چوب درست کنند، یا در طبیعت شیار بین تپه ماهور
@naein_nameh

#آموزش_گویش_نایینی
.
ای سیرُک* خاشی تندیرستی ( ۱)

ای سیرُک خاشی تندیرستی
دعا کِر گو مو از زمیی وِرُسّی
بی منّت و مُزّ و تاوُ و پیچی
هر جور ،تِشی پَخ ،تیپیچی
خوی پیلی حیلال و ذکری الله
از گندُمی چوپونن دومن شاه
اهرینی و خوی دودسّ اگیری
هَه نی ، دوسکه یاوَه تا ابیری
هرچند گو گندمُش گورونو
بی ریگُ و سیاگَه و جُوهونو
سهمی سِن و گندمی بیریشته
دِر ذهنی خوی از دی وَمنیوشته
خوی همسایه در کیموش اکیری
گِل دسّ وه ایاری و ابیری
تا پوری و کوزرش اگیرشَه
جم گِرته و از سرُش اگیرشه
یک قابلمه اُو میلیل ایاری
تاس و نیمک و لگن گو داری
یک تیکه موا فقط همیر کار
تا دی گو موا ایگرته تّیار
وختی وِرُمه دو باره از نو
یک مُشتُش اتی ولی نه خوی اُو
از روغنی خاش و از تُم و تال
هر یا اِرسی ایریجی یک خال
یک تاوه موا و یک سه پایه
یک کیلک و یک پناه و سایه
خُب اُسمی ابی هیمچی سازو
غیر از اتشش گو چون نیازو
........ادامه دارد
استاد ابراهیمی
*سیرُک= نوعی نان روغنی یا پیراشکی که از خمیر سرخ شده در روغن تهیه میشو و در روزهای 13و 14 و 15 شعبان برای 
خیرات و آمرزش اموات پخته میشود.
@naein_nameh

#مثل_حکم_نایینی
.

ایم گو نَبو، دیم گو نبو، دَبولی زینی دِلُم وَبو
ان را که نباشد، این نیز نباشد، دبیلی می زنم که دلم وا شود.
ان و این اسم اشاره مبهم است ،اولی به دور و دومی به نزدیک،حرف میم در هر دو ضمیر مفعول.
دبیلی پوست خشکیده ای برای جمع آوری زباله

کنایه از الکی خوش بودن و بیعاری پیشه کردن
@naein_nameh

خوانش شعرگویشی توسط جناب آقای نعمت الله پاکدامن .

انجمن ادبی جلوه

۱۴۰۱/۱۰/۱۶

#شعرای_نایین

عبرت نایینی

شعری از محمدعلی مصاحبی متخلص به عبرت نایینی غزل شماره 293

ابلیس   ملک   بود،   خطا     اهرمنش    کرد  
گمره  شد  و  گمراهی    او   راهزانش   کرد

محروم ز الطاف حق از   کبر   و  ریا  شد    
مردود  ز درگاه  خدا   ،ما    و   منش    کرد

آدم    نفسی    کرد     فراموش     خدا    را    
آن غفلت او  دست خوش   اهرمنش   کرد

یعقوب    شبی بی خبر از گرسنه   ای  ماند
چل   سال خدا   ساکن  بیت  الحزنش  کرد

هان واقف دم باش که یوسف دمی از دوست
غافل شد   و پا    بست به دام محنش کرد
یونس به   دعا خواست  بلا   امت  خود  را
  آفکند  به یم   وز    دل ماهی وطنش کرد
افسوس  بر آنکس که هوا  و  هوس نفس
بد خوی  و بد اندیشه و پیمان شکنش کرد
افتاد   به هر   کس  نظر  عاطفت  دوست
ازفیض نظر    صاحب خلق   حسنش کرد
جز    فکر  در   اوصاف    کمالات   بت  ما  
هر    فکر  نوی    بود    زمانه کهنش  کرد
عبرت سخنش  گشت    پراکنده در   آفاق
اوصاف    علی  را    چو  طراز  سخش کرد
ایزد   به وجود    از عدم    آورد چو    او  را     
مدحتگر   سلطان  هدا   بوالحسنش  کرد

با سپاس از جناب آقای (مصاحب)
@naein_nameh

#آموزش_گویش_نایینی
.
ای سیرک خاشی تندرسی(2)

یک تاوه موا و یک سه پایه
یک کیلک و یک پناه و سایه
خُب اُسمی ابی هیمچی سازو
غیر از اتشش گو چون نیازو
یک انجو شوا جَوون و خوش دسّ
تا در پایی می هَنیگه دِربس
یک انجو گو نَقلَچوش خاشو
بیکار بو و خویُش نواشو
یک انجو جون گو خوش قیدم بو
مو مو نکیره دیر از منم بو
یک انجو گو مهربون و وَس بو
بی مردی سرش هیزار کَس بو
یک انجو گو راسّی راسّی جن بو
پیرو؟ بو ، جونو؟ بو ، مسن بو
خوی مای میره یک و دو نکیره
خوی خو میره ها هَته هَگیره
حرفی همارُس نگیره در دل
دُمباله حرف ول کیره ول
مچّی رو و خوب و با خیدا بو
خوش روجه و اهل و با نیما بو
خیاطی و کوک و کوله زُمبَه
تا کارکیره آئیش نجمبَه
یک وَعده ایگر غذاش آشو
خوی جیربا یک روبی شوا شو
هم قلیه بیلد بو رسمی ساتش
هم چیّزاله داربه در بساطش
سالی دو سه وعده ماش و که ماش
بد نابو اگر اریجه در آش
خوی اَرجن (ارزن) و یَه میونه داربه
ایم ناوا ،دیم ناوَسَه نداربه
از پنجش اگر طیلا اُیواره
جِم کیره اگر نبو ، نداره
راسّی چه موات و نقلی چی بی
از کیم نی اووات حرفی کی بی
از بابتی ویر و هوش لنگی
هر چند گو از زیوو زرنگی
تَختم ونن گو بی حیواسی
وِسگُم گو ، خورنده و چیلاسی
ای عزّت و اعتیبار شعبون
ای مایه ی افتیخاری شعبون
تا ماهی بیراتی بی گُشُم دارب
در خاکی قیناعتی خوشم دارب
از:استاد ابراهیمی انارکی
@naein_nameh

#مثل_حکم_نایینی
.

باریک رِسَه=نازک می ریسد . باریک صفت است برای نخ, رِسَ ضمیر سوم شخص مفرد.
کنایه از ضعف و بی حالی
شعری زیبا با لهجه اطراف جزه و مشکنان در خصوص نخ ریسی،
اُفتُو بِشو به مشکنون
پِنجَه چُله ، چِش دُش کِرُون
باریک رسی ، دِر نرسون
پِر، پِری رسون کتک خورُن
ترجمه:
آفتاب به افق مغرب نزدیک شد (چون مشکنان در مغرب گوینده بوده است)
(پنجاه) واحد وزنی نزدیک یک کیلو و منطور وقت کم و مقدار پنبه باقی مانده است.
اگر باریک بریسم زمان ندارم
چنانچه ضخیم بریسم کتک خواهم خورد. نشان از مزدوری ریسنده بوده است.
@naein_nameh