Аввало, автоблогер Айвошга раҳмат айтмоқчиман. Чунки у Ўзбекистонда ҳозир йўл ҳаракати қоидабузарлиги учун жазолар бетаъсир ва бесамар эканлигини кўрсатиб беряпти.

Юқоридаги учта видеонинг иккитаси Европада олинган. Ўрганган кўнгил ўртанса қўймас – у ерда ҳам қоидаларни қўпол бузишган. Масалан, тезлик чеклови 50 км бўлган жойда 123 км тезликда босишган. Яна бир видеоси бор эди – орқа ўриндиқдаги ҳамроҳи хавфсизлик камарини тақмагани учун жарима тўлаган. Ҳа, ҳайдовчи ё унинг ёнидаги эмас, айнан орқадаги йўловчи камарни тақмагани учун жарима тўлаган.

Жарималар майда-чуйда эмас. “15 кунда тўласанг 50 фоиз чегирма”, “60 кунда тўласанг бўлди”, деган гаплар йўқ. Жойида 1000 еврони ечиб олган. Яна жарима тўламаслик учун улар текис йўлларда 40-50 км тезликда юришга, орқа ўриндиқда “чмога ўхшаб” камар тақишга мажбур бўлган. Энг қизиғи, ортиқ қоида бузмасликка ҳаракат қилишган. Европадаги ватандошларни ҳам қоидаларни бузмасликка чақиришган.

Аммо Ўзбекистонга қайтиши билан... “Онасини эмсин штрафларни – саноғи йўқ-ку буни!”, деб ўзбек автоблогерига хос норозилик оҳангида видео чиқарган. Европада айтилган “қоидаларни бузманглар” деган гап Ўзбекистонда йўқ, чунки Ўзбекистонда жарима – сув текин ва улар билан мақтаниш ҳам мумкин. Шунга нафақат у, балки бошқа “миллионер” блогер-вайнерлар ҳам – Бобури бўладими, Мўмини бўладими, ҳаммаси жарималари билан уялмай мақтанади.

Аслида улар бу ҳаракатлари билан давлатга “айтяпти”: биринчидан, жарималарни ошириш керак, ииккинчидан, бир хил 10-20 та қоидабузарлик учун бир хил суммада жарима тўламаслик керак, жарима миқдори ошиб бориши керак, учинчидан, қоидабузар ҳайдовчи кўпроқ харажат қилишга мажбур (масалан, суғурта қиммат) бўлиши керак, тўртинчидан, балл тизими ишга тушиши керак.

Шунда қўли рулга тегиши билан бирдан пойгачига айланадиган ўзбекистонликларнинг бари нафақат Европада, балки Ўзбекистонда ҳам ўпкасини босади. Ҳар ҳолда, автоблогер Айвош ва унинг дўстлари хатти-ҳаракатлари шундай мужда бермоқда.

Истанбул аэропортида таблони томоша қилиб ўтириб, жуда оламшумул бўлмаса-да, бир қизиқ нарсани ўзим учун энди кашф этдим (дунёнинг Ўзбекистон шаҳарларига учиш мумкин бўлган бошқа аэропортларда ҳам шундай бўлса керак).

Таблода шаҳарлар номи уч хил тилда бериларкан: туркча (маҳаллий тил), инглизча (халқаро тил сифатида) ва учиб бориладиган шаҳар қайси давлатда жойлашган бўлса, ўша давлат тилида. Масалан, имлоси арабий бўлган мамлакатлар учун арабий, Ҳиндистон шаҳарлари учун ҳиндча, алифбоси кириллга асосланган мамлакатлар учун кириллда ва ҳоказо. Фақат шаҳар номи эмас, гейт (самолётга чиқиш жойи) очилиши, очилгани, ёпилгани ҳақида маълумотлар ҳам ўша мамлакат тилида бериларкан. Ҳатто Қозоғистон шаҳарлари учун қозоқ тилида бериляпти (суратга қаранг – Туркистон шаҳри мисолида).

Лекин Ўзбекистон шаҳарлари учун ўзбек тилида берилмас экан. Фақат туркча ва инглизча ахборот бериляпти, холос. Менимча, бу масалада ўзимизникилар бироз эътиборсизлик қилган бўлса керак. Бир эътибор қаратиб, аэропортлар билан гаплашиб, шаҳарларимиз номи шу таблоларда “Toshkent”, “Samarqand”, “Buxoro” (ва ҳоказо) кўринишида, “Chiqish joyi”, “Chiqish joyi haqida axborot falon soatda chiqadi” каби маълумотлар ҳам ўзбекча чиқадиган қилиб қўйишса, чиройли иш бўларди.

Ҳар ҳолда, ҳар йили октябрда юксак эътибор кўрсатиладиган тилимиз бор, уни чет элда ҳам ишлатиш ва кўрсатиш учун шундай бир имкон бор экан – фойдаланайлик.