دەگوترێت ڕۆژانی ڕابردوو ٥٠ تا ٧٠ کەس لە #کوردستان دەسبەسەر کراون. بەداخەوە لە سەر تاکەی یان کوی ئەو کسانە، هیچ زانیارێک لە ئارادا نییە و تا ئێستا لە لایەن هیچ سەرچاوەیەکی باوەڕ پێکراو، ڕوونکردنەوەیکی ئەوتۆ بڵاو نکراوەتەوە. هەروەها هۆی دەسبەسەری، یانخۆد چ تاوانێک، بڕیارە بخرێتە پاڵ دەسگیرکراوەکان، هێشتا ناڕوونە.
٭٭٭
هاو کات لە چەند ڕووداوی دیکە کە پێدەچێ پێوەندییان پێکەوە هەبووبێت، بە پلە و جێگای ژن لە کۆمەڵگای کوردی، بە جل و بەرگی کورد و بە داوخوازی قوتابی کورد و #زمانی_کوردی لە قوتابخانەکان بێڕێزی کراوە.
لە هەمان کاتدا، فیلم ساز دەکرێت و بڵاو دەکرێتەوە و لەو فیلمە #کورد و سەرکردەکانی کورد تاوانبار دەکرێن بە هاوکاری بە داعیشەوە. لەو فیلمە وا نیشان دەدرێت کە کورد بە هێزی دەیان هەزار کەسییەوە لە بەرامبەری داعیش، هێشتا چاوەڕێ ئەوەیە ٥٠ کەس لە شوێنی دیکەوە بێتو بەرگری لە ئەوان و شارەکەیان بکاتن.
وا دیارە ئەوانە هەر بەشێکی بچووکن لەو بێڕێزیانەی کە ئەوڕۆ بە کورد و بە هێماکانی و بە هەزاران گیان بەخت کراوی ڕوڵەی کورد لە باشوور و ڕۆژئاوا و شوێنەکانی دیکە دەکرێت.
کوردیش چەپڵەی لێدەدات و پێدەکەنێ. چۆنکێ زۆرێک لە تاکە و گرووپی کورد وا هەست دەکەن کە ئەو بێڕیزییانە بە ڕەقیب دەکرێت، ڕەقیبیش هەرچەندە کوردە، بەڵام لە ڕوانگای ئەوان ئەو هەر ڕەقیبە !
٭٭٭
تەوژمی #عەسەبییەتی_خێڵەکی [ ئیبنی خەلدوون ] هێشتا لە لێداندایە و کێبڕکێ، ڕکابەری و ڕەقابەتی سەدان ساڵەی خێڵ و تاێفە و بنەماڵە لە ناو خوێن و ڕەگ و پێستی کورد بەردەوام خۆی هەر بە ڕۆژ و هەر نوێ دەکاتەوە.
عەسەبییەت و دمارگرژی و چاوچنۆکی خێڵەکی، بە ڕوومەت و گەرافیکی نوێیەوە [ ئێستا بە ناو حیزب و گرووپ و ئایدوڵۆژیا و یان هەرشتێکی دیکە بێت ]، بەردەوامە لە پرش و بڵاوە پێکردنەوە و پەرتەوازەیی و چەند بەرەکی لە نێوانی خەڵکدا.
زۆرێک لە مرۆڤ پارێزان، وڵات پارێزان و نەتەوە پارێزانی سەربەخۆ، ئەمڕۆ گەیشتوونەتە ئەو باوەڕە کە داماڵینی کورد لە هزر و یبر و بڕوا بە یەکگرتوویی کوردی، لە لایەن کوردی تێگڵاو بە عەسەبییەتی خێڵەکی نوێ و بەرژەوەندی خوازی گرووپی، ئیدی گریمانە نییە، بەڵکۆ کاریگەری ئەوان، لە نەیاران و ناحەزانی دەرەکی، زۆرتر و بەهێزتر و ڕۆخێنەرتر و کاولکەرترە.
کورد تا کاتێک خۆی لە عەسەبییەتی خێڵەکی نوێ ڕزگار نکات، بەداخەوە ناتوانێ وەکوو نەتەوەیەک بۆ ڕزگار بوون و سەروەری بەسەر چارەنووسی خۆی، بە یەکگرتوویی تێبکوشێت.
٭٭٭
هاو کات لە چەند ڕووداوی دیکە کە پێدەچێ پێوەندییان پێکەوە هەبووبێت، بە پلە و جێگای ژن لە کۆمەڵگای کوردی، بە جل و بەرگی کورد و بە داوخوازی قوتابی کورد و #زمانی_کوردی لە قوتابخانەکان بێڕێزی کراوە.
لە هەمان کاتدا، فیلم ساز دەکرێت و بڵاو دەکرێتەوە و لەو فیلمە #کورد و سەرکردەکانی کورد تاوانبار دەکرێن بە هاوکاری بە داعیشەوە. لەو فیلمە وا نیشان دەدرێت کە کورد بە هێزی دەیان هەزار کەسییەوە لە بەرامبەری داعیش، هێشتا چاوەڕێ ئەوەیە ٥٠ کەس لە شوێنی دیکەوە بێتو بەرگری لە ئەوان و شارەکەیان بکاتن.
وا دیارە ئەوانە هەر بەشێکی بچووکن لەو بێڕێزیانەی کە ئەوڕۆ بە کورد و بە هێماکانی و بە هەزاران گیان بەخت کراوی ڕوڵەی کورد لە باشوور و ڕۆژئاوا و شوێنەکانی دیکە دەکرێت.
کوردیش چەپڵەی لێدەدات و پێدەکەنێ. چۆنکێ زۆرێک لە تاکە و گرووپی کورد وا هەست دەکەن کە ئەو بێڕیزییانە بە ڕەقیب دەکرێت، ڕەقیبیش هەرچەندە کوردە، بەڵام لە ڕوانگای ئەوان ئەو هەر ڕەقیبە !
٭٭٭
تەوژمی #عەسەبییەتی_خێڵەکی [ ئیبنی خەلدوون ] هێشتا لە لێداندایە و کێبڕکێ، ڕکابەری و ڕەقابەتی سەدان ساڵەی خێڵ و تاێفە و بنەماڵە لە ناو خوێن و ڕەگ و پێستی کورد بەردەوام خۆی هەر بە ڕۆژ و هەر نوێ دەکاتەوە.
عەسەبییەت و دمارگرژی و چاوچنۆکی خێڵەکی، بە ڕوومەت و گەرافیکی نوێیەوە [ ئێستا بە ناو حیزب و گرووپ و ئایدوڵۆژیا و یان هەرشتێکی دیکە بێت ]، بەردەوامە لە پرش و بڵاوە پێکردنەوە و پەرتەوازەیی و چەند بەرەکی لە نێوانی خەڵکدا.
زۆرێک لە مرۆڤ پارێزان، وڵات پارێزان و نەتەوە پارێزانی سەربەخۆ، ئەمڕۆ گەیشتوونەتە ئەو باوەڕە کە داماڵینی کورد لە هزر و یبر و بڕوا بە یەکگرتوویی کوردی، لە لایەن کوردی تێگڵاو بە عەسەبییەتی خێڵەکی نوێ و بەرژەوەندی خوازی گرووپی، ئیدی گریمانە نییە، بەڵکۆ کاریگەری ئەوان، لە نەیاران و ناحەزانی دەرەکی، زۆرتر و بەهێزتر و ڕۆخێنەرتر و کاولکەرترە.
کورد تا کاتێک خۆی لە عەسەبییەتی خێڵەکی نوێ ڕزگار نکات، بەداخەوە ناتوانێ وەکوو نەتەوەیەک بۆ ڕزگار بوون و سەروەری بەسەر چارەنووسی خۆی، بە یەکگرتوویی تێبکوشێت.
اگر #جمهوری_اسلامی درجولای ٢٠٠٧ ما را بازداشت نکرده بود، نابغه سیاسی نظامی ایران و مشاور ارشد اعلیحضرت #رضا_پهلوی مجبور میشد در ٢٦ مه ٢٠١٦ با #لشکریان_داعشی تحت فرمان ما در میدان آزادی #تهران بجنگد ! اما نقشەمان ١٠ سال زودتر لو رفت و خوشبختانه بازداشت و زندانیمان کردند !
تائید پنج سال زندان برای خانم #زارا_محمدی مدرس #زبان_کُردی که پیشتر در حکم بدوی به حبس محکوم شده بود، تاسف آور است. هم چنین بازداشت بیش از ١٠٠ نفر از شهروندان کُرد نگران کننده است.
امیدوارم حکم زندان برای خانم محمدی، لغو گردد و #بازداشت_شدگان_کُرد نیز هرچه زودتر آزاد شوند.
امیدوارم حکم زندان برای خانم محمدی، لغو گردد و #بازداشت_شدگان_کُرد نیز هرچه زودتر آزاد شوند.
دەسبەسەرکردنی شارومەندانی ناڕازی و هاووڵاتیانی خۆپیشاندەر و سەپاندنی سزای زیندان بە سەر چەند چالاکوانی مەدەنی و ڕۆژنامەوانی ڕەخنەگر، بە تومەتی گێرەشێوێنی و سیخوڕایەتی و تێکدانی ئاسایشی حکومەت، لە لایەن دەسەڵاتدارانی کورد و حکومەتی کوردی، لەو بەشەی کوردستان کە بە هەرێمی نیوچە سەربەخۆی کوردی دەناسرێت، جێگەی قەبۆڵ نییە و ئەو غەدر و ستەمانە کە در هەق بە ئازادی ڕادەربڕین و مافەکانی مرۆڤ و مافی خەڵک لە ژێر ناوی حکومەتی کوردی و دەوڵەتی کوردی دەکرێ، بە هیچ شێوازێک پاساودراو نییە و پاساویش نادرێتەوە.
هەرچەندە ئەو کردەوانە، ئەوە دەردەخات کە مافەکانی مرۆڤ و مافەکانی خەڵک و نەتەوەی چەوساوەی کورد هەر بە دەوڵەت و حکومەتێکی کوردی لەو چەشنە، شیانی دەستەبەر بوونی نییە و پارێزراو نامێنێتەوە.
بەڵام ئەوەشمان بۆ دەردەکەوێت کە گێچەڵکاری دەسەڵاتداران بۆ کەڵک وەرگرتن لە چەوساویی نەتەوەیی، لە ژێر دروشم و ڕەهەندی دەوڵەتی کوردی، تەنیا بە مەبەستی بەرژەوەند پارێزی و ئامانجی مانەوەی فەرمانڕەواکان لە دەسەڵات و حکومەتە و شتێکی دیکەی لە پێناوی بەرژەوەندی خەڵکەوە پێیەوە نییە.
ڕێکخراوانی مافەکانی مرۆڤ و ماف پارێزان لە کوردستان و دەروەی کوردستانیش ئەوە بە ئەرکی سەرەکی خۆیان دەزانن کە پێشێلکردنی مافەکانی مرۆڤ و بێڕێزی کردن بەو مافانە لە کوردستان بە تایبەت لە لایەن دەسەڵاتدارانی کورد و لە ناوماڵی کوردوە شیاوی چاو پۆشی نییە و نابێ ڕەوایی و شەرعییەت بەو کردەوانە ببخشرێت.
هەرچەندە ئەو کردەوانە، ئەوە دەردەخات کە مافەکانی مرۆڤ و مافەکانی خەڵک و نەتەوەی چەوساوەی کورد هەر بە دەوڵەت و حکومەتێکی کوردی لەو چەشنە، شیانی دەستەبەر بوونی نییە و پارێزراو نامێنێتەوە.
بەڵام ئەوەشمان بۆ دەردەکەوێت کە گێچەڵکاری دەسەڵاتداران بۆ کەڵک وەرگرتن لە چەوساویی نەتەوەیی، لە ژێر دروشم و ڕەهەندی دەوڵەتی کوردی، تەنیا بە مەبەستی بەرژەوەند پارێزی و ئامانجی مانەوەی فەرمانڕەواکان لە دەسەڵات و حکومەتە و شتێکی دیکەی لە پێناوی بەرژەوەندی خەڵکەوە پێیەوە نییە.
ڕێکخراوانی مافەکانی مرۆڤ و ماف پارێزان لە کوردستان و دەروەی کوردستانیش ئەوە بە ئەرکی سەرەکی خۆیان دەزانن کە پێشێلکردنی مافەکانی مرۆڤ و بێڕێزی کردن بەو مافانە لە کوردستان بە تایبەت لە لایەن دەسەڵاتدارانی کورد و لە ناوماڵی کوردوە شیاوی چاو پۆشی نییە و نابێ ڕەوایی و شەرعییەت بەو کردەوانە ببخشرێت.
دەسبەسەرکردنی شارومەندانی ناڕازی و هاووڵاتیانی خۆپیشاندەر و سەپاندنی سزای زیندان بە سەر چەند #چالاکوانی_مەدەنی و ڕۆژنامەوانی ڕەخنەگر، بە تومەتی گێرەشێوێنی و سیخوڕایەتی و تێکدانی ئاسایشی حکومەت، لە لایەن #دەسەڵاتدارانی_کورد و حکومەتی کوردی، لەو بەشەی #کوردستان کە بە هەرێمی نیوچە سەربەخۆی کوردی دەناسرێت، جێگەی قەبۆڵ نییە و ئەو غەدر و ستەمانە کە در هەق بە ئازادی ڕادەربڕین و #مافەکانی_مرۆڤ و مافی خەڵک لە ژێر ناوی حکومەتی کوردی و دەوڵەتی کوردی دەکرێ، بە هیچ شێوازێک پاساودراو نییە و پاساویش نادرێتەوە.
هەرچەندە ئەو کردەوانە، ئەوە دەردەخات کە مافەکانی مرۆڤ و مافەکانی خەڵک و نەتەوەی چەوساوەی کورد هەر بە دەوڵەت و حکومەتێکی کوردی لەو چەشنە، شیانی دەستەبەر بوونی نییە و پارێزراو نامێنێتەوە.
بەڵام ئەوەشمان بۆ دەردەکەوێت کە گێچەڵکاری دەسەڵاتداران بۆ کەڵک وەرگرتن لە چەوساویی نەتەوەیی، لە ژێر دروشم و ڕەهەندی دەوڵەتی کوردی، تەنیا بە مەبەستی بەرژەوەند پارێزی و ئامانجی مانەوەی فەرمانڕەواکان لە دەسەڵات و حکومەتە و شتێکی دیکەی لە پێناوی بەرژەوەندی خەڵکەوە پێیەوە نییە.
#ڕێکخراوانی_مافەکانی_مرۆڤ و ماف پارێزان لە کوردستان و دەروەی کوردستانیش ئەوە بە ئەرکی سەرەکی خۆیان دەزانن کە پێشێلکردنی مافەکانی مرۆڤ و بێڕێزی کردن بەو مافانە لە کوردستان بە تایبەت لە لایەن دەسەڵاتدارانی کورد و لە ناوماڵی کوردوە شیاوی چاو پۆشی نییە و نابێ ڕەوایی و شەرعییەت بەو کردەوانە ببخشرێت.
هەرچەندە ئەو کردەوانە، ئەوە دەردەخات کە مافەکانی مرۆڤ و مافەکانی خەڵک و نەتەوەی چەوساوەی کورد هەر بە دەوڵەت و حکومەتێکی کوردی لەو چەشنە، شیانی دەستەبەر بوونی نییە و پارێزراو نامێنێتەوە.
بەڵام ئەوەشمان بۆ دەردەکەوێت کە گێچەڵکاری دەسەڵاتداران بۆ کەڵک وەرگرتن لە چەوساویی نەتەوەیی، لە ژێر دروشم و ڕەهەندی دەوڵەتی کوردی، تەنیا بە مەبەستی بەرژەوەند پارێزی و ئامانجی مانەوەی فەرمانڕەواکان لە دەسەڵات و حکومەتە و شتێکی دیکەی لە پێناوی بەرژەوەندی خەڵکەوە پێیەوە نییە.
#ڕێکخراوانی_مافەکانی_مرۆڤ و ماف پارێزان لە کوردستان و دەروەی کوردستانیش ئەوە بە ئەرکی سەرەکی خۆیان دەزانن کە پێشێلکردنی مافەکانی مرۆڤ و بێڕێزی کردن بەو مافانە لە کوردستان بە تایبەت لە لایەن دەسەڵاتدارانی کورد و لە ناوماڵی کوردوە شیاوی چاو پۆشی نییە و نابێ ڕەوایی و شەرعییەت بەو کردەوانە ببخشرێت.
روز جهانی #زبان_مادری واکنشی است
به نتیجەی حفظ سلطەی زبانی بر دیگر گروههای زبانی، ایجاد موانع در برابر رشد زبانهای بومی، #آپارتاید_فرهنگی و مرگ تدریجی زبانها.
٭٭٭٭٭
بریا، ڕۆژی جیهانی #زمانی_دایکی مەترسی کەمتر خەمی کوردان و بایەخ پێنەدانی گشتی بە #زمانی_کوردی، وەکوو هۆکاری گەورەی مەترسیدار لە هەمبەر ژیانی ئەو زمانە، بە بیر بخاتەوە.
به نتیجەی حفظ سلطەی زبانی بر دیگر گروههای زبانی، ایجاد موانع در برابر رشد زبانهای بومی، #آپارتاید_فرهنگی و مرگ تدریجی زبانها.
٭٭٭٭٭
بریا، ڕۆژی جیهانی #زمانی_دایکی مەترسی کەمتر خەمی کوردان و بایەخ پێنەدانی گشتی بە #زمانی_کوردی، وەکوو هۆکاری گەورەی مەترسیدار لە هەمبەر ژیانی ئەو زمانە، بە بیر بخاتەوە.
زمانی کوردی، #زمانی_زگماکی و #زمانی_دایکی دەیان ملیون مرۆڤە، زمانی دەیان ملیون کوردی بندەست و ستەملێکراوە لە ڕۆژهەڵاتی ناوین. #زمانی_کوردی پێناسی شۆناس و ناسنامەی نەتەوەی چەوساوەی کوردە.
کوردی ئەو زمانەیە کە دەیان ساڵە لە ژێر هەڕەشەی فەوتان و تواندنەوەیە. چەندین دەوڵەت دژ بە ئەو زمانە و دژ بە فەرهەنگ و کەلتۆری کوردی پڕۆژەیان هەیە و لە سەر ئەو مژارە هەر ئێستا شەڕێکی نەرم لە ئارادایە. کورد و ناسنامەی کوردی هەر ئێستا لە هەر چوار لاوە کەوتووەتە بەر هرووژمی چڕو پڕی زمان و فەرهەنگە دەستوورییەکانەوە.
هیچ گومانێک لەوە نەماوە کە زمان و فەرهەنگ و کەلتۆر و داب و نەریتی کوردی لە بەر هرووژم و هێرشی فەرمی و نافەرمی زمان و فەرهەنگە دەستوورییەکان، ڕووبەڕووی کۆمەڵکوژییەکی بە ڕوواڵەت نەرم و نیانی فەرهەنگی ببێتەوە.
هۆشداری سەربارەت بە دەرئەنجامی ئەو هرووژم و هێرشانە و هۆشداری لە ئەگەری فەوتانی زمانی کوردی و ئاکامی ئاسیمیلاسیون و بێ ناسنامە کردنی ملیونان کەس، تا ئێستا نەیتوانیوە، کورد لە خەون و خەو ڕاپەڕێنێت.
دیارە هەندێ کەس پێیان ناخۆشە هۆشداری لەو شێوەیە. بۆ وێنە لە چەند مانگی ڕابردوو لە چەند پۆستێک کە هەندێکیان لە خوارەوە دێت، بە مەبەستی ڕاکێشانی سەرنجی دڵسوزانی زمانی کوردی بەو مەترسییە کە هەست دەکەم لە ئارادایە، ئاماژەم بە چەند خاڵ کردووە. لە بەرامبەردا هەندێ کەس کە هەست بە مەترسییەکی وەها ناکەن ڕەخنەیان هەبووە ژە هەڵوێستێکی لەو شێوەیە.
٭٭٭
#کورد بۆ خۆی وڵاتێکی تایبەت و حکومەتێکی سەربەخۆی نییە. نە دەسەڵاتی هەیە و نە بە سەر فەرهەنگ و کەلتۆر و مێژووەکەیەوە سەروەرە. نە وەکوو نەتەوەیەکی #یەکگرتووە و نە لەسەر #چارەنووس و داهاتوو و ئایەندەی خۆی یەکڕا و یەکدەستە. ئاخۆ ئەگەر زمانی کوردی واتە ناسنامەی شۆناسەکەی نەمێنێت، هەر کورد هەژماردە دەکرێت ؟
٭٭٭
زمانی کوردی لە ڕۆژهەڵات تادێت دۆخی ناجێگیرتر دەبێت. بە داخەوە خەڵک بەگشتی لە پرۆژەی بن بڕ کردنی ئەو زمانە خۆبەخشانە بەشدارن. ئەگەر تا دوێنێ دەگوترا زمانی دایکی لە #کرماشان بووەتە زاراوەیەکی فارسی، ئێستا زاراوەی ئەردەڵانی [ #سنە و دەور و بەری ] لە ١٠٠دا ٩٠ی بووەتە فارسی. خەڵک چ لە شەقام و بازار و گەڕەک و کۆڵانەکان و چ لە ماڵان بە زاراوەیەکی فارسی- سنەیی ئاخاوتن دەکەن، وادیارە سنەی ئەمڕو کرماشانی دوێنێ بەبیر دێنێتەوە.
٭٭٭٭
سەروەری زمانی کوردی بەسەر #ڕۆژهەڵات [ لانیکەم بەسەر کۆمەڵگا ] بە داخەوە بەخێرایی بەرەو ڕۆخان و کوتایی هێنان پێش دەڕوات.
کاتێک ژیانی زمانی کوردی بە هۆی پەرە پێدانی ئاسیمیلاسیونی درێژخاێن، لە مەترسیدایە، جێی سەرسۆڕمان ئەوەیە هەندێ بە ناو زمانناس و پسپۆڕ و مامۆستا، فێرکاری و فێرکردنی خۆبەخشانەی وانەبێژانی کورد وەکوو هەڕەشەیەکی جددی لە سەر ئەو زمانە، پێناسە دەکەن !
٭٭٭
ئەوە ڕاستییەکی حاشا هەڵنەگرە کە #کورد بێ بەشە لە سەرەکیترین مافەکان و بۆ پاراستنی زمانەکی لە زەختیی و ژێر گوشار دایە.
بەڵام دەبێ ئەو ڕاستییەش ڕەچاو بکرێت کە زمانی کوردی ئێستا وەکوو ئەوە تووشی شڵەژان و تێکچوویی هاتووە، پێویستی بە فریاکەوتنێکی خێرا هەیە. با رۆژهەڵات بچێت بە هانای زمانەکەیەوە.
٭٭٭
هەندێ لە هەندەران پێیان وایە بەکار هێنانی زمانی کوردی"ئاسایشی بەردەنگە فارسەکانیان تێکدەدا"، بەداخەوە لە ناوخۆی وڵاتیش نیوێ لە کوردان ئاخاوتن بە زمانی دایکی پێیان ناخۆشە.
بەڵام، هەر وەک "ئالفۆنس دەودە" نووسەری فەرەنسی دەڵێت؛
" نەتەوەیەک کە زمانی دایکیی لە بیر نەماوە، ئەو بەندکراوەیە کە کڵێڵی درگەی زیندانەکەی لێ ون بووە."
٭٭٭
بریا، #ڕۆژی_جیهانی_زمانی_دایکی مەترسی کەمتر خەمی کوردان و بایەخ پێنەدانی گشتی بە زمانی کوردی، وەکوو هۆکاری گەورەی مەترسیدار لە هەمبەر ژیانی ئەو زمانە، بە بیر بخاتەوە
٭٭٭
مافی فێربوون و فێرکاری زمانی دایکی و پاراستن و گەشە پێدانی پرەنسیپەکانی پێناسە و شۆناسی هەر نەتەوەیەک لە سەر سەروی #مافەکانی_مرۆڤە. داکۆکی لەو مافانە نەک هەر تاوان نییه، بەڵکو ئەرکێکە لە سەر شانی هەمووان. خاوەنداریەتی و پارێزەری لە زمانی زگماکی، پارێزەری و پاراستنی مافەکانی مرۆڤە .
کوردی ئەو زمانەیە کە دەیان ساڵە لە ژێر هەڕەشەی فەوتان و تواندنەوەیە. چەندین دەوڵەت دژ بە ئەو زمانە و دژ بە فەرهەنگ و کەلتۆری کوردی پڕۆژەیان هەیە و لە سەر ئەو مژارە هەر ئێستا شەڕێکی نەرم لە ئارادایە. کورد و ناسنامەی کوردی هەر ئێستا لە هەر چوار لاوە کەوتووەتە بەر هرووژمی چڕو پڕی زمان و فەرهەنگە دەستوورییەکانەوە.
هیچ گومانێک لەوە نەماوە کە زمان و فەرهەنگ و کەلتۆر و داب و نەریتی کوردی لە بەر هرووژم و هێرشی فەرمی و نافەرمی زمان و فەرهەنگە دەستوورییەکان، ڕووبەڕووی کۆمەڵکوژییەکی بە ڕوواڵەت نەرم و نیانی فەرهەنگی ببێتەوە.
هۆشداری سەربارەت بە دەرئەنجامی ئەو هرووژم و هێرشانە و هۆشداری لە ئەگەری فەوتانی زمانی کوردی و ئاکامی ئاسیمیلاسیون و بێ ناسنامە کردنی ملیونان کەس، تا ئێستا نەیتوانیوە، کورد لە خەون و خەو ڕاپەڕێنێت.
دیارە هەندێ کەس پێیان ناخۆشە هۆشداری لەو شێوەیە. بۆ وێنە لە چەند مانگی ڕابردوو لە چەند پۆستێک کە هەندێکیان لە خوارەوە دێت، بە مەبەستی ڕاکێشانی سەرنجی دڵسوزانی زمانی کوردی بەو مەترسییە کە هەست دەکەم لە ئارادایە، ئاماژەم بە چەند خاڵ کردووە. لە بەرامبەردا هەندێ کەس کە هەست بە مەترسییەکی وەها ناکەن ڕەخنەیان هەبووە ژە هەڵوێستێکی لەو شێوەیە.
٭٭٭
#کورد بۆ خۆی وڵاتێکی تایبەت و حکومەتێکی سەربەخۆی نییە. نە دەسەڵاتی هەیە و نە بە سەر فەرهەنگ و کەلتۆر و مێژووەکەیەوە سەروەرە. نە وەکوو نەتەوەیەکی #یەکگرتووە و نە لەسەر #چارەنووس و داهاتوو و ئایەندەی خۆی یەکڕا و یەکدەستە. ئاخۆ ئەگەر زمانی کوردی واتە ناسنامەی شۆناسەکەی نەمێنێت، هەر کورد هەژماردە دەکرێت ؟
٭٭٭
زمانی کوردی لە ڕۆژهەڵات تادێت دۆخی ناجێگیرتر دەبێت. بە داخەوە خەڵک بەگشتی لە پرۆژەی بن بڕ کردنی ئەو زمانە خۆبەخشانە بەشدارن. ئەگەر تا دوێنێ دەگوترا زمانی دایکی لە #کرماشان بووەتە زاراوەیەکی فارسی، ئێستا زاراوەی ئەردەڵانی [ #سنە و دەور و بەری ] لە ١٠٠دا ٩٠ی بووەتە فارسی. خەڵک چ لە شەقام و بازار و گەڕەک و کۆڵانەکان و چ لە ماڵان بە زاراوەیەکی فارسی- سنەیی ئاخاوتن دەکەن، وادیارە سنەی ئەمڕو کرماشانی دوێنێ بەبیر دێنێتەوە.
٭٭٭٭
سەروەری زمانی کوردی بەسەر #ڕۆژهەڵات [ لانیکەم بەسەر کۆمەڵگا ] بە داخەوە بەخێرایی بەرەو ڕۆخان و کوتایی هێنان پێش دەڕوات.
کاتێک ژیانی زمانی کوردی بە هۆی پەرە پێدانی ئاسیمیلاسیونی درێژخاێن، لە مەترسیدایە، جێی سەرسۆڕمان ئەوەیە هەندێ بە ناو زمانناس و پسپۆڕ و مامۆستا، فێرکاری و فێرکردنی خۆبەخشانەی وانەبێژانی کورد وەکوو هەڕەشەیەکی جددی لە سەر ئەو زمانە، پێناسە دەکەن !
٭٭٭
ئەوە ڕاستییەکی حاشا هەڵنەگرە کە #کورد بێ بەشە لە سەرەکیترین مافەکان و بۆ پاراستنی زمانەکی لە زەختیی و ژێر گوشار دایە.
بەڵام دەبێ ئەو ڕاستییەش ڕەچاو بکرێت کە زمانی کوردی ئێستا وەکوو ئەوە تووشی شڵەژان و تێکچوویی هاتووە، پێویستی بە فریاکەوتنێکی خێرا هەیە. با رۆژهەڵات بچێت بە هانای زمانەکەیەوە.
٭٭٭
هەندێ لە هەندەران پێیان وایە بەکار هێنانی زمانی کوردی"ئاسایشی بەردەنگە فارسەکانیان تێکدەدا"، بەداخەوە لە ناوخۆی وڵاتیش نیوێ لە کوردان ئاخاوتن بە زمانی دایکی پێیان ناخۆشە.
بەڵام، هەر وەک "ئالفۆنس دەودە" نووسەری فەرەنسی دەڵێت؛
" نەتەوەیەک کە زمانی دایکیی لە بیر نەماوە، ئەو بەندکراوەیە کە کڵێڵی درگەی زیندانەکەی لێ ون بووە."
٭٭٭
بریا، #ڕۆژی_جیهانی_زمانی_دایکی مەترسی کەمتر خەمی کوردان و بایەخ پێنەدانی گشتی بە زمانی کوردی، وەکوو هۆکاری گەورەی مەترسیدار لە هەمبەر ژیانی ئەو زمانە، بە بیر بخاتەوە
٭٭٭
مافی فێربوون و فێرکاری زمانی دایکی و پاراستن و گەشە پێدانی پرەنسیپەکانی پێناسە و شۆناسی هەر نەتەوەیەک لە سەر سەروی #مافەکانی_مرۆڤە. داکۆکی لەو مافانە نەک هەر تاوان نییه، بەڵکو ئەرکێکە لە سەر شانی هەمووان. خاوەنداریەتی و پارێزەری لە زمانی زگماکی، پارێزەری و پاراستنی مافەکانی مرۆڤە .
نه سوختبری شغل دلخواە #مردم_بلوچ است و نه کولبری تناسبی با حقوق و کرامت انسانی #مردم_کرد دارد،
اما کسانی کە برای سیر کردن شکم فرزندان و خانواده شان ناگزیر به #سوختبری و #کولبری روی آوردەاند، کشتن شان نە توجیه حقوقی و قانونی دارد و نە میتواند توجیهی انسانی و وجدانی داشتە باشد.
اما کسانی کە برای سیر کردن شکم فرزندان و خانواده شان ناگزیر به #سوختبری و #کولبری روی آوردەاند، کشتن شان نە توجیه حقوقی و قانونی دارد و نە میتواند توجیهی انسانی و وجدانی داشتە باشد.
کُرد اگر باشی !
در یکسو، نشان دادن تصویری مخدوش و غیر واقعی از #کُرد به عنوان یک #ملت، یک خلق یا مردمانی که خواسته شان همسانی و برابری در حقوق و حفظ هویت و زبان و فرهنگ شان است، زیر پا گذاردن بدیهی ترین اصول اخلاقی و خواب کردن وجدان انسانی است.
در دگرسو، باوری که یک کُرد کم سواد هم امروز به آن رسیده، آن است، که یک کُرد خوب برای برخی دولتها و از نظر برخی حاکمان، کُرد مرده است، نه یک #کورد_مطالبه_گر_حقوق_برابر.
آنچه در پی میاید نوشتەای است از "فادی عاکم"٭ نویسنده لبنانی. از این نویسندە باید سپاسگزار بود، حداقل کُرد را با عناونی همچون هم وطن، هم میهن، #مرزدار_غیور و اصیل .... و یا #تروریست، #تجزیه_طلب، قومپرست، ناسیونالیست #قومگرا، و.... مورد خطاب قرار نداده است :
٭٭٭
در این قرن، سدەی ترس و وحشت، چه سخت است انسان بودن و چه سختر است خاورمیانەایی بودن و چە بسیار از آن سختر است، کورد بودن.
کُرد که باشی باید از سرزمین و زمین و انسان دفاع کنی،
کُرد کە باشی بزرگترین رنج و غمت تلاش برای حفظ هویت و زبان و فرهنگت و پاسداری از آن میباشد.
آنچه که در سوریه روی داده، در کتابهای تاریخ و در اسرارنامه های پنهان و آشکار به ثبت خواهد رسید. آنجا که احترام و هویت انکار شدەی کرد بە کرد باز گردانده شد. تاریخ باز خواهد گفت کە بر خلاف نقشە ها و طرح ریزی های دیگران، کرد همبستگی را به میان اقشار مختلف و مردم باز آورد.
کورد اگر باشی، تو در برابر امواجی از آتش [ در جبهەی جنگ ] و در مقابل صاحبان ریش و مشکی پوشان، بە دفاع از خلق ها و مردمانی کە آرامش و حفاظت از خود را به تو سپرده اند دفاع میکنی، چرا که آنها تنها به سلاح تو اعتماد میکنند.
کورد که باشی، سرنوشتت به جنگ بسته شده، جنگی شرافتمندانه در برابر دستجاتی که شرف خود را فروخته اند.
کُرد که باشی، باید از دستاوردهایت محافظت کنی، چرا که آن دستاوردها نه تنها به تو که بلا استثنا به همگان تعلق دارد.
کرد که باشی، مسئولیت داری در تمامی مناطق آزاد شده مخفیگاه هایی که خرگوشهای ترسو خود را در آن پنهان کردەاند، کشف و پاکسازی نمائی.
کورد اگر باشی، ناگزیری پرچم آزادی را در هر جا که ممکن شود به احتزاز در آوری، مدارس را باز گشایی نمائی و لقمه نانی قبل از خودت، برای دیگران تامین کنی، بە زمستان شان گرما ببخشی و با خنده های کودکان همراه شوی.
کورد اگر باشی، ممکن است هر آن و هر روز با با سیلی از ایرادات و انتقادات کسانی روبرو شوید که از مردم فرار کردەاند و هم آنهایی که در آغوش سلطان نئو عثمانی ها جای گرفتەاند، همانهایی کە خاک و آبروی خود را فروخته و به بنده و بردەی سلطان جدید عثمانی تبدیل شدەاند.
تو اگر کُرد باشی، باید آنها و مغرهای شستشو داده شده شان را آزاد کنی.
کورد اگر باشی، باید به اتهامات نژاد پرستانه، بها ندهید،
ما همگی میدانیم با تهمت های ناروا تو را جریحە دار و مجروح و حتی برای کشتنت اقدام میکنند، چرا کە آنها هم حقایق را وارونه جلوە میدهند هم تصویر روشن جوانمردی ترا مخدوش میکنند.
کورد که باشید باید بخشنده و بخشایشگر باشی در برابر آنهایی که تا دیروز با گلوله به استقبال تو میآمدند و امروز کە دستها را به نشان تسلیم بلند کردەاند،میدانند تو آزارشان نمیدهید. اما تو میدانی و ما هم نیک میدانیم، اگر فرصتی دست بدهد، آنها اعمالشان را نه یکبار و نه دو بار و نه سه بار، بلکه بارها تکرار میکنند، ولی اخلاق کوردی تو اجازه نمیدهید تار مویی از سر آنها کم شود.
کُرد که باشید، قلم و دوربینی در دست به مناطق آلوده به مین رفته و با رفتن بر دیواره های آتش، تصاویری واقعی و حقیقی و بدون هرگونه دوز و کلک و دستکاری، ضبط و به جهان ارسال میکنید.
کرد که باشی تو جنگاوری ...
کُرد که باشی تو جوانمردترین سوارکاری...
کورد که باشی، تو اصل روشن انسانیتی...
چه زیباست کورد بودن...کاش من کورد بودم.
٭٭٭
"فادی عاکم"نویسنده و شاعر لبنانی است که چندین اثر دارد، مجموعه داستانی "زینه"، رمان "نواف"، و " کُرد ارض واقع " از جمله کتابهای این نویسنده لبنانی است. [نامبرده در ضمن، کارشناس ارشد باستان شناسی نیز است]
در یکسو، نشان دادن تصویری مخدوش و غیر واقعی از #کُرد به عنوان یک #ملت، یک خلق یا مردمانی که خواسته شان همسانی و برابری در حقوق و حفظ هویت و زبان و فرهنگ شان است، زیر پا گذاردن بدیهی ترین اصول اخلاقی و خواب کردن وجدان انسانی است.
در دگرسو، باوری که یک کُرد کم سواد هم امروز به آن رسیده، آن است، که یک کُرد خوب برای برخی دولتها و از نظر برخی حاکمان، کُرد مرده است، نه یک #کورد_مطالبه_گر_حقوق_برابر.
آنچه در پی میاید نوشتەای است از "فادی عاکم"٭ نویسنده لبنانی. از این نویسندە باید سپاسگزار بود، حداقل کُرد را با عناونی همچون هم وطن، هم میهن، #مرزدار_غیور و اصیل .... و یا #تروریست، #تجزیه_طلب، قومپرست، ناسیونالیست #قومگرا، و.... مورد خطاب قرار نداده است :
٭٭٭
در این قرن، سدەی ترس و وحشت، چه سخت است انسان بودن و چه سختر است خاورمیانەایی بودن و چە بسیار از آن سختر است، کورد بودن.
کُرد که باشی باید از سرزمین و زمین و انسان دفاع کنی،
کُرد کە باشی بزرگترین رنج و غمت تلاش برای حفظ هویت و زبان و فرهنگت و پاسداری از آن میباشد.
آنچه که در سوریه روی داده، در کتابهای تاریخ و در اسرارنامه های پنهان و آشکار به ثبت خواهد رسید. آنجا که احترام و هویت انکار شدەی کرد بە کرد باز گردانده شد. تاریخ باز خواهد گفت کە بر خلاف نقشە ها و طرح ریزی های دیگران، کرد همبستگی را به میان اقشار مختلف و مردم باز آورد.
کورد اگر باشی، تو در برابر امواجی از آتش [ در جبهەی جنگ ] و در مقابل صاحبان ریش و مشکی پوشان، بە دفاع از خلق ها و مردمانی کە آرامش و حفاظت از خود را به تو سپرده اند دفاع میکنی، چرا که آنها تنها به سلاح تو اعتماد میکنند.
کورد که باشی، سرنوشتت به جنگ بسته شده، جنگی شرافتمندانه در برابر دستجاتی که شرف خود را فروخته اند.
کُرد که باشی، باید از دستاوردهایت محافظت کنی، چرا که آن دستاوردها نه تنها به تو که بلا استثنا به همگان تعلق دارد.
کرد که باشی، مسئولیت داری در تمامی مناطق آزاد شده مخفیگاه هایی که خرگوشهای ترسو خود را در آن پنهان کردەاند، کشف و پاکسازی نمائی.
کورد اگر باشی، ناگزیری پرچم آزادی را در هر جا که ممکن شود به احتزاز در آوری، مدارس را باز گشایی نمائی و لقمه نانی قبل از خودت، برای دیگران تامین کنی، بە زمستان شان گرما ببخشی و با خنده های کودکان همراه شوی.
کورد اگر باشی، ممکن است هر آن و هر روز با با سیلی از ایرادات و انتقادات کسانی روبرو شوید که از مردم فرار کردەاند و هم آنهایی که در آغوش سلطان نئو عثمانی ها جای گرفتەاند، همانهایی کە خاک و آبروی خود را فروخته و به بنده و بردەی سلطان جدید عثمانی تبدیل شدەاند.
تو اگر کُرد باشی، باید آنها و مغرهای شستشو داده شده شان را آزاد کنی.
کورد اگر باشی، باید به اتهامات نژاد پرستانه، بها ندهید،
ما همگی میدانیم با تهمت های ناروا تو را جریحە دار و مجروح و حتی برای کشتنت اقدام میکنند، چرا کە آنها هم حقایق را وارونه جلوە میدهند هم تصویر روشن جوانمردی ترا مخدوش میکنند.
کورد که باشید باید بخشنده و بخشایشگر باشی در برابر آنهایی که تا دیروز با گلوله به استقبال تو میآمدند و امروز کە دستها را به نشان تسلیم بلند کردەاند،میدانند تو آزارشان نمیدهید. اما تو میدانی و ما هم نیک میدانیم، اگر فرصتی دست بدهد، آنها اعمالشان را نه یکبار و نه دو بار و نه سه بار، بلکه بارها تکرار میکنند، ولی اخلاق کوردی تو اجازه نمیدهید تار مویی از سر آنها کم شود.
کُرد که باشید، قلم و دوربینی در دست به مناطق آلوده به مین رفته و با رفتن بر دیواره های آتش، تصاویری واقعی و حقیقی و بدون هرگونه دوز و کلک و دستکاری، ضبط و به جهان ارسال میکنید.
کرد که باشی تو جنگاوری ...
کُرد که باشی تو جوانمردترین سوارکاری...
کورد که باشی، تو اصل روشن انسانیتی...
چه زیباست کورد بودن...کاش من کورد بودم.
٭٭٭
"فادی عاکم"نویسنده و شاعر لبنانی است که چندین اثر دارد، مجموعه داستانی "زینه"، رمان "نواف"، و " کُرد ارض واقع " از جمله کتابهای این نویسنده لبنانی است. [نامبرده در ضمن، کارشناس ارشد باستان شناسی نیز است]
کتێبی" #بەسەرهاتی_فەرمانڕەوایی_گەڵواخییەکان" لە لایەن نووسەر خالید ئەحمەدیی [خالید بەگی گەڵواخیی] ئامادە و لە ٦٠٠ لاپەڕە لە چاپ دراوە. پتر ٤٧٠ لاپەڕەی ئەو کتێبە تایبەتە بە مێژووی #هۆزی_گەڵواخی و لە عەشیرەتەکان، داب و نەریت، ڕەسەنایەتی و تایبەتمەندییەکانی ئەو هۆزە باس دەکات. هەر وەها لە دەسەڵاتداران و فەرمانڕەوایی گەڵواخییەکان و بارودۆخیان لەسەردەمانی شەڕی یەکەمی جیهانی، شەپۆلی خوێناوی حکومەتی ناوەندیی و لەسێدارەدانی بەکۆمەڵی سەرۆک هۆزەکان، شەڕی قەڵای ئاڵۆڵاخ [ #شەڕی_کاپیتان ]، خۆڕاگری و هاو خەباتی هۆزەکان، شەڕی نێوان هۆزەکان بە گێرە شێوێنی و پیلانی حکومەتی ناوەندی، شەڕی دوەیسە و تێکشکانی هێزەکانی ئاسەف دیوان، نەمانی قاجارەکان و سەرهەڵدانی شۆڕشی هۆزەکان، سەردەمی دیکتاتۆریەتی ڕەزاشا، دوورخستنەوە و کۆچدانی لەناکاوی گەڵواخییەکان و چەندین بابەتی دیکە لە سەر شەڕ و تێکشکانی شۆڕش، ڕێکەوتنامە و باسی گەڵواخییە هاڵاتووەکان، لە ئەو کتێبە هاتووە. لە ناوەرۆکی کتێبەکە وا دیار دەکەوێ، نووسەر تەنیا میژووی نزیک بە سەد ساڵەی گەڵواخییەکانی خستووەتە بر باس و لێکۆڵینەوە.
٭٭٭
ئەۆڕو لە سنە لە کتێبی "بەسەرهاتی فەرمانڕەوایێ گەڵواخییەکان" ڕووماڵی کرا،
له لایەن نووسەری کتێبەکە و چەند کەسی دیکەی خزم و پێوەندیدار بە مژاری ئەو کتێبە، ئێمەش داوەت کرا بووین، بەڵام خۆم، هاوژینم و خوشکم بۆ ماوەیەکی کورت لەو کوڕ و لە دانیشتنەکە ماینەوە.
لە کتێبەکە ئاماژە بەوە کراوە کە هۆزی گەڵواخیی وەک بەشێکی دانەپڕاون لە نەتەوەی کورد و #مرادگۆرانی، گاملیی، #چۆخەڕەشیی، #کاکسەوەندیی، وەرمزیار و قەمەریی شەش عەشیرەت یان تایەفەی گەڵواخییەکانن.
نووسەر لە هەر تایەفەیەک لە گەڵواخییەکان ناوی چەند کسانێکی ڕێز کردووە و هێناویەتی، ناوی ئەمنیشی لە ڕێزی کەسانی تایەفەی مراد گۆرانی هێناوە، هەر لەێرەوە سپاسیان دەکەم.
٭٭٭
بەسەرهاتی فەرمانڕەوایی گەڵواخییەکان وەک کتێبێکی لەو ویتەیە، دیارە کەم و کۆڕی زوری هەیە، بەڵام وەک بەرهەمێکی میژویی زۆر بە نرخە و دەبێ بە ڕێزەوە لە نووسەر و ئامادەکەرانی، دەسخۆشی بکرێتن.
مژاری #هۆزە_کوردییەکان و تەوەری باسەکە، باسێکی گرێنگە لە سەر مێژووی نەتەوەیی کورد، و بێ گومان مێژووی #نەتەوەی_کورد بریتییە لە مێژووی هۆزە کوردییەکان.
بە داخەوە کورد، تا ئێستا لە سەر نووسینەوە و تۆمار کردنی مێژووی ڕاستییانەی خۆی کەمتر خەمی کردووە، هەر بەم هۆیەوە مێژووی #کورد بە باشی تۆمار نکراوە.
نەیارانی کورد، مێژوو نووسانی ناوەند پارێز، دەسەڵاتداران و نەتەوە حاکمەکان بە ناحەقی و دوور لە پەرنسیپە ئەخلاقییەکان یان مێژووەکەیشیان لە کورد گرتووە و یان مێژوویەکی ڕەش و کەم و کورت و پڕ لە درۆ و ناڕاستییان بۆ کورد تۆمار کردووە.
کورد وەکوو هەر نەتەوەیەکی دیکە، مافی ئەوەی هەیە ببێت بە هەڵگری ڕاستییەکانی مێژووەکەی خۆی.
٭٭٭
ئەۆڕو لە سنە لە کتێبی "بەسەرهاتی فەرمانڕەوایێ گەڵواخییەکان" ڕووماڵی کرا،
له لایەن نووسەری کتێبەکە و چەند کەسی دیکەی خزم و پێوەندیدار بە مژاری ئەو کتێبە، ئێمەش داوەت کرا بووین، بەڵام خۆم، هاوژینم و خوشکم بۆ ماوەیەکی کورت لەو کوڕ و لە دانیشتنەکە ماینەوە.
لە کتێبەکە ئاماژە بەوە کراوە کە هۆزی گەڵواخیی وەک بەشێکی دانەپڕاون لە نەتەوەی کورد و #مرادگۆرانی، گاملیی، #چۆخەڕەشیی، #کاکسەوەندیی، وەرمزیار و قەمەریی شەش عەشیرەت یان تایەفەی گەڵواخییەکانن.
نووسەر لە هەر تایەفەیەک لە گەڵواخییەکان ناوی چەند کسانێکی ڕێز کردووە و هێناویەتی، ناوی ئەمنیشی لە ڕێزی کەسانی تایەفەی مراد گۆرانی هێناوە، هەر لەێرەوە سپاسیان دەکەم.
٭٭٭
بەسەرهاتی فەرمانڕەوایی گەڵواخییەکان وەک کتێبێکی لەو ویتەیە، دیارە کەم و کۆڕی زوری هەیە، بەڵام وەک بەرهەمێکی میژویی زۆر بە نرخە و دەبێ بە ڕێزەوە لە نووسەر و ئامادەکەرانی، دەسخۆشی بکرێتن.
مژاری #هۆزە_کوردییەکان و تەوەری باسەکە، باسێکی گرێنگە لە سەر مێژووی نەتەوەیی کورد، و بێ گومان مێژووی #نەتەوەی_کورد بریتییە لە مێژووی هۆزە کوردییەکان.
بە داخەوە کورد، تا ئێستا لە سەر نووسینەوە و تۆمار کردنی مێژووی ڕاستییانەی خۆی کەمتر خەمی کردووە، هەر بەم هۆیەوە مێژووی #کورد بە باشی تۆمار نکراوە.
نەیارانی کورد، مێژوو نووسانی ناوەند پارێز، دەسەڵاتداران و نەتەوە حاکمەکان بە ناحەقی و دوور لە پەرنسیپە ئەخلاقییەکان یان مێژووەکەیشیان لە کورد گرتووە و یان مێژوویەکی ڕەش و کەم و کورت و پڕ لە درۆ و ناڕاستییان بۆ کورد تۆمار کردووە.
کورد وەکوو هەر نەتەوەیەکی دیکە، مافی ئەوەی هەیە ببێت بە هەڵگری ڕاستییەکانی مێژووەکەی خۆی.