MoeMaKaMedia

သီအိုဇော် - အာဆီယံ၊ အာရပ်လိဂ်နှင့် မျက်မှောက်နွေဦးတော်လှန်ရေး
https://ift.tt/sjYO9RE
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/a/AVvXsEh1pH6jP3RZCYpFNelaCDn-4pQQf6m0W3WW43MkqL6VHV_fz6uSsTjIKTs_XukYUXNpqGzTUruBneNCG85snOPzfrPixxwHuzVsSoa2p2-xgiV6TwO85DfqD0iLvvQPjvx04BTm5_bwFRZTXkAwzr5MGU4u6Qen--2XQfTOUTh45m2ZRIKXSpXiWDOC9jk">Media</a>
သီအိုဇော် - အာဆီယံ၊ အာရပ်လိဂ်နှင့် မျက်မှောက်နွေဦးတော်လှန်ရေး(မိုးမခ) စက်တင်ဘာ ၂၄ ၊ ၂၀၂၃
ပုဂံရာဇဝင် တုတ်ထမ်း ဓားထမ်းပြောကြရတယ်လို့ တင်စားပြောကြပါတယ်။ တချိန်ကျရင် နွေဦးတော်လှန်ရေးအကြောင်း ဒီလိုပဲ ပြောဆိုကြလေမလား၊ အခုကတည်းက ဆူဆူညံညံ အသံတွေ မပြတ်ကြတာတော့ မျက်မြင်ပါပဲ။ကိုယ့်အားကိုယ်ကိုး ကိုယ့်ဝန်ကိုယ်ထမ်း ခရီးဆက်နေကြရပြီး အောင်ပွဲနဲ့ ဇာတ်သိမ်းနိုင်တဲ့တနေ့မှာတော့ ‘ပုံသဏ္ဌာန်သစ်နဲ့ တော်လှန်ရေး’အဖြစ် သမိုင်းမော်ကွန်းတင်ကြမှာ သေချာပါတယ်။ အားလုံး နားလည်ထားကြတဲ့အတိုင်း တော်လှန်ရေးရဲ့ ဗဟိုချက်မဟာ ပြည်တွင်းမှာရှိတာပါ။ပြည်သူတွေလောက် ပဓာနမကျလည်း နိုင်ငံတကာရဲ့ အတိုးအဆုတ် အရွှေ့အပြောင်းက အတိုင်းအတာတခုအထိ ဆက်လက်အရေးပါနေဦးမှာဖြစ်ပြီး၊ အဲဒီအရွေ့မျိုးက အခုရက်ပိုင်း လှုပ်ခတ်မှုတွေနဲ့ ဘယ်လိုဆက်စပ်လာနိုင်တယ် ဆိုတာကို နိုင်ငံတကာဖြစ်ရပ်များကတဆင့် သင်ခန်းစာ ယူကြည့်ချင်ပါတယ်။နိုင်ငံတကာအနေနဲ့ ဦးကျော်မိုးထွန်းကို အမြဲတမ်းမေးလေ့မေးထရှိတဲ့ မေးခွန်းက စည်းလုံးညီညွတ်ကြရဲ့လား ဆိုတာလို့ ပြောကြားခဲ့တာ သတိထားမိပါတယ်။ နိုင်ငံတကာဆိုတာ ကိုယ့်ဘက်က ပြောဆိုသမျှ မျက်စိမှိတ် လက်ခံကြတဲ့ သူတွေမဟုတ်ပဲ သူတို့ရဲ့ စဉ်ဆက်မပြတ် စောင့်ကြည့်လေ့လာချက်တွေနဲ့ ပြန်ချိန်ထိုး ပိုင်းဖြတ်တတ်ကြတဲ့သူတွေ ဖြစ်ပါတယ်။အပြောထက် အလုပ်နဲ့ သက်သေပြကြဖို့ လိုတယ်ဆိုတဲ့ စကားကို ဒီနေရာမှာ ယူသုံးရရင် စောင့်ကြည့်နေသူများ မြင်သာထင်သာ ရှိစေမယ့် လုပ်ရပ်တခုနဲ့ ပြသဖို့ပဲ ရှိပါလိမ့်မယ်။ သက်သေပြစရာ အကြောင်းအချက်များ ရှိတဲ့အထဲက ဒီနွေဦးတော်လှန်ရေးရဲ့ အဓိက စစ်ရေးစစ်မျက်နှာမှာ ညီညွတ်စုဖွဲ့နိုင်မှုကို ပြသနိုင်ရင်တော့ အထူးတလည်ဖြေဆိုဖို့ မလိုတဲ့မေးခွန်း ဖြစ်သွားမယ်ထင်ပါတယ်။တနည်းအားဖြင့် လက်နက်ကိုင်တော်လှန်ရေး အင်အားစုများအတွက် တခုတည်းသော အမိန့်ပေးကွပ်ကဲမှုစနစ် (Chain of Command- CoC) ကျင့်သုံးပြနိုင်ခြင်းဟာ ကွဲပြားနေတယ်လို့ မြင်ထားကြတဲ့ အင်အားစုများရဲ့ စည်းလုံး ညီညွတ်မှုကို ပြင်ပမှ စောင့်ကြည့်နေသူများကို မြင်သာအောင် ပြသလိုက်ခြင်းပါပဲ။CoC တခုတည်းအောက်မှာ မရှိပဲ ကိုယ့်စုဖွဲ့မှုနဲ့ကိုယ် ဆယ်စုနှစ်များစွာ ကိုယ့်နည်းကိုယ့်ဟန် တိုက်ပွဲဝင်နေကြတဲ့ တိုင်းရင်းသား ERO များရဲ့ တော်လှန်ရေးခရီးရှည်ကို မျက်မြင်သက်သေဖြစ်ခဲ့ကြတဲ့ မြန်မာပြည်သူများကလည်း CoC အရေးပါမှုကို သဘောပေါက်ကြပြီးသား ဖြစ်ပါတယ်။ဘုံရန်သူကို ဝိုင်းတော့တိုက်နေကြတာပါပဲ၊ မေးစရာ ရှိတာက ဘုံအိပ်မက် ဘုံရည်မှန်းချက်အတွက် ဘုံရန်သူကို တကွဲတပြား တော်လှန်နေရုံသက်သက်က လုံလောက်ပါရဲ့လား ဆိုတာပါ။ အမိန့်ပေးကွပ်ကဲမှုစနစ် တခုတည်းအောက်မှာ မရှိဘဲ ဒီဖက်ဆစ်စစ်တပ်ကို တော်လှန်တိုက်ခိုက်နေခဲ့ကြရတဲ့ မနည်းတော့တဲ့ အချိန်ကာလတွေက အဖြေပေးနေပါတယ်။ဒါ့ကြောင့်လည်း နွေဦးတော်လှန်ရေးတလျှောက် လက်နက်ကိုင် အဖွဲ့အစည်းများရဲ့ အသက်သွေးကြောသဖွယ် ဖြစ်တဲ့ CoC ဆိုတဲ့ စကားလုံးကို တဖွဖွပြောကြ၊ အတိုင်းအတာတခုအထိ တည်ဆောက်နိုင်ဖို့ အပြင်းအထန် ကြိုး စားနေကြတာလည်း ဖြစ်ပါတယ်။ အပြောလွယ်သလောက် အလုပ်ခက်တာက တခုတည်းသော CoC တည်ဆောက်မှုပါ။နောက်ခံသမိုင်းကြောင်း ကွဲပြားပြီး တော်လှန်ရေးသက်တမ်း ရင့်မာတဲ့ အဖွဲ့များကို စုစည်းညှိနှိုင်းကြရတဲ့အခါ မလွယ်ကူမှုများစွာ ရှိနေမှာကို နားလည်နိုင်ကြပါတယ်။ ဒါပေမယ့် နွေဦးတော်လှန်ရေးနဲ့အတူ ပေါက်ဖွားလာတဲ့ တော်လှန်ရေး အင်အားစုများကြား CoC မတည် ဆောက်နိုင်သေးတာကတော့ ပဟေဋိ ဖြစ်ချင်စရာပါ။သီးခြား အမိန့်ပေးကွပ်ကဲမှုစနစ်နဲ့ ရပ်တည်မယ့် တော်လှန်ရေအင်အားစုသစ်များ ပေါ်ပေါက်စေခြင်းဟာ ပြည်တွင်းရော ပြည်ပအမြင်ကိုပါ ပိုရှုပ်ထွေးသွားစေနိုင်ပါတယ်။ CoC ထောက်ခံသူ ဆန့်ကျင်သူ ဆိုပြီး မတူတဲ့ အမြင်လည်း ရှိကောင်းရှိနိုင်ပါတယ်။ ကိုယ်တိုင်ကတော့ လွန်ခဲ့တဲ့ တနှစ်ခွဲကာလ ဝန်းကျင်ကတည်းက ‘ပြန်လှည့်ကြည့်မိသည့် မဟာမိတ်တို့၏ အတိတ်စာမျက်နှာ’ မိုးမခဆောင်းပါးနဲ့ ရှင်းလင်းပြတ်သားတဲ့ အမိန့်စီးဆင်းမှုဟာ စစ်ပုံ ကျပြီးသား မဟာမိတ်တပ်များအတွက်တောင် ဘယ်လောက် အရေးကြီးတဲ့အကြောင်းကို ပထမကမ္ဘာစစ် နောက်ခံနဲ့ ဒုတိယကမ္ဘာစစ်၊ အီရတ်စစ်ပွဲ မဟာမိတ်ပူးပေါင်းစစ်ဆင်ရေး ဥပမာများနဲ့ သဘောထားပေးပြီး ဖြစ်ပါတယ်။ဒီဆောင်းပါးမှာတော့ အင်အားစုတွေထဲ တကွဲတပြား သူတလူ ငါတမင်း ဖြစ်နေတဲ့အခါ အာဆီယံလို၊ အာရပ်လိဂ်လို ဒေသဆိုင်ရာ အဖွဲ့အစည်းတွေက ဘယ်လို တုန့်ပြန်လေ့ ရှိကြတာ မီးမောင်းထိုး ဖော်ပြဖို့ ရည်ရွယ်ပါတယ်။အသေးစိတ် ဆက်မသွားခင် ဆောင်းပါးနဲ့ တိုက်ရိုက် မဆက်နွှယ်ပေမယ့် စိတ်ထဲ မတင်မကျဖြစ်နေတဲ့ CoC သာ မတည်ဆောက်နိုင်ခဲ့ရင် နွေဦးတော်လှန်ရေးအလွန်ကာလ ကြုံတွေ့လာနိုင်တဲ့ ဖြစ်ရပ်တခုကို အရင် ဆွေးနွေးချင်ပါတယ်။…