✍ اندر احوال خیال
#دکتر_مهدی_یاراحمدی_خراسانی

✅ «در خیال» شما چه می گذرد؟ در تنهایی خود بیشتر به چه می اندیشید؟ در طول زمان یا روزانه بر چه مواردی تمرکز دارید و به آن بیشتر فکر می کنید؟ آرزوی به دست آوردن چه چیزهایی را در ذهن می پرورانید؟ پاسخ به این سئوال ها و یا پرسش هایی دیگر مشابه این موارد بخش قابل توجهی از چگونگی رفتار و شخصیت شما را شکل می دهد و جایگاه واقعی تان را در زندگی رقم می زند. اگر مراتب اندیشیدن شما در مسیر فلاح و صلاح باشد به دنبال آن گفتار و رفتار نیز در همین مسیر شکل می گیرد و جریان می یابد و در صورتی که عکس این اتفاق رخ دهد و انسان به گناه یا #رفتاری ناشایست بیاندیشد ممکن است تصمیم هایی بگیرد یا اقدام هایی انجام دهد که با سرشت ذاتی و طبیعت پاک آدمی منافات دارد.

✅ چنانچه #حضرت_علی(ع) فرمود: «انديشه كردن در خوبي ها، انگيزه ی به كار بستن آنها مى شود.» انجام دادن هر عملی دستورات، آداب و مقدماتي دارد که سرچمشة تمامي آنها روح انسان است که از «تصور، تفکر، شناخت و تصديق» آغاز می شود با ظهور و بروز «انگیزه» ادامه پیدا می کند و به «قصد، عزم و اراده» منتهي شود. سپس به وسيلة جسم به مرحله «عمل و اجرا» در می آید. تحقق هر مرحله، نور یا تاریکی متناسب با ماهیت اقدام مورد نظر و پيشرفت به سوي انجام آن را دارد. برای همین در آموزه های دینی بسیار به فرزندان آدم برای حفظ چهارچوب های اخلاقی و انسانی در جریان تصورات و تفکرات روزانه توصیه های فراوانی می شود.

✅ #امیرالمومنین علیه السلام در همین رابطه می فرمایند: «مَن کَثُرَ فِکرُهُ فِی المَعاصِی دَعَتهُ إلَیه؛ آن‏که در گناهان، بسیار اندیشه کند، [این کار] او را به گناه مى‏ کشانَد.» یا در حدیث دیگری نقل شده است «فکر کردن به گناه نیمی از مسیر گناه است». انسان موجودي دو بُعدي است. نيمي از وجودش جسم او و مادي است و نيمة ديگرش روح و آن غير مادي است. هر يك از آنها حركت و فعل و انفعالاتي دارند و براي بقا و حيات خويش نيازمند غذا هستند. حيات روح به زدودن غبار و زنگارهايي است كه از گناه و معصيت بر آيينة وجودش مي نشيند و تكامل او در تزكيه و گرايش به معنويت و ارتباط با خدا است. اوج كمال روح آدمی در وصال به ربوبيت و ربّي و ربّاني شدن آن است.

✅ چنان كه آلوده گشتن روح به گناه و #معصيت، آن را به سوي فنا و نيستي سوق مي دهد. یکی از مهم ترین مراتب دستیابی به کمال تلاش در جهت ایجاد «ذهن و ضمیر» و به دنبال آن «اندیشه سالم» است. اهمیت تفکر و تعقل در زندگی آدمی تا بدان جاست که از آن به عنوان وجه تمایز اصلی انسان و سایر موجودات زنده نام می‌برند. به بیان دیگر چیزی که انسان را از سایر موجودات متمایز می‌سازد توانایی عظیم قدرت تفکر و تعقل اوست. حال اگر این توانایی در مسیر سالم و مفید باشد سبب شکوفایی انسان و آبادانی جامعه خواهد شد و در غیر این صورت صاحبان تفکر بیمار خود و جامعه را به انحراف و تباهی می کشانند.

✅ تفکر انسان از لحاظ منطقی دو عنصر مهم دارد:

▪عنصر اول «موارد تفکر» است که شامل دانسته‌هایی است که انسان از قبل آموخته و می‌خواهد توسط آنها به #مطالب جدیدی دست یابد و

▪عنصر دوم «چگونگی یا شکل تفکر» است که بیانگر چینش و نظمی است که #متفکر به دانسته‌های قبلی خود می‌دهد تا به طور صحیح به نتیجه ای که در نظر دارد برسد.

برای دستیابی به این فکر و خیال سالم باید ابتدا عناصر #تفکر را بشناسیم و در ارتباط با ورودی آن چه از طریق حواس وارد ذهن ما می شوند و موارد تفکر ما را شکل می دهند کنترل لازم به عمل آوریم.

✅ این امکان وجود ندارد که ورودی فکر به وسیله چشم، گوش و سایر جوارح بدن از صبح تا شب آلوده، گناه و نامطلوب باشد و در طول روز نیز کمابیش به آن ها فکر کنیم و نهایتاً رفتاری معقول، اخلاقی و شرعی داشته باشیم. اگر آدمی اراده بر رفتار سالم دارد شرط تحقق آن مراقبت از ورودی های ذهن و همچنین تلاش و تمرین در جهت دستیابی به تفکر و تعقل سالم است. انسان باید در خیال خود به نیکی ها و پاکی ها بیاندیشد تا بتواند در گفتار و رفتار خود به #شایستگی و پاکیزگی و کمال روح دست یابد.

🔺منبع: #روزنامه_شهرآرا،
🔻پنجشنبه ۱۳ اردیبهشت ماه ۱۴۰۴۴، شماره ۴۲۰۸

#پایگاه_جامع_مدیریار

www.modiryar.com

@modiryar

✍ حق الناس های سازمانی
#دکتر_مهدی_یاراحمدی_خراسانی

✅ افرادی که #کارمند هستند نزدیک نیمی از زمان بیداری عمر خود را در محیط کار سپری می کنند و بسیاری از آن ها حتی بعد از ساعت اداری یا در حال اضافه کاری در محیط کار هستند و یا این که فکرشان به شدت معطوف و درگیر امور اداری و سازمانی است به صورتی که شاید تماس های مکرر و پیگیری های امور توسط آن ها حتی در ساعت استراحت و پس از زمان موظف نیز تداوم یابد. بر این اساس رعایت تقوای کاری و حدود و حقوق سازمان، همکاران، مرئوسین، مقام های مافوق، ذینفعان سازمان (شامل مردم یا هر فرد دیگری که به نوعی با سازمان در ارتباط است) اهمیت فراوانی دارد.

✅ چه بسیار انسان هایی که در محیط خانه و #خانواده افرادی شریف و اخلاق مدار هستند ولی در محل کار گرفتار غفلت می شوند و در رعایت برخی اصول اساسی دچار رفتاری غلط و یا همراه با نقصان می شوند. از کم کاری، کم فروشی، پارتی بازی، غیبت همکاران، زیر آب زنی، رشا و ارتشا، استفاده شخصی از امکانات سازمانی گرفته تا هر امر دیگری که به نوعی با حدود اخلاقی و شرعی منافات دارد و یا باعث تضییع حقوق سازمان و یا دیگران می شود هر کدام می تواند روزی وبال انسان و گریبانگیر او باشد. خصوصاً زمانی که فردی در جایگاه مدیریت می نشیند و تصمیم هایش علاوه بر خودش برای سازمان و کارکنان آن نیز تعیین کننده است این موضوع حساسیتی به مراتب بیشتر پیدا می کند.

✅ یکی از موارد بسیار مهمی که در #جایگاه_های_مدیریتی از دیدگاه حق الناس باید به شدت مراقبت گردد مقوله ی انتصابات است. طبق احادیث بدبخت واقعی کسی است که به خاطر دنیای دیگران آخرت خویش را تباه می سازد. و چه ظلمی بالاتر از این بر خویشتن صورت می گیرد که فردی به خاطر آشناگزینی، پارتی بازی یا فامیل بازی، نگاه حزبی و سیاسی و یا بخاطر منافع فردی دیگر او را در مسئولیتی که صلاحیت احراز آن را ندارد مصوب نماید در حالی که دیگرانی شایسته تر از وی حاضر و در دسترس هستند؟ پیامبر اعظم(ص) در این رابطه می فرمایند: كسي كه فردي از مسلمانان را به منصبي بگمارد در حالي كه مي‌داند كسي از او برتر و داناتر به قرآن و سنت پيامبر در بين مسلمانان وجود دارد، همانا به خدا و پيامبر و همه مسلمانان خيانت كرده است.

✅ این #حدیث_شریف به خوبی حساسیت بالای این امر را نشان می دهد و بر اساس حکم نبی مکرم اسلام فردی که ملاحظات شخصی در جریان انتصاب دیگران را به مصالح عمومی و سازمانی ترجیح دهد در واقع گناهی بزرگ در حد خیانت به خدا، پیامبر و همه ی مسلمانان را مرتکب شده است. خیلی زودتر از تصور باید مسئولیت های سازمانی را واگذار کرد. به بیان دیگر این قدرت ها، مسئولیت ها و میزها به احدی وفا نکرده است و در آینده نیز نخواهد کرد پس باید بسیار مراقب باشیم در طول دوران تصدی مسئولیتی مدیون مردم و بیت المال نشویم.

✅ بخش دیگر این امر مربوط به مال نیست بلکه مرتبط با عرض و آبروی مردم و ظلم به دیگران و امثال آن است، به عنوان مثال غیبت کردن فقط گناه نیست بلکه حقی از فرد به گردن ما ایجاد می‌کند که باید آن را ادا کنیم. زمانی که شما جایگاه سازمانی فردی را بدون دلیل موجه تضییع می کنید و او را در جایگاهی که از اندازه و صلاحیت او پایین تر است قرار می دهید در واقع علاوه بر آسیب به منافع عمومی و زیان مالی به خود آن فرد، روحیه و #انگیزه_کاری اش را نیز تباه می کنید و بدین صورت لطمه ی فراوانی وارد می سازید که قطعاً مورد رضای خداوند نخواهد بود و روزی باید در دادگاه عادله ی الهی پاسخگو باشید.

✅ شاید این مفاهیم برای عده ای کلیشه و یا شعار گونه به نظر برسد ولی قطعاً انکار یک امر نمی تواند از اهمیت آن بکاهد. پس اکنون که زمان قابل توجهی از عمر شما در محیط های #سازمانی و اداری صرف می شود حتماً بر رفتار، گفتار و تصمیم های خود مراقبه و توجه لازم را داشته باشید که در نهایت زمان بازنشستگی یا در موعد تحویل مسئولیت حق دیگران بر گردن شما باقی نماند. همچنین از ظلم به دیگران و تضییع حقوق کارکنان و مردمان به شدت پرهیز نمایید که در غیر این صورت عاقبت به خیر نخواهید شد.

🔺منبع: #روزنامه_شهرآرا،
🔻یکشنبه ۹ اردیبهشت ۱۴۰۳، شماره ۴۲۰۲

#پایگاه_جامع_مدیریار

www.modiryar.com

@modiryar

✍ به کجا می روم آخر؟
#دکتر_مهدی_یاراحمدی_خراسانی

✅ زندگی و #امیدواری زیباست و می تواند پر از طراوت و شادمانی باشد و لذت های فراوانی را به کام انسان بچشاند و حالش را خوب کند. اما این همه ی حقیقت خلقت نیست. کمی آن طرف تر که خیلی هم از ما دور نیست واقعیتی به نام «مرگ» وجود دارد که در کمین انسان است، به او بسیار نزدیک است و هر لحظه بدون خبر و بدون درنگ این احتمال وجود دارد که آدمی را در برگیرد و عمرش به پایان رسد. زن و مرد یا پیر و جوان هم ندارد. حتی آدمی ممکن است در کودکی و زمانی که هنوز طعم زندگی را آن چنان که باید و شاید نچشیده است جان به جان آفرین تسلیم نماید و دار فانی را وداع گوید.

✅ مرگ خواست خداست و در این خواست خدا هیچ تردید و تأخیری وجود ندارد و هیچ کسی یارای مقابله یا به تعویق انداختن آن را ندارد. آن چنان که در آیه ۳۴ سوره مبارکه اعراف پروردگار می فرماید: «وَ لِكُلِّ أُمَّةٍ أَجَلٌ فَإِذا جاءَ أَجَلُهُمْ لا يَسْتَأْخِرُونَ ساعَةً وَ لا يَسْتَقْدِمُونَ؛ و براى هر امّتى اجل و سرآمدى است. پس هرگاه اجلشان فرا رسيد، نه مى‌توانند لحظه‌اى تأخير اندازند و نه پيشى گيرند.» در مواجه با #مرگ انسان ها رفتارهای متفاوتی دارند. عده ای آن را انکار می کنند، گروهی از آن می ترسند، بخشی حتی حاضر نیستند به آن فکر کنند و دسته ای از انسان ها هم هستند که همواره مرگ را به یاد دارند و هر لحظه با اشتیاق آماده ی در آغوش کشیدن آن به سر می برند.

✅ شاید این جمله ی آخر عجیب یا حتی غیرواقعی به نظر برسد. اما باید گفت که واقعیت دارد. آن ها که معنای درست مرگ را درک کرده اند و زندگی فانی دنیا را بر مبنای مرگ زودهنگام خویش برنامه ریزی کرده اند و رفتارشان را با این دیدگاه تنظیم کرده اند نه تنها از مرگ هراسی ندارند بلکه هر لحظه در #اشتیاق آن هستند. آن چنان که در دعای ۴۰ صحیفه سجادیه به نقل از امام سید الساجدین(ع) دعایی با این مضمون نقل شده است که حضرت می فرماید: «خدایا ما را از فریب آرزوها در سلامت دار و از بدی‌هایش در امان دار و مرگ را در برابر دیدگان ما مجسم کن و یادش را برایم گاه گاه مگردان».

✅ یا در کلمات #امیرمؤمنان علیه‌السلام آمده است که فرمود: «وَاللهِ لاَبْنُ أَبی‌طالِبٍ آنَسُ بِاْلَمْوتِ مِنَ الطّفْلِ بِثَدْیِ أُمِّهِ؛ به خدا سوگند، قطعاً علاقه پسر ابی‌طالب به مرگ، از علاقه کودک به پستان مادر، بیشتر است» البته این قطعاً به معنای نفی زندگی دنیایی نیست بلکه بدان معناست که آدمی برای این عمر کوتاه و جهان فانی خلق نشده است و هدفی والاتر و کامل تر در جهانی دیگر دارد. از این رو باید همواره به یاد مرگ باشد و بداند رفتار، گفتار و تصمیم هایش باید به صورتی باشد که علاوه بر تأمین هر چه بهتر زندگی در دنیا آخرت او را نیز آباد کند همان گونه که در حدیثی مشهور دنیا به مثابه «مزرعه ی آخرت» توصیف می شود.

✅ یاد مرگ #آرامش_بخش است، مانع یکه تازی انسان می شود، سبب اصلاح رفتار است، مانع رویاپردازی بی اساس و مال اندوزی بی فایده می گردد، موجب بهبود روابط بین آدم هاست و بشارت دهنده ی زندگی جاودان در جهانی دیگر و والاتر برای انسان هاست. پس از مرگ نهراسید، آن را بشناسید، به یادش باشید و در لحظه ی موعود آن را با اشتیاق در آغوش بگیرید که انسان را همچون پلی به آن سوی خلقت در جهانی دیگر می برد. حسن ختام این نوشتار چند بیتی از مولوی است که در آن تعلق وجود آدمی را به جهان ملکوت می داند و جسم و بدن انسان در دنیا را همچون قفسی برای پرواز روح می شمارد که با مرگ و فروریختن این چهاچوب جسمانی انسان می تواند اوج بگیرد، تعالی یابد و به سوی ملکوت اعلی پرواز کند و در جوار رحمت حق آرام گیرد.

روزها فکر من این است و همه شب سخنم / که چرا غافل از احوال دل خویشتنم

از کجا آمده ام آمدنم بهر چه بود / به کجا میروم آخر ننمایی وطنم؟

مرغ باغ ملکوتم نِیم از عالم خاک / چند روزی قفسی ساخته اند از بدنم


🔺منبع: #روزنامه_شهرآرا،
🔻پنجشنبه ۶ اردیبهشت ماه ۱۴۰۳، شماره ۴۲۰۲

#پایگاه_جامع_مدیریار

www.modiryar.com

@modiryar

✍ هر چه می خواهد دلت تنگت نگو
#دکتر_مهدی_یاراحمدی_خراسانی

✅ همین اول حرف آخر را با احترام تقدیم حضورتان می کنم. اگر می خواهید #رستگار و عاقبت به خیر شوید لطفاً «هر چه به ذهنتان می رسد فوراً بر زبانتان جاری نسازید». این زبان با وجود آن که عضو کوچکی در میان سایر اندام و جوارح بدن هست چه بسیار جرم های بزرگی مرتکب می شود و چگونه اگر آدمی از آن مراقبت لازم به عمل نیاورد این توانایی را دارد به راحتی انسان را به قهقرا و قعر دوزخ ببرد. شاید به همین دلیل است که حضرت پیامبر اعظم (ص) فرمودند: «بهترین اعمال نزد خداوند حفظ زبان است. بیشترین گناهان فرزند آدم از زبان اوست. هر که مردم از زبان او بترسند از اهل جهنم است».

✅ به همان نسبت كه بركات زبان و آثار سازنده آن زياد است، آفات و گناهانى كه به وسيله آن انجام مى گيرد و آثار مخرّبى كه در فرد و جامعه دارد پر شمار است. شاید از همین باب باشد که روایات بسیاری جهت حفظ و نگهداری زبان به ما رسیده و بر آن تأکیدات فراوانی شده است و در بسیاری از آنها به سکوت توصیه شده‎ایم. چرا که هر چقدر کمتر سخن بگوییم به همان میزان احتمال وقوع #گناهان زبان کمتر می‎شود. گاهی می توان همچون شمشیر با یک جمله، سر یک نفر را  برید، ریشه اش را زد، حالش را گرفت، دلش را شکست و خلاصه بلایی به سرش آورد که شاید مدت ها طول بکشد حالش جا بیاید.

✅ پس مراقب گردباد زبان باشید که همچون طوفانی، دین و دنیای شما را خراب نکند. در میان آرا صاحب نظران چنین آمده است: «#تمدن از آنجا آغاز شد که انسان به جای سنگ، کلمه پرتاب کرد.» انگار انسان متمدن فهمیده بود سنگ‌ها به‌اندازه کافی دردناک نیستند و دیگر پاسخگوی پرخاشگری او نخواهند بود. کلمات متنوع‌تر از سنگ‌ها بودند، می‌شد قبل از پرت کردن، انتخاب کرد که چقدر دردآور یا ویرانگر باشند. از سنگ‌ها می‌شد گریخت اما از کلمات نه. درد سنگ‌ها و کبودی‌شان فقط تا چند روز باقی می‌ماندند اما کلمات می‌توانستند تا آخر عمر همراه روز و شب و خواب و بیداری باشند و چنان چسبنده و پنهان در گوشه‌ای از روانمان زندگی کنند که دست هیچ روان‌درمانگری در هیچ جلسه درمانی به آن‌ها نرسد.

✅ برای #کنترل_زبان و مدیریت سخن مطالعات فراوانی شده و یادداشت های متنوعی نگاشته شده است اما باید اعتراف کرد که رسیدن به نطقه ی ایده آل این فرایند به سادگی صورت نمی پذیرد و نیازمند مراقبه، ممارست، مشارطه و تمرکز و کنترل شدید و دقیق بر «ذهن، ضمیر، گفتار و رفتار» است. بر همین اساس ضرورت دارد یاد بگیرید بر خود مسلط باشید، زود عصبانی نشوید، لج و ناراحتی خود را با سخنان جانسوز و آزار دهنده نشان ندهید، حسادت و بداندیشی را از خود دور کنید که گرفتار بدگویی، غیبت و تخریب دیگران نشوید، تمرین کنید کلامتان آراسته باشد و سبب گزند و آسیب رساندن به دیگران نگردد که عمر دنیا کوتاه است و خیلی زودتر از تصور شما موعد پاسخگویی برای هر کلمه ای که بر زبان رانده اید فرا می رسد و انسان می ماند و دل هایی که ناخودآگاه شکسته، امیدهایی که ناامید کرده، غیبت هایی که بدان آلوده شده، دروغ هایی که گفته، کلمات ناشایستی که بر زبان رانده و بی احترامی هایی که از سر غفلت مرتکب شده است.

✅ استفاده از اصطلاحات و واژگان کوچک کننده و تحقیرآمیز و مطرح کردن مطالب و سخنانی برای ترساندن آزار کلامی محسوب می شود که می تواند اعتماد به نفس فرد مقابل را کاهش دهد، تا جایی که احساس عجز و ناتوانی کند و شادمانی و امیدواری اش تا حد زیادی کاهش یابد.. خشونت کلامی به خودی خود ممکن است شامل برخورد و تماس فیزیکی نباشد، اما می تواند باعث آسیب عاطفی، روانی و رفتن به سمت #خشونت_فیزیکی بشود.

✅ بیشتر #روانشناسان و متخصصان علوم رفتار فردی و اجتماعی خشونت کلامی را مخرب تر و آزار دهنده تر از خشونت فیزیکی می دانند، چون اندکی پنهان و اندکی آشکار است و از نظر بیشتر افراد اجتماع و حتی از نظر قانون، در بسیاری از موارد قابل چشم پوشی است. وقتی با یک جمله، نه حتی با یک کلمه می توان چنان آرامش، آبرو، علاقه و دودمان یک انسان را به باد داد چرا می گویند حرف باد هواست. برخی عادت کرده اند هرز باشند. هر چه دلشان می خواهد به این و آن بگویند و دست آخر هم که از ناراحتی دیگران باخبر می شوند بلافاصله می گویند: حرف باد هواست.


🔺منبع: #روزنامه_شهرآرا،
🔻یکشنبه ۲ اردیبهشت ۱۴۰۳، شماره ۴۱۹۸

#پایگاه_جامع_مدیریار

www.modiryar.com

@modiryar