ترجمه‌ای دیگر برای این جمله:

How do you make the number 'one' disappear?

You just add 'g' to it and it's 'gone'.

سرکار خانم فاطمه مدیحی بیدگلی چنین ترجمه کرده‌اند:

عیب دگران چگونه می‌پوشانی؟
یک نقطه بر آن گذار تا غیب شود!

با دشواریِ بسیار، اعتراف می‌کنم که ترجمۀ ایشان بهتر است.😊

💠 | مهنه‌وِشت را بخوانید |

@mehnevesht

‍ تجربه و ترجمه

#زبان_فارسی | #زبان_انگلیسی | #ترجمه | #ویرایش | #ویرایش_ترجمه | #لذت_ترجمه | #طرفه‌ترجمه | #آموزش_ترجمه | #ترفندهای_ترجمه | #فصلنامۀ_صنعت_ترجمه

در شمارۀ دوازدهم فصلنامۀ صنعت ترجمه، مطلبی نوشتم با عنوان «تجربه‌گویه‌های ترجمه»: تکه‌هایی از نخستین ترجمۀ چاپ‌شده‌ام؛ البته بخش‌هایی که به‌دید خودم روان و بی‌بو و دلنشین درآمده. آن چند صفحه را اینجا برایتان به‌یادگار می‌گذارم.

💠 | مهنه‌وِشت را بخوانید |

@mehnevesht

سیزده‌به‌درگاه

#زبان_فارسی | #واژه‌سازی | #نوروز | #سیزده‌به‌در | #امام‌رضا(ع) | #سیزده‌به‌درگاه | #شهریار | #کرونا

فردا سیزده‌به‌در است و مردم سرزمینم خانه‌نشین‌اند. من اما سیزدهَم را به‌در خواهم کرد با خادمیِ درگاه امام‌رضا علیه‌السلام.

اسم فردایم را گذاشته‌ام «سیزده‌به‌درگاه».

«سیزده را همه عالم به‌در امروز از شهر»
«من خود آن سیزدهَم» کاو شده مهمان حرم

💠 | مهنه‌وِشت را بخوانید |

@mehnevesht

استاد رضا بابایی، استاد ویرایش و نویسندهٔ ناب‌نویس و نثرنگارِ چیره‌دست، سحرگاه امروز به دیدار پروردگارِ قلم رفت.
رضا بابایی در بهتر بنویسیم قلم آزمود و نفس زد و خون دل‌ها خورد تا در پیشگاه پیشوای مؤمنان (زندگی‌نامهٔ امیرمؤمنان علی علیه‌السلام)، پروندهٔ عقلانیت و دیانت بگشاید و به یاری پیشوای صالحان (زندگی‌نامهٔ امام‌حسن علیه‌السلام)، زندگی و بندگی را مشق کند و در رستاخیز خون و خرد (زندگی‌نامه و راه‌نامهٔ امام‌حسین علیه‌السلام)، در کنار سرور آزادگان، نفس تازه کند و جان بپالاید. خوشا آن روان آرام که پیش از پیوند جان و جانان، عاشقانه‌هایی برای نماز و نیایش را زمزمه کرده بود. [کج‌ها نام کتاب‌های اوست.]
انجمن ویرایش و درست‌نویسی کوچ پاک‌بازانهٔ این فرزند قلم را به همهٔ دوستداران خرد و زبان فارسی تسلیت می‌گوید.
‌@viraiesh بامداد ۱۸فروردین۱۳۹۹
Instagram.com/viraiesh

‍ زینت زنده

#زبان_فارسی | #فعل_نفی | #بای_زینت | #بای_تأکید | #ویرایش | #درست‌نویسی | #ویرایش_صوری | #لهجه | #گناباد | #لهجۀ_گنابادی | #فارسینما

هنرمندان باذوق انیمیشن پال‌پال طنزهایی دربارۀ جامعه و فرهنگ می‌سازند با لهجۀ گنابادی. در پویانمایی «سیزده‌بدر» که در زیر می‌بینید، نکتۀ زبانیِ جالبی هست: کاربرد یکی از صورت‌های زبانیِ کهن در لهجۀ گنابادی.

در دقیقۀ ۱:۴۶ می‌شنویم: «گل‌ممّد بِنومِدَه.» یعنی «گل‌ممد نیامده». اما آن «بـ» از کجا بر سر فعل نفی آمده؟

به این «بـ» می‌گویند «بای زینت» یا «بای تأکید». در زبان فارسی، همچنان‌که «رفتند» و «سوختی» و «گفتم» را «برفتند» و «بسوختی» و «بگفتم» هم می‌گفته‌اند، فعل نفی را هم «بـ»دار می‌آورده‌اند:

نظیر خویش «بنگذاشتند» و بگذشتند
خدای عزوجل جمله را بیامرزاد

(حافظ)

خنُک آن قماربازی که بباخت هرچه بودش
«بنماند» هیچش الا هوس قمار دیگر

(مولوی)

آن روز که حسنک را بر دار کردند، استادم بونصر روزه «بنگشاد».

(تاریخ بیهقی)

این «بـ» بر سر فعل نهی هم می‌آمده:

دانه تویی، دام تویی، باده تویی، جام تویی
پخته تویی، خام تویی، خام «بمگذار» مرا

(مولوی)

در لهجۀ گنابادی هم همین اتفاق افتاده: به‌جای «نیامده»، می‌گویند «بنیامده» که در لهجه می‌شود «بِنومِدَه».

بای زینت هنوز در بعضی لهجه‌ها زنده است.

💠 | مهنه‌وِشت را بخوانید |

@mehnevesht

قرنطینه

#زبان_فارسی | #شعر | #بازی_زبانی | #محمد_سهرابی | #کرونا | #قرنطینه

به یادت آمدم ای ساقی مستان، غنیمت دان
که من این روزها از خانه هم بیرون نمی‌آیم

محمد سهرابی (معنی)

🎨 نقاشی از ایلانا لیداگوستر

💠 | مهنه‌وِشت را بخوانید |

@mehnevesht

‍ برزیل هم ویراستار فارسی نیاز دارد!

#زبان_فارسی | #ویرایش | #درست‌نویسی | #ویرایش_صوری | #برزیل | #ریودوژانیرو | #مجسمۀ_مسیح_منجی | #کرونا | #یورونیوز

در ریودوژانیروی برزیل برای سپاسگزاری از تلاشگران مبارزه با کرونا، مجسمۀ مسیح منجی را نورافشانی کرده و لباس پزشکان بر تنش پوشانده‌اند. بخش دیگری از این نورافشانی، سپاس از این تلاشگران به زبان‌های گوناگون دنیاست؛ اما نکته اینکه نرم‌افزارشان چندان زبان‌شناس نبوده و «شکراً لک» عربی و «ممنون» فارسی را از چپ به راست و ناچسبیده نوشته است: «ك‌ل ارك‌ش» و «ن‌ون‌م‌م»!

🔗 تصویر از یورونیوز فارسی

💠 | مهنه‌وِشت را بخوانید |

@mehnevesht

فریاد شاعر بر سر آموزش شاعری!

#زبان_فارسی | #ادبیات_فارسی | #شعر | #آموزش_زبان_فارسی | #فنون_ادبی | #آرایه‌های_ادبی | #محمدکاظم_کاظمی

دو یادداشت دردمندانه از محمدکاظم کاظمی، شاعر افغانستانیِ ایران‌نشین، دربارۀ آموزش زبان و ادبیات فارسی در مدارس.

گزیده‌هایی از این دو یادداشت:

* بعضی از چیزهایی که برای دانش‌آموزان یاد داده می‌شود، حتی برای خود شاعران هم کارآیی و ضرورت ندارد.

* تقریباً هر هزار دانش‌آموز، فقط یکی از آن‌ها به تسلط بر وزن شعر نیاز خواهد داشت و تازه آن هم در زمانی که در تشخیص وزن شعری که سروده است، در تردید باشد.

* حتی برای من که سال‌هاست شعر می‌نویسم و بسیار مطالب و کتاب‌های آموزشی دربارۀ شعر نوشته‌ام، شناختن انواع تشبیه و استعاره و مجاز و استعاره و کنایه چندان اهمیتی نداشته است.

🔗 بازنگری در آموزش زبان فارسی کتاب‌های درسی

🔗 آموزش فنون شاعری را در مدارس تعطیل کنید!

💠 | مهنه‌وِشت را بخوانید |

@mehnevesht

‍ ضیافت‌نامه

#زبان_فارسی | #زبان_عربی | #ترجمه | #کتاب | #روایت | #حدیث | #ماه_رمضان | #محمدحسن_صادقی | #احمد_عبداله‌زاده_مهنه

خب، زلف اولین ترجمۀ جدی‌ام از زبان عربی، به ماه مبارک رمضان و متون حدیثی گره خورد. ضیافت‌نامه مجموعه‌ای مختصر و مفید از روایات دربارۀ ماه مبارک رمضان است. نویسنده با تبحری که در علوم دینی و به‌ویژه دانش رجال دارد، فقط احادیث معتبر ــ و نه لزوماً مشهور ــ را در این مجموعه جای داده است.

در ترجمۀ این روایت‌ها کوشیده‌ام به زبان مردم نزدیک شوم و از گرته‌برداری‌های نادرست و عربی‌زدگی‌های معمول در چنین ترجمه‌هایی دوری گزینم.

🔗 نسخۀ الکترونیک ضیافت‌نامه رایگان است. از طاقچه دریافت کنید.

بریده‌ای از کتاب:

* عَن‏ زُرَارَةَ وَفُضَیلٍ، عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ(ع):

فِی رَمَضَانَ تُصَلِّی ثُمَّ تُفْطِرُ؛ إِلَّا أَنْ تَكُونَ مَعَ قَوْمٍ یَنْتَظِرُونَ الْإِفْطَارَ. فَإِنْ كُنْتَ مَعَهُمْ، فَلَا تُخَالِفْ عَلَیْهِمْ وَأَفْطِرْ ثُمَّ صَلِّ؛ وَإِلَّا فَابْدَأْ بِالصَّلَاةِ.

قُلْتُ: وَلِمَ ذٰلِكَ؟

قَالَ:

لِأَنَّهُ قَدْ حَضَرَكَ فَرْضَانِ: الْإِفْطَارُ وَالصَّلَاةُ. فَابْدَأْ بِأَفْضَلِهِمَا، وَأَفْضَلُهُمَا الصَّلَاةُ.

ثُمَّ قَالَ:

تُصَلِّی وَأَنْتَ صَائِمٌ، فَتُكْتَبُ صَلَاتُكَ تِلْكَ، فَتَخْتِمُ بِالصَّوْمِ أَحَبُّ إِلَیَّ.

زراره از امام‌باقر(ع) نقل می‌کند:

در ماه رمضان، اول نماز بخوان و بعد، افطار کن؛ مگر اینکه همراه کسانی باشی که منتظر افطارند. پس اگر قرار است تو هم همراهشان افطار کنی، با آن‌ها همرنگ باش: افطار کن و بعد، نمازت را بخوان؛ وگرنه، اول نمازت را بخوان.

پرسیدم: «چرا به این صورت؟»

حضرت فرمودند:

چون دو کار لازم پیش رو داری: افطار و نماز. خب، اول آن عمل ارزشمندتر را انجام بده. عمل ارزشمندتر هم که نماز است.

حضرت بعد از آن فرمودند:

چون هم نماز می‌خوانی و هم هنوز در حال روزه‌ای؛ بنابراین نمازت را با زبان روزه در کارنامۀ اعمالت می‌نویسند. پس اگر نمازت را با زبان روزه بخوانی، من بیشتر خوشم می‌آید.

* سَأَلَ هِشَامُ بْنُ الْحَكَمِ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ(ع) عَنْ عِلَّةِ الصِّيامِ.

فَقَالَ:

إِنَّمَا فَرَضَ اللَّهُ عَزَّ وَجَلَّ الصِّيَامَ لِيَسْتَوِیَ بِهِ الْغَنِیُّ وَالْفَقِيرُ، وَذٰلِكَ أَنَّ الْغَنِیَّ لَمْ يَكُنْ لِيَجِدَ مَسَّ الْجُوعِ فَيَرْحَمَ الْفَقِيرَ، لِأَنَّ الْغَنِیَّ كُلَّمَا أَرَادَ شَيْئاً قَدَرَ عَلَيْهِ. فَأَرَادَ اللَّهُ عَزَّ وَجَلَّ أَنْ يُسَوِّیَ بَيْنَ خَلْقِهِ، وَأَنْ يُذِيقَ الْغَنِیَّ مَسَّ الْجُوعِ وَالْأَلَمِ، لِيَرِقَّ عَلَى الضَّعِيفِ فَيَرْحَمَ الْجَائِع‏.

هشام‌بن‌حَکَم از امام‌صادق(ع) دربارۀ علت واجب‌شدن روزه سؤال کرد. حضرت در پاسخ فرمودند:

بی‌تردید خداوند عزّوجلّ روزه را به این دلیل واجب کرد که از آن طریق، دارا و ندار را در شرایط مساوی قرار دهد. آخر، قضیه ازاین‌قرار است که برای آدم ثروتمند شرایطی پیش نمی‌آید که گرسنگی بکشد و دلش به حال فقیر بسوزد؛ چون هروقت چیزی بخواهد، می‌تواند آن را تهیه کند. ازاین‌رو، خداوند تعالی اراده کرده که بین مخلوقاتش شرایط مساوی به وجود بیاورد و به ثروتمندان طعم گرسنگی و درد را بچشاند تا دلشان به حال طبقۀ ضعیف بسوزد و به گرسنگان رحم کنند.

💠 | مهنه‌وِشت را بخوانید |

@mehnevesht

فینگلیش جایز!

#زبان_فارسی | #ویرایش | #ویرایش_صوری | #درست‌نویسی | #رسم‌الخط | #خط_فارسی | #فینگلیش | #فارگلیسی | #سعدی | #باباطاهر | #سیمین_بهبهانی | #از_عشق | #محمدرضا_شجریان | #ان‌پی‌آر | #آمریکا

پناه بر خدا از نوشتن واژه‌های فارسی با حروف انگلیسی! فارگلیسی/فینگلیش نپذیرفتنی است؛ مگر اینکه استاد شجریان را روز اول نوروز به رادیو ان‌پی‌آر آمریکا دعوت کنند تا با زبان سیمین بهبهانی و سعدی و باباطاهر، «از عشق» بخواند:

بر من گذشتی، سر بر نکردی
از عشق گفتم، باور نکردی

دل را فکندم آسان به پایت
سودای مهرش در سر نکردی

اینجا دیگر می‌پذیریم که پشت سر استاد کاغذی بزنند و با حروف انگلیسی بنویسند: «خوش آمدید استاد!»

📺 تماشا و دریافت تصنیف «از عشق»

💠 | مهنه‌وِشت را بخوانید |

@mehnevesht

‍ افطار از آن لعل لب!

#زبان_فارسی | #زبان_انگلیسی | #ترجمه | #بازی_زبانی | #ایهام | #طنز | #کاریکاتور | #ماه_رمضان

قائد مای کاریکاتوریستی مسلمان است که موضوع ماه رمضان و زندگی مسلمانان آمریکا را دست‌مایۀ هنر خود کرده است. این آمریکایی چینی‌تبار علاوه بر شوخی‌های تصویری، از بازی‌های زبانی هم بهره می‌برد؛ ازجمله در عنوان نمایشگاه مجازی‌اش: سوپرحان‌الله!

اما در این کاریکاتور، از ایهام واژۀ date استفاده کرده و طنز زیبایی پدید آورده است:

- Heyyy! What says "romance" better than a table for two!
- Ahmad, I don't know about this... But if my dad finds out we're seeing each other, especially in...
- I asked the imam. He said it's halaal!
- Wait! What?!
- It's sunnah to break your fast with a date!

یاد این شعر زبان‌بازانۀ ماه‌رمضانی افتادم:

روزه‌دارم من و افطارم از آن لعل لب است
آری افطار رطب در رمضان مستحب است

روز ماه رمضان زلف میفشان که فقیه
بخورد روزۀ خود را به‌گمانش که شب است...

📎 مصاحبۀ شش سال پیشم با قائد مای را در روزنامۀ قدس بخوانید: ماه رمضان گنجینۀ بزرگ طنز است.

💠 | مهنه‌وِشت را بخوانید |

@mehnevesht

غرب‌زدگیِ انگلیسی!

#زبان_فارسی | #زبان_انگلیسی | #ترجمه | #آمیزه‌سازی | #احمد_فردید | #جلال_آل‌احمد | #غرب‌زدگی

داشتم مستندی می‌دیدم که درش با برابر انگلیسیِ اصطلاح «غرب‌زدگی» آشنا شدم:

Westoxification

این واژۀ انگلیسی آمیزه‌ای است از این دو واژه:
West
و
intoxication

یعنی غرب‌دوستی و غرب‌گرایی در حد مستی و مدهوشی.

برای غرب‌زدگی، در زبان انگلیسی برابرهای دیگری هم به کار برده‌اند:

West-struck-ness
Westitis
Euromania
Occidentosis

اما وبگاه پژوهش‌های برخط اسلامی آکسفورد همان Westoxification را به کار برده است.

اصطلاح «غرب‌زدگی» را نخستین بار، احمد فردید به کار برده و البته جلال آل‌احمد آن را بر سر زبان‌ها انداخته است.

💠 | مهنه‌وِشت را بخوانید |

@mehnevesht

اغلباً!

#زبان_فارسی | #زبان_انگلیسی | #ترجمه | #لذت_ترجمه | #دستورزبان | #گرامر | #آموزش_ترجمه

I oftenly use words irregardless of their correctivity.

من اغلباً کلمه‌ها را فارق از درستیّتشان به کار می‌برم!

🔗 جملۀ انگلیسی از صفحۀ اینستاگرام The Language Nerds

💠 | مهنه‌وِشت را بخوانید |

@mehnevesht

زائربری در مک‌میلان!

#زبان_فارسی | #زبان_انگلیسی | #ترجمه | #واژه‌سازی | #مک‌میلان | #زائربر

واژه‌نامۀ مک‌میلان هم به معادل برساخته‌ام برای «زائربر» خوشامد گفت.

💠 | مهنه‌وِشت را بخوانید |

@mehnevesht

غلط اندر غلط!

#زبان_فارسی | #زبان_انگلیسی | #ترجمه | #لذت_ترجمه | #دستورزبان | #گرامر | #آموزش_ترجمه

The only time the word incorrectly isn't spelled incorrectly is when it's spelled incorrectly.

تنها جایی که واژۀ «غلط» را غلط نمی‌نویسیم، آنجاست که آن را غلط می‌نویسیم!

🔗 جملۀ انگلیسی از صفحۀ اینستاگرام The Language Nerds

💠 | مهنه‌وِشت را بخوانید |

@mehnevesht

امشب فیلم «کشتارگاه» را زبان‌کاوی می‌کنیم. ساعت ۲۱، صفحۀ من و نیز «ویراستاران» در اینستاگرام.

@viraiesh

#زبان_فارسی | #ویرایش | #درست‌نویسی | #ویرایش_فیلمنامه | #سینما | #فارسینما | #کشتارگاه | #نقد_زبانی | #انجمن_ویرایش_و_درست‌نویسی | #فجر۳۸

💠 | مهنه‌وِشت را بخوانید |

@mehnevesht

چندی است که پیشانی‌بند ایوان‌های حرم امام‌رضا علیه‌السلام، اشعار و جمله‌های زیبای فارسی است.

💠 | مهنه‌وِشت را بخوانید |

@mehnevesht

کالای ایرانی برای مصرف‌کنندۀ فارسی‌زبان، چرا باید حرفش را به انگلیسی بزند؟!

#زبان_فارسی | #زبان_انگلیسی | #فارسی_را_پاس_بداریم

💠 | مهنه‌وِشت را بخوانید |

@mehnevesht

‍ اسب نازنینم!

#زبان_فارسی | #ویرایش | #درست‌نویسی | #ترانه | #قصه‌های_مزرعۀ_کوچک | #افشین_یداللهی | #فردین_خلعتبری | #سعید_عبداللهی‌نیا | #ایران‌صدا

غلط‌نویسی همیشه آزارم می‌دهد؛ ولی وقتی می‌بینم متن ترانه‌ای خاطره‌انگیز برای من را همه‌جا غلط می‌نویسند، دیگر به فغان می‌آیم! آخر، ایران‌صدا جان! دست‌کم تو حرمت محصول سازمان خودت را حفظ کن! با کمی دقت در معنای شعر و حتی کمی دقیق‌تر گوش‌کردن، می‌فهمی که می‌گوید «بسّه نازنینم»، نه «اسب نازنینم» و «گم‌شدن»، نه «گم شدم»!

خب، حالا متن درست این ترانۀ عاشق‌کِش را در این روزهای عاشق‌کُش برایتان بنویسم و روح زنده‌یاد افشین یداللهی را از خود شاد گردانم.

آخ که می‌شه با هر شب چشم تو صد تا آسمونُ رنگ رؤیا کرد
صد تا آسمون رنگ رؤیاها رُ می‌شه با یه اشکت غرق دریا کرد

غرق دریای عشق تو شد دلی که تشنه مثل کویره
تشنۀ کویر بوی دریا رُ با یاد تو می‌گیره

اسب بادُ زین کن حالا که دل من و تو پر از تب کوچه
بسّه نازنینم تو این شهر شلوغ گم‌شدن تهِ کوچه

عاشق تو که باشم
زندگی چه ساده‌ست

تو غروب بیابون
آسمون تهِ جاده‌ست

قصۀ سفر رفتن و رفتن با پای پیاده‌ست

🎼 موسیقی فردین خلعتبری برای سریال قصه‌های مزرعۀ کوچک، با صدای سعید عبداللهی‌نیا

💠 | مهنه‌وِشت را بخوانید |

@mehnevesht