From Marathi Mhani app:

जशी करणी तशी भरणी.

Meaning:
जसे आपण काम करु तसेच त्याची भरपाई मिळते.

From Marathi Mhani app:

जशी कामना तशी भावना.

Meaning:
जशी मनात इच्छा असते तशीच भावना बनते.

मराठी म्हणी

जन्मा आला हेला, पाणी वाहता मेला.

Meaning:
आयुष्यात काहीही काम न करणाऱ्याचा जन्म फुकट.

-----------------------------------
जॉईन करा आमचे मराठी व्याकरण चॅनेल @marathi येथे क्लिक करा.

🔹वर्ण

अर्धस्वर:
य्,र्,ल्,व् यांची उच्चारस्थाने अनुक्रमे इ,ऋ,लृ,उ, या स्वरांच्या उच्चरस्थानासारखीच असल्याने या व्यंजनांचा वरील स्वरांशी निकटचा संबंध आहे. म्हणून त्यांना अर्धस्वर म्हणतात. अर्धस्वर एकूण चार आहेत, स्वरांच्या क्रमानुसार अर्धस्वरांचा क्रम य,व,र,ल असा आहे.

उष्मे:
श्,ष्,स यांना उष्मे म्हणतात. वरील वर्णाचा उचार करतांना घर्षणामुळे उष्णता निर्माण होते,. त्यामुळे त्यांना उष्मे घर्षक असे म्हणतात.

महाप्राण :
ह् वर्णाचा उच्चार करताना फुफ्फूसातील हवा तोंडावाटे जोराने बाहेर फेकली जाते, म्हणून या वर्णाला महाप्राण असे म्हणतात.
,ख्,घ्,छ,झ्,ठ,ढ,थ्,ध,फ,भ्,श्,ष्,स, या वर्णात ह, या वर्णाची छटा असल्याने त्यांना सुध्दा महाप्राण असे म्हणतात. मराठीतील जो वर्ण इंग्रजीत लिहीतांना H अक्षर वापरावे लेगते त्या सर्व वर्णाना महाप्राण म्हणातात. बाकीचे अल्पप्राण आहेत.

उदा. ख – kh महाप्राण, ग – g अल्पप्राण ,
अपवाद : स – s महाप्राण, च – ch अल्पप्राण
क्,ग्,ङ,च्,ज्,त्र,ट,ड,ण्,त्,द,न्,प्,ब्,म्,य,र,ल्,व्,ळ, या व्यंजनाना अल्पप्राण असे म्हणतात. या वर्णात ह, ची छटा नसते,

स्वतंत्र वर्ण : ळ, हा मराठीतील स्वतंत्र वर्ण मानला जातो, तो इतर भाषेकडून घेतलेला नाही.

🔷सराव प्रश्न

१) खालीलपैकी मृदु वर्ण कोणते?
१) क् २) ग् ३) च् ४) ट्

२) खालीलपैकी अर्धस्वर कोणते?
१) श्, ष् २) स्, ग् ३) य्, र् ४) ट्, ठ्

३) व्यंजनामध्ये मुख्यमहाप्राण कोणता?
१) ळ् २) ह् ३) क् ४) च्

४) कंठ तालव्य वर्ण कोणते ते ओळखा?
१) य्, र् २) च्, ह् ३) ए, ऐ ४) त्, थ्

५) कठोर वर्ण ओळखा?
१) ग्, घ् २) ड्, ढ् ३) त्, थ् ४) ब्, भ्

६) प्रद्युन्म या शब्दात व्यंजन किती?
१) आठ २) नऊ ३) सात ४) सहा

७) खालीलपैकी कोणते व्यंजन कंठ्य नाही?
१) घ् २) ह् ३) ख् ४) म

८) 'गौर्यानंद' या शब्दाचा संधी विग्रह करा?
१) गौरी+आनंद २) गौर+आनंद ३) गोरा+आनंद ४) गोर्य+आनंद

९) 'ईश्वर + इच्छा ' या शब्दाचा संधी करा?
१) ईश्वरइच्छा २) ईश्वरेच्छा ३) ईश्वरिच्छा ४) ईश्वरीच्छा

१०) ' मंत्रालय' या शब्दाचा प्रचलित विग्रह सांगा?
१) मंत्र+आलय २) मंत्रा+लय ३) मंत्री+आलय ४) मंत्रा+आलय

११) जगत + ईश्वर या विग्रहाची संधी करा?
१) जगतेश्वर २) जगतईश्वर ३) जगदीश्वर ४) जगदेश्वर

१२) 'वाङनिश्चय' या शब्दाची योग्य फोड करा?
१) वाक् + निःश्चय २) वाग + निश्चय ३) वाङ + निश्चय ४) वाक् + निश्चय

१३) मराठीमध्ये कोणत्या पद्धतीने लिहिल्या जाते?
१) डावीकडून उजवीकडे २) उजवीकडून डावीकडे ३) डावीकडे डावीकडे ४) यापैकी नाही

१४) गवीश्वरचा योग्य विग्रह ओळखा?
१) गवी + ईश्वर २) गव् + ईश्वर ३) गो + ईश्वर ४) गवी + श्वर

१५) महोत्सव या संधीची फोड करा?
१) महा + उत्सव २) मही +उत्सव ३) महो + त्सव ४) मह + उत्सव

१६) मातृ + छाया या विग्रहाची संधी करा?
१) मातृछाया २) मात्रोछाया ३) मातृच्छाया ४) मातृउच्छाया

१७) संधी करा षट् + मास
१) षटमास २) षन्मास ३) षण्मास ४) षंमास

१८) निष्पाप या शब्दचा शब्द संधीनुसार तयार झालेला दुसरा शब्द ?
१) सच्छील २) सच्चरित्र ३)दुष्काळ ४) सदाचार

१९) 'अ' किवा 'आ' पुढे 'ए' किंवा 'ऐ' आल्यास दोहोबद्दल ऐ होतो या नियमात न बसणारा शब्द लिहा ?
१) एकैक २) सदैव ३) गंगैध ४) मतैक्य

२०) मानु + अंतर या विग्रहाचा संधीयुक्त शब्द कोणता?
१) मानवंतर २) मनुअंतर ३) मवंतर ४) मन्वंतर

➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖

⭕उत्तरे:
१) २ २) ३ ३) २ ४) ३ ५) ३ ६) ४ ७) ४ ८) ४ ९) २ १०) ४
११) ४ १२) ४ १३) १ १४) ३ १५) १ १६) ३ १७) ३ १८) ३ १९) ३ २०) १

जॉईन करा आमचे चॅनेल @marathi

मित्रांनो,
आज आपण मराठी व इंग्रजी
भाषा विषयात निबंध लेखांनाविषयी चर्चा करू...
.
या संदर्भात अधिक माहिती अस्तित्व अकॅडमी येथे भेतूनही करू शकता..
.
📌राज्यसेवा मुख्य परीक्षेतील मराठी व इंग्रजी या दोन भाषा विषयात अधिक गुण मिळतील, त्यांनी वरच्या रँकची अपेक्षा ठेवावी, एवढे हे दोन विषय महत्त्वाचे आहेत. मुख्य परीक्षा जवळ येत असताना, उरलेल्या शेवटच्या दिवसांत, विशेषतः इंग्रजी या परीक्षेची तयारी कशी करावी, हाच यक्षप्रश्न अनेकांपुढे असेल. त्यातील निबंधाचा विचार येथे करू या.
.
*अलिकडे परीक्षेत चालू घडामोडी, ठळक घटना, इत्यादींवर निबंध विचारला जातो*. त्यामुळे हे विषय कोणते असू शकतील, याचे अंदाज प्रत्येकाने बांधले असतील. पुढील काही विषयांकडे विद्यार्थ्यांनी आवर्जून लक्ष द्यावे. जसेः Odd and Even Formula to Curb Pollution, Water Conservation - A need of Hour, 'Sairat'- in 100 Crore Club, Perils of Inter-Caste Marriage (या चित्रपटाच्या अनुषंगाने उभा राहिलेला विषय म्हणून याकडे बघता येईल), Should there be censor Board, Rain - Water Harvesting, Farmers suicide, इत्यादी विषय महत्त्वाचे आहेत.
.
खालील मुद्दे निबंधासाठी विशेष लक्षात ठेवावे.
*निबंधाची सुरुवात आकर्षक असावी*, जेणेकरून निबंध पुढे वाचण्याची उत्कंठा वाढली पाहिजे जसे- शेतकरी आत्महत्या विषयावरील निबंधासाठीः Just Five paise a kg! Impossible! How Could it be! What the hail is this going on? Is it the value of the farmers hard work ?.......etc.
.
यानंतर मात्र लगेच *निबंधाच्या टॉपिकची ओळख व त्या विषयाचे गांभीर्य याचा उल्लेख करावा.*
.
पुढचा भाग म्हणजे 'The body of an Essay' असतो. निबंधाचे हे हृद्यच म्हणा ना! यामध्ये *मुख्य कल्पना, तपशील व आपण मांडत असलेल्या मुद्द्यांच्या समर्थनार्थ एखादे छोटे उदाहरण असावे.*
.
निबंधात किती पॅराग्राफ असावेत याला मर्यादा नसते, पण प्रत्येक स्वतंत्र व नवीन विचारासाठी नवीन पॅरा करावा. साधारणतः या परीक्षेसाठी तीन किंवा चार पॅराग्राफ शब्दसंख्या लक्षात घेता पुरेसे ठरावेत.
.
*शेवटच्या पॅराग्राफमध्ये थोडक्यात सर्व मतांचा सारांश मांडून, स्वतःचे मत मांडावे व काही सूचना लिहाव्यात.*
.
निबंधात कधीही पूर्ण गुण देत नसतात. तेव्हा गुण कमी कसे होणार नाहीत, याची काळजी घ्यावी लागते. त्यामुळे विशेषतः इंग्रजी व्याकरणाच्या चुका नसाव्यात. विविध प्रकारच्या वाक्यरचनांचा वापर करावा. त्याला स्पेलिंग व विरामचिन्हे व्यवस्थित द्यावीत.
.
निबंधात आशय भरपूर असावा, त्याला आधिक महत्त्व आहे. *निबंधाचे सादरीकरण मुद्देसुद असावे. त्यात थापा मारून विनाकारण निबंध वाढवण्याच्या फंदात पडू नये.* विचारांची स्पष्ट मांडणी, सुसूत्रता, आशय आणि सादरीकरण यात कमी पडू नये.
.
निबंधामध्ये थोर व्यक्तींची विधाने उद्धृत करावी का, असा अनेकांचा प्रश्न असतो. यावर एवढेच सांगावेसे वाटते की, माहिती असल्यास व विषयाला अनुलक्षून असल्यास जरूर टाकावे. मुद्दामून अशी विधाने पाठ करण्याची गरज नाही. शेवटी आयोगाला तुमची भाषा व त्या भाषेवरील तुमचा आत्मविश्वास बघायचा आहे. तुम्ही साहित्यिक असावे, हे आयोगाला नक्कीच अपेक्षित नाही. जे इंग्रजी निबंधाच्या बाबतीत आहे, तेच मराठीच्या बाबतही लागू होते.
.
इंग्रजी व्याकरणाच्या वाक्यरचनेत कमीत कमी चुका, विविध प्रकारच्या वाक्यांचे उपयोग (Simple, Compound, Complex) व आशयघन निबंध असल्यास १८ ते २०च्या दरम्यान गुण पडण्यास काही हरकत नाही.
.
📌लेखन- सुदेश वेळापुरे
'द मास्टर की टू इंग्लिश ग्रामर' या पुस्तकाचे लेखक

यशाचा मटा मार्ग - 4 ऑक्टोबर

From Marathi Mhani app:

जमिनीचे फूल, चालवी जगाची चूल.

Meaning:
जमिनीच्या वरच्या थरात पिके पिकतात.

From Marathi Mhani app:

जळतं घर भाड्याने कोण घेणार?

Meaning:
नुकसान करणाऱ्या गोष्टीचा स्वीकार कोण करणार?

From Marathi Mhani app:

जळत्या घराचा पोळता वासा.

Meaning:
घराला लागलेल्या आगीतून काही काढता आले तर काढून घ्यावे.

From Marathi Mhani app:

जशी करणी तशी भरणी.

Meaning:
जसे आपण काम करु तसेच त्याची भरपाई मिळते.

From Marathi Mhani app:

जशी कामना तशी भावना.

Meaning:
जशी मनात इच्छा असते तशीच भावना बनते.

From Marathi Mhani app:

जशी देणावळ तशी धुणावळ.

Meaning:
पैशाप्रमाणे काम करणे.

From Marathi Mhani app:

जशी नियत तशी बरकत.

Meaning:
ज्याप्रमाणे आपली वागणूक असेल त्याचप्रमाणे आपल्याला फळ मिळते.

From Marathi Mhani app:

जसा गुरु तसा चेला.

Meaning:
गुरुप्रमाणे शिष्य.

From Marathi Mhani app:

जसा भाव तसा देव.

Meaning:
ज्याप्रमाणे देवाची भक्ती असते त्याचप्रमाणे फळ मिळते.

From Marathi Mhani app:

जातीसाठी खावी माती.

Meaning:
जातीसाठी जे करायचे ते करणे, प्रसंगी कमीपणाही पत्करणे.