From Marathi Mhani app:

छक्के पंजे करणे.

Meaning:
हातचलाखी करणे.

From Marathi Mhani app:

छडी लागे छमछम विद्या येई घमघम.

Meaning:
शरीरदंड सोसल्याने विद्याप्राप्ती लवकर होते.

From Marathi Mhani app:

छत्तीसाचा आकडा.

Meaning:
विरुद्ध मत असणे.

From Marathi Mhani app:

छप्पर फाडून देणे.

Meaning:
भरपूर देणे.

From Marathi Mhani app:

छाती दाखवत बसणे.

Meaning:
कशालाही न घाबरता एका जागी बसणे.

From Marathi Mhani app:

छाती फाटणे.

Meaning:
भयंकर घाबरणे.

From Marathi Mhani app:

छातीला हात लावून सांगणे.

Meaning:
खात्रीपूर्वक सांगणे.

From Marathi Mhani app:

छिन्न विछिन्न करणे.

Meaning:
तुकडे तुकडे करणे.

🔹काही समानार्थी म्हणी

आधी शिदोरी मग जेजूरी - आधी पोटोबा मग विठ्ठोबा
 
आवळा देऊन कोहळा काढणे - पै दक्षिणा लक्ष प्रदक्षिणा
 
कडू कारले तुपामध्ये तळले - कुत्र्याचे शेपूट नळीत घातले
 
साखरेत घोळले तरी कडू ते कडूच - तरी वाकडे ते वाकडेच
 
कामा पुरता मामा - ताकापुरती आजी
 
काखेत कळसा गावाला वळसा - तुझ आहे तुजपाशी परी तू जागा चुकलासी
 
करावे तसे भरावे - जैसी करणी वैशी भरणी
 
खाई त्याला खवखवे - चोराच्या मनात चांदणे
 
खाण तशी माती - बाप तसा बेटा
 
आग सोमेश्वरीअन बंब रामेश्वरी - मानेला गळू, पायाला जळू
 
गाढवापुढे वाचली गीता अन - नळी फुंकले सोनारे इकडून
 
काळाचा गोंधळ बरा - गेले तिकडे वारे
 
घरोघरी मातीच्या चुली - पळसाला पाने तीनच
 
चोरावर मोर - शेरास सव्वाशेर
 
जशी देणावळ तशी खानावळ - दाम तसे काम
 
पालथ्या घड्यावर पाणी - येरे माझ्या मागल्या ताककण्या चांगल्या
 
नव्याचे नऊ दिवस - तेरड्याचे रंग तीन दिवस
 
नाव मोठं लक्षण खोटं - नाव सोनुबाई हाती कथलाचा वाळा नाही, बडा घर पोकळ वासा
 
बेलाफुलाची गाठ पडणे - कावळा बसायला आणि फाटा तुटायला
 
पी हळद अन हो गोरी - उतावळा नवरा गुडघ्याला बाशिंग
 
वराती मागून घोडे - बैल गेला अन झोपा केला
 
वासरात लंगडी गाय शहाणी - गावंढया गावात गाढवीण सवाशीण   

---------------------------------------------
आमचे मराठी व्याकरण चॅनेल जॉईन करण्यासाठी @Marathi येथे क्लिक करा , त्यानंतर चॅनेल ओपन होईल , चॅनेल च्या तळाशी असणाऱ्या JOIN ऑप्शन वर क्लिक करा.

telegram.me/Marathi

🔹कवी, साहित्यिक व त्यांची टोपण नावे साहित्य

-------- -------- -------- -------- --------
१)यशवंत दिनकर पेंढारकर
------ यशवंत
२)मोरोपंत रामचंद्र पराडकर
-------- मोरोपंत
३)नारायण सूर्याजीपंत ठोसर
-------- रामदास
४)दत्तात्रय कोंडो घाटे
-------- दत्त
५)चिंतामण त्र्यंबक खानोलकर
---------आरती प्रभू
६)नारायण मुरलीधर गुप्त
-------- बी
७)गोपाल हरी देशमुख
-------- लोकहितवादी
८)शंकर काशिनाथ गर्गे
-------- दिवाकर
९)माधव त्रंबक पटवर्धन
-------- माधव जुलियन
१०)दिनकर गंगाधर केळकर
--------अज्ञातवासी
११)आम्ताराम रावजी देशपांडे
-------- अनिल
१२)कृष्णाजी केशव दामले
-------- केशवसुत
१३)सौदागर नागनाथ गोरे
-------- छोटा गंधर्व
१४)रघुनाथ चंदावरकर
-------- रघुनाथ पंडित
१५)हरिहर गुरुनाथ कुलकर्णी
-------- कुंजविहारी
१६)दासोपंत दिगंबर देशपांडे
-------- दासोपंत
१७)सेतू माधवराव पगडी
-------- कृष्णकुमार
१८)नारायण वामन टिळक
-------- रेव्हरंड टिळक
१९)माणिक शंकर गोडघाटे
-------- ग्रेस
२०)वसंत ना. मंगळवेढेकर
-------- राजा मंगळवेढेकर
-------- -------- -------- --------
२१)कृष्ण शास्त्री चिपळूणकर
-------- मराठीचे जॉन्सन
२२)केशवसुत-आधुनिक मराठी काव्याचे
-------- कवितेचे जनक
२३)बा.सी. मर्ढेकर
-------- -मराठी नवकाव्याचे/कवितेचे जनक, निसर्गप्रेमी
२४)सावित्रीबाई फुले
-------- आधुनिक मराठी कवितेच्या जननी
२५)संत सोयराबाई
-------- पहिली दलित संत कवयित्री
२६)त्रंबक बापुजी ठोंबरे
-------- बालकवी
२७)ना.धो.महानोर
-------- रानकवी
२८)यशवंत दिनकर पेंढारकर
-------- महाराष्ट्र कवी
२९)ना. चि. केळकर
-------- साहित्यसम्राट
३०)न. वा. केळकर
-------- मुलाफुलाचे कवीशिक्षक पात्रता परीक्षा उत्तरतालिकाउपलब्ध
३१)ग. त्र.माडखोलकर
-------- राजकीय कादंबरीकार
३२)शाहीर राम जोशी
-------- शाहिरांचा शाहीर
३३)दादोबा पांडुरंग तर्खडकर
-------- मराठी भाषेचे पाणिनी
३४)वि.वा. शिरवाडकर
-------- कुसुमाग्रज
३५)राम गणेश गडकरी
-------- गोविंदाग्रज/बाळकराम
३६)प्रल्हाद केशव अत्रे
-------- केशवकुमार
३७)काशिनाथ हरी मोदक
-------- माधवानुज
३८)विनायक जनार्दन करंदीकर
-------- विनायक
३९)विष्णुशास्त्री चिपळूणकर
-------- मराठी भाषेचे शिवाजी


-------- -------- -------- -------- --------
¶¶ काव्य ग्रंथ व कवी ¶¶
-------- -------- -------- -------- --------
१) यथार्थदीपिका - वामन पंडित
२)बिजली- वसंत बापट
३) दासबोध व मनाचे श्लोक -समर्थ रामदास
४)शिळ- ना. घ. देशपांडे
५)गीतरामायण- ग. दि. माडगुळकर
६)ज्वाला आणि फुले- बाबा आमटे.
७)स्वेदगंगा- वि.दा करंदीकर
८)भावार्थदीपिका-संत ज्ञानेश्वर
९)केकावली-मोरोपंत
१०)नलदमयंती स्वयंवराख्यान - रघुनाथ पंडित
११)अभंगगाथा- संत तुकाराम
१२)भावार्थ रामायण-संत एकनाथ
१३)महाभारत-व्यासमुनी
१४)गीता- व्यासमुनी
१५)मुद्राराक्षस- विशाखादत्त
१६)मृच्छकटिका- शूद्रक
_________________________________
जॉईन करा @Marathi
_________________________________

🔹अलंकार भाग

*९) अतिशयोक्ती:-*
अतिशयोक्ती हा मराठी भाषेच्या अर्थालंकाराचा एक उपप्रकार आहे.
अलंकारात प्रत्यक्षात असणारी कल्पना ही फारच फुगवून सांगितलेली असते तेव्हा अतिशयोक्ती अलंकार होतो.
उपमा, उत्प्रेक्षा, रुपक, व्यतिरेक ह्या अलंकारात अतिशयोक्ती असतेच पण कोणतीही कल्पना आहे त्यापेक्षा फुगवून सांगताना त्यातील असंभाव्यता अधिक स्पष्ट करुन सांगितलेली असते तेव्हा हा अलंकार होतो.
उदा:
जो अंबरी उफळता खुर लागलाहे
तो चंद्रमा निज तनूवरि डाग लाहे
काव्य अगोदर झाले नंतर जग झाले सुंदर

*१०) अनन्वय:-*
अनन्वय हा मराठी भाषेच्या अर्थालंकाराचा एक उपप्रकार आहे.
उपमेयाला उपमेयाचीच उपमा दिली जाते.
उदा:
आहे ताजमहाल एक जगती तो तोच
त्याच्यापरी या दानासी या दानाहुन अन्य नसे उपमान

*११) भ्रान्तिमान:-*
उपमानाच्या जागी उपमेयच आहे असा भ्रम निर्माण होणे.

उदा:
भृंगे विराजित नवी अरविंदपत्रे
पाहूनि मानूनी तिचीच विशाल नेत्रे
घालीन अंजन अशा मतिने तटाकी
कांते वृथा उतरलो, भिजलो विलोकी
भुंग्यांनी सुशोभित झालेली कमलपत्रे हे
दमयंतीचे नेत्रच आहेत असे समजून तिच्या डोळ्यात
अंजन घालावयास निघालेला नलराजा पुढे सरसावला आणि पाण्यामुळे भिजला.

*१२) ससंदेह:-*
उपमेय कोणते आणि उपमान कोणते असा संदेह निर्माण होणे भ्रान्तिमानात हा भ्रम निश्चित
असतो.

उदा:
कोणता मानू चंद्रमा ?
भूवरीचा की नभीचा?
चंद्र कोणता? वदन कोणते?
शशांक मुख की मुख शशांक ते?
निवडतील निवडोत जाणते
मानी परी मन सुखद संभ्रमा- मानू
चंद्रमा कोणता?

*१३) दृष्टान्त:-*
एखादा विषय पटवून सांगताना दाखला देणे.

उदा:
लहानपण दे गा देवा,
मुंगी साखरेचा रवा
ऐरावत रत्न थोर,
त्यासी अंकुशाचा मार

*१४) अर्थान्तरन्यास:-*अर्थान्तरन्यास हा मराठी भाषेच्या अर्थालंकाराचा एक उपप्रकार आहे.
एखाद्या विधानाच्या समर्थनार्थ विशेष उदाहरणे देणे आणि सिद्धान्त मांडणे. (अर्थान्तर- दुसरा अर्थ, न्यास- शेजारी ठेवणे )
उदा:
तदितर खग भेणे वेगळाले पळाले
उपवन-जल-केली जे कराया मिळाले
स्वजन गवसला जो त्याजपाशी नसे तो कठिण समय
येता कोण कामास येतो?

*१५) स्वभावोक्ती:-*
एखाद्या व्यक्त्तीचे, प्राण्याचे, वस्तूचे, स्वाभाविक स्थितीचे, हालचालीचे यथार्थ पण वैशिष्ट्यपूर्ण वर्णन.

उदा:
गणपतवाणी विडी पिताना चावायाचा नुसतीच
काडी म्हणायचा अन मनाशीच
की या जागेवर बांधीन
माडी मिचकावुनी मग
उजवा डोळा आणि उडवूनी डावी भिवई
भिरकावुनि ती तशिच द्यायचा लकेर बेचव जैसा गवई

*१६) अनुप्रास:-*
एखाद्या वाक्यात किंवा कवितेच्या चरणात एकाच अक्षराची पुनरावृत्ती होऊन
त्यातील नादामुळे जेव्हा त्याला सौंदर्य प्राप्त होते, तेव्हा अनुप्रास अलंकार होतो.

उदा:
गडद निळे गडद निळे जलद भरुनि आले शितलतनु चपलचरण
अनिलगण निघाले रजनीतल,ताम्रनील
स्थिर पल जल पल सलील
हिरव्या तटि नावांचा कृष्ण मेळ खेळे.
पेटविले पाषाण पठारावरती शिवबांनी गळ्यामधे
गरिबच्या गाजे संतांची वाणी

@Marathi

From Marathi Mhani app:

जंगलात नाही वावर आणि गावात नाही घर.

Meaning:
ज्याच्या जवळ घरदार नाही असा मनुष्य.

From Marathi Mhani app:

जगाच्या कल्याणा संतांच्या विभूति.

Meaning:
जे सत्पुरुष असतात ते जगाच्या कल्याणासाठी कार्य करीत असतात.

From Marathi Mhani app:

जगी सर्व सुखी असा कोण आहे?

Meaning:
ज्याला सर्व सुखे प्राप्त झाली आहेत, असा या जगात कोणीही नाही.

From Marathi Mhani app:

जनात बुवा आणि मनात कावा.

Meaning:
बाह्य जगात सज्जन पण मनात कपट.

From Marathi Mhani app:

जनावराचे जिणे जगणे.

Meaning:
अन्याय, त्रास सहन करीत राहणे.

From Marathi Mhani app:

जमिनीचे फूल, चालवी जगाची चूल.

Meaning:
जमिनीच्या वरच्या थरात पिके पिकतात.

From Marathi Mhani app:

जळतं घर भाड्याने कोण घेणार?

Meaning:
नुकसान करणाऱ्या गोष्टीचा स्वीकार कोण करणार?

From Marathi Mhani app:

जळत्या घराचा पोळता वासा.

Meaning:
घराला लागलेल्या आगीतून काही काढता आले तर काढून घ्यावे.

From Marathi Mhani app:

जशी करणी तशी भरणी.

Meaning:
जसे आपण काम करु तसेच त्याची भरपाई मिळते.

From Marathi Mhani app:

जशी कामना तशी भावना.

Meaning:
जशी मनात इच्छा असते तशीच भावना बनते.