Доброго днѧ всѣм, а скорѣје вечера уж. Канал сеј јесть создан о културѣ, художствѣ и умѣтности различных словѣнских земјев и крајин на меджусловѣнском јѧзыкѣ.

На рисованкѣ јесть солничко од мајстров мезѣн́ского сѣверно-русского розписа.

Dobrogo dnę vsěm, a skorěje večera už. Kanal sej jesť sozdan o kulturě, hudožstvě i umětnosti različnyh slov́anskih zemjev i krajin na međuslov́anskom językě.

Na rysovankě jesť solničko od majstrov mezěńskogo sěverno-russkogo rozpisa.

Мезѣн́скы или палашчел́скы розпис јєсть взор чи тып розписа домовој утвар́и, то јесть кудѣлок, черпаков, чаш, скринев, кторы сѧ сложил до конца 19-го столѣт́ја в долинах рѣки Мезѣни, ктора тѣче в Архангел́ском крају. Сама давна издѣланна розписом кудѣлка се изводит од 1815 рока, хоти художственны замыслы такого розписа се стрѣчајут в рѫкописных книгах 18-го столѣтја, кторы сѫть написаны в мезѣнској веси. Сеј розпис јєсть једин од поздных селянскых розписов, и јєсть чисто узорно-орнаментным украсом.

Чрты сего украса сут таки. Дость все прѣдметы с мезѣнскым розписом сѫть стварены в концѣ 19-го и начѧлѣ 20-го столѣтиј. Они сѫть густо изпѧтнаны дробным узором те орнаментом, а именно ѕвѣздами, крстками, чртками, кторы сѫть имали два колора: чрны и чрвены, и были извршены тако: чрны в саджѣ и чрвоны в охрѣ те земѧној барвѣ. најчесты замысл геометричного узора те орнамента сѫть колы, ромбы, крсты.

Узоры розписа имају схематичны взор конев и јеленев, кторы се прѣрываје на границѣ прѣдмета, сут изполнены чрној и чрвеној фарбој, а фигуры звѣрев возникају акибы од геометричного узора, обрамејучего малеванок се зверами. Все изображенја сут статичны, але почутје динамики возникаје заради многократного повторѣнја узора. Обычно мезѣнско узорје имаје једин ред јеленев, а долѣ ред конев, але часом имају быти болье сложены и сгушчены узор, а горна чест имаје взоры птаков. Не редко было тако, же украс имал цѣло платно су былинным те епичным замыслом, кторы бы сдржал чрты стварности и бајкы.

Художство на обратној странкѣ кудѣлкы были мен́је в насычены узором, а имаје в темѣ болје волны. Здѣ можно јєсть увидѣти нѣкы сцены ловитвы, пароплыван́ја, волных конев, кторы сут писаны акибы по дѣтинскы, и облизко рисованкы имају быти подписы су именем художника, заказника, датој изготовкы или цѣној прѣдмета.

Мајстры розписывали готового изтвора по неочишчену дрѣву од начела тиској те дрѣваној паличкој, потом дѣлали чрну обводку пѣром глушца или тетрѣва, а узор малевали шчеткој од чловѣчего власа.

Умѣтка те тѣхника розписа јєсть така. Розписаны прѣдмет был накрывен олифој, же трѣба дла охраненја барвы од изтренја, и придаванја прѣдмету златого одтѣнка.

В концѣ 19-го столѣтја розпис сѧ сѫсрѣдоточаје в селѣ Палашчелје Мезѣнского ујѣзда те веси, кторо имало срѣдишче розписа в 1906 рокѣ, и в 1920-х роках тамо витали нѣколико родных назв мајсторов розписа: Аксеновы, Новиковы, Федотовы, Куз́мины, Шишовы. А послѣ тѣх роков ремесло мезѣнско опадло.

Але в срѣдѣ 1960-х роков мезѣнскы розпис был оживены потомками старых палашчелскых мајстров, тѣ сут таки Ф.М.Федотов в селѣ Палашчелје и С.Ф. и И.С.Фатјановыми в селѣ Селишче. В градѣ Архангелскѣ на опытној товарнѣ, ктора се зове "Бѣломорскы узоры", се изтварају прѣдметы сувенирны су сучасным градскым розписом, кторы јест подобны традицижни селански розпис, а градѣ Сѣверодвинскѣ на товарнѣ "Декор Сѣвера" се изтварају су розписом прѣдметы од дрѣва и дрѣвоплочи, наприклад: скрини, крабкы, кухарны изтворы, дошчицы, соленицы и тако далје.

Mezěnsky ili palaščelsky rozpis jesť vzor čy typ rozpisa domovoj utvaŕi, to jesť kuděľòk, čerpakov, čaš, skrińev, ktory sę složil do konca 19-go stolětja v dolinah rěki Mezěni, ktora těče v Arhangeľskom kraju. Sama davńa izdělanna rozpisom kuděľka sę izvodit od 1815 roka, hoti hudožstvenny zamysly takogo rozpisa sę strěćajut v rukopisnyh knigah 18-go stolětja, ktory sųť napisany v mezěnskoj veśi. Śej rozpis jesť jedin od pozdnyh seľanskyh rozpisov, i jest čisto uzorno-ornamentnym ukrasom.

Črty śego ukrasa sųť taki. Dosť vse prědmety s mezěńskym rozpisom sųť stvåŕeny v koncě 19-go i načęlě 20-go stolětij. Oni sųť gųsto izpętnany drobnym uzorom te ornamentom, a imenno zvězdami, krstkami, črtkami, ktory sųť imali dva kolora: črny i črveny, i byli izvršeny tako: črny v sađě i črvony v ohrě te zemenoj barvě. najčęsty zamysl geometričnogo uzora te ornamenta sųť koly, romby, krsty.

Uzory rozpisa imaju shematičny vzor końev i jeleńev, ktory sę prěryvaje na granicě prědmeta, suť izpolneny črnoj i črvenoj farboj, a figury zvěŕev vòznikajų akiby od geometričnogo uzora, obramęjučego malevanok se zveŕami. Vse izobražeńja sųť statičny, ale počuťje dinamiki vòznikaje zaradi mnogokratnogo povtorěńja uzora. Obyčno mezěńsko uzorje imaje jedin ręd jeleńev, a doľě ręd końev, ale časom imaju byti boljě složeny i sgųščeny uzor, a gorńa čęsť imaje vzory ptakov. Ne redko bylo tako, že ukras imal cělo platno sų bylinnym te epičnym zamyslom, ktory by sdržal črty stvårnosťi i bajky.

Hudožstvo na obråtnoj strankě kuděľky byli meńje v nasyćeny uzorom, a imaje boľje voľny v temě. Zdě možno jesť uviděti něky sceny lovitvy, paroplyvańja, voľnyh końev, ktory sųť pisany akiby po dětinsky, i oblizko risovanky imaju byti podpisy sų imenem hudožnika, zakaznika, datoj izgotovky ili cěnoj prědmeta.

Majstry rozpisyvali gotovogo iztvora po neočišćenu drěvu od načęla tiskoj te drěvanoj paličkoj, potòm dělali črnu obvodku pěrom glušca ili tetrěva, a uzor malevali ščetkoj od člověčego vlasa.

Umětka te těhnika rozpisa jesť taka. Rozpisany prědmet byl nakryven olifoj, že trěba dľa ohråneńja barvy od iztreńja, i pridavańja prědmetu zlåtogo odtěnka.

V koncě 19-go stolěťja rozpis sę sųsrědotočaje v seľě Palaščeľje Mezěńskogo ujězda te veśi, ktoro imalo srědišče rozpisa v 1906 rokě, i v 1920-h rokah tamo vitali několiko rodnyh nazv majstorov rozpisa: Aksenovy, Novikovy, Fedotovy, Kuźminy, Šišovy. A poslě těh rokov remeslo mezěnsko opadlo.

Ale v srědě 1960-h rokov mezěnsky rozpis byl oživeny potomkami staryh palaščelskyh majstrov, tě sųť taki F.M.Fedotov v selě Palaščeľje i S.F. i I.S.Faťjanovymi v seľě Selišče. V grådě Arhangelskě na opytnoj tovarńě, ktora sę zove "Bělomoŕsky uzory", sę iztvåŕaju prědmety suvenirny sų sųčasnym grådskym rozpisom, ktory jesť podobny tradicižni seľanski rozpis, a grådě Sěverodvinskě na tovarńě "Dekor Sěvera" sę iztvåŕaju sų rozpisom prědmety od drěva i drěvoploči, napriklad: skrińi, kråbky, kuhaŕny iztvory, dòščicy, soľenicy i tako daľje.