کاتێک سینۆهە شەوێک بە مەستی لە تەنیشت ڕووباری نیل خەوی لێ دەکەوێت، بۆ بەیانی خەبەری دەبێتەوە و یەکێک لە کۆیلەکانی میسر کە هەردوو گوێ و لووتی بە نیشانەی کۆیلەبوون بڕدرابوون، بەسەر سەری خۆیەوە دەبینێت، سەرەتا لێی دەترسێت بەڵام دواتر کاتێک بۆی دەردەکەوێت بێ ئازارە دەست دەکات بە قسەکردن لەگەڵیدا٠
کۆیلەکە باسی ئەو زوڵم و دەستدرێژییانە دەکات کە چینی خانەدانی میسر دەرهەق بە ئەو ئەنجامیان دابوو، باس لە فەرمانڕەوایەتیی دەرەبەگی ئەو ڕۆژانەی وڵاتی میسر دەکات٠
کۆیلەکە داوا لە سینۆهە دەکات بیبات بۆ سەر گۆڕی یەکێک لە خانەدانە ناسراو و ستەمکارەکانی میسر، چونکە سینۆهە خوێندەوار بوو، دەیویست بزانێت خودایان چییان لەسەر گۆڕی ئەو ستەمکارە نووسیوە٠
سینۆهە لە کۆیلەکە دەپرسێت بۆچی دەتەوێ چارەنووسی ئەم کەسە بزانیت؟
کۆیلەکە دەڵێت چەند ساڵێک لەمەوبەر من مرۆڤێکی بەختەوەر و ئازاد بووم، هاوسەرێکی جوان و کچێکی گەنجم هەبوو، کێڵگەیەکی بچووک و پڕ بەرەکەتم هەبوو کە لە تەنیش کێڵگەیەکی فراوان و بێ سنووری یەکێک لە خانەدانەکانەوە بوو، ڕۆژێک ئەو بە پێدانی بەرتیل بە کاربەدەستانی فیرعەون زەوییەکەی منی کرد بە ناوی خۆیەوە و بەبەرچاومەوە دەسدرێژیی کردە سەر هاوسەر و کچەکەم، پاشان هەردوو گوێ و لووتی بڕیم و بۆ کاری زۆرەملێ ڕوانەی کانەبەردەکانی کردم٠
چەندین ساڵ کاری بە هاوسەر و کچەکەم کرد و پاشانیش هەردووکیانی وەک خزمەتکار فرۆشت و ئێستا هیچ زانیارییەکم لەبارەیانەوە نییە٠
ئێستا لە کانەبەرد ڕزگارم بووە و بیستوومە ئەو کەسە مردووە، لەبەرئەوە دەمەوێ بزانم خودایان چییان لەسەر گۆڕەکەی نووسیوە٠
سینۆهە لەگەڵ کۆیلەکە بۆ شاری مردووەکان (گۆڕستان) دەڕوات و نووسراوی سەر گۆڕی ئەو کەسە بەم جۆرە دەخوێنێتەوە:
«ئەم پیاوە کەسێکی بەڕێز و دروستکار بوو، هەمیشە لە ژیانیدا هاوکاریی لێقەوماوانی دەکرد و ناموسی خەڵکی لای ئەو پارێزراو بوو، ئەو زەوییەکانی خۆی بە هەژاران دەبەخشی و هەرکات کەسێک ماڵێکی لێ ون ببووایە لە سامانەکەی خۆی بۆی دەژمارد و قەرەبووی دەکردەوە، ئەو ئێستا لای خودای مەزنی میسر (ئامون)ە و بە بەختەوەریی هەمیشەیی گەیشتووە٠»
لەم کاتەدا کۆیلەکە دەست بە گریان دەکات و دەڵێت:
«ئەو هێندە کەسێکی بەڕێز و دروستکار بووە و من نەمزانیبوو؟ دروودی خودایان لەسەر ئەو بێ٠ ئەی خودای مەزن ئەی (ئامون) لەبەر ئەو بیرکردنەوە چەپەڵانەی سەبارەت بەم پیاوە هەمبوو، لێم ببوورە٠»
سینۆهە لێی دەپرسێت سەرەڕای ئەو هەموو زوڵم و ستەمەی ئەم پیاوە لە تۆی کردووە بۆچی هێشتا پێت وایە کەسێکی باش و دروستکار بووە؟
کۆیلەکە لە وەڵامدا ئەم ڕستە مێژووییە دەڵێت: «کاتێک خودایان ئاوایان لەسەر گۆڕەکەی نووسیوە، منی زەبوون چۆن دەتوانم پێچەوانەکەی بڵێم؟»
سینۆهە پاشان لە یاداشتەکانیدا کاتێک ئاماژە بەم چیرۆکە دەکات دەنووسێت:
لەوێدا بوو کە زانیم کۆیلەیی و گەلحۆیی مرۆڤ هەرگیز کۆتایی نایەت .
کۆیلەکە باسی ئەو زوڵم و دەستدرێژییانە دەکات کە چینی خانەدانی میسر دەرهەق بە ئەو ئەنجامیان دابوو، باس لە فەرمانڕەوایەتیی دەرەبەگی ئەو ڕۆژانەی وڵاتی میسر دەکات٠
کۆیلەکە داوا لە سینۆهە دەکات بیبات بۆ سەر گۆڕی یەکێک لە خانەدانە ناسراو و ستەمکارەکانی میسر، چونکە سینۆهە خوێندەوار بوو، دەیویست بزانێت خودایان چییان لەسەر گۆڕی ئەو ستەمکارە نووسیوە٠
سینۆهە لە کۆیلەکە دەپرسێت بۆچی دەتەوێ چارەنووسی ئەم کەسە بزانیت؟
کۆیلەکە دەڵێت چەند ساڵێک لەمەوبەر من مرۆڤێکی بەختەوەر و ئازاد بووم، هاوسەرێکی جوان و کچێکی گەنجم هەبوو، کێڵگەیەکی بچووک و پڕ بەرەکەتم هەبوو کە لە تەنیش کێڵگەیەکی فراوان و بێ سنووری یەکێک لە خانەدانەکانەوە بوو، ڕۆژێک ئەو بە پێدانی بەرتیل بە کاربەدەستانی فیرعەون زەوییەکەی منی کرد بە ناوی خۆیەوە و بەبەرچاومەوە دەسدرێژیی کردە سەر هاوسەر و کچەکەم، پاشان هەردوو گوێ و لووتی بڕیم و بۆ کاری زۆرەملێ ڕوانەی کانەبەردەکانی کردم٠
چەندین ساڵ کاری بە هاوسەر و کچەکەم کرد و پاشانیش هەردووکیانی وەک خزمەتکار فرۆشت و ئێستا هیچ زانیارییەکم لەبارەیانەوە نییە٠
ئێستا لە کانەبەرد ڕزگارم بووە و بیستوومە ئەو کەسە مردووە، لەبەرئەوە دەمەوێ بزانم خودایان چییان لەسەر گۆڕەکەی نووسیوە٠
سینۆهە لەگەڵ کۆیلەکە بۆ شاری مردووەکان (گۆڕستان) دەڕوات و نووسراوی سەر گۆڕی ئەو کەسە بەم جۆرە دەخوێنێتەوە:
«ئەم پیاوە کەسێکی بەڕێز و دروستکار بوو، هەمیشە لە ژیانیدا هاوکاریی لێقەوماوانی دەکرد و ناموسی خەڵکی لای ئەو پارێزراو بوو، ئەو زەوییەکانی خۆی بە هەژاران دەبەخشی و هەرکات کەسێک ماڵێکی لێ ون ببووایە لە سامانەکەی خۆی بۆی دەژمارد و قەرەبووی دەکردەوە، ئەو ئێستا لای خودای مەزنی میسر (ئامون)ە و بە بەختەوەریی هەمیشەیی گەیشتووە٠»
لەم کاتەدا کۆیلەکە دەست بە گریان دەکات و دەڵێت:
«ئەو هێندە کەسێکی بەڕێز و دروستکار بووە و من نەمزانیبوو؟ دروودی خودایان لەسەر ئەو بێ٠ ئەی خودای مەزن ئەی (ئامون) لەبەر ئەو بیرکردنەوە چەپەڵانەی سەبارەت بەم پیاوە هەمبوو، لێم ببوورە٠»
سینۆهە لێی دەپرسێت سەرەڕای ئەو هەموو زوڵم و ستەمەی ئەم پیاوە لە تۆی کردووە بۆچی هێشتا پێت وایە کەسێکی باش و دروستکار بووە؟
کۆیلەکە لە وەڵامدا ئەم ڕستە مێژووییە دەڵێت: «کاتێک خودایان ئاوایان لەسەر گۆڕەکەی نووسیوە، منی زەبوون چۆن دەتوانم پێچەوانەکەی بڵێم؟»
سینۆهە پاشان لە یاداشتەکانیدا کاتێک ئاماژە بەم چیرۆکە دەکات دەنووسێت:
لەوێدا بوو کە زانیم کۆیلەیی و گەلحۆیی مرۆڤ هەرگیز کۆتایی نایەت .
علی عبداللە صالح وانفال کردستان ،،،
ﻋﻠﯽ ﻋﺒﺪﺍﻟﻠﻪ ﺻﺎﻟﺢ ﯾﮑﯽ ﺍﺯ ﺁﻧﺠﻤﻠﻪ ﺭﻫﺒﺮﺍﯼ ﺩﯾﮑﺘﺎﺗﻮﺭ ﺟﻬﺎﻥ ﺑﻮﺩ ﮐﻪ ﻫﻤﭙﯿﻤﺎﻥ ﺻﺪﺍﻡ ﺣﺴﯿﻦ ﺑﻮﺩ، ﺟﻨﺎﯾﺘﮑﺎﺭﯼ ﮐﻪ ﺳﭙﺎﻩ ﻋﺮﻭﺑﻪ ﺭﺍ ﺩﺭ ﺧﺪﻣﺖ ﺻﺪﺍﻡ ﺣﺴﯿﻦ ﻗﺮﺍﺭ ﺩﺍﺩﻩ ﺑﻮﺩ ﺗﺎ ﮐﻮﺭﺩﻫﺎ ﺭﺍ ﻗﺘﻞ ﻋﺎﻡ ﻧﻤﺎﯾﻨﺪ ﻭ ﻓﺎﺟﻌﻪ ﺍﻧﺴﺎﻧﯽ ﺍﻧﻔﺎﻝ ﺭﺍ ﺑﺒﺎﺭ ﺑﯿﺎﻭﺭﻧﺪ ﮐﻪ ﻣﺮﮒ ﺑﯿﺶ ﺍﺯ ۱۴۰ ﻫﺰﺍﺭ ﮐﻮﺭﺩ ﺷﻬﺮﻭﻧﺪ ﻣﺪﻧﯽ ﺍﺯ ﺟﻤﻠﻪ ﺯﻧﺎﻥ ﻭ ﮐﻮﺩﮐﺎﻥ ﺑﯽ ﮔﻨﺎﻩ ﮐﻮﺭﺩ ﺭﺍ ﺩﺭ ﭘﯽ ﺩﺍﺷﺖ .ﺳﭙﺎﻩ ﻋﺮﻭﺑﻪ ( ﻟﻮﺍﺀ ﺍﻟﻌﺮﻭﺑﻪ ) ﺩﺭ ﺍﻧﻔﺎﻝ ﮐﻮﺭﺩﻫﺎ ﻣﺸﺎﺭﮐﺖ ﺩﺍﺷﺘﻪ ﺍﺳﺖ .
ﺍﯾﻦ ﻟﻮﺍ ﺑﺮ ﺍﺳﺎﺱ ﻣﺎﺩﻩ ۲ ﻣﻌﺎﻫﺪە ﺍﻟﺪﻓﺎﻉ ﺍﻟﻤﺸﺘﺮﮎ ﺑﯿﻦ ﺩﻭﻝ ﺍﻟﺠﺎﻣﻌە ﺍﻟﻌﺮﺑﯿە ﯾﻌﻨﯽ ﻣﻌﺎﻫﺪﻩ ﺩﻓﺎﻉ ﻣﺸﺘﺮﮎ ﺑﯿﻦ ﺩﻭﻟﺘﻬﺎﯼ ﻋﺮﺑﯽ، ﮐﻪ ۱۳ /۴ /۱۹۵۰ ﺑﻪ ﺍﻣﻀﺎﺀ ﺭﺳﯿﺪﻩ ﺑﻮﺩ، ﺩﺭ ﻗﯿﺎﻡ ﺍﯾﻠﻮﻝ، ﺑﻪ ﻫﻤﺮﺍﻩ ﻣﺘﺨﺼﺼﯿﻦ ﺟﻨﮓ ﭘﺎﺭﺗﯿﺰﺍﻧﯽ ﺍﻟﺠﺰﺍﺋﺮﯼ ﻭ ﺧﻠﺒﺎﻧﺎﻥ ﯾﻤﻨﯽ ﻭ ﺣﺘﯽ ﻧﯿﺮﻭﯾﯽ ﭘﺎﮐﺴﺘﺎﻧﯽ، ﺑﻪ ﻗﺘﻞ ﻭ ﻋﺎﻡ ﮐﻮﺭﺩﻫﺎ ﻭ ﻫﻤﮑﺎﺭﯼ ﺑﺎ ﺻﺪﺍﻡ ﺣﺴﯿﻦ ﺁﻣﺪﻩ ﺑﻮﺩﻧﺪ .
ﻃﯽ ﺩﻭﺭﻩ ﺩﻭﻡ ﺍﻧﻔﺎﻝ ﺩﺭ ﺳﺎﻝ ۱۹۸۸ ﮐﻪ ﺍﯾﻦ ﺳﭙﺎﻩ ﺩﺭ ﺁﻥ ﻣﺸﺎﺭﮐﺖ ﺩﺍﺷﺖ، ﺗﻤﺎﻣﯽ ﺩﻭﻝ ﻋﺮﺑﯽ ﺑﻪ ﯾﺎﺭﯼ ﺻﺪﺍﻡ ﻭ ﻗﺘﻞ ﻭ ﻋﺎﻡ ﮐﻮﺭﺩﻫﺎ ﺷﺘﺎﻓﺘﻨﺪ .ﺩﻭﻟﺖ ﯾﻤﻦ ﺍﻣﺎ ﺩﺭ ﺍﯾﻦ ﻣﯿﺎﻥ ﯾﮑﻪ ﺗﺎﺯ ﺑﻮﺩ، ﺩﺳﺘﮕﺎﻫﻬﺎﯼ ﻣﺨﺎﺑﺮﺍﺗﯽ ﻭ ﺟﺎﺳﻮﺳﯽ ﺍﺵ ﺭﺍ ﺑﻪ ﻃﻮﺭ ﮐﺎﻣﻞ ﺩﺭ ﺍﺧﺘﯿﺎﺭ ﺻﺪﺍﻡ ﻗﺮﺍﺭ ﺩﺍﺩﻩ ﺑﻮﺩ .ﯾﻤﻦ، ﺳﭙﺎﻩ ﻋﺮﻭﺑﻪ ﻭ ﺍﺭﺩﻥ، ﺳﭙﺎﻩ ﯾﺮﻣﻮﮎ ﻭ ﺳﻮﺩﺍﻥ، ﺳﭙﺎﻩ ﻣﺘﻄﻮﻋﯿﻦ ﺭﺍ ﺑﻪ ﯾﺎﺭﯼ ﺻﺪﺍﻡ ﻭ ﻗﺘﻞ ﻭ ﻋﺎﻡ ﮐﻮﺭﺩﻫﺎ ﮔﺴﯿﻞ ﺩﺍﺷﺘﻨﺪ .ﻋﻤﻠﯿﺎﺕ ﺍَﻧﻔﺎﻝ ، ﻋﻤﻠﯿﺎﺗﯽ ﺩﺭ ﺳﺎﻝ ۱۹۸۸ ﺗﺎ ۱۹۸۹ ﺑﻮﺩ ﮐﻪ ﺩﺭ ﺟﺮﯾﺎﻥ ﺁﻥ ﻧﯿﺮﻭﻫﺎﯼ ﺭﮊﯾﻢ ﺑﻌﺚ ﻋﺮﺍﻕ ﮐﻪ ﺑﻪ ﻃﻮﺭ ﻣﺴﺘﻘﯿﻢ ﺍﺯ ﺻﺪﺍﻡ ﺣﺴﯿﻦ ﺗﮑﺮﯾﺘﯽ ﻓﺮﻣﺎﻥ ﻣﯽﮔﺮﻓﺘﻨﺪ، ﺑﯿﺶ ﺍﺯ ۱۸۰٬۰۰۰ ( ۱۸۳٬۰۰۰ ﺗﻦ ﺷﺎﻣﻞ ۸۰٬۰۰۰ ﺑﺎﺭﺯﺍﻧﯽ ﻭ ﭼﻨﺪ ﺩﻩ ﻫﺰﺍﺭ ﮔﺮﻣﯿﺎﻧﯽ ) ﮐﺮﺩ ﻋﺮﺍﻗﯽ ﺭﺍ ﻗﺘﻞﻋﺎﻡ ﮐﺮﺩﻧﺪ .ﺑﻨﺎ ﺑﺮ ﺁﻣﺎﺭ ﺗﺄﯾﯿﺪ ﺷﺪﻩ، ﺩﺭ ﻃﯽ ﻋﻤﻠﯿﺎﺕ ﻫﻔﺖﻣﺎﻫﻪ ﺍﻧﻔﺎﻝ ﺍﺯ ﻓﻮﺭﯾﻪ ﺗﺎ ﺳﭙﺘﺎﻣﺒﺮ ۱۹۸۸، ﮐﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﺩﺭ ﺍﺳﺘﺎﻥﻫﺎﯼ ﮐﺮﮐﻮﮎ، ﺩﯾﺎﻟﻪ، ﻧﯿﻨﻮﺍ ﻭ ﺻﻼﺡ ﺍﻟﺪﯾﻦ ﺍﺟﺮﺍ ﺷﺪ، ﺑﯿﺶ ﺍﺯ ﭼﻬﺎﺭﻫﺰﺍﺭ ﻭ ۲۰۰ ﺭﻭﺳﺘﺎ ﻧﺎﺑﻮﺩ ﻭ ﺑﯿﺶ ﺍﺯ ۱۸۲۰۰۰ ﻧﻔﺮ ﻣﺮﺩﻡ ﺑﯽ ﺩﻓﺎﻉ ﺍﺯ ﺳﻮﯼ ﺍﺭﺗﺶ ﻭ ﻣﺄﻣﻮﺭﺍﻥ ﺍﻣﻦ ﻭ ﻣﺨﺎﺑﺮﺍﺕ ﻋﺮﺍﻕ ﺑﻪ ﻗﺘﻞ ﺭﺳﯿﺪﻧﺪ ﮐﻪ ﺍﺯ ﻟﺤﺎﻅ ﮔﺴﺘﺮﺩﮔﯽ ﻭ ﺣﺠﻢ ﮐﺸﺘﺎﺭ ﻭ ﺩﺭﻧﺪﻩﺧﻮﯾﯽ، ﻧﺰﺩ ﺑﺴﯿﺎﺭﯼ ﺍﺯ ﮐﺸﻮﺭﻫﺎ ﻭﺳﺎﺯﻣﺎﻥﻫﺎﯼ ﺑﯿﻦﺍﻟﻤﻠﻠﯽ ﺑﻪﻋﻨﻮﺍﻥ ﯾﮑﯽ ﺍﺯ ﻓﺠﯿﻊﺗﺮﯾﻦﺟﻨﺎﯾﺎﺕ ﻋﻠﯿﻪ ﺑﺸﺮﯾﺖ ﺑﻪ ﺛﺒﺖ ﺭﺳﯿﺪﻩ ﺍﺳﺖ ﻭ ﺗﻮﺳﻂ ﺭﮊﯾﻢ ﺑﻌﺚ ﻭ ﺑﺎ ﻓﺮﻣﺎﻧﺪﻫﯽ ﻣﺴﺘﻘﯿﻢ ﺭﻫﺒﺮﯼ ﺁﻥ ﺻﻮﺭﺕ ﮔﺮﻓﺖ، ﻧﺎﺑﻮﺩﯼ ﮐﺮﺩﺳﺘﺎﻥ ﻭ ﮐﺸﺘﺎﺭ ﻣﺮﺩﻡ ﺁﻥ ﺭﺍ ﻫﺪﻑ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺑﻮﺩ . ﺩﺭ ﻫﻤﯿﻦ ﺭﺍﺳﺘﺎ ﻧﯿﺰ ﺷﻬﺮﻫﺎﯼ ﺣﻠﺒﭽﻪ، تەوێڵە، ﺑﺨﺶ ﺧﻮﺭﻣﺎﻝ، ﺳﯿﺪ ﺻﺎﺩﻕ، ﭘﻨﺠﻮﯾﻦ، ﻗﻠﻌﻪ ﺩﯾﺰﻩ، ﺳﻨﮓ ﺳﺮ، ﭼﻮﺍﺭﺗﺎ، ﻗﻼﭼﻮﻻﻥ ﻭ ﻣﺎﻭﻩﺕ ﺑﻪ ﺗﻤﺎﻣﯽ ﻭﯾﺮﺍﻥ ﻭ ﺍﺯ ﺳﮑﻨﻪ ﺧﺎﻟﯽ ﮔﺮﺩﯾﺪﻧﺪ؛ ﮐﻪ ﺑﯿﺸﺘﺮ ﻣﺮﺩﻡ ﮐﺸﺘﻪ ﺷﺪﻩ ﺍﺯ ﻫﺮ ﺩﻭ ﺷﻬﺮ « ﭼﻤﭽﻤﺎﻝ ﻭ ﮐﻼﺭ » ﺑﻮﺩﻧﺪ . ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﺍﺯ ﺍﺳﻠﺤﻪ ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﻭ ﮐﺸﺘﺎﺭ ﺣﻠﺒﭽﻪ ﺩﺭ ﺟﺮﯾﺎﻥ ﻋﻤﻠﯿﺎﺕ ﺍﻧﻔﺎﻝ ﺭﻭﯼ ﺩﺍﺩ .ﭘﺲ ﺍﺯ ﺣﻤﻠﻪ ﺍﯾﺎﻻﺕ ﻣﺘﺤﺪﻩ ﺁﻣﺮﯾﮑﺎ ﺑﻪ ﻋﺮﺍﻕ ﻭ ﺩﺳﺘﮕﯿﺮﯼ ﺻﺪﺍﻡ ﺣﺴﯿﻦ ﻭ ﺑﺮﺧﯽ ﺍﺯ ﻫﻤﺪﺳﺘﺎﻧﺶ، ﻭﯼ ﻭ ﻫﻤﺪﺳﺘﺎﻧﺶ ﺑﻪ ﺟﺮﻡ ﺟﻨﺎﯾﺎﺕ ﺿﺪ ﺑﺸﺮﯼ ﻭ ﻧﺴﻞﮐﺸﯽ ﮐﻮﺭﺩﻫﺎ ﺩﺭ ﺩﺍﺩﮔﺎﻩ ﻭﯾﮋﻩٔ ﺟﺮﺍﺋﻢ ﺳﺮﺍﻥ ﻋﺮﺍﻕ ﻣﻮﺭﺩ ﻣﺤﺎﮐﻤﻪ ﻗﺮﺍﺭ ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ .Middle East Watch ﺩﺭ ﺍﯾﻦ ﺯﻣﯿﻨﻪ چنین ﮔﺰﺍﺭﺵ ﻣﯽﺩﻫﺪ : « ﭘﺮﻭﺳﻪ ﺍﻧﻔﺎﻝ ﺩﺭ ﮐﻮﺗﺎﻩﺗﺮﯾﻦ ﺯﻣﺎﻥ ﻣﻤﮑﻦ، ﺑﯿﺸﺘﺮ ﻣﻨﺎﻃﻖ ﻭ ﺧﺎﮎ ﮐﺮﺩﺳﺘﺎﻥ ﺭ ﻣﻮﺭﺩ ﻫﺠﻮﻡ ﻭ ﻧﺎﺑﻮﺩﯼ ﻗﺮﺍﺭ ﺩﺍﺩ، ﺩﺭ ﺍﯾﻦ ﺣﻤﻼﺕ ﺑﯿﺶ ﺍﺯ ۲۰۰ﻫﺰﺍﺭ ﺍﻧﺴﺎﻥ ﮐﺮﺩ ﮐﺸﺘﻪ ﺷﺪﻧﺪ ﻭ ﻣﻮﺟﺐ ﻭﯾﺮﺍﻧﯽ ﺑﯿﺶ ﺍﺯ ﭼﻬﺎﺭﻫﺰﺍﺭ ﺭﻭﺳﺘﺎ ﻭ ﺳﻪﻫﺰﺍﺭﻭﺻﺪ ﻣﺴﺠﺪ ﻭ ﺻﺪ ﮐﻠﯿﺴﺎ ﺷﺪ، ﺩﺭ ﺍﯾﻦ ﻋﻤﻠﯿﺎﺕ ﺑﯿﺶ ﺍﺯ ﺩﻭﻣﯿﻠﯿﻮﻥ ﺭﺍﺱ ﺍﺣﺸﺎﻡ ﻧﺎﺑﻮﺩ ﺷﺪ ﻭ ﺗﺄﺛﯿﺮ ﻣﺨﺮﺏ ﺑﺰﺭﮔﯽ ﺑﺮ ﻃﺒﯿﻌﺖ ﮐﺮﺩﺳﺘﺎﻥ ﮔﺬﺍﺷﺖ ﮐﻪ ﺣﺠﻢ ﻓﺮﺍﻭﺍﻧﯽ ﺍﺯ ﺑﺎﻏﺎﺕ ﻭ ﻓﻀﺎﯼ ﺳﺒﺰ ﻭ ﺭﻭﺩﺧﺎﻧﻪﻫﺎ ﻭ ﭼﺸﻤﻪﻫﺎﯼ ﮐﺮﺩﺳﺘﺎﻥ ﺭﺍ ﻧﺎﺑﻮﺩ ﮐﺮﺩ . » ﺩﮐﺘﺮ ﮐﻨﺪﺍﻝ ﻧﺰﺍﻥ، ﻣﺤﻘﻖ ﺗﺎﺭﯾﺦ ﻣﻌﺎﺻﺮ ﮐﺮﺩﺳﺘﺎﻥ ﺩﺭ ﻧﻮﺷﺘﻪﺍﯼ ﻣﯽﮔﻮﯾﺪ : « ﺩﺭ ﺍﯾﻦ ﻭﺍﻗﻌﻪ، ﺑﻨﯿﺎﺩﻫﺎﯼ ﺯﻧﺪﮔﯽ ﺩﺭ ﮐﺮﺩﺳﺘﺎﻥ ﺯﯾﺮﻭﺭﻭ ﺷﺪ، ﺑﻌﺪ ﺍﺯ ﺍﯾﻦ ﻫﯿﺴﺘﺮﯾﺎﯼ ﺟﻨﻮﻥﺁﻣﯿﺰ، ﮐﻪ ﺑﺎ ﺟﯿﻨﻮﺳﺎﯾﺪ ﮐﺮﺩﻫﺎ ﺍﺗﻤﺎﻡ ﯾﺎﻓﺖ، ۹۰ﺩﺭﺻﺪ ﺭﻭﺳﺘﺎﻫﺎﯼ ﮐﺮﺩﺳﺘﺎﻥ ﻭ ﺑﯿﺶ ﺍﺯ ۲۰ﺩﺭﺻﺪ ﺷﻬﺮﻫﺎ ﻭ ﺷﻬﺮﮎﻫﺎ ﺍﺯ ﺭﻭﯼ ﻧﻘﺸﻪ ﭘﺎﮎ ﺷﺪﻧﺪ، ﻣﻨﺎﻃﻖ ﺭﻭﺳﺘﺎﯾﯽ ﺑﻪ ﺑﯿﺶﺍﺯ ۱۵ﻣﯿﻠﯿﻮﻥ ﻣﯿﻦ ﺁﻟﻮﺩﻩ ﺷﺪﻧﺪ، ﺣﺪﻭﺩ ۵ /۱ ﻣﯿﻠﯿﻮﻥ ﮐﺮﺩ ﺭﻭﺳﺘﺎﻫﺎ ﺑﻪ ﺍﺭﺩﻭﮔﺎﻩﻫﺎﯼ ﺭﮊﯾﻢ ﺍﻧﺘﻘﺎﻝ ﭘﯿﺪﺍ ﮐﺮﺩﻧﺪ، ﻧﺰﺩﯾﮏ ۱۰ﺩﺭﺻﺪ ﮐﺮﺩﻫﺎﯼ ﮐﺮﺩﺳﺘﺎﻥ ﻋﺮﺍﻕ ﺍﺯ ﺑﯿﻦ ﺑﺮﺩﻩ ﺷﺪﻧﺪ . » ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﯾﻮﺳﺖ ﻫﯿﻠﺘﺮﻣﺎﻥ ﻣﺤﻘﻖ ﺣﻮﺯﻩ ﺍﻧﻔﺎﻝ ﻣﯽﮔﻮﯾﺪ : « ﺑﻌﺪ ﺍﺯ ﺍﯾﻨﮑﻪ ﺍﯾﻦ ﻣﺮﺩﻡ ﺩﺭ ﺭﻭﺳﺘﺎﻫﺎﯼ ﺧﻮﺩ، ﺩﺳﺘﮕﯿﺮ ﺷﺪﻧﺪ، ﺑﻪ ﺳﻤﺖ ﻣﺮﺍﮐﺰ ﺭﮊﯾﻢ ﺩﺭ ﮐﺮﮐﻮﮎ ﻣﻨﺘﻘﻞ ﺷﺪﻧﺪ، ﺑﻌﺪ ﺍﺯ ﺁﻥ ﻧﯿﺰ ﺑﺎ ﻣﺎﺷﯿﻦﻫﺎﯼ ﺯﺭﻫﯽ ﺳﻨﮕﯿﻦ ﺭﮊﯾﻢ ﺑﻪ ﺳﻤﺖ ﻏﺮﺏ ﻋﺮﺍﻕ ﺍﺯ ﺷﻤﺎﻝ ﺗﺎ ﺟﻨﻮﺏ ﺑﯿﺎﺑﺎﻥﻫﺎ ﺍﻧﺘﻘﺎﻝ ﯾﺎﻓﺘﻨﺪ، ﺑﯿﺸﺘﺮ ﻣﺮﺩﺍﻥ ﻭ ﺣﺘﯽ ﺯﻧﺎﻥ ﻭ ﮐﻮﺩﮐﺎﻥ ﺗﯿﺮﺑﺎﺭﺍﻥ ﺷﺪﻧﺪ ﻭ ﺑﺎ ﻟﻮﺩﺭ ﻭ ﺑﻠﺪﻭﺯﺭ ﺩﺭ ﮔﻮﺭﻫﺎﯼ ﺩﺳﺘﻪﺟﻤﻌﯽ ﺩﻓﻦ ﺷﺪﻧد .
ﻋﻠﯽ ﻋﺒﺪﺍﻟﻠﻪ ﺻﺎﻟﺢ ﯾﮑﯽ ﺍﺯ ﺁﻧﺠﻤﻠﻪ ﺭﻫﺒﺮﺍﯼ ﺩﯾﮑﺘﺎﺗﻮﺭ ﺟﻬﺎﻥ ﺑﻮﺩ ﮐﻪ ﻫﻤﭙﯿﻤﺎﻥ ﺻﺪﺍﻡ ﺣﺴﯿﻦ ﺑﻮﺩ، ﺟﻨﺎﯾﺘﮑﺎﺭﯼ ﮐﻪ ﺳﭙﺎﻩ ﻋﺮﻭﺑﻪ ﺭﺍ ﺩﺭ ﺧﺪﻣﺖ ﺻﺪﺍﻡ ﺣﺴﯿﻦ ﻗﺮﺍﺭ ﺩﺍﺩﻩ ﺑﻮﺩ ﺗﺎ ﮐﻮﺭﺩﻫﺎ ﺭﺍ ﻗﺘﻞ ﻋﺎﻡ ﻧﻤﺎﯾﻨﺪ ﻭ ﻓﺎﺟﻌﻪ ﺍﻧﺴﺎﻧﯽ ﺍﻧﻔﺎﻝ ﺭﺍ ﺑﺒﺎﺭ ﺑﯿﺎﻭﺭﻧﺪ ﮐﻪ ﻣﺮﮒ ﺑﯿﺶ ﺍﺯ ۱۴۰ ﻫﺰﺍﺭ ﮐﻮﺭﺩ ﺷﻬﺮﻭﻧﺪ ﻣﺪﻧﯽ ﺍﺯ ﺟﻤﻠﻪ ﺯﻧﺎﻥ ﻭ ﮐﻮﺩﮐﺎﻥ ﺑﯽ ﮔﻨﺎﻩ ﮐﻮﺭﺩ ﺭﺍ ﺩﺭ ﭘﯽ ﺩﺍﺷﺖ .ﺳﭙﺎﻩ ﻋﺮﻭﺑﻪ ( ﻟﻮﺍﺀ ﺍﻟﻌﺮﻭﺑﻪ ) ﺩﺭ ﺍﻧﻔﺎﻝ ﮐﻮﺭﺩﻫﺎ ﻣﺸﺎﺭﮐﺖ ﺩﺍﺷﺘﻪ ﺍﺳﺖ .
ﺍﯾﻦ ﻟﻮﺍ ﺑﺮ ﺍﺳﺎﺱ ﻣﺎﺩﻩ ۲ ﻣﻌﺎﻫﺪە ﺍﻟﺪﻓﺎﻉ ﺍﻟﻤﺸﺘﺮﮎ ﺑﯿﻦ ﺩﻭﻝ ﺍﻟﺠﺎﻣﻌە ﺍﻟﻌﺮﺑﯿە ﯾﻌﻨﯽ ﻣﻌﺎﻫﺪﻩ ﺩﻓﺎﻉ ﻣﺸﺘﺮﮎ ﺑﯿﻦ ﺩﻭﻟﺘﻬﺎﯼ ﻋﺮﺑﯽ، ﮐﻪ ۱۳ /۴ /۱۹۵۰ ﺑﻪ ﺍﻣﻀﺎﺀ ﺭﺳﯿﺪﻩ ﺑﻮﺩ، ﺩﺭ ﻗﯿﺎﻡ ﺍﯾﻠﻮﻝ، ﺑﻪ ﻫﻤﺮﺍﻩ ﻣﺘﺨﺼﺼﯿﻦ ﺟﻨﮓ ﭘﺎﺭﺗﯿﺰﺍﻧﯽ ﺍﻟﺠﺰﺍﺋﺮﯼ ﻭ ﺧﻠﺒﺎﻧﺎﻥ ﯾﻤﻨﯽ ﻭ ﺣﺘﯽ ﻧﯿﺮﻭﯾﯽ ﭘﺎﮐﺴﺘﺎﻧﯽ، ﺑﻪ ﻗﺘﻞ ﻭ ﻋﺎﻡ ﮐﻮﺭﺩﻫﺎ ﻭ ﻫﻤﮑﺎﺭﯼ ﺑﺎ ﺻﺪﺍﻡ ﺣﺴﯿﻦ ﺁﻣﺪﻩ ﺑﻮﺩﻧﺪ .
ﻃﯽ ﺩﻭﺭﻩ ﺩﻭﻡ ﺍﻧﻔﺎﻝ ﺩﺭ ﺳﺎﻝ ۱۹۸۸ ﮐﻪ ﺍﯾﻦ ﺳﭙﺎﻩ ﺩﺭ ﺁﻥ ﻣﺸﺎﺭﮐﺖ ﺩﺍﺷﺖ، ﺗﻤﺎﻣﯽ ﺩﻭﻝ ﻋﺮﺑﯽ ﺑﻪ ﯾﺎﺭﯼ ﺻﺪﺍﻡ ﻭ ﻗﺘﻞ ﻭ ﻋﺎﻡ ﮐﻮﺭﺩﻫﺎ ﺷﺘﺎﻓﺘﻨﺪ .ﺩﻭﻟﺖ ﯾﻤﻦ ﺍﻣﺎ ﺩﺭ ﺍﯾﻦ ﻣﯿﺎﻥ ﯾﮑﻪ ﺗﺎﺯ ﺑﻮﺩ، ﺩﺳﺘﮕﺎﻫﻬﺎﯼ ﻣﺨﺎﺑﺮﺍﺗﯽ ﻭ ﺟﺎﺳﻮﺳﯽ ﺍﺵ ﺭﺍ ﺑﻪ ﻃﻮﺭ ﮐﺎﻣﻞ ﺩﺭ ﺍﺧﺘﯿﺎﺭ ﺻﺪﺍﻡ ﻗﺮﺍﺭ ﺩﺍﺩﻩ ﺑﻮﺩ .ﯾﻤﻦ، ﺳﭙﺎﻩ ﻋﺮﻭﺑﻪ ﻭ ﺍﺭﺩﻥ، ﺳﭙﺎﻩ ﯾﺮﻣﻮﮎ ﻭ ﺳﻮﺩﺍﻥ، ﺳﭙﺎﻩ ﻣﺘﻄﻮﻋﯿﻦ ﺭﺍ ﺑﻪ ﯾﺎﺭﯼ ﺻﺪﺍﻡ ﻭ ﻗﺘﻞ ﻭ ﻋﺎﻡ ﮐﻮﺭﺩﻫﺎ ﮔﺴﯿﻞ ﺩﺍﺷﺘﻨﺪ .ﻋﻤﻠﯿﺎﺕ ﺍَﻧﻔﺎﻝ ، ﻋﻤﻠﯿﺎﺗﯽ ﺩﺭ ﺳﺎﻝ ۱۹۸۸ ﺗﺎ ۱۹۸۹ ﺑﻮﺩ ﮐﻪ ﺩﺭ ﺟﺮﯾﺎﻥ ﺁﻥ ﻧﯿﺮﻭﻫﺎﯼ ﺭﮊﯾﻢ ﺑﻌﺚ ﻋﺮﺍﻕ ﮐﻪ ﺑﻪ ﻃﻮﺭ ﻣﺴﺘﻘﯿﻢ ﺍﺯ ﺻﺪﺍﻡ ﺣﺴﯿﻦ ﺗﮑﺮﯾﺘﯽ ﻓﺮﻣﺎﻥ ﻣﯽﮔﺮﻓﺘﻨﺪ، ﺑﯿﺶ ﺍﺯ ۱۸۰٬۰۰۰ ( ۱۸۳٬۰۰۰ ﺗﻦ ﺷﺎﻣﻞ ۸۰٬۰۰۰ ﺑﺎﺭﺯﺍﻧﯽ ﻭ ﭼﻨﺪ ﺩﻩ ﻫﺰﺍﺭ ﮔﺮﻣﯿﺎﻧﯽ ) ﮐﺮﺩ ﻋﺮﺍﻗﯽ ﺭﺍ ﻗﺘﻞﻋﺎﻡ ﮐﺮﺩﻧﺪ .ﺑﻨﺎ ﺑﺮ ﺁﻣﺎﺭ ﺗﺄﯾﯿﺪ ﺷﺪﻩ، ﺩﺭ ﻃﯽ ﻋﻤﻠﯿﺎﺕ ﻫﻔﺖﻣﺎﻫﻪ ﺍﻧﻔﺎﻝ ﺍﺯ ﻓﻮﺭﯾﻪ ﺗﺎ ﺳﭙﺘﺎﻣﺒﺮ ۱۹۸۸، ﮐﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﺩﺭ ﺍﺳﺘﺎﻥﻫﺎﯼ ﮐﺮﮐﻮﮎ، ﺩﯾﺎﻟﻪ، ﻧﯿﻨﻮﺍ ﻭ ﺻﻼﺡ ﺍﻟﺪﯾﻦ ﺍﺟﺮﺍ ﺷﺪ، ﺑﯿﺶ ﺍﺯ ﭼﻬﺎﺭﻫﺰﺍﺭ ﻭ ۲۰۰ ﺭﻭﺳﺘﺎ ﻧﺎﺑﻮﺩ ﻭ ﺑﯿﺶ ﺍﺯ ۱۸۲۰۰۰ ﻧﻔﺮ ﻣﺮﺩﻡ ﺑﯽ ﺩﻓﺎﻉ ﺍﺯ ﺳﻮﯼ ﺍﺭﺗﺶ ﻭ ﻣﺄﻣﻮﺭﺍﻥ ﺍﻣﻦ ﻭ ﻣﺨﺎﺑﺮﺍﺕ ﻋﺮﺍﻕ ﺑﻪ ﻗﺘﻞ ﺭﺳﯿﺪﻧﺪ ﮐﻪ ﺍﺯ ﻟﺤﺎﻅ ﮔﺴﺘﺮﺩﮔﯽ ﻭ ﺣﺠﻢ ﮐﺸﺘﺎﺭ ﻭ ﺩﺭﻧﺪﻩﺧﻮﯾﯽ، ﻧﺰﺩ ﺑﺴﯿﺎﺭﯼ ﺍﺯ ﮐﺸﻮﺭﻫﺎ ﻭﺳﺎﺯﻣﺎﻥﻫﺎﯼ ﺑﯿﻦﺍﻟﻤﻠﻠﯽ ﺑﻪﻋﻨﻮﺍﻥ ﯾﮑﯽ ﺍﺯ ﻓﺠﯿﻊﺗﺮﯾﻦﺟﻨﺎﯾﺎﺕ ﻋﻠﯿﻪ ﺑﺸﺮﯾﺖ ﺑﻪ ﺛﺒﺖ ﺭﺳﯿﺪﻩ ﺍﺳﺖ ﻭ ﺗﻮﺳﻂ ﺭﮊﯾﻢ ﺑﻌﺚ ﻭ ﺑﺎ ﻓﺮﻣﺎﻧﺪﻫﯽ ﻣﺴﺘﻘﯿﻢ ﺭﻫﺒﺮﯼ ﺁﻥ ﺻﻮﺭﺕ ﮔﺮﻓﺖ، ﻧﺎﺑﻮﺩﯼ ﮐﺮﺩﺳﺘﺎﻥ ﻭ ﮐﺸﺘﺎﺭ ﻣﺮﺩﻡ ﺁﻥ ﺭﺍ ﻫﺪﻑ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺑﻮﺩ . ﺩﺭ ﻫﻤﯿﻦ ﺭﺍﺳﺘﺎ ﻧﯿﺰ ﺷﻬﺮﻫﺎﯼ ﺣﻠﺒﭽﻪ، تەوێڵە، ﺑﺨﺶ ﺧﻮﺭﻣﺎﻝ، ﺳﯿﺪ ﺻﺎﺩﻕ، ﭘﻨﺠﻮﯾﻦ، ﻗﻠﻌﻪ ﺩﯾﺰﻩ، ﺳﻨﮓ ﺳﺮ، ﭼﻮﺍﺭﺗﺎ، ﻗﻼﭼﻮﻻﻥ ﻭ ﻣﺎﻭﻩﺕ ﺑﻪ ﺗﻤﺎﻣﯽ ﻭﯾﺮﺍﻥ ﻭ ﺍﺯ ﺳﮑﻨﻪ ﺧﺎﻟﯽ ﮔﺮﺩﯾﺪﻧﺪ؛ ﮐﻪ ﺑﯿﺸﺘﺮ ﻣﺮﺩﻡ ﮐﺸﺘﻪ ﺷﺪﻩ ﺍﺯ ﻫﺮ ﺩﻭ ﺷﻬﺮ « ﭼﻤﭽﻤﺎﻝ ﻭ ﮐﻼﺭ » ﺑﻮﺩﻧﺪ . ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﺍﺯ ﺍﺳﻠﺤﻪ ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﻭ ﮐﺸﺘﺎﺭ ﺣﻠﺒﭽﻪ ﺩﺭ ﺟﺮﯾﺎﻥ ﻋﻤﻠﯿﺎﺕ ﺍﻧﻔﺎﻝ ﺭﻭﯼ ﺩﺍﺩ .ﭘﺲ ﺍﺯ ﺣﻤﻠﻪ ﺍﯾﺎﻻﺕ ﻣﺘﺤﺪﻩ ﺁﻣﺮﯾﮑﺎ ﺑﻪ ﻋﺮﺍﻕ ﻭ ﺩﺳﺘﮕﯿﺮﯼ ﺻﺪﺍﻡ ﺣﺴﯿﻦ ﻭ ﺑﺮﺧﯽ ﺍﺯ ﻫﻤﺪﺳﺘﺎﻧﺶ، ﻭﯼ ﻭ ﻫﻤﺪﺳﺘﺎﻧﺶ ﺑﻪ ﺟﺮﻡ ﺟﻨﺎﯾﺎﺕ ﺿﺪ ﺑﺸﺮﯼ ﻭ ﻧﺴﻞﮐﺸﯽ ﮐﻮﺭﺩﻫﺎ ﺩﺭ ﺩﺍﺩﮔﺎﻩ ﻭﯾﮋﻩٔ ﺟﺮﺍﺋﻢ ﺳﺮﺍﻥ ﻋﺮﺍﻕ ﻣﻮﺭﺩ ﻣﺤﺎﮐﻤﻪ ﻗﺮﺍﺭ ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ .Middle East Watch ﺩﺭ ﺍﯾﻦ ﺯﻣﯿﻨﻪ چنین ﮔﺰﺍﺭﺵ ﻣﯽﺩﻫﺪ : « ﭘﺮﻭﺳﻪ ﺍﻧﻔﺎﻝ ﺩﺭ ﮐﻮﺗﺎﻩﺗﺮﯾﻦ ﺯﻣﺎﻥ ﻣﻤﮑﻦ، ﺑﯿﺸﺘﺮ ﻣﻨﺎﻃﻖ ﻭ ﺧﺎﮎ ﮐﺮﺩﺳﺘﺎﻥ ﺭ ﻣﻮﺭﺩ ﻫﺠﻮﻡ ﻭ ﻧﺎﺑﻮﺩﯼ ﻗﺮﺍﺭ ﺩﺍﺩ، ﺩﺭ ﺍﯾﻦ ﺣﻤﻼﺕ ﺑﯿﺶ ﺍﺯ ۲۰۰ﻫﺰﺍﺭ ﺍﻧﺴﺎﻥ ﮐﺮﺩ ﮐﺸﺘﻪ ﺷﺪﻧﺪ ﻭ ﻣﻮﺟﺐ ﻭﯾﺮﺍﻧﯽ ﺑﯿﺶ ﺍﺯ ﭼﻬﺎﺭﻫﺰﺍﺭ ﺭﻭﺳﺘﺎ ﻭ ﺳﻪﻫﺰﺍﺭﻭﺻﺪ ﻣﺴﺠﺪ ﻭ ﺻﺪ ﮐﻠﯿﺴﺎ ﺷﺪ، ﺩﺭ ﺍﯾﻦ ﻋﻤﻠﯿﺎﺕ ﺑﯿﺶ ﺍﺯ ﺩﻭﻣﯿﻠﯿﻮﻥ ﺭﺍﺱ ﺍﺣﺸﺎﻡ ﻧﺎﺑﻮﺩ ﺷﺪ ﻭ ﺗﺄﺛﯿﺮ ﻣﺨﺮﺏ ﺑﺰﺭﮔﯽ ﺑﺮ ﻃﺒﯿﻌﺖ ﮐﺮﺩﺳﺘﺎﻥ ﮔﺬﺍﺷﺖ ﮐﻪ ﺣﺠﻢ ﻓﺮﺍﻭﺍﻧﯽ ﺍﺯ ﺑﺎﻏﺎﺕ ﻭ ﻓﻀﺎﯼ ﺳﺒﺰ ﻭ ﺭﻭﺩﺧﺎﻧﻪﻫﺎ ﻭ ﭼﺸﻤﻪﻫﺎﯼ ﮐﺮﺩﺳﺘﺎﻥ ﺭﺍ ﻧﺎﺑﻮﺩ ﮐﺮﺩ . » ﺩﮐﺘﺮ ﮐﻨﺪﺍﻝ ﻧﺰﺍﻥ، ﻣﺤﻘﻖ ﺗﺎﺭﯾﺦ ﻣﻌﺎﺻﺮ ﮐﺮﺩﺳﺘﺎﻥ ﺩﺭ ﻧﻮﺷﺘﻪﺍﯼ ﻣﯽﮔﻮﯾﺪ : « ﺩﺭ ﺍﯾﻦ ﻭﺍﻗﻌﻪ، ﺑﻨﯿﺎﺩﻫﺎﯼ ﺯﻧﺪﮔﯽ ﺩﺭ ﮐﺮﺩﺳﺘﺎﻥ ﺯﯾﺮﻭﺭﻭ ﺷﺪ، ﺑﻌﺪ ﺍﺯ ﺍﯾﻦ ﻫﯿﺴﺘﺮﯾﺎﯼ ﺟﻨﻮﻥﺁﻣﯿﺰ، ﮐﻪ ﺑﺎ ﺟﯿﻨﻮﺳﺎﯾﺪ ﮐﺮﺩﻫﺎ ﺍﺗﻤﺎﻡ ﯾﺎﻓﺖ، ۹۰ﺩﺭﺻﺪ ﺭﻭﺳﺘﺎﻫﺎﯼ ﮐﺮﺩﺳﺘﺎﻥ ﻭ ﺑﯿﺶ ﺍﺯ ۲۰ﺩﺭﺻﺪ ﺷﻬﺮﻫﺎ ﻭ ﺷﻬﺮﮎﻫﺎ ﺍﺯ ﺭﻭﯼ ﻧﻘﺸﻪ ﭘﺎﮎ ﺷﺪﻧﺪ، ﻣﻨﺎﻃﻖ ﺭﻭﺳﺘﺎﯾﯽ ﺑﻪ ﺑﯿﺶﺍﺯ ۱۵ﻣﯿﻠﯿﻮﻥ ﻣﯿﻦ ﺁﻟﻮﺩﻩ ﺷﺪﻧﺪ، ﺣﺪﻭﺩ ۵ /۱ ﻣﯿﻠﯿﻮﻥ ﮐﺮﺩ ﺭﻭﺳﺘﺎﻫﺎ ﺑﻪ ﺍﺭﺩﻭﮔﺎﻩﻫﺎﯼ ﺭﮊﯾﻢ ﺍﻧﺘﻘﺎﻝ ﭘﯿﺪﺍ ﮐﺮﺩﻧﺪ، ﻧﺰﺩﯾﮏ ۱۰ﺩﺭﺻﺪ ﮐﺮﺩﻫﺎﯼ ﮐﺮﺩﺳﺘﺎﻥ ﻋﺮﺍﻕ ﺍﺯ ﺑﯿﻦ ﺑﺮﺩﻩ ﺷﺪﻧﺪ . » ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﯾﻮﺳﺖ ﻫﯿﻠﺘﺮﻣﺎﻥ ﻣﺤﻘﻖ ﺣﻮﺯﻩ ﺍﻧﻔﺎﻝ ﻣﯽﮔﻮﯾﺪ : « ﺑﻌﺪ ﺍﺯ ﺍﯾﻨﮑﻪ ﺍﯾﻦ ﻣﺮﺩﻡ ﺩﺭ ﺭﻭﺳﺘﺎﻫﺎﯼ ﺧﻮﺩ، ﺩﺳﺘﮕﯿﺮ ﺷﺪﻧﺪ، ﺑﻪ ﺳﻤﺖ ﻣﺮﺍﮐﺰ ﺭﮊﯾﻢ ﺩﺭ ﮐﺮﮐﻮﮎ ﻣﻨﺘﻘﻞ ﺷﺪﻧﺪ، ﺑﻌﺪ ﺍﺯ ﺁﻥ ﻧﯿﺰ ﺑﺎ ﻣﺎﺷﯿﻦﻫﺎﯼ ﺯﺭﻫﯽ ﺳﻨﮕﯿﻦ ﺭﮊﯾﻢ ﺑﻪ ﺳﻤﺖ ﻏﺮﺏ ﻋﺮﺍﻕ ﺍﺯ ﺷﻤﺎﻝ ﺗﺎ ﺟﻨﻮﺏ ﺑﯿﺎﺑﺎﻥﻫﺎ ﺍﻧﺘﻘﺎﻝ ﯾﺎﻓﺘﻨﺪ، ﺑﯿﺸﺘﺮ ﻣﺮﺩﺍﻥ ﻭ ﺣﺘﯽ ﺯﻧﺎﻥ ﻭ ﮐﻮﺩﮐﺎﻥ ﺗﯿﺮﺑﺎﺭﺍﻥ ﺷﺪﻧﺪ ﻭ ﺑﺎ ﻟﻮﺩﺭ ﻭ ﺑﻠﺪﻭﺯﺭ ﺩﺭ ﮔﻮﺭﻫﺎﯼ ﺩﺳﺘﻪﺟﻤﻌﯽ ﺩﻓﻦ ﺷﺪﻧد .
This media is not supported in your browser
VIEW IN TELEGRAM
زدن سیگار بالباس شخصی بدون تمرین قبلی وبدون گرم کردن بدن
دقت ، تنظیم فاصله ، تمرکز ،هدف گیری دقیق
دقت ، تنظیم فاصله ، تمرکز ،هدف گیری دقیق
دەڵێن له زه‌مانی خوالێخۆشبوو پێشه‌وا قازی موحەممەددا دار گوێزێکی چاک و ئاماده بۆ کاری پیشه‌یی حازر و بزر له به‌ر ده‌رکی ماڵی به‌ڕێز قازی ده‌بێ. ڕۆژێک چه‌ند نه‌فه‌رێک که له خزمه‌تیدا ده‌بن عه‌رزی ده‌که‌ن: قوربان بۆ ئه‌مر ناکه‌ن بفه‌رموون ئه‌و داره‌ی ببەنە دیوی حه‌سارێ با له ده‌رێ نه‌بێ.
ده‌فه‌رموێ: بۆ له‌به‌ر چی؟
عه‌رزی ده‌که‌ن: نەکا شه‌وێکی دوو سێ نه‌فه‌ر ده‌ستی ده‌نێ و بیبه‌ن.
به‌ڕێز قازی ده‌فه‌رموێ: ئه‌گه‌ر خودا وای کرد دوو سێ نه‌فه‌ر کورد یه‌کگرتوو بوون و قسه‌یان یه‌ک که‌وت و کێشه‌یان لێ په‌یدا نه‌بوو با ئه‌و داره‌ی هه‌ر به‌رن، ئه‌و داره هه‌ر بۆ وان!
عەلی حەقیقی ـ کتێبی بوومه میلیونێڕ
ده‌فه‌رموێ: بۆ له‌به‌ر چی؟
عه‌رزی ده‌که‌ن: نەکا شه‌وێکی دوو سێ نه‌فه‌ر ده‌ستی ده‌نێ و بیبه‌ن.
به‌ڕێز قازی ده‌فه‌رموێ: ئه‌گه‌ر خودا وای کرد دوو سێ نه‌فه‌ر کورد یه‌کگرتوو بوون و قسه‌یان یه‌ک که‌وت و کێشه‌یان لێ په‌یدا نه‌بوو با ئه‌و داره‌ی هه‌ر به‌رن، ئه‌و داره هه‌ر بۆ وان!
عەلی حەقیقی ـ کتێبی بوومه میلیونێڕ
مامه،، رحه،، عمو رحمان کلیخان شهر بانه درسال ۱۲۵۶ شمسی درخانواده ای زحتمکش درروستای سونج ازتوابع شهرستان بانه دراستان کردستان به دنیا آمد ، او به واسطه داشتن روحی بزرگ واندام قوی وورزیده وزور بازوی خدادادی ،سالهای بسیاری ازعمر ارزشمند خودرا برای یاری رساندن به مسافران وگرفتاران درکولاک وسرما وقف کرد ، عاقبت ایشان در فروردین ۱۳۳٨ درسن ٨۲ قلب بزرگش ازتپش افتاد ، داستانهایی زیادی از این مرد بزرگ بر سر زبانهاست ، قدیمی ها میگویند سالی برف بسیار زیادی باریده بود بنده خدایی به همراه الاغش در وسط زمستان در برف کوه کلیخان گیر میکند که یهو عمو رحمان پیدایش میشود الاغ را اززیر برف بیرون میکشد و روی کولش میگذارد واز کوه کلیخان بالا میرود وآنها را از مرگ حتمی نجات می دهد ، قدیمها میگویند مامه رحمان در زمستان الاغهای مرده را چندین کیلومتر روی کولش حمل میکرد وبه روستای سونج میبرد تا سگهای روستا بدون غذا نباشند ، به راستی ازاین قدرت خدادادی به نحو احسن استفاده کرد وتا روزیکه درقید حیات بود ازهیچ کمکی به مردم دریغ نکرد وصدها انسان اعم از زن ومرد وکودک وحتی حیوانات زبان بسته را از مرگ حتمی نجات داد ،روحش شاد
؛محیامیکائیلی ؛
؛محیامیکائیلی ؛
هۆنراوەیەک وغەدرێکی مێژوویی لە حەمەتاڵی بانە !
هەناری گوڵی هەناری
هەناری دانە دانە
سەرەڕێکەت لێ دەگرم
وەک حەمەتاڵی بانە
حەمەتاڵی بانە لەدایکبووی 1269 یە و کوڕی فەقێ حەمە میرزا. حەمەتاڵ هەر لە مناڵییەوە کاتێک لە شەڕەگەڕەکەکان کە لەو سەردەمەدا باو بوون، بەشداری ئەکرد ، لە هەر دەستەیەکدا بوایەت، ئەو دەستەیە سەرکەوتوو ئەبوو.
هەر لە سەردەمی لاویدا فێری سوارکاری و مەلەوانی بوو و بەهۆی نەترسییەوە هەر کات زوڵمێکی دەبینی پێی قەبووڵ نەدەکرا و نێوچاوانی گرژ و تاڵ دەکرد نازناوی تاڵ لە لایەن هاوڕێکانیەوە بڕا بە باڵای. حەمەتاڵ لە دێی ساوانی بانە بەهۆی چالاکی و بوێرییەوە لە لایەن ڕۆستەم خانەوە چەکدار دەکرێت و دەبێتە پاسەوانێکی چالاک و هەڵسووڕاو.
لە کاتی لێقەومانی بنەماڵەی شێخ مەحموود، هەستی کوردایەتی و دڵسۆزی، حەمەتاڵ هان دەدات و دەڕواتە باشماخی مەریوان بەپیری بنەماڵەی شێخ مەحموودی نەمر و دەیانباتە دێی ساوانی بانە و لەوێ بۆ ماوەیەک ڕێزیان لێ دەگرێت. بەهۆی پەنادانی بنەماڵەی شێخ مەحموود لەلایەن حەیبەڵاخانی تیلەکۆ و ڕۆستەم خانی ساوان، ڕەزاشا کە پارێزەری بەرژەوەندییەکانی ئینگلیسییەکان دەبێت دەکەوێتە بیری تۆڵەسەندنەوە لەو دوو کەسایەتییە لە کوردستان.
لەو کاتانەدا شەریف قەساوی خەڵکی کاشان کە حاکمی دەستنیشان کراو دەبێ لە کوردستان لەلایەن دەوڵەتی شای ئێران ، بێ ئەوەی دادگایی بکرێن بە بیانووی بێ بنەما، حوکمی ئیعدامی حەیبەڵا ئاغای تیلەکۆ و ڕۆستەم خانی ساوان (ئاغای حەمەتاڵ) دەر دەکات.حەمەتاڵ بڕیار دەدات تۆڵەی ئەو کارە بکاتەوە. بۆیە هێرش دەکاتە سەر مەعمووری ماڵیاتی دەوڵەت لە دێی شوێی بانە و لووت و گوێچکەی دەبڕێ و دەینێرێتەوە بۆ بانە و لە چەند شوێن هێرش دەکاتە سەر هێزەکانی دەوڵەتی شا.
بە ڕاپورت و پیلان دەیگرن و دەیگوازنەوە بۆ زیندانی قەسری تاران و ماوەی هەشت ساڵ لە زیندانی قەسر دەبێ و لە هەلێکدا لە زیندان هەڵدێ و بەهۆی ئەوەی دیسان نەیگرنەوە ڕوو دەکاتە خوراسان و بۆ ماوەیەک بە نەناسراوی لەوێ لە باخەکاندا کار دەکات و دواتر دەڕوات بۆ ئەفغانستان و لەوێوە دەڕواتە عەمان و لە ڕێگای خوزستان و کرماشانەوە دەگەڕێتەوە و دەڕواتە سلێمانی و ماوەیەک لە خزمەت شێخ مەحموود دەبێت و دوایی لەگەڵ کەسێکیتر بەناوی سەی عەتا کە ئەویش گوایە لە ڕۆژهەڵات چەند کەسێکی مەعمووری دەوڵەتی ئێرانی کوشتووە یەک دەگرن و هێزێک پێک دێنن و لەگەڵ هێزەکانی شا بەشەڕ دێن.دەوڵەتی ئێران داوا لە دەوڵەتی عێراق دەکات کە ئەوانە گوایە لە ڕژیم یاخی بوون و دەبێت تەحوێڵی ئێران بدرێنەوە. بەڵام ئێراق لە وڵامدا دەڵێت کە ئەوانە شوێنێکی تایبەتیان نییە و کارێک لەدەستیان نایەت بۆ لەداو خستنیان.
بۆیە دەوڵەتی شای ئێران پەنا بۆ پیلانگێڕی دەبات و ناکۆکی دەخاتە نێوان سەی عەتا و دەیکاتە داردەستێک بۆ لەناوبردنی حەمەتاڵ.
سەی عەتا ئەو پیلانە جێبەجێ ئەکات و حەمەتاڵ دەکوژێت.بۆ ئەوەی حەمەتاڵ نەبێتە قارەمان، دەوڵەتی ڕەزا شا کەسێک بەناو عەباس دەکاتە فەرماندەی هەنگی مەرزی بانە و مەیدان دەداتە عەباس کە هەرچی دەتوانێ لەو سنوورانە دزی و تاڵان و کوشتوبڕ بکات و دەسە چەورەکەیان بساونە سەر حەمەتاڵ. هەرکەسێکیش سکاڵای دژی عەباس تۆمار دەکرد سکاڵاکەی دەهاتەوە بەردەست و سکاڵاکەری دەکوشت. حەمەڕەشی خانی بانە بۆ تۆڵە سەندنەوەی حەمەتاڵ، لەناو پادگانی بانە فیشەکێ دەنێ بە سەر عەباسەوە و دەیکوژێ و پادگانی بانەش دەگرێ و دواتر بانە و سەقز و بڕێک لە ناوچەی مەریوان ئازاد دەکات.
بۆ ئەوەی حەمەتاڵ نەبێتە قارەمان، قه له م فروشیکی ئەوکاتە ئەو هۆنراوە دەنووسێت و حەمەتاڵی قارەمان وەک چەتە و ڕێگر پێناسە دەکات کە جگە لە بوختیان شتێکیتر نییە. بۆیە بەپێویستم زانی لەسەر ئەوە، ڕوونکردنەوەیەک بنووسم.
دەبێ لەجیاتی ئەو هۆنراوە بڵێین:
هەناری گوڵی هەناری
هەناری دانە دانە
دژ بە زاڵم ڕاوەستن
وەک حەمەتاڵی بانە
هەناری گوڵی هەناری
هەناری دانە دانە
سەرەڕێکەت لێ دەگرم
وەک حەمەتاڵی بانە
حەمەتاڵی بانە لەدایکبووی 1269 یە و کوڕی فەقێ حەمە میرزا. حەمەتاڵ هەر لە مناڵییەوە کاتێک لە شەڕەگەڕەکەکان کە لەو سەردەمەدا باو بوون، بەشداری ئەکرد ، لە هەر دەستەیەکدا بوایەت، ئەو دەستەیە سەرکەوتوو ئەبوو.
هەر لە سەردەمی لاویدا فێری سوارکاری و مەلەوانی بوو و بەهۆی نەترسییەوە هەر کات زوڵمێکی دەبینی پێی قەبووڵ نەدەکرا و نێوچاوانی گرژ و تاڵ دەکرد نازناوی تاڵ لە لایەن هاوڕێکانیەوە بڕا بە باڵای. حەمەتاڵ لە دێی ساوانی بانە بەهۆی چالاکی و بوێرییەوە لە لایەن ڕۆستەم خانەوە چەکدار دەکرێت و دەبێتە پاسەوانێکی چالاک و هەڵسووڕاو.
لە کاتی لێقەومانی بنەماڵەی شێخ مەحموود، هەستی کوردایەتی و دڵسۆزی، حەمەتاڵ هان دەدات و دەڕواتە باشماخی مەریوان بەپیری بنەماڵەی شێخ مەحموودی نەمر و دەیانباتە دێی ساوانی بانە و لەوێ بۆ ماوەیەک ڕێزیان لێ دەگرێت. بەهۆی پەنادانی بنەماڵەی شێخ مەحموود لەلایەن حەیبەڵاخانی تیلەکۆ و ڕۆستەم خانی ساوان، ڕەزاشا کە پارێزەری بەرژەوەندییەکانی ئینگلیسییەکان دەبێت دەکەوێتە بیری تۆڵەسەندنەوە لەو دوو کەسایەتییە لە کوردستان.
لەو کاتانەدا شەریف قەساوی خەڵکی کاشان کە حاکمی دەستنیشان کراو دەبێ لە کوردستان لەلایەن دەوڵەتی شای ئێران ، بێ ئەوەی دادگایی بکرێن بە بیانووی بێ بنەما، حوکمی ئیعدامی حەیبەڵا ئاغای تیلەکۆ و ڕۆستەم خانی ساوان (ئاغای حەمەتاڵ) دەر دەکات.حەمەتاڵ بڕیار دەدات تۆڵەی ئەو کارە بکاتەوە. بۆیە هێرش دەکاتە سەر مەعمووری ماڵیاتی دەوڵەت لە دێی شوێی بانە و لووت و گوێچکەی دەبڕێ و دەینێرێتەوە بۆ بانە و لە چەند شوێن هێرش دەکاتە سەر هێزەکانی دەوڵەتی شا.
بە ڕاپورت و پیلان دەیگرن و دەیگوازنەوە بۆ زیندانی قەسری تاران و ماوەی هەشت ساڵ لە زیندانی قەسر دەبێ و لە هەلێکدا لە زیندان هەڵدێ و بەهۆی ئەوەی دیسان نەیگرنەوە ڕوو دەکاتە خوراسان و بۆ ماوەیەک بە نەناسراوی لەوێ لە باخەکاندا کار دەکات و دواتر دەڕوات بۆ ئەفغانستان و لەوێوە دەڕواتە عەمان و لە ڕێگای خوزستان و کرماشانەوە دەگەڕێتەوە و دەڕواتە سلێمانی و ماوەیەک لە خزمەت شێخ مەحموود دەبێت و دوایی لەگەڵ کەسێکیتر بەناوی سەی عەتا کە ئەویش گوایە لە ڕۆژهەڵات چەند کەسێکی مەعمووری دەوڵەتی ئێرانی کوشتووە یەک دەگرن و هێزێک پێک دێنن و لەگەڵ هێزەکانی شا بەشەڕ دێن.دەوڵەتی ئێران داوا لە دەوڵەتی عێراق دەکات کە ئەوانە گوایە لە ڕژیم یاخی بوون و دەبێت تەحوێڵی ئێران بدرێنەوە. بەڵام ئێراق لە وڵامدا دەڵێت کە ئەوانە شوێنێکی تایبەتیان نییە و کارێک لەدەستیان نایەت بۆ لەداو خستنیان.
بۆیە دەوڵەتی شای ئێران پەنا بۆ پیلانگێڕی دەبات و ناکۆکی دەخاتە نێوان سەی عەتا و دەیکاتە داردەستێک بۆ لەناوبردنی حەمەتاڵ.
سەی عەتا ئەو پیلانە جێبەجێ ئەکات و حەمەتاڵ دەکوژێت.بۆ ئەوەی حەمەتاڵ نەبێتە قارەمان، دەوڵەتی ڕەزا شا کەسێک بەناو عەباس دەکاتە فەرماندەی هەنگی مەرزی بانە و مەیدان دەداتە عەباس کە هەرچی دەتوانێ لەو سنوورانە دزی و تاڵان و کوشتوبڕ بکات و دەسە چەورەکەیان بساونە سەر حەمەتاڵ. هەرکەسێکیش سکاڵای دژی عەباس تۆمار دەکرد سکاڵاکەی دەهاتەوە بەردەست و سکاڵاکەری دەکوشت. حەمەڕەشی خانی بانە بۆ تۆڵە سەندنەوەی حەمەتاڵ، لەناو پادگانی بانە فیشەکێ دەنێ بە سەر عەباسەوە و دەیکوژێ و پادگانی بانەش دەگرێ و دواتر بانە و سەقز و بڕێک لە ناوچەی مەریوان ئازاد دەکات.
بۆ ئەوەی حەمەتاڵ نەبێتە قارەمان، قه له م فروشیکی ئەوکاتە ئەو هۆنراوە دەنووسێت و حەمەتاڵی قارەمان وەک چەتە و ڕێگر پێناسە دەکات کە جگە لە بوختیان شتێکیتر نییە. بۆیە بەپێویستم زانی لەسەر ئەوە، ڕوونکردنەوەیەک بنووسم.
دەبێ لەجیاتی ئەو هۆنراوە بڵێین:
هەناری گوڵی هەناری
هەناری دانە دانە
دژ بە زاڵم ڕاوەستن
وەک حەمەتاڵی بانە
کچی کافرۆش کێیە؟
"خەجیج جومعە مەولود شكاك" كە لەنێو كوردان بە كیژەكەی كافرۆش ناسراوە، ساڵی 1934ی زایینی لەو كاتەی كە تەمەنی لە كچێكی دوانزە ساڵی‌دا بەولاوە زیاتر نەبوو لە رێگای گەڕانەوەی بۆ ماڵەوە لە نزیك تەكیەی شێخ عەبدولكەریم لە شاری هەولێر، لە لایەن ئەفسەرێكی باڵای سوپای ئینگلیز كە ئەوكاتە ئێراق لە ژێر فەرمانڕەوایەتیی ئەوان دادەبێ، لە دوای چەند جارێك خوازبێنی‌كردن و وەرنەگرتنەوەی وەڵامێكی ئەرێنی لە لایەن باوكییەوە، لە رێگای گەڕانەوەی و جێهێشتنی دوكانی كافرۆشیی باوكی بە چەند خولەكێك،دەڕفێنرێ.
بە چەند مانگێكیش دوای ڕفاندنەكەی، باوكی خەجیج "كچی كافرۆش" پاش تۆماركردنی داواكەی، بنكەی پۆلیسی جولەكەكان لە گەڕەكی تەعجیل ئاگاداری دەکەنەوە كە كچەكەی لە وڵاتی بەریتانیایە.
شێرزاد محەمەد، برازاكەی خەجیج درێژە بە قسەكانی دەدا و دەڵێ "باوكی خەجیج كە دەكاتە باپیرەی من، هەم سەركردەیەكی سەربازی و هەم هەڤاڵ و دۆستی سمایل ئاغا "سمكۆی شكاك"بووە، لە دوای بە ناهەق كوشتنی سمایل ئاغا لە لایەن رژێمی شاهەنشایی ئێران لە ساڵی1930ی زایینی بە نائومێدی باروبنەی تێك‌دەنێ و ساڵی 1934 گوندی "گەنگەچین" لە رۆژهەڵاتی كوردستان جێدێڵێ و خۆی و كچ و كوڕە جمكەكەی "خەجیج و محەمەد" لەگەڵ دوو كچی سمكۆی شكاك "سافیە و سورمێ" لە هەولێر دەگیرسێنەوە.
كوڕە براكەی كچی كافرۆش دەڵێ: ئەو هەرچی لە باوكی گوێ لێ‌بووە ئەوەش بۆ ئێمە دەگێڕێتەوە: "باپیرم لە ساڵی 1934 بە پەناهەندەیی كەوتە ئێراق و لە شاری هەولێر گیرسایەوە، ئەو كاتە خەجیجی پوورم و براكەی كە باوكی منە هەردووكیان تەمەنیان دوانزە ساڵ بوو، چونكە جمك‌بوون و لە ساڵی1922 لەدایك‌ببوون، جگە لەم دووانەش باپیرم هیچ منداڵێكی دیكەی نەبووە".
ئەو برازایەی خەجیج دەڵێ، داپیرەم كە دەكاتە دایكی كچی كافرۆش بە بنەچە ڕووسی بووە، باپیرم لە دوای ژیانی هاوسەرییەتیان ناوەكەی كردبووە "مەنیج" كە وەكوو باوكم دەیگێڕایەوە ژنێكی باڵابەرزی پرچ‌زەردی چاوشینی سوروسپی و جوان بووە، بەڵام باپیرم ئەوی بەو نیازە لە "گەنگەچین" جێ‌هێشتبوو كە لە هەولێر جێگیربێ و پاشان بگەڕێتەوە و ئەویش بهێنێتەوە لای خۆی، بەڵام دوای دوو مانگ لە هاتنیان بۆ هەولێر لە ساڵی1934 باپیرم بە نیازی هێنانی ئەویش بۆ هەولێر سەر لە گوندەكەی دەداتەوە، بەڵام داپیرەم نائومێدببوو گەڕابۆوە رووسیا.شێرزاد دەڵێ، لەبەر ئەوەش بە كچی كافرۆش ناسرابوو چون"باپیرم كە هاتە هەولێر هیچ كارێكی نەدەزانی و كەسیشی نەدەناسی، بۆیە دوكانێكی بەكرێ‌گرت و كای دەفرۆشت، هەرئەمەش دەبێتە هۆكاری ئەوەی كە خەجیجی كچی بەو ناوە بناسرێتەوە.
"خەجیج جومعە مەولود شكاك" كە لەنێو كوردان بە كیژەكەی كافرۆش ناسراوە، ساڵی 1934ی زایینی لەو كاتەی كە تەمەنی لە كچێكی دوانزە ساڵی‌دا بەولاوە زیاتر نەبوو لە رێگای گەڕانەوەی بۆ ماڵەوە لە نزیك تەكیەی شێخ عەبدولكەریم لە شاری هەولێر، لە لایەن ئەفسەرێكی باڵای سوپای ئینگلیز كە ئەوكاتە ئێراق لە ژێر فەرمانڕەوایەتیی ئەوان دادەبێ، لە دوای چەند جارێك خوازبێنی‌كردن و وەرنەگرتنەوەی وەڵامێكی ئەرێنی لە لایەن باوكییەوە، لە رێگای گەڕانەوەی و جێهێشتنی دوكانی كافرۆشیی باوكی بە چەند خولەكێك،دەڕفێنرێ.
بە چەند مانگێكیش دوای ڕفاندنەكەی، باوكی خەجیج "كچی كافرۆش" پاش تۆماركردنی داواكەی، بنكەی پۆلیسی جولەكەكان لە گەڕەكی تەعجیل ئاگاداری دەکەنەوە كە كچەكەی لە وڵاتی بەریتانیایە.
شێرزاد محەمەد، برازاكەی خەجیج درێژە بە قسەكانی دەدا و دەڵێ "باوكی خەجیج كە دەكاتە باپیرەی من، هەم سەركردەیەكی سەربازی و هەم هەڤاڵ و دۆستی سمایل ئاغا "سمكۆی شكاك"بووە، لە دوای بە ناهەق كوشتنی سمایل ئاغا لە لایەن رژێمی شاهەنشایی ئێران لە ساڵی1930ی زایینی بە نائومێدی باروبنەی تێك‌دەنێ و ساڵی 1934 گوندی "گەنگەچین" لە رۆژهەڵاتی كوردستان جێدێڵێ و خۆی و كچ و كوڕە جمكەكەی "خەجیج و محەمەد" لەگەڵ دوو كچی سمكۆی شكاك "سافیە و سورمێ" لە هەولێر دەگیرسێنەوە.
كوڕە براكەی كچی كافرۆش دەڵێ: ئەو هەرچی لە باوكی گوێ لێ‌بووە ئەوەش بۆ ئێمە دەگێڕێتەوە: "باپیرم لە ساڵی 1934 بە پەناهەندەیی كەوتە ئێراق و لە شاری هەولێر گیرسایەوە، ئەو كاتە خەجیجی پوورم و براكەی كە باوكی منە هەردووكیان تەمەنیان دوانزە ساڵ بوو، چونكە جمك‌بوون و لە ساڵی1922 لەدایك‌ببوون، جگە لەم دووانەش باپیرم هیچ منداڵێكی دیكەی نەبووە".
ئەو برازایەی خەجیج دەڵێ، داپیرەم كە دەكاتە دایكی كچی كافرۆش بە بنەچە ڕووسی بووە، باپیرم لە دوای ژیانی هاوسەرییەتیان ناوەكەی كردبووە "مەنیج" كە وەكوو باوكم دەیگێڕایەوە ژنێكی باڵابەرزی پرچ‌زەردی چاوشینی سوروسپی و جوان بووە، بەڵام باپیرم ئەوی بەو نیازە لە "گەنگەچین" جێ‌هێشتبوو كە لە هەولێر جێگیربێ و پاشان بگەڕێتەوە و ئەویش بهێنێتەوە لای خۆی، بەڵام دوای دوو مانگ لە هاتنیان بۆ هەولێر لە ساڵی1934 باپیرم بە نیازی هێنانی ئەویش بۆ هەولێر سەر لە گوندەكەی دەداتەوە، بەڵام داپیرەم نائومێدببوو گەڕابۆوە رووسیا.شێرزاد دەڵێ، لەبەر ئەوەش بە كچی كافرۆش ناسرابوو چون"باپیرم كە هاتە هەولێر هیچ كارێكی نەدەزانی و كەسیشی نەدەناسی، بۆیە دوكانێكی بەكرێ‌گرت و كای دەفرۆشت، هەرئەمەش دەبێتە هۆكاری ئەوەی كە خەجیجی كچی بەو ناوە بناسرێتەوە.
Media is too big
VIEW IN TELEGRAM
شهرسقز باخیابانهای کاملا خلوت بجز سوپرمارکتها و فروشگاههای مواد غذایی تقریبا تمامی شهر تعطیل شده است . امیدوارم این اقدام شهرسقز الگویی برای تمامی شهرهای ایران شود ، تا با ماندن درخانه و رعایت نکات بهداشتی وقرنطینه کردن خودوخانواده هایمان این بلا را نیز ازسر بگذرانیم.
؛؛ کوڕۆنا؛؛
چەن ڕۆژێکە ، بیرو هۆشم ، لە هەژانە
کاروپیشەم ، هەمووی بەخوا ، هەر گریانە
بەساڵاچوو ، دەکەن دۆعا ، کاتێ لە غەیر
خودا بتدا ، ئەو دەردەی وا ، بێ دەرمانە
لەچینێ ڕا ، دەردێ هاتووەو ، بێ دەوایە
گوندبەگوند و ، شاربەشاریش، لە گەڕیانە
چاو لە سەقز ، دڵ سنە ، بیر لە بانە
گیان لە لێوە ، نەفەس تەنگە ، چاولە بانە
لە کۆڵانا ، خەم ئەبارێ ، دڵ بێزارە
چەن ڕۆژێکە ، ژین نەماوە ، وەکوو ژانە
ڕۆژ وەکوو مەرگ ، شەو وێنەی قەور، دڵ بەسۆیە
چاوی هەموان ، لە ئاماری ، بیمارسانە
تاجاران بوو ، هەڵئەکەنیا ، ڕۆژێ چەن قەور
ئێستەکانێ ، ڕۆژێ سەدکەس ، لەقەورسانە
ویرووسێکە ، ناوکوڕۆنا ، دێموکراتە
بێ جیاوازی ، سەردان ئەکا ، چی خێزانە
لای ساڵاچوو ، دار و نەدار ، منداڵ و ژن
کچ بێ یان کوڕ ، شاربێ یان دێ ، لەسەرزوانە
دەمێک ساڵە،لە حەوت خوانین ،خۆشەین گشتمان
وامەزانن ، دەس لە ئەژنۆین ، لەم ژیانە
شەوەزەنگ هەر، دێتە سەرچۆک ، لەکۆتایی
تا سەرنابێ ، هاژە و گڤەی ، لەم مەیانە
دەس لەناو دەس،بگرین دەس یەک،وەک خێزانێ
تادەری کەین ، ئەم نادیارەی ، وەک شەیتانە
؛ مەحیا میکائیلی ؛
چەن ڕۆژێکە ، بیرو هۆشم ، لە هەژانە
کاروپیشەم ، هەمووی بەخوا ، هەر گریانە
بەساڵاچوو ، دەکەن دۆعا ، کاتێ لە غەیر
خودا بتدا ، ئەو دەردەی وا ، بێ دەرمانە
لەچینێ ڕا ، دەردێ هاتووەو ، بێ دەوایە
گوندبەگوند و ، شاربەشاریش، لە گەڕیانە
چاو لە سەقز ، دڵ سنە ، بیر لە بانە
گیان لە لێوە ، نەفەس تەنگە ، چاولە بانە
لە کۆڵانا ، خەم ئەبارێ ، دڵ بێزارە
چەن ڕۆژێکە ، ژین نەماوە ، وەکوو ژانە
ڕۆژ وەکوو مەرگ ، شەو وێنەی قەور، دڵ بەسۆیە
چاوی هەموان ، لە ئاماری ، بیمارسانە
تاجاران بوو ، هەڵئەکەنیا ، ڕۆژێ چەن قەور
ئێستەکانێ ، ڕۆژێ سەدکەس ، لەقەورسانە
ویرووسێکە ، ناوکوڕۆنا ، دێموکراتە
بێ جیاوازی ، سەردان ئەکا ، چی خێزانە
لای ساڵاچوو ، دار و نەدار ، منداڵ و ژن
کچ بێ یان کوڕ ، شاربێ یان دێ ، لەسەرزوانە
دەمێک ساڵە،لە حەوت خوانین ،خۆشەین گشتمان
وامەزانن ، دەس لە ئەژنۆین ، لەم ژیانە
شەوەزەنگ هەر، دێتە سەرچۆک ، لەکۆتایی
تا سەرنابێ ، هاژە و گڤەی ، لەم مەیانە
دەس لەناو دەس،بگرین دەس یەک،وەک خێزانێ
تادەری کەین ، ئەم نادیارەی ، وەک شەیتانە
؛ مەحیا میکائیلی ؛
هەرمن ڕاستیەکان ئەزانم
جگەلەوە ، هەمووی درۆیە
هیچ نەتەوێک
لەسەر ئەم گۆی زەوینە
پێویستی بەشەڕ نیە
بڕوانن؛
ئێوارەیە
شەو هێدی هێدی
خەریکەبەسەر ڕۆژدا زاڵ دەبێت
چیتان هەیە بۆگوتن
ئەی شاعیران
ئەی ئەوینداران
ئەی هێزە لەشکریەکان ؟
ئێستەکانێ با هێور دەبێتەوە
زەوی شێداریش بە شەونم داپۆشراوە
بەم زوانە ئەستێرەکان لەچاوبڕکێ دەکەون
هەموومان
لەژێر ئەوخاکەی
والەسەریدا
ژیانمان بۆ یەکدی تاڵ دەکرد
ئوقرە دەگرین
شێعر ؛ مارینا تێسوە تایۆ ( 1892_1941ڕووسیە )
وەرگێڕ؛ مەحیا میکائیلی
جگەلەوە ، هەمووی درۆیە
هیچ نەتەوێک
لەسەر ئەم گۆی زەوینە
پێویستی بەشەڕ نیە
بڕوانن؛
ئێوارەیە
شەو هێدی هێدی
خەریکەبەسەر ڕۆژدا زاڵ دەبێت
چیتان هەیە بۆگوتن
ئەی شاعیران
ئەی ئەوینداران
ئەی هێزە لەشکریەکان ؟
ئێستەکانێ با هێور دەبێتەوە
زەوی شێداریش بە شەونم داپۆشراوە
بەم زوانە ئەستێرەکان لەچاوبڕکێ دەکەون
هەموومان
لەژێر ئەوخاکەی
والەسەریدا
ژیانمان بۆ یەکدی تاڵ دەکرد
ئوقرە دەگرین
شێعر ؛ مارینا تێسوە تایۆ ( 1892_1941ڕووسیە )
وەرگێڕ؛ مەحیا میکائیلی
This media is not supported in your browser
VIEW IN TELEGRAM
تکالەهەموان ئەکەم بۆ پاراستنی گیانی خۆتان وئازیزانتان لە ماڵ مەیێنە دەرۆ ، هەرچەن ئەزانم سەختە ، هەرچەن ئەزانم زۆربەی ئێمە لە گەڵ قەیرانێ تریشا بەناوی بێ پووڵیش ڕووبەڕووین ، بەڵام چارەیێکمان نیە ئەبێ تەحەمول بکەین تابە یاری خوا و ڕەچاو کردنی نوکاتی بێهداشتی و ... بەسەر ئەم قەیرانەیشا زاڵ بین .
.
.
ای که دستت مي رسد کاری بکن
پيش از آن کز تو نيايد هيچ کار
ازهمه خیرین، از همه ثروتمندان ، ازهمه باوجدانها، ازهمه دیندارها، ازهمه کسانی که انسانیت برایشان مهم است خواهشمندم افراد نیازمند را دریابید، نیازمندان انتظار صدقه ندارند به اندازە مایحتاج دو ماە بە آنها پول قرض بدهید وچندماه آینده نیز آنرا پس بگیرید شاید خودش رویش نمیشود درخواست قرض کند خودت بخاطر خدا، بخاطر انسانیت و... به فامیلت نیازمندت زنگ بزن و پیشنهاد پول قرضی بده ، دنیا ازاین بحرانها بیشتر خواهددید ، شاید در بحران بعدی آنها دست شما را گرفتند .
باتشکر ؛ محیامیکائیلی
پيش از آن کز تو نيايد هيچ کار
ازهمه خیرین، از همه ثروتمندان ، ازهمه باوجدانها، ازهمه دیندارها، ازهمه کسانی که انسانیت برایشان مهم است خواهشمندم افراد نیازمند را دریابید، نیازمندان انتظار صدقه ندارند به اندازە مایحتاج دو ماە بە آنها پول قرض بدهید وچندماه آینده نیز آنرا پس بگیرید شاید خودش رویش نمیشود درخواست قرض کند خودت بخاطر خدا، بخاطر انسانیت و... به فامیلت نیازمندت زنگ بزن و پیشنهاد پول قرضی بده ، دنیا ازاین بحرانها بیشتر خواهددید ، شاید در بحران بعدی آنها دست شما را گرفتند .
باتشکر ؛ محیامیکائیلی
،،،هەڵەبچە ،،،
بە دەیان کەڵپەی گێڕولارەوە
دێوەزمەکانی خوای نەفرەت
بەرەو هەڵەبچە هاتنە خوارەوە
خوێن مژین
کەرتێکە لە ئاوەزیان و
زیندەبەچاڵ کردنیش
ڕێباز و ئاڵایانە
زاریان بۆنی کەلاکی تۆپیوی لێوە دێ و
کۆڵێ کتێبیشیان داوەتە بن دەسیان و
گۆرانی خوێن وبارووتیش ئەڵێنەوە
کەس نازانێ لەکام جەنگەڵستاندا
چاویان هەڵێناوە و
بەکام مەمکی کیمیاییش گۆچ کراون
کەس نازانێ
شیری کام گورگیان خواردوە و
لف ودوانەی کام دووپشکە ڕەشەن
بەدەم گۆرانی وهەڵپەڕینەوە
هەزاران بزەیان سەربڕی و
هەزاران چاویشیان کردە گۆمی خوێن و
هەزاران گوڵیان بەردەباران کرد و
سروەیشیان لە خاچ داو
ئاویشیان یەخسیر کرد و
ڕووباریشیان کردە بەستەڵەک
هاتن هاتن تۆڕەمەکانی
چەنگیز و هیتلر
هاتن تاکوو بەردە قارەمان
بەچۆک دادەن و
سێڤەریش خشتەبڕکەن
هاتن وهاتن تاکوو
کەرکووک بە چوارمێخەدابکێشن و
هەڵەبچەیش دیسان سەرببڕنەوە
،،، مەحیا میکائیلی ،،،
بە دەیان کەڵپەی گێڕولارەوە
دێوەزمەکانی خوای نەفرەت
بەرەو هەڵەبچە هاتنە خوارەوە
خوێن مژین
کەرتێکە لە ئاوەزیان و
زیندەبەچاڵ کردنیش
ڕێباز و ئاڵایانە
زاریان بۆنی کەلاکی تۆپیوی لێوە دێ و
کۆڵێ کتێبیشیان داوەتە بن دەسیان و
گۆرانی خوێن وبارووتیش ئەڵێنەوە
کەس نازانێ لەکام جەنگەڵستاندا
چاویان هەڵێناوە و
بەکام مەمکی کیمیاییش گۆچ کراون
کەس نازانێ
شیری کام گورگیان خواردوە و
لف ودوانەی کام دووپشکە ڕەشەن
بەدەم گۆرانی وهەڵپەڕینەوە
هەزاران بزەیان سەربڕی و
هەزاران چاویشیان کردە گۆمی خوێن و
هەزاران گوڵیان بەردەباران کرد و
سروەیشیان لە خاچ داو
ئاویشیان یەخسیر کرد و
ڕووباریشیان کردە بەستەڵەک
هاتن هاتن تۆڕەمەکانی
چەنگیز و هیتلر
هاتن تاکوو بەردە قارەمان
بەچۆک دادەن و
سێڤەریش خشتەبڕکەن
هاتن وهاتن تاکوو
کەرکووک بە چوارمێخەدابکێشن و
هەڵەبچەیش دیسان سەرببڕنەوە
،،، مەحیا میکائیلی ،،،
This media is not supported in your browser
VIEW IN TELEGRAM
باافتخار بندە محیا میکائیلی باهمکاری دوست عزیزم افشین رشیدزادە بصورت داوطلبانه 250خودرو و 20موتورسیکلت و 10باب منزل مسکونی و15عابربانک و درمانگاە حکیم را ضدعفونی کردیم .
Forwarded from mohyaddin mikaili
گروە مربیان وورزشکاران سقزی جهت پیشگیری ازشیوع کرونا
هدف ازتشکیل گروە ؛
1_توصیه به همشهری های عزیز جهت ماندن در منزل وعدم رفت و آمد
2_تهیه وخرید لوازم بهداشتی وتوزیع آن بین کادردرمانی بیمارستانها و اقشار کم در آمد
3_درصورت لزوم هماهنگی با مسئولین شهر درجهت رفع کم وکاسیتها
4_ کمک مالی به اقشار کم درآمد که دراین مدت بعلت شیوع ویروس کرونا هیچ منبع درآمدی ندارند
لینک گروە ؛؛
@varzeshkaranesaghez
.
.
هدف ازتشکیل گروە ؛
1_توصیه به همشهری های عزیز جهت ماندن در منزل وعدم رفت و آمد
2_تهیه وخرید لوازم بهداشتی وتوزیع آن بین کادردرمانی بیمارستانها و اقشار کم در آمد
3_درصورت لزوم هماهنگی با مسئولین شهر درجهت رفع کم وکاسیتها
4_ کمک مالی به اقشار کم درآمد که دراین مدت بعلت شیوع ویروس کرونا هیچ منبع درآمدی ندارند
لینک گروە ؛؛
@varzeshkaranesaghez
.
.
ای که دستت مي رسد کاری بکن
پيش از آن کز تو نيايد هيچ کار
دوستان وهمشهریان عزیز همچنان که مستحضر هستید جهان با بحرانی به نام ویروس کرونا درگیر شده است ، درهمین راستا گروه کمپین مربیان وورزشکاران سقز درنظر دارد جهت کاستن بارمالی افراد بی بضاعت وکم درآمد کمکهای نقدی خیرین ودلسوزان و... را جمع آوری وبه این عزیزان تقدیم نماید لذا خواهشمندم کمکهای خود را به حساب دکتر علی قدمی رئیس هیئت تکواندو سقز واریز نمائید .
بانک ملی شعبه مرکزی سقز
شمارە کارت به نام علی قدمی
6037997523778091
شمارەحساب به نام علی قدمی
0107737252008
لینک گروە
@varzeshkaranesaghez
.
پيش از آن کز تو نيايد هيچ کار
دوستان وهمشهریان عزیز همچنان که مستحضر هستید جهان با بحرانی به نام ویروس کرونا درگیر شده است ، درهمین راستا گروه کمپین مربیان وورزشکاران سقز درنظر دارد جهت کاستن بارمالی افراد بی بضاعت وکم درآمد کمکهای نقدی خیرین ودلسوزان و... را جمع آوری وبه این عزیزان تقدیم نماید لذا خواهشمندم کمکهای خود را به حساب دکتر علی قدمی رئیس هیئت تکواندو سقز واریز نمائید .
بانک ملی شعبه مرکزی سقز
شمارە کارت به نام علی قدمی
6037997523778091
شمارەحساب به نام علی قدمی
0107737252008
لینک گروە
@varzeshkaranesaghez
.
25ی ڕەشەممە ساڵیادی کیمیابارانی هەڵبچەی شەهید
،،،هەڵەبچە ،،،
بە دەیان کەڵپەی گێڕولارەوە
دێوەزمەکانی خوای نەفرەت
بەرەو هەڵەبچە هاتنە خوارەوە
خوێن مژین
کەرتێکە لە ئاوەزیان و
زیندەبەچاڵ کردنیش
ڕێباز و ئاڵایانە
زاریان بۆنی کەلاکی تۆپیوی لێوە دێ و
کۆڵێ کتێبیشیان داوەتە بن دەسیان و
گۆرانی خوێن وبارووتیش ئەڵێنەوە
کەس نازانێ لەکام جەنگەڵستاندا
چاویان هەڵێناوە و
بەکام مەمکی کیمیاییش گۆچ کراون
کەس نازانێ
شیری کام گورگیان خواردوە و
لف ودوانەی کام دووپشکە ڕەشەن
بەدەم گۆرانی وهەڵپەڕینەوە
هەزاران بزەیان سەربڕی و
هەزاران چاویشیان کردە گۆمی خوێن و
هەزاران گوڵیان بەردەباران کرد و
سروەیشیان لە خاچ داو
ئاویشیان یەخسیر کرد و
ڕووباریشیان کردە بەستەڵەک
هاتن هاتن تۆڕەمەکانی
چەنگیز و هیتلر
هاتن تاکوو بەردە قارەمان
بەچۆک دادەن و
سێڤەریش خشتەبڕکەن
هاتن وهاتن تاکوو
کەرکووک بە چوارمێخەدابکێشن و
هەڵەبچەیش دیسان سەرببڕنەوە
،،، مەحیا میکائیلی ،،،
،،،هەڵەبچە ،،،
بە دەیان کەڵپەی گێڕولارەوە
دێوەزمەکانی خوای نەفرەت
بەرەو هەڵەبچە هاتنە خوارەوە
خوێن مژین
کەرتێکە لە ئاوەزیان و
زیندەبەچاڵ کردنیش
ڕێباز و ئاڵایانە
زاریان بۆنی کەلاکی تۆپیوی لێوە دێ و
کۆڵێ کتێبیشیان داوەتە بن دەسیان و
گۆرانی خوێن وبارووتیش ئەڵێنەوە
کەس نازانێ لەکام جەنگەڵستاندا
چاویان هەڵێناوە و
بەکام مەمکی کیمیاییش گۆچ کراون
کەس نازانێ
شیری کام گورگیان خواردوە و
لف ودوانەی کام دووپشکە ڕەشەن
بەدەم گۆرانی وهەڵپەڕینەوە
هەزاران بزەیان سەربڕی و
هەزاران چاویشیان کردە گۆمی خوێن و
هەزاران گوڵیان بەردەباران کرد و
سروەیشیان لە خاچ داو
ئاویشیان یەخسیر کرد و
ڕووباریشیان کردە بەستەڵەک
هاتن هاتن تۆڕەمەکانی
چەنگیز و هیتلر
هاتن تاکوو بەردە قارەمان
بەچۆک دادەن و
سێڤەریش خشتەبڕکەن
هاتن وهاتن تاکوو
کەرکووک بە چوارمێخەدابکێشن و
هەڵەبچەیش دیسان سەرببڕنەوە
،،، مەحیا میکائیلی ،،،