مولد اميرالمؤمنين علیه‌السلام: نصوص مستخرجه من التراث الاسلامي
تحقیق دکتر احمد پاکتچی
قم: بنياد نهج البلاغه

روایتی به نقل از امام رضا(ع) در فضیلت زیارت امام حسین(ع) در نیمه ماه رجب و نیمه ماه شعبان:

حدثني أبو علي محمد بن همام، عن أبي عبد الله جعفر بن محمد بن مالك، عن الحسن بن محمد الابزاري، عن الحسن بن محبوب،
عن أحمد بن محمد بن أبي نصر، قال: سألت أبا الحسن الرضا (عليه السلام) في اي
شهر نزور الحسين (عليه السلام)، قال: في النصف من رجب والنصف من
شعبان.(کامل الزیارات ص۳۳۸،۳۳۹)؛

گرچه این روایت از جعفر بن محمد بن مالک الفزاري غالی فاسد المذهب نقل شده است لکن با توجه به مضمونش نمی توان احتمال دسّ و تحریف وی را در متن این روایت، معتنی به دانست. گرچه از آنجا که این مضمون در روایات دیگری تنها در فضیلت زیارت امام حسین(ع) در نیمه شعبان آمده است، لذا به نظر می رسد احتمال تعمیم مناسکی در برخی از این متون توسط برخی تحریف گران رخ داده باشد. این احتمال را البته باید با تاریخگذاری و مقابله متون روایات اصیلی که در آنها برای زیارت مرقد مطهر امام حسین(ع) به تعیین زمان پرداخته شده است، مورد بررسی قرار داد.
البته این متن را غالی دیگری به نام احمد بن هلال عبرتائی کرخی نیز نقل کرده است:

ورواه أحمد بن هلال، عن أحمد بن محمد بن أبي نصر، عن
أبي الحسن الرضا (عليه السلام) مثله، غير أنه قال: اي الأوقات أفضل ان تزور فيه
الحسين (عليه السلام).

متنی جالب از کتاب فضل زیارة الحسين(ع) محمد بن علي شجري (م٤٤٥ق) که به احتمال بسیار زیاد، برگرفته از کتاب مقتل الحسین(ع) نصر بن مزاحم منقری (م۲۱۲ق) است، این روایت به نقل از ابوعبدالله الجدلي که سرکرده الخشبیة بوده به نقل از جناب ام سلمة روایت شده است.
چنانچه عبدالله بن شریک العامري را در روایت خویش صادق بدانیم، می توانیم به لحاظ تاریخی با استناد به مانند این متن، دریابیم که اندیشه های مبتنی بر مقدر بودن شهادت امام حسین(ع) در زمان مختار ثقفی رواج گسترده یافته است و چنانچه آنها را واقعی بدانیم، بایستی بر نقش جناب ام سلمه در ترویج این اخبار در فضای عراق تاکید بیشتری نماییم.

الثبت المُصان بأخبار الزينبات تأليف السيّد أبي الحسين يحيى بن الحسن بن جعفر بن عبيد الله بن الحسين بن علي بن الحسين بن علي بن أبي طالب ( ت 277 هـ )

بررسی هایی در باب بی اعتباری أخبار الزينبات که البته به نظر می رسد، جای کار بیشتری دارد...

https://t.me/maghtalvshahdatolhossein/186

بررسی اعتبار کتاب اخبار الزینبات
#مقاله

◾️إجلاء السيدة زينب(عليها السلام) ووفاتها ومدفنها

لمّا عادت زينب بنت عليّ عليه السّلام إلى المدينة من الشام مع النساء والأيتام، كانت تؤلّب الناس بالمدينة على القيام بأخذ ثار الحسين عليه السّلام.
ولمّا بدأ ابن الزبير بمكّة بحمل الناس على خلع يزيد والأخذ بثار الحسين عليه السّلام، بلغ ذلك إلى أهل المدينة، فخطبتْ فيهم زينب وكانت تؤلّبهم على القيام للأخذ بالثار، فبلغ ذلك عمرو بن سعيد الأشدق -والي المدينة من قبل يزيد- وثارت فتنة بينه وبينها، فكتب الأشدق إلى يزيد يُعْلمه بالخبر ويشير عليه بنقلها من المدينة. فكتب يزيد إليه أن فرّق بينها وبينهم.
فأمر الأشدق أن ينادى عليها بالخروج من المدينة والإقامة حيث تشاء!
فأبت زينب وقالت: قد علم الله ما صار إلينا؛ قُتل خيرنا وانسقنا كما تُساق الأنعام! وحُملنا على الأقتاب! فوالله لا خرجنا وإن اهريقت دماؤنا!
فقالت لها زينب بنت عقيل بن أبي طالب: يا ابنة عمّاه! قد صدَقَنا الله وعده وأورثَنا الأرض نتبوّأ منها حيث نشاء؛ فطيبي نفساً وقرّي عيناً وسيجزي الله الظالمين! أتريدين بعد هذا هواناً! ارحلي إلى بلد آمن.
ثم اجتمع إليها نساء بني هاشم وتلطّفن معها في الكلام وواسينَها.
فجهّز الأشدق لها ولمن أراد السفر معها من نساء بني هاشم إلى مصر.
وواسى معها للخروج والجلاء فاطمة وسكينة ابنتا أخيها الحسين عليه السّلام.
فقدِمن الفسطاط (القاهرة القديمة) لأيّام بقيت من رجب عام ٦١.

وروي عن رقيّة بنت عقبة ابن نافع الفهري أنّها كانت فيمن استقبل زينباً عليها السّلام لمّا قدمت مصر، فتقدّم إليها مَسلمة بن مخلّد الأنصاري الخزرجي (قاتل ابن أبي بكر) وعبد الله بن الحارث وأبو عميرة المزني، فعزّاها مسلمة وبكى، فبكت وبكى الحاضرون، وتلت قوله سبحانه: ﴿هذا ما وَعَدَ الرَّحْمنُ وَصَدَقَ الْمُرْسَلُونَ﴾.
ثمّ احتملها مسلمة الوالي إلى داره بالحمراء القصوى، فأقامت به أحد عشر شهراً وخمسة عشر يوماً وتُوفّيت، وشهدتُ جنازتها، وصلّى عليها مسلمة بن مخلّد في جمع [من الناس] ب‍ [المسجد] الجامع. وكانت قد أوصت أن يدفنوها بمخدعها من الدار فرجعوا بها إلى الحمراء القصوى حيث بساتين عبد الله بن عبد الرحمان بن عوف الزهري، ودفنوها بمخدعها من الدار بوصيّتها.
وكان وفاتها عشية4️⃣ يوم الأحد لخمسة عشر يوماً مضت من رجب سنة ٦٢ من الهجرة.

📚 موسوعة التاريخ الإسلامي ٦: ٢٢٦- ٢٢٧.
عن:
رسالة أخبار الزينبات (للعُبيدلي): ١١٥- ١٢٢ طبعة مكتبة المرحوم آية الله السيد المرعشي النجفي، قم المقدسة ١٤٠١ق ؛ وص: ٢١- ٢٢ طبعة المنيرية في مصر المنشورة ضمن كتاب السيّدة زينب(س) لحسن محمّد قاسم.
(أبو الحسن يحيى العُبيدلي المدني العقيقي الأعرجي، المحدث المفسر النسّابة الثقة الأمين، من أحفاد الإمام السجاد(عليه السلام)، وأحد علماء وشرفاء المدينة المنورة في القرن الثالث الهجري، ولد عام ٢١٤ق في المدينة المنورة وتوفي عام ٢٧٧ق في مكة المكرمة.)

ــــــــــــــــــــ
1️⃣ كان الوليد الأموي والي المدينة حين هلاك معاوية ولكن استضعفه يزيد بعد أن خرج الإمام الحسين(عليه السلام) من المدينة إلى مكّة بلا بيعة، فعزله بعمرو بن سعيد الأشدق الأموي فقدم المدينة في شهر رمضان سنة ٦٠ وأمّره على الموسم بمكّة فقدمها في ذي القعدة وكان هذا مما أعجل الإمام(عليه السلام) للخروج من مكّة إلى العراق، مخافة أن يقبَض عليه بمكّة فيُنفذ إلى يزيد، وقال(عليه السلام): "وأيم الله لو كنت في جحر هامّة من هذه الهوام لاستخرجوني حتى يقضوا فيّ حاجتهم! والله ليعتدنّ عليّ كما اعتدت اليهود في السبت!"، ثمّ طاف بالبيت وصلّى وسعى وقصّ من شعره، فحلّ من عمرته يوم التروية ولم يحرم للحج، بل توجّه نحو العراق مبادراً بأهله وولده ومن انضمّ إليه من شيعته عند الظهر والناس متوجّهون إلى منى. (الموسوعة ‏٦: ١٠٦- ١٠٨)
2️⃣ مسلَمة بن مخلد الخزرجي الساعدي كان مع معاوية بصفّين وشارك في قتل محمّد بن أبي بكر عام ٣٨ق.
وولاه معاوية على مصر في سنة ٤٧ق وكان والياً عليها إلى آخر شعبان ٦٢ق، وتوفي في شهر ذ.ق.
(ترجمة مسلمة في قاموس الرجال ١٠: ٧٢/ ٧٥٤٧)
3️⃣ بداية الآية: ﴿قالوا يا وَيلنا مَن بَعثَنا مِن مرقدِنا..﴾(یس٥٢)
4️⃣ عشية: مساء، آخر النَّهار، ما بين غروب الشمس إلى المغرب وسقوط القرص.

@alYusufialGharawi

◾️سرگذشت حضرت زینب(علیها السلام)، و محل دفن ایشان

بنا بر اخباری که در کتاب «أخبار الزينبات» تألیف عُبَیدَلی نسّابه(٢٧٧ق) آمده حضرت زینب(س) از مدینه به مصر، شهر فُسطاط -که بعدها مجاور آن شهر قاهره بنا شد- تبعید، و در خانه‌ای واقع در باغهای شمال شرقی این شهر که مربوط به والی مصر بود اقامت داده شد و در همانجا درگذشت، و بنا بر وصیتش در همان اتاق محل سکونتش دفن شد.

پس از فاجعۀ خونین کربلا در سال ٦١هجری و بازگشت اسیران و یتیمان از شام به مدینه، و هنگامی که عبدالله بن زبیر در مکه مردم را به برکنار کردن یزید و قیام به خونخواهی امام حسین(علیه السلام) میشوراند و خبرش به اهل مدینه رسید، حضرت زینب(س) نیز شروع کرد به خواندن مردم مدینه به قیام برای خونخواهی امام حسین(علیه السلام) [و اجرای عدالت]، که با مقابلۀ والی مدینه مواجه و موجب بپا شدن آشوب و غائله‌ای بین حضرت و والی شد و اختلافات بالا گرفت.
والی مدینه عَمرو بن سعید بن عاص أشدق اموی1️⃣، نامه‌ای به یزید نوشت و او را از اوضاع مدینه آگاه و پیشنهاد تبعید حضرت از مدینه را مطرح کرد. یزید نیز با دستور جدایی حضرت از مردم، با این پیشنهاد موافقت کرد.

أشدق دستور داد بصورت علنی به حضرت ابلاغ شود که از مدینه بیرون رود به هر جایی که مایل است!
حضرت نپذیرفت و فرمود: «خدا میداند چه بر ما گذشت؛ بهترینمان کشته شد، و ما را بدنبال خود کشاندند آنچنانکه حیوانات را بدنبال خود میکشانند! و بر پالان و بار و بنۀ شترها بار شدیم! بخدا سوگند خارج نخواهیم شد حتی اگر خونمان ریخته شود!»
زنان هاشمی نزد حضرت جمع شدند و با ملاطفت و مدارا با ایشان سخن گفته و حضرت را دلداری و تسلّی دادند. زینب دختر عقیل بن أبی طالب به حضرت گفت: ای دختر عمو، براستی که خدا وعده‌اش را بر ما راست گردانيد، و زمين را ميراث ما نمود در هر جاى آن بخواهيم جاى میگزينيم، پس خشنود باش و چشمت روشن باشد که خدا جزای ستمگران را خواهد داد؛ آیا میخواهی که با این نپذیرفتن، ذلت و خفتی برایمان پیش آورند! پس وطن را ترک کن بسوی سرزمینی اَمن!»
و سکینه و فاطمه دو دختر امام حسین(علیه السلام) با عمه‌شان زینب مواسات نموده و آمادۀ رفتن از مدینه و تبعید همراه وی شدند.
أشدق مقدمات سفر حضرت و هر یک از زنان هاشمی که بخواهد با حضرت همراهی کند را آماده کرد، و مصر بعنوان مقصد معین شد.

هنگام رسیدن حضرت به قاهره، والی مصر مَسلَمة بن مخلَّد أنصاری خزرجی2️⃣، بهمراه چند نفری به پیشواز حضرت رفت و به ایشان تسلیت گفت و گریست و همراهانش نیز گریه کردند، و حضرت تلاوت فرمود: ﴿هذا ما وَعد الرحمن وصَدق المُرسَلون﴾3️⃣
سپس مَسلمه، حضرت را به خانه‌ای که در باغهای شمال شرقی این شهر داشت برد.

حضرت زینب(س) پس از چند ماه اقامت در آنجا درگذشت و مَسلمه با حضور جمعیتی در مسجد جامع بر ایشان نماز خواند، و بنا بر وصیت حضرت به همان اتاق محل سکونتش برگردانده و در همانجا دفن شد.
وفات ایشان غروب روز یکشنبه ١٥ رجب ٦٢هجری بود.

📚 موسوعة التاريخ الإسلامي ٦: ٢٢٦- ٢٢٧.
از:
أخبار الزينبات: ٢١- ٢٢، چاپ المنيرية مصر؛ ١١٥- ١٢٢ چاپ کتابخانۀ مرحوم آیةالله مرعشی نجفی.

ــــــــــــــــــــ
1️⃣ أشدق بطور همزمان فرمانروایی مکه را نیز برعهده داشت اما با خودمختاریهای نسبی که عبدالله بن زبیر توانسته بود در مکه پیدا کند، نیروی امویان در مدینه متمرکز شده بود تا مدینه از دستشان خارج نشود.
أشدق در روزهای پناهندگی امام حسین(علیه السلام) به مکه، چنان در راه اطاعت مطلقه از خلیفه و حفظ نظام استبدادی امویان گستاخ بود که مجری این دستور یزید شد که با سی نفر نیرو در کمین امام باشد و ایشان را دستگیر کند تا دست بسته تحویل یزید دهد، و اگر نتوانست، هر طور شده امام را ترور کند حتی اگر در زیر پردۀ کعبه باشد.
و در حرم امن الهی چنان عرصه را بر امام تنگ نمود که امام فرمود حتی اگر در لانۀ حشره‌ای باشم مرا بیرون میآوردند تا بکشند. و عمرۀ حج را بسرعت انجام داد و برای جلوگیری از خونریزی دیگر نتوانست احرام حج را ببندد، و در همان ظهر روز ترویه و شروع مناسک حج، برعکس جهت حرکت حاجیان که به مِنا میرفتند، همراه با خانواده و فرزندان و یارانش، شتابان به سمت عراق حرکت کرد. (موسوعة ‏٦: ١٠٦- ١٠٧)
2️⃣ مسلَمه خزرجی در سال ٣٨ق که امیرالمؤمنین(علیه السلام) محمد بن أبی بکر را به فرمانروایی مصر فرستاده بود همراه عده‌ای به وی حمله کردند و به شکل فجیعی کشتند و سپس در بدن درازگوش مرده‌ای گذاشته و سوزاندند وهمسرش را نیز به شهادت رساندند.
او از سال ٤٧ق توسط معاویه به ولایت مصر منصوب شد و تا آخر شعبان ٦٢ والی بود و در ماه ذ.ق از دنیا رفت. (قاموس الرجال ١٠: ٧٢)
3️⃣ ابتدای آیه اینست: ﴿قالوا يا وَيلنا مَن بَعثَنا مِن مرقدِنا..﴾(یس٥٢)
: میگويند اى وای بر ما چه كسى ما را از قبرمان برانگیخت؛ اینست همان وعده خداى رحمان، و پیامبران راست میگفتند!

@YusufiGharawi

رؤياي حضرت امام حسین علیه السلام در آستانه خروج از مدینه به روایت کتاب المصابیح:

پیش تر به گزارشی متفاوت از کتاب المصابیح ابوالعباس احمد بن ابراهیم حسنی از علماء زیدی مذهب قرن چهارم هجری اشاره کردیم:
https://t.me/maghtalvshahdatolhossein/200

در این نوشتار به روایتی از این کتاب خواهیم پرداخت که مانند آن در أمالي شیخ صدوق و الفتوح ابن أعثم و مناقب ابن شهرآشوب نقل شده است و برخی آنرا روایتی داستانی دانسته و وقوع آن را استبعاد نموده اند، و آن عبارت است از خوابی که حضرت سیدالشهداء علیه السلام قبل از خروج از مدینه می بینند که رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم ایشان را فرمان به خروج می دهند. این حادثه البته در منابع نام‌برده شده با طول و تفصیلهایی داستان وار آمده است ولیکن علاوه بر این منابع، این خبر در کتاب المصابیح نیز آمده است که در اینجا متن این نقل را قرار می دهیم:
فلما کان بعض اللیل أتى قبر رسول الله و ودعه و صلى ما شاء و غلبته عيناه فرأى كأن رسول الله صلى الله عليه و آله و سلم في محتوشين به فاختضنه و قبل بين عينيه و قال يا بني العجل العجل تأتي يا بني إلى جدك و أبيك و أمك و أخيك فانتبه عليه السلام و أخبر أهل بيته فما رأى أكثر باكيا و باكية فيهم من ليلتئذ (المصابيح ص۳۶۰_۳۶۱).
این خبر در أمالي شيخ صدوق ص۱۵۲ و الفتوح ابن أعثم ج۵ ص۱۸_۱۹ نیز با قدری طول و تفصیل بیشتر و در مورد اخیر، با لحنی داستانی تر آمده است...
به نظر می رسد این خبر در منابعی مشترک آمده است که هر سه از ابن اعثم، ابن ابراهیم حسنی و ابن جعابی(از مشایخ صدوق)یا مشایخ ابن جعابی آنرا در بعض آن منابع دیده اند و روایت کرده اند. دکتر حسن انصاری قمی در کتاب المتبقی من کتب مفقودة اشاره کرده است که روایت ابن جعابی برگرفته از محافل شیعی در قرن دوم هجری بوده است. با توجه به منابع مشترک زیدیه و امامیه در قرن دوم هجری و البته استفاده ابن اعثم از روایات زیدی و مقایسه سبک این روایت با مرویات ائمه اطهار سلام الله علیهم اجمعین درباره نهضت حسینی که در کتاب کامل الزیارات ابن قولویه یا مانند آن، نمونه های آن روایت شده است، می توان گفت که به احتمال بسیار زیاد این ماجرا توسط امامان شیعه علیهم السلام و برخی از خویشانشان روایت شده است. بی شک اشاره به گریه و زاری هایی که بعد از این رویا در بین خویشان امام اتفاق افتاده است با ماجرای ام المؤمنین جناب ام سلمه رضوان الله علیها بی ارتباط نخواهد بود، روایت کتاب المصابیح را می توان قرینه صدقی برای این خبر دانست، با این تفاوت که در این کتاب گریه های خویشان امام در شب دانسته شده است نه در روز... بنابر این، به احتمال بسیار زیادی، اصل این روایت در منابع کهن و البته مرتبط با محافل شیعی موجود بوده اما در ساختار کتاب الفتوح ابن اعثم، صورت داستانی یافته است.
چنانچه این حادثه را واقعی بدانیم، به لحاظ تاریخی، این واقعه بایستی در شب مبعث رخ داده باشد.

مبعث رسول اکرم حضرت محمد مصطفی صلّی الله علیه و آله و سلّم تبریک و تهنیت باد.

ذكر خروج الإمام الحسين(ع) من مدينة النبي(ص) إلى مكة برواية أبي مخنف الأزدي (م ١٥٧ق)

تاريخ الطبري ج٥ ص٣٤٢_٣٤٣؛

وَ عَاذَ فُطرُسُ بِمَهدِهِ فَنَحنُ عَائِذُونَ بِقَبرِهِ...

امام حسین علیه السلام و آموزه های دینی

دکتر احمد پاکتچی...⬇️

@erfaneeslami1

امام حسین علیه السلام و آموزه های دینی

دکتر احمد پاکتچی...


@erfaneeslami1

#فایل_صوتی
#پخش_برای_اولین_بار
💠 #نشست: حسین بن علی در آینه ی کلام
✅ استاد احمد پاکتچی
🗓 تاریخ: سه شنبه 2 مهر 1398
🏢 مکان: مرکز همایش های سازمان اسناد و کتابخانه ی ملی ایران

🆔 @OstadPakatchi

#سخنرانی
@studiesofshia
💠 سال های زندگی امام حسین علیه السلام

🔹استاد احمد پاکتچی

#مطالعات_شیعه_در_غرب
@studiesofshia
@Allah4all
#سخنرانی
برای آشنایی تاریخی با زندگانی امام حسین علیه السلام و فعالیتهای سیاسی آن حضرت پیش از واقعه کربلاء این سخنرانی را که از دکتر احمد پاکتچی می باشد، گوش دهید.