👈 سندی ارزشمند از جایگاه زبان پارسی در آسیای میانه

@LoversofIRAN

✍ #وحید_بهمن

⬅️ فرمان پارسی مله بهادرخان، حاکم #خانات_خوقند، خطاب به بزرگان شهر تاشکند ( ازبکستان)

بر اساس متن فرمان و به دستور ملّه بهادر خان، حکمران خانات #خوقند، عالم بیگ دادخواه چند دکان در بازار شهر #تاشکند را تعمیر کرده و وقف مدرسه کوکلداش نموده است.

تاریخ صدور فرمان سال ۱۲۷۵ هجری قمری برابر با ۱۸۵۸ میلادی [۱۶۰ سال پیش] است.

خانات خوقند متشکل از قبایل مختلف ترکان از جمله #قرقیزها و #ازبک‌ها و #قابچاق‌ها بودند که از سال ۱۷۰۹ میلادی تا ۱۸۷۶ میلادی بر قسمت‌های بزرگی از #آسیای_میانه ( #فرارودان / #بین_النهرین)حکمرانی کردند. حکومت خانات خوقند در سال ۱۸۷۶ میلادی و پس از شکست از قوای #روس، برچیده شد.

قلمرو حکمرانی خانات خوقند در اوج قدرت شامل بخش‌های بزرگی از کشورهای امروزی #ازبکستان، #قرقیزستان، #قزاقستان و #تاجیکستان بود.

زبان پارسی، زبان رسمی و دیوانی خانات خوقند بود و اسناد پرشماری شامل فرمان‌، نامه و وقف‌نامه به زبان پارسی از دوران حکمرانی خانات خوقند بر جای مانده است.

🔹 تصویر اصل فرمان مله بهادر خان پیوست متن می‌باشد.
https://goo.gl/FQvQTt

🔸 از طریق لینک زیر رونویسی متن فرمان پارسی مله بهادر خان را مشاهده بفرمایید.👇
https://goo.gl/PndoFN


از کانال @Ir_Bahman


@LoversofIRAN

👈شب چله، نگرانی هستی‌شناسانه از مرگ خورشید و پایان جهان

✍ #یعقوب_یسنا، پژوهشگر افغانستانی، دانشجوی دکترای ادبیات فارسی

جشن‌های باستانی از نظر روانکاوی یونگی به ناخودآگاه جمعی ماقبل تاریخ جامعه‌های بشری رجعت می‌کند. جشن شب یلدا یا به تعبیر فارسی زبانان جشن #شب_چله نیز از جش‌های باستانی ماقبل تاریخ است که بیانگر ناخودآگاه جمعی ما است. بصورت دقیق تاریخ پیدایش این جشن مشخص نیست، اما دریافت باستان شناسی نشان می‌دهد که ۸۰۰۰سال پیشینه دارد (آیین #میتراییسم) و در #خاورمیانه #ایران #افغانستان #آسیای_میانه برگزار می‌شده‌است

پیش از این‌که به خاستگاه این جشن پرداخته شود، لازم است اندکی درباره نامش توضیح داده شود. #یلدا، واژه‌ی #سریانی است که زایش، تولد و پیدایش معنا می‌دهد. #چله، واژه‌ی #فارسی است که برخی ها آن را یک دوره "چهل روزه" می‌دانند و برخی هم #چله را جدای از این‌که چندروز باشد یک دوره زمانی می‌دانند که بعد از آن، چله دیگری می‌آید. چله‌ی نخست را #چله_بزرگ و چله‌ی دوم را #چله_کوچک گویند

روستاییان #افغانستان شب چله را می شناسند وضمن برگزاری رسم و رواج‌ها، آمادگی برای وقوع رویدادهای طبیعی فصل سرما را نیز می‌گیرند. تا جایی‌که یاددارم، پدرم نشانه‌های زیاد برای سعد و نحسِ وقوع چله می‌شناخت که این سعد و نحس را بیشتر بر مبنای حرکت ستاره‌ها در آن شب و چگونگی وقوع روز همان شب (فردا) درنظر می‌گرفت. بنابراین چله یک رویداد مهم #تقویمی در جامعه ما بوده‌است که وقوع آن، هراس‌ها و امیدهای هستی‌شناسانه را درپی داشته

این رویداد، شب اول زمستان، شب اول جدی (نام دیماه در افغانستان) است، درازترین شب سال که پس از آن، شب‌ها کوتاه‌تر و روزها بلندتر شوند. بنابراین شب چله را می‌توان یک رویداد طبیعی در بخشی از کره‌ی زمین دانست. چگونگی پیدایش این #جشن و دیگر جشن‌های باستانی مانند #نوروز، #مهرگان و... بر اساس رویدادهای طبیعی تفسیرمیگرد. شب چله یک رویداد طبیعی است که انسان، هزارها سال پیش آن را شناخت و به آن واکنش داد. انسان باستان، رویدادهای طبیعی را حس می‌کرد اما بر اساس علت طبیعی نمی‌توانست آنها را بشناسد. بنابراین، درک هر رویداد طبیعی را به رمز و راز اساطیری و دست غیر ربط می‌داد

این دست غیر، و رمز و راز برای انسان #باستان بر مبنای معرفت تقابل گرایانه (نیکی و بدی) قابل توجیه بود بخصوص در جغرافیای آسیای میانه، افغانستان و ایران بنا به واقعیت جغرافیا، فصل گرما و سرما به عنوان نیکی و بدی تعیین‌کننده بود. بنابراین، موقعی که متوجه شدند از پایان تابستان به بعد، روزها کوتاه می‌شود و شب‌ها دراز؛ این گونه توجیه ‌شد که شب، تاریکی و سرما (بدی) بر روز، روشنایی و گرما (نیکی) در حال چیره‌شدن است، یا اینکه بین امر خیر و شر، جنگ و درگیری جریان دارد و معلوم نیست نیکی پیروز شود یا بدی!

این نگرانی تا نخستین شب چله ادامه می‌یافت و در آن شب به اوجِ اضطراب اساطیری می‌رسید. انسان باستان با نگرانی این شب را سحر می‌کرد و هر لحظه هراسان بود مبادا شب و تاریکی(بدی) بر روز و روشنایی(نیکی) چیره شود و زندگی انسان و جهان با چیرگی شر به پایان رسد! اینجاست که شب چله از درک یک رویداد طبیعی فراتر می‌رود و به درک یک رویداد معرفتی و هستی‌شناسانه‌ی اساطیری غایت‌شناسانه می‌رسد که نگرانی و امید و ناامیدی انسان باستان را معنا می‌کند.
رویدادهای طبیعی بسیاری است که از رویداد حسی ساده، به مناسبات معنامند و فرهنگی رسید. مثلا هر سنگی مقدس نیست اما حجرالاسود مقدس است(مقدس/نامقدس بود شب چله و...)

در #اوستا، ماه جدی، «دی» نام دارد. دی(Day) در انگلیسی «روز» معنا می‌دهد. بنابراین فردای شب یلدا که اولین روز دیماه است را می‌توان روز خورشید یا «خورشیدروز» نامید. «دی» در اوستا نام یک ایزد است.
پژوهش درباره‌ی شب چله به عنوان یک جشن ماقبل تاریخی نیاز به کار جدی از منظر اسطوره‌شناسی و باستان‌شناسی دارد که بر فرهنگ‌های دیگر بشری تاثیر گذاشته‌است. اسطوره‌شناسان به این باورند که جشن #کریسمیس، ادامه و تحول جشن چله در #اروپا بوده است که ۱۱ دی ماه برگزار می‌شود و بعد از رواج #مسیحیت، این جشن بنام تولد حضرت #عیسی برگزارشد

جشن چله از نظر هستی‌شناسی ما را از تاریخ به ماقبل تاریخ وصل می‌کند و به این می‌رساند که انسان روایتی ناتمام از امید و هراس‌های معرفتی است. برای انسان باستان شب چله، جشن نبود، بلکه هراس جمعی از چیرگی شب بر روز بود؛ بنابراین فردای این شب که #خورشیدروز است، نیک و مبارک بود. این که ما شب چله را جشن می‌گوییم از تحول معرفتی است که نگرانی اساطیری باستان را ندارد. پس برای ادامه جشن‌های کهن در زندگی مدرن باید از آنها استفاده فرهنگی برای شادمانی های جمعی شود. از این نگاه، چله باستانی باید به عنوان #میراث_فرهنگی احترام شود تا روایت‌‌های بشری در کنار هم تجربه‌های متفاوت بشر را نمایش دهند

@LoversofIRAN

۲۰۱۷ نخستین آیین رسمی #جشن_سده و مهرگان در #تاجیکستان با اصلاح قانون جشنها برگزارشد. پارسال هم این جشن در تقویم رسمی آنها واردشد و بزرگداشت آن با پیام تلویزیونی رئیس جمهور تاجیکستان، #امام_علی_رحمان، با شرکت گسترده مردم #دوشنبه (پایتخت تاجیکستان) و شهرهای پیرامون و اجرای برنامه های فرهنگی، هنری و نمایش هنرهای دستی، در باغ حکیم #فردوسی، برگزار شد. (گزارش bbcفارسی ۲۰۱۸)

خبرگزاری رویترز هم پارسال "جشن سَده" را به عنوان یکی از ده "جشن آتشِ" برتر دنیا انتخاب کرد.
تاجیکستان تلاش دارد #سده و #مهرگان را در یونسکو به نام خود ثبت جهانی کند، اما در ایران هنوز نام این #جشن ها در تلویزیون رسمی هم برده نمی شود و در تقویم ایران جای ندارند!

#تاجیک ها، #فارسی زبانان #فرارود (#ماوراءالنهر یا #آسیای_میانه)هستند که از سده های پیش از اسلام پاسدارن آیین #ایرانی بوده اند و اخلاق و منش آریایی خود را هنوز هم دارند. برخی تاجیک هایی که اهل تاریخ وفرهنگ هستند، خود را ایرانی می دانند گرچه سیاست رسمی دولتشان، دوری از ایران است
@LoversofIRAN
ادامه در👇
https://www.instagram.com/p/BtTJHFEnEaK/?utm_source=ig_share_sheet&igshid=awxmc8j07h25

‍ ‍ 👈یکی گفتا تو ایرانی،

دگر گفتا تو تاجیکی👉

👈به فریادهای پرشور مردم تاجیسکتان، موقع شنیدن این مصرع توجه کنید در ویدیوی این ترانه که از پایان این نوشته بارگیری (دانلود) می کنید.

@LoversofIRAN

〰〰〰〰〰〰〰〰〰〰〰〰〰

خوانندگان: #جوره_بیک و #جانی_بیک
#مراداف (مرادوا) پدر و پسر تاجیکستانی
ترانه سرا: #لایق_شیرعلی

⬅️این ترانه ی زیبا، بیان دردهای مشترک بیش از صدسال گذشته ی ملت #فارسی_زبان #تاجیکستان و #ازبکستان است. ملتی ایرانی تبار از منطقه ی #فرارودان (ماوراءالنهر) که روزی بخشی از #ایران_بزرگ بود در شمال خاوری ایران امروز.
اکنون آن بخش، با نامگذاری روسها به #آسیای_میانه شناخته می شود.
این مردم آرام و صلح طلب فارسی زبان، در طول #صدسال گذشته از سیاستهای استعماری #روسیه(شوروی) ستم بسیار دیده اند؛ از جداکردنشان به دو کشور گوناگون ازبکستان و تاجیکستان و جنگ انداختن بین آنها بگیرید، تا تغییر خطشان از فارسی به سیرلیک در هر دوکشور، و نیز سرکوب مردم فارسی زبان در ازبکستان با تغییر و دگرگونی های اجباری فارسی ستیزانه دولت ازبکها در آن کشور که موجی از مهاجرت مردم فارسی زبان از ازبکستان به تاجیکستان را برای رهایی از این فشارها راه انداخت.

⬅️لایق شیرعلی ترانه سرای نامدار و میهن دوست تاجیکستانی است؛ زاده ی ۳۰ اردی‌بهشت ۱۳۲۰ در روستای #مزار_شریف، پنجکنت، #سغد، در شمال باختر تاجیکستان و درگذشته ی ۱۰ تیر ۱۳۷۹ در شهر دوشنبه.
مجموعه اشعار «سر سبز»سال ۱۹۶۶؛ «خانهٔ چشم»، «خانهٔ دل»، «ریزهٔ باران»، «ورق سنگ» از جمله پرخواننده‌ترین کتاب‌های او بودند.
هنر لایق به آفرینش شعر محدود نمی‌شد؛ او در ترجمهٔ اشعاری از شعرای خارجی به زبان فارسی نیز سهم داشت. اشعار خودش نیز تاکنون به زبان‌های دیگر ترجمه شده‌اند.
لایق در سال ۱۹۷۸ میلادی، برای مجموعه‌اشعار 《خاک وطن》برندهٔ 《جایزهٔ ابوعبدالله رودکی》 شد.
وی با اشعار رنگین و پرمحتوایش به کالبد شعر تاجیکی نفس تازه‌ای دمید و آن را در قلمرو #فارسی‌_زبانان معروف کرد. شعر لایق پیوندی است قوی میان شعر عالم شمول هزارسالهٔ فارسی و شعر امروز فارسی تاجیکی که وی را در میان هم‌میهنانش بسیار دوست داشتنی کرده است.

⬅️متن این ترانه ی زیبا:

زمین سخت کوهستان، دل نرمم عطا کرده ­است
درشتم هر که می­خواند، خطا اندر خطا کرده­ است

به مثل کوه یک رویم، به سان چشمه حق­گویم
چنین بودم، چنین باشم که این سانم خدا کرده ­است

میان کوهها بگریختم، از دست جبر و ظلم
به من تاریخ سنگین دل، جفا روی جفا کرده ­است

جدا بودم ز هم­ خونان، که بی­ پل بود دریاها
سر کوه و سر چشمه، دلم از غم نوا کرده است

امید و آرزویم سوخت، مانند حنای سنگ
دوبیتی و رباعی، ناله­ ام ­را بی ­فنا کرده ­است

یکی گفتا تو ایرانی، دگر گفتا تو تاجیکی
جدا از اصل خود میرد، کسی ما را جدا کرده ­است

جهان یک روز می­ترکد، ز آه پرشرار ما
که بر ترک وطن ما را پیاپی مبتلا کرده است
@LoversofIRAN 

тарона: замин сахт кӯҳистон
хонандагон: ҷавра бик ва ҷоне бик муродоф
шеър: лоиқ Шералӣ
боргири (донлуд) кунед.

#ایران_سرو_ستبر_تاریخ

👈نامه سرگشاده "پارسی انجمن"، به سر رشته دارانِ "تاجیکستان"

کاری بسیار شایسته و بایسته از کنشگران "پارسی انجمن" در واکنش به ادامه سیاست دورکردن #فارسی زبانان #فرارود ( آسیای میانه) که در #تاجیکستان و #ازبکستان زندگی می کنند از تاریخ و فرهنگ و مردم #ایران که از دوره کمونیستی شوروی آغاز شد و هنوز هم با بهانه های گوناگون اما با فشار و تنش کمتر دنبال می شود. این نامه تنها به رییس جمهور مادام العمر (و البته دیکتاتور) و سران تاجیکستان نوشته شده است و نه ازبکستان؛ زیرا ازبکستان همه ۳۰سال پس از استقلال از شوروی را در چنبره حکومت #ازبک ها که ضد فارسی ها( #تاجیک ها) هستند در شرایطی است که اصلا نمی توان چنین درخواستی را در شکل یک نامه بدان گسیل داشت!


⬅️درود
به رئیس‌جمهورِ تاجیکستان جنابِ امامعلی رحمان،

به رئیسِ مجلسِ ملیِ مجلسِ عالیِ جمهوریِ تاجیکستان جنابِ محمدسعید عبیدالله‌اف،

به رئیسِ مجلسِ نمایندگانِ مجلسِ عالیِ جمهوریِ تاجیکستان جنابِ شکورجان ظهورف،

به نمایندگانِ مجلسِ عالیِ جمهوریِ تاجیکستان.

می‌دانیم که سده‌ی بیستم سده‌‌ای بسیار تلخ و دردناک برای زبانِ پارسی در #آسیای_میانه یا #فرارودان بود. در این سده، زبانِ #پارسی در تاجیکستان ضربه‌هایی بسیار سخت خورد، آسیبهایی بسیار دید، و سست و ناتوان گردید. اکنون، در زمانِ فرخنده‌ی استقلال، امید است که آنچه زبانِ ما در سده‌ی بیستم از کف داد در سده‌ی بیست‌ویکم دوباره به دست آورد، و شما بزرگواران در جایگاهِ رهبری و نمایندگیِ سرزمینِ نیاکانِ خردمندمان بر این کارِ بزرگ توانایید.

۱. می‌دانیم که تا سالِ ۱۹۲۵ زبانِ مردمانِ فرارودان را «پارسی» می‌نامیدند، و از #رودکی تا #عینی ادبیّاتی را که در این سرزمین پدید آمد ادبیّاتِ پارسی می‌گفتند. زین‌رو، از عالیجنابان درخواست می‌کنیم برای پاسداشتِ یکپارچگیِ ملیِ تاجیکستان، رشدِ خودشناسیِ #ملی و سربلندیِ #تاجیکان، پاسداشتِ میراثِ معنویِ تاجیکستان، تداومِ زبان و گسترش و بالش و شکوفاییِ آن و شراکت در همه‌ی افتخارهای فرهنگیِ پارسی‌گویانِ جهان، نامِ درست و راستینِ زبانِ تاجیکان که «پارسی» است به رسمیت شناخته شود.

۲. از نخستین سالهای برپاییِ حکومتِ شوروی، نظریّه‌پردازانِ حزبِ #کمونیست #روسیه، برای مرزبندی و کشورسازی در سرزمینهایی که روسیّه‌ی تزاری به چنگ آورده بود و برای بریدن پیوند مردمانِ آن سرزمینها از خاستگاههای تاریخی، جغرافیایی و فرهنگیِ خودشان خطِّ کهنِ پارسی را به خطِّ بیگانه‌ی #سیریلیک (روسی) دگر کردند تا همه‌ی گنجینه‌ی فرهنگ و ادبِ نیاکان از دسترسِ نسلهای تازه دور بماند و یک گسستِ بزرگِ تاریخی و فرهنگی پدید آید و حافظه‌ی تاریخیِ مردمان پاک شود، که برآیندِ آن را می‌بینیم، اکنون مهم‌ترین دشواریِ تاجیکان برای پیوند با همزبانانِ خود، و نیز بهره‌گیری از میراثِ گرانسنگِ نیاکانیِ خویش، ندانستنِ دبیره‌ یا #خط پارسی است. تا زمانی که دبیره‌ی نیاکانی به تاجیکستان بازنگردد این کشور نخواهد توانست پیوندِ خود را با هم‌زبانانِ خویش در سراسرِ جهان استوار کند و از دستاوردهای کلانِ فنی، دانشی و فرهنگیِ هم‌زبانان بهره‌ گیرد و به این گنجینه‌ی بزرگ در راهِ پیشرفتِ خود دست یابد. بر همین پایه، از عالیجنابان درخواست می‌شود تا برنامه‌ای زمانمند برای بازگرداندنِ خطِّ نیاکانی به تاجیکستان پی‌ریزی کنند.

۳. زبانِ پارسی میراثِ مشترکِ یک حوزه‌ی تمدّنیِ کهن است که نقشی بزرگ در فرهنگِ جهان داشته است. هر یک از باشندگانِ این حوزه‌ی تمدّنی به یک اندازه‌ صاحبِ این میراثِ زبانی‌اند و به یک اندازه نیز دربرابرِ آن مسئول‌اند. زین‌رو، واژه‌های این زبان را به #افغانستانی و #ایرانی و #تاجیکی و … دسته‌بندی کردن سببِ سستیِ زبانِ مشترکِ پارسی‌زبانان خواهد شد. واژه‌های این زبان از هر سرزمینی که آمده باشند ازآنِ همه‌ی پارسی‌زبانان است، نه کشوری ویژه. در همین راستا، از عالیجنابان درخواست می‌شود تا با گذاردنِ قانون، جلوی سیاستِ جدایی‌افکنانه دشمنانِ زبانِ پارسی را بگیرند، و همچنین زمینه‌های قانونی برای پالایشِ زبانِ پارسی در تاجیکستان از واژه‌های بیگانه را فراهم آورند.

/از پارسی انجمن @parsi_anjoman/



@LoversofIRAN

👈ایران به مثابه "امپراتوری ذهن"

کشوری که با شماری از خرمندان و اندیشمندانش توانست در جهان پر رنج و پرهیاهو تاب بیاورد، آیا دوباره بر جایگاه دیرین خود بازخواهد گشت؟

@LoversofIRAN

پریشب #مایکل_آکسورثی درگذشت.
یک دیپلمات سابق انگلیسی، آدمی مهربان، متین و مبادی‌ آداب که پژوهشگر تاریخ و شیفته‌ی فرهنگ #ایران بود. حدود ده سال پیش کتابی از او منتشر شد با نام «تاریخ ایران: امپراتوری ذهن» که برای معرفی گذرا و شیوای ایران به خواننده‌ی ناآشنای غربی نگاشته شده بود. آکسورثی در این کتاب نظریه‌ی دل‌نشین و تامل‌برانگیزی را درباره‌ی ایران طرح می‌کند: ایران به مثابه‌ یک امپراتوری که بر اذهان سیطره داشته است. نظریه‌اش را از وینستون #چرچیل الهام می‌گیرد که در سال ۱۹۴۳ حین سخنرانی در دانشگاه هاروارد گفته بود دیگر با فتح سرزمین و استثمار نمی‌شود امپراتوری کرد: «امپراتوری‌های آینده امپراتوری‌های ذهن خواهند بود.»
ایران، به عقیده آکسورثی، از سده‌ها قبل همانی بود که چرچیل برای آینده تصور می‌کرد.

ایران نمونه‌ی عجیب و غریبی در تاریخ امپراتوری‌های جهان بوده است: محور و مرکز فرهنگی ایران در خلال دو هزاره‌ی گذشته بارها جابجا شده است: زمانی در #فارس بوده، بعد به #بین_النهرین ( #میانرودان در #عراق کنونی) آمده، از آنجا به #خراسان و #آسیای_میانه ( #فرارود، #فرارودان) عزیمت کرده و بعد در #آذربایجان سکنی گزیده است.

نفوذ ایران به مراتب سیال‌تر و فراتر از مرزهای در حال قبض و بسط یک سرزمین بوده است: آثارش را در دوران خلافت #عباسی، #گورکانیان در #هند و سلطنت #عثمانی (در #آناتولی،) می‌بینیم. این وضعیت با تعریف و تصوری که ما از ملیت و فرهنگ به عنوان یک قلمرو سرزمینی داریم چندان نمی‌خواند. برای خود آکسورثی سوال است که چطور «ایده‌ی ایران» این همه سختی و بلا را طی این همه سال تاب ‌آورده و همچنان دوام آورده است. معتقد است این تداوم بیش از هر چیز مدیون "طبقه‌ی کوچک دانشور-دیوانسالار" است که از پس هر بحران کمر صاف کردند، با فاتحان و غالبان زیرکانه کنار آمدند، نشان‌ دادند که از گوهر تخصص‌شان نمی‌شود چشم پوشید و اندک اندک زمام کارها را (دوباره) به دست خود گرفتند: حاکم گرچه حکومت می‌کرد، اما اداره‌ی امور به دست آنان (ایرانیان دانشور و #دیوانسالار) بود.

در آخرین صفحه‌ی کتاب آکسورثی می‌پرسد «اما آیا ایران می‌تواند یک امپراتوری آینده باشد؟» و در اینباره تردید دارد. بخشی از تردیدش از این ناشی می‌شود که چقدر جامعه‌ی جهانی و بازیگران قدرتمندش حاضر باشند ایران را در نقش یک امپراتوری بپذیرند. اما، تردید اصلی آکسورثی از جای دیگری است، از این که «امروز گروهی اندک از دریچه‌ی تنگ منافع و عقاید خودش، ایران را می‌گرداند.» این آن ایرانی نیست که زمانی در اذهان نفوذ داشت، ایرانی که «بهترین و درخشان‌ترین مغزهایش را می‌پروراند و گرامی می‌داشت»، که «با پیچیدگی‌ها صادقانه و با تساهل و مدارا روبرو می‌شد» و «از تلفیق و امتزاج عقاید مختلف استقبال می‌کرد.»

/منبع: ماقال منقول/

@LoversofIRAN

‍ 👉@LoversofIRAN

👈چرا باید از نام #خلیچ_پارس نگاهبانی کنیم؟👉

💥استفاده از این نوشتار بدون پیوند @loversofiran مجاز نیست💥


◀️پیشینه نام #خلیچ_پارس:
#نخستین_بار ایرانیان در روزگار #هخامنشیان، پهنه آبی جنوب ایران را #پارسا_درایا یا #دریای_پارس خواندند.
طبق کتیبه ای که از #داریوش_پادشاه_هخامنشی، در #تنگه_سوئز بدست آمده، آنرا《درایا هچا پارسا آیتی》یعنی دریایی که از پارس می آید نامیدند؛ و این سند به عنوان #کهنترین_مدرک تاریخی موجود برای اثبات نام #خلیچ_پارس است
👈همچنین در اسناد، اطلس‌ها و نقشه‌ها:
چندین اطلس در بردارنده نام و نقشه‌های کهن از خلیج فارس منتشر شده که نشان می‌دهد این نام در #همه_نقشه‌های_کهن بکار رفته است. در #کتاب_اسناد_نام_خلیج_فارس، میراثی کهن و جاودان، به جزئیات کامل این اطلس‌ها اشاره شده است. از کهن‌ترین آنها می‌توان به نقشه جهان از أناکسیماندر (۶۱۰–۵۴۶ ق. م)، جغرافیدان یونانی که در کتاب Kleinere schriften، اثر (Joachim Lelewel (1836 بازسازی شده‌است،
نقشه جهان هکاتئوس (۵۵۰–۴۷۶ ق. م)، از سرشناس‌ترین جغرافیدانان یونانی،
و نقشه جهانبطلمیوس (۱۶۸–۹۰ م)، (Claudius Ptolemy) منجم و جغرافیدان مشهور اسکندریه و نخستین کسی که اطلسی شامل ۳۶ نقشه از نقاط مختلف جهان تهیه کرده اشاره نمود.

◀️جغرافیای خلیج فارس:
#خلیچ_پارس (دریای پارس)، آبراهی است که پس از خلیج مکزیک وخلیج هادسون #سومین_خلیج_بزرگ_جهان است.
کشورهای ایران، عمان، عراق، عربستان سعودی، کویت،امارات متحده عربی، قطر و بحرین در کناره خلیج فارس هستند.
در این میان سواحل #شمالی خلیج‌فارس تماماً در #جغرافیای_سیاسی_ایران و #پارسی_زبان (با لهجه های گوناگون پارسی) هستند.
بین کشورهای همسایه خلیج فارس، کشور #ایران #بیشترین_مرز_آبی_مشترک را با خلیج فارس داراست که با احتساب جزایر در حدود ۱۸۰۰ کیلومتر و بدون احتساب جزایر در حدود ۱۴۰۰ کیلومتر است. همین مساله اهمیت #پاسداری_از_جزایر_ایرانی این منطقه در برابر ادعاهای پوچ و بی اساس #امارات برای ۳جزیره ی ایرانی را روشنتر مینماید چراکه این جزایر بخش مهمی از مرز جنوبی ایران هستند

◀️اهمیت خلیچ پارس:
خلیچ پارس در واقع #محور_ارتباط بین #اروپا، #آفریقا، #آسیای جنوبی و جنوب شرقی است. از نظر راهبردی در منطقه خاورمیانه، به عنوان بزرگ‌ترین و مهم‌ترین مرکز ارتباطی بین این سه قاره‌است و بخشی از یک سیستم ارتباطی شامل اقیانوس اطلس، دریای مدیترانه، دریای سرخ و اقیانوس هند می‌باشد.
وجود منابع سرشار #نفت و #گاز در خلیج فارس و سواحل آن، این آبراهه را در سطح بین‌المللی و منطقه‌ای مهم و #راهبردی نموده است.

◀️پیشینه دریانوردی در خلیج فارس:
به دست کم #۲۰۰۰_سال_پیش_از_میلاد میرسد. مردمان تمدن‌های #سومر، #آکاد، #ایلام مسیر این پهنه آبی را می‌پیمودند. بررسی‌های نشان می‌دهد که فنیقی‌ها، نخست در جزیره‌ها و سرزمین‌های پیرامون خلیج فارس زندگی و دریانوردی می‌کردند.
در دوره #هخامنشیان، #داریوش_اول از دریانوردان برجسته #ایرانی، #فینیقی و ساتراپ‌های_یونانی نشین خواست تا برای کشف سرزمین‌های جدید به دریانوردی بپردازند که شناخت ایرانیان از خلیج فارس بیشترشد.

◀️ ۶۰ سال تحریف اعراب:
اگرچه این آبراهه در همه متون تاریخی و جغرافیایی #عربی نیز؛ #خلیج_فارس و #بحر_فارس نامیده شده‌است.
تا پیش از دهه ۶۰ میلادی #همه_کشورهای_عربی به این آبراهه؛ #الخلیج_الفارسی میگفتند اما از دهه ۱۹۶۰ میلادی (دهه #۱۳۳۰خورشیدی) با گسترش اندیشه‌های #پان_عربی
#جمال_عبدالناصر و سپس #صدام_حسین، نام جعلی خلیج عربی کم کم بین اعراب خاورمیانه باب شد. این مطلب در یک بخشنامه از طرف #اتحادیه_عرب به همه کشورهای عربی رسماً ابلاغ شده‌است.
اما دیگر کشورهای جهان و سازمانهای بین‌المللی همچنان از نام اصلی خلیج فارس بصورت رسمی استفاده می‌کنند اگرچه گاهی اوقات ممکن است در مکاتبات غیررسمی برای سادگی و یا #تحت_نفوذ_مالی_عربی عبارت خلیج را بکار برند.
در سال‌های اخیر بسیاری از دانشمندان #غربی و #عربی و #مسلمان دربرابر این تحریف موضع گرفته اند که مجموعه این اعترافات در 《کتاب #اسناد_نام_خلیج_فارس، میراثی کهن و جاودان》 نوشته محمد عجم و وبسایت #مرکز_مطالعات_خلیج_فارس و دریای پارس جمع‌آوری شده است.

◀️روز ملی خلیج فارس:
یکی از اقدامات دولت ایران برای پاسداری از میراث معنوی خلیج فارس رسمیت دادن به #روز_ملی_خلیج_فارس در تقویم رسمی کشور بود.
در این راستا شورای عالی انقلاب فرهنگی در تیر ماه سال ۱۳۸۴ روز ۱۰ اردیبهشت ماه که مصادف با #اخراج_پرتقالی‌ها_از_تنگه_هرمز است را روز ملی خلیج فارس نام نهاد.


💥منابع بطور دقیق در ویکی پدیای #خلیج_فارس

@LoversofIRAN
نقشه های زیر نمونه ای از صدها سند استوار است👇

👈بزرگان ایرانشانسی جهان به تهران آمده اند


⬅️چهارشنبه و پنجشنبه، ۱۱ _۱۲ اردیبهشت

"رودی متی"، #ایرانشناس برجسته به عنوان سخنران کلیدی همایش پیوندهای فکری و فرهنگی #ایران با #آسیای_میانه و #قفقاز در دانشگاه تهران سخنرانی می‌کند.

به گزارش خبرگزاری تسنیم از تهران، بزرگان ایرانشناسی جهان وارد تهران شدند تا در روزهای چهارشنبه و پنجشنبه ۱۱ و ۱۲ اردیبهشت ۱۳۹۸ در همایش «پیوندهای فکری و فرهنگی ایران با آسیای مرکزی و قفقاز» که دردانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران برگزار می‌شود شرکت کنند.

دکتر گودرز رشتیانی دبیر علمی همایش پیوندهای فکری و فرهنگی ایران با آسیای مرکزی و قفقاز گفت: در این همایش 36 سخنرانی ارائه می‌شود که 18 سخنران خارجی از اتریش، سوئیس، اسلواکی، ازبکستان، آذربایجان، ترکیه، اسپانیا، روسیه و گرجستان و 18 سخنران از استادان برتر دانشگاه‌های داخل خواهند بود.

وی افزود: رودی متی ایرانشناس برجسته و چهره بین المللی ایرانشناسی به عنوان سخنران کلیدی همایش پیوندهای فکری و فرهنگی ایران با آسیای مرکزی و قفقاز در ساعت 9 روز چهارشنبه 11 اردیبهشت در تالار فردوسی دانشگاه تهران سخنرانی خواهد کرد و ورود و ثبتنام در این همایش #برای_عموم_علاقمندان_آزاد_است.

https://t.me/LoversofIRAN/9041?single

✅ پیوند ریلی شمال به جنوب و خاور به باختر ایران

"چشم انداز ایران" طبق بررسی مرکز مطالعات راهبردی و بین الملل CSIS :

پس از سالها انزوا (و فشار قدرت های فرامنطقه ای برای دور کردن ایران از درآمد محورهای ترانزیتی بی نظیر خود)، #ایران خودش را به عنوان پل میان شرق و غرب معرفی می کند. با وجود افزایش #تحریم ها ایران برنامه دارد خطوط ریلی خود را تا نزدیک به ۲۰۰۰ کیلومتر اضافه کند.

از طریق موقعیت مرکزی در راه حمل و نقل شمال- جنوب که از #مسکو به #بمبئی اجرا می شود، ایران تمایل دارد قطب ترانزیت (منطقه) شود. همچنین پیش بینی های جدید، نشان از ارتباطات شرق و غرب با همسایگان #عراق و #افغانستان دارد. ایران برای در دسترس و آسان شدن تجارت و حمل و نقل با #آسیای_میانه به توافقنامه #عشق_آباد پیوسته است.


/از مرکز مطالعات خلیج فارس/@persiangulfstudies

@LoversofIRAN

👈چرا باید نیروهای دولتی ایرانی، فراتر از مرزهای باختری خود، در خاورمیانه باشند؟


#تاریخ_معاصر_ایران_بدون_پیشداوری_و_تعصب

🔹مقاله ای بسیار ارزنده و علمی با زبانی ساده، که تاریخ کهن و معاصر ایران را بدون پیشداوری های متعصبانه از دیدگاه یک "کل پیوسته" بررسی میکند و از همین منظر، همسانی و مشابهت سیاست خارجی دو حکومت ایرانی معاصر ( #پهلوی_دوم و #جمهوری_اسلامی) که بسیار با هم در تضاد هستند نشان می دهد زیرا هر دوی این حکومت ها بر سر گسترش منافع سرزمینی کشور ایران، به یک جمع بندی رسیده بودند.

@LoversofIRAN

✍ آرش رییسی‌نژاد.
دکترای سیاست و روابط بین الملل- دانشگاه فلوریدا

🔹کلیدواژه های این نوشته:
#سوریه #عراق #لبنان #فلسطین #اسراییل #اعراب #آمریکا #اروپا #هند #چین #روسیه #شوروی #کمونیست #مارکسیست #حزب_بعث #بعث #بعثی #بغداد #انقلاب #صدام #خاورمیانه #نفت #صفویه #صفوی #عثمانی #شیعه #سنی #هلال_شیعی #نوروز #ایرانشهر #ایران_زمین #افغانستان #پاکستان #تاجیکستان #ازبکستان #ترکمنستان #باکو #ترکیه #بحرین #چالدران #خرمشهر #جبر_جغرافیا #استراتژیک #ژئوپلتیک #ژئو_استراتژیک #هویت_ملی #فرهنگ_ایرانی #امنیت_ملی #منافع_ملی #اقتصادی #فرهنگی #نظامی #دفاعی #سیاسی #حماس #نهضت_اسلامی_تاجیک #مجاهدین_افغان #افغان #تاجیک #تاجیکان #فارسی #پارسی #زبان #دره_فرغانه #فرغانه #فرارود #فرارودان #آسیای_میانه #کرانه_مدیترانه #روم #مدیترانه #دریای_روم #دریای_مدیترانه #کرد #کردها #بارزانی #شیعیان #شیعی #امام_موسی_صدر #صدر #عاشورا #کربلا #پانعرب #پان_عرب #پانعربیسم #پان_عربیسم #عرب #اعراب #عربی #ایرانی #هخامنشی #هخامنشیان #دولت_ملت #ملت #دولت #دولت_ایرانی #ملا_مصطفی_بارزانی #شاه


⬅️"برای جلوگیری از خون دادن در مرزهای غربی #ایران، ما می باید در کرانه شرقی دریای #مدیترانه، در #لبنان، دفاع کنیم." گوینده این سخن برخلاف تصوراتی که ممکن است متبادر شود، از مقامات نظام جمهوری اسلامی نیست. بلکه گوینده این گزاره، کسی نیست جز #سرهنگ_پاشایی رییس اداره خاورمیانه #ساواک دوره #پهلوی دوم.

پس جای شگفتی نیست که سردار #شمخانی می گوید پیش ازآن که در #تهران خون دهیم باید در #سامرا خون داد؛ این سخن یادآور گفته سرهنگ پاشایی در بیش از نیم قرن پیش است. در اینجا این پرسش متبادر می شود که آن عاملی اصلی که سبب نهایی تداوم سیاست مورد اشاره در ایران پیش و پسا انقلابی شده چه بوده است؟

چگونه است که این سیاست همسان هم در استراتژی #موازنه_مثبت دوران #پهلوی و هم در استراتژی #صدور_انقلاب #جمهوری_اسلامی است؟ در زمان پهلوی دوم، یاور اصلی ایران در تضعیف رژیم های #چپ گرا و ناسیونالیست عربی، کردهای عراقی و رهبر آنها ملا مصطفی بارزانی بود. اتحاد ایران با کردهای عراق که به شدت توسط سازمان #موساد اسراییل حمایت می شد، عامل نهایی ناتوانی دولت عراق در سرکوب کردها و به دنبال آن هم مسبب اصلی کودتاها و تغییر پی در پی رهبران بغداد بود. در آن زمان اتحاد #تهران_تل_آویو؛ برخلاف خواست آمریکا کردها را حمایت می کرد. 

#جغرافیا استدلال نمی کند، بلکه خیلی ساده وجود دارد و وجود خود را در شکل دهی به سیاست خارجی و امنیت #ملی کشورها نشان می دهد. همان گونه که فرید زکریا زمانی اشاره کرد، آن هنگام که #نیکسون و #کیسینجر ایران را به متحد منطقه ای ویژه آمریکا تبدیل کردند، به جغرافیا و منطقه ژئواستراتژیک ایران نگاه کردند، نه به صرف غربگرا بودن #محمدرضا_شاه


🔹​​از سری یادداشت‌های آگاهی از ایران و ضرورت دفاع از «ایراندوستی مسولانه و مدنی»(شماره ۸۷)/@hamidrezajalaeipour


این مقاله ارزنده و راهگشا را از اینجا بخوانید👇
https://telegra.ph/%D8%AC%D8%BA%D8%B1%D8%A7%D9%81%DB%8C%D8%A7-%D9%88-%D8%AA%D9%86%D9%87%D8%A7%DB%8C%DB%8C-%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%B1%D8%A7%D8%AA%DA%98%DB%8C%DA%A9-%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86-%D9%86%D9%88%D8%A2%D9%88%D8%B1%D8%A7%D9%86-05-03

✅ ادامه پژوهش های #وحید_بهمن
@Ir_Bahman

سند ۹۰۰ ساله از جایگاه #زبان #پارسی #فارسی در #آسیای_میانه

#اسماعیل_جرجانی پزشک نامدار ایرانی در مقدمه‌ی کتاب "ذخیره‌ی خوارزمشاهی" دلیل نگارش کتابش به زبان پارسی را فهم و بهره بردن همگان از این کتاب نامبرده است

کتاب ذخیره‌ی خوارزمشاهی به نام سلطان قطب‌الدین محمد #خوارزمشاهی پسر انوشتکین غرجه، نیای بزرگ #خوارزمشاهیان در ۵۰۴ هجری قمری برابر با ۱۱۱۰ میلادی [ ۹۰۹ سال پیش] نوشته شده است

🔸 تصویر برگ نخست از نسخه‌ی خطی کتاب ذخیره‌ی خوارزمشاهی👇
https://goo.gl/XPC3PJ

ذخیره خوارزمشاهی بزرگترین کتاب پزشکی نوشته شده به پارسی تا آن دوره تاریخی [اوایل قرن ششم هجری] بوده است که نسخه‌های خطی پر شماری از این کتاب بر جای مانده

جرجانی در بخشی از مقدمه‌ی ذخیره‌ی خوارزمشاهی اینچنین نوشته است:
" ...این کتاب بنام این خداوند [سلطان قطب‌الدین محمد خوارزمشاه] جمع کرد و کتاب را نام ذخیره‌ی خوارزمشاهی نهاد تا همچون نام آن خداوند در آفاق معروف گردد و هم چون نیک نامی او در جهان دیر بماند و به پارسی ساخت تا به برکت دولت او منفعت این کتاب به هر کسی برسد و خاص و عام را بهره باشد

@LoversofIRAN

پیام شادباش فرارسیدن #عید #فطر از سوی یک همتبار خوش زبان تاجیک

تاجیک ها همان فارسی زبانان #فرارود ( #آسیای_میانه / #ماوراء_النهر ) هستند که امروز بیشتر در #تاجیکستان هستند. بخشی از جمعیت #ازبکستان نیز #تاجیک هستند. و نیز #افغانستان.
در #قرقیزستان #قزاقستان نیز جمعیت اندکی از تاجیکان زندگی می کنند.

شعری که این بانوی تاجیک می خواند، امیخته ای از دو لت(مصرع) جداگانه از دو ترانه سرای نامدار ایرانی است:
عید رمضان آمد و ماه رمضان رفت
صد شکر که این آمد و صد حیف که آن رفت

☝لت(مصرع) نخست، آغاز یکی از قصیده های #قاآنی است،
و لت(مصرع) دوم، از یکی از شعرهای #ملک_الشعراء_بهار برگرفته شده است
.
.
.
تلگرام و اینستاگرام عاشقان ایران

@LoversofIRAN

اين مرد بزرگ را بشناسيد؛

زنده ياد پرفسور #شهریار_عدل باستان شناس و #ایرانشناس نامدار،
کسی که #تخت_جمشید را با هزینه و تلاش خود به #ثبت_جهانی رساند

شهریار عدل (۱۳۲۲ در تهران- ۱۳۹۴ در پاریس) باستان‌شناس، کارشناس تاریخ هنر و معماری، کارشناس پرونده‌های #ثبت میراث جهانی در ایران

شهریار عدل، فرزند احمدحسین عدل و ضیاءالملوک والی، اجداد پدریش از اهالی #تبریز و اجداد مادریش از #بسطام بودند. در ۱۳۳۸ برای ادامه تحصیل به پاریس رفت و در مدرسه عالی علوم تاریخی در #سوربن و در رشته تاریخ عمومی هنر، باستان‌شناسی مشرق‌زمین و تاریخ هنرهای دوره اسلامی در مدرسه موزه #لوور فارغ التحصیل شد. پایان‌نامه‌اش در دانشگاه سوربن "فتوحات همایون" بود درباره تاریخ جنگ‌های #شاه_عباس در #خراسان و فتح #هرات

عدل در سال ۱۹۷۶ به عضویت مرکز ملی پژوهش‌های علمی فرانسه ( CNRS) بزرگترین سازمان علمی-پژوهشی فرانسه درآمد. ریاست کمیته بین‌المللی تدوین تاریخ #آسیای_میانه در #یونسکو را نیز داشت. او نقش بزرگی درثبت جهانی  #میدان_نقش_جهان #چغازنبیل #تخت_جمشید اصفهان در فهرست میراث فرهنگی جهان یونسکو داشت.

@LoversofIRAN

‍ 👈یکی گفتا تو ایرانی، دگر گفتا تو تاجیکی👉

👈به فریادهای پرشور مردم تاجیسکتان، موقع شنیدن این مصرع توجه کنید در ویدیوی این ترانه که از پایان این نوشته بارگیری (دانلود) می کنید.

@LoversofIRAN

〰〰〰〰〰〰〰〰〰〰〰〰〰

خوانندگان: #جوره_بیک و #جانی_بیک #مراداف (مرادوا) پدر و پسر تاجیکستانی
ترانه سرا: #لایق_شیرعلی

⬅️این ترانه ی زیبا، بیان دردهای مشترک بیش از صدسال گذشته ی ملت #فارسی_زبان #تاجیکستان و #ازبکستان است. ملتی ایرانی تبار از منطقه ی #فرارودان (ماوراءالنهر) که روزی بخشی از #ایران_بزرگ بود در شمال خاوری ایران امروز.
اکنون آن بخش، با نامگذاری روسها به #آسیای_میانه شناخته می شود.
این مردم آرام و صلح طلب فارسی زبان، در طول #صدسال گذشته از سیاستهای استعماری #روسیه(شوروی) ستم بسیار دیده اند؛ از جداکردنشان به دو کشور گوناگون ازبکستان و تاجیکستان و جنگ انداختن بین آنها بگیرید، تا تغییر خطشان از فارسی به سیرلیک در هر دوکشور، و نیز سرکوب مردم فارسی زبان در ازبکستان با تغییر و دگرگونی های اجباری فارسی ستیزانه دولت ازبکها در آن کشور که موجی از مهاجرت مردم فارسی زبان از ازبکستان به تاجیکستان را برای رهایی از این فشارها راه انداخت.

⬅️لایق شیرعلی ترانه سرای نامدار و میهن دوست تاجیکستانی است؛ زاده ی ۳۰ اردی‌بهشت ۱۳۲۰ در روستای #مزار_شریف، پنجکنت، #سغد، در شمال باختر تاجیکستان و درگذشته ی ۱۰ تیر ۱۳۷۹ در شهر دوشنبه.
مجموعه اشعار «سر سبز»سال ۱۹۶۶؛ «خانهٔ چشم»، «خانهٔ دل»، «ریزهٔ باران»، «ورق سنگ» از جمله پرخواننده‌ترین کتاب‌های او بودند.
هنر لایق به آفرینش شعر محدود نمی‌شد؛ او در ترجمهٔ اشعاری از شعرای خارجی به زبان فارسی نیز سهم داشت. اشعار خودش نیز تاکنون به زبان‌های دیگر ترجمه شده‌اند.
لایق در سال ۱۹۷۸ میلادی، برای مجموعه‌اشعار 《خاک وطن》برندهٔ 《جایزهٔ ابوعبدالله رودکی》 شد.
وی با اشعار رنگین و پرمحتوایش به کالبد شعر تاجیکی نفس تازه‌ای دمید و آن را در قلمرو #فارسی‌_زبانان معروف کرد. شعر لایق پیوندی است قوی میان شعر عالم شمول هزارسالهٔ فارسی و شعر امروز فارسی تاجیکی که وی را در میان هم‌میهنانش بسیار دوست داشتنی کرده است.

⬅️متن این ترانه ی زیبا:
زمین سخت کوهستان، دل نرمم عطا کرده ­است
درشتم هر که می­خواند، خطا اندر خطا کرده­ است
به مثل کوه یک رویم، به سان چشمه حق­گویم
چنین بودم، چنین باشم که این سانم خدا کرده ­است
میان کوهها بگریختم، از دست جبر و ظلم
به من تاریخ سنگین دل، جفا روی جفا کرده ­است
جدا بودم ز هم­ خونان، که بی­ پل بود دریاها
سر کوه و سر چشمه، دلم از غم نوا کرده است
امید و آرزویم سوخت، مانند حنای سنگ
دوبیتی و رباعی، ناله­ ام ­را بی ­فنا کرده ­است
یکی گفتا تو ایرانی، دگر گفتا تو تاجیکی
جدا از اصل خود میرد، کسی ما را جدا کرده ­است
جهان یک روز می­ترکد، ز آه پرشرار ما
که بر ترک وطن ما را پیاپی مبتلا کرده است

@LoversofIRAN 

тарона: замин сахт кӯҳистон
хонандагон: ҷавра бик ва ҷоне бик муродоф
шеър: лоиқ Шералӣ
боргири (донлуд) кунед.👇

بارگیری (دانلود) کنید. 👇