👈 زبان فارسی در عراق، از صفویه تا صدام


⬅️بخش یک

حمدی ملک: من در #بغداد به دنیا آمدم. در خانواده‌ای که متهم به داشتن اصولی #ایرانی می‌شد و در دوره‌ای که دلارهای نفتی #عراق به کمک جنون قدرتِ #صدام حسین آمده بود تا او را دچار توهم کند.

صدام همچون دیگر دیکتاتورهای جهان به این باور رسیده بود که می‌تواند به وسیله زر و زور روابط بین انسان‌ها و ملت‌های مختلف را بر اساس ذائقه خود تنظیم کند.

حضور پررنگ زبان و فرهنگ #فارسی در عراق، صدام را تا حد جنون خشمگین می‌کرد. از این جهت به صرافت کاری افتاد تا به زعم خودش یک بار برای همیشه خاک عراق را از حضور هر گونه ایرانیِ مجوس یا آتش‌پرست – آنگونه که می‌نامیدشان – پاک کند.

صد‌ها هزار انسان بی‌گناه پس از مصادره اموالشان، بی‌پناه و سرگردان بدون در اختیار داشتن کوچکترین امکاناتی در #مرز_ایران و عراق رها شدند تا به سوی سرنوشتی نامعلوم قدم بگذارند.

من آن زمان تنها دو سال داشتم. بسیاری از این خانواده‌ها از جمله خانواده من حتی یک کلمه فارسی نمی‌دانستند، اما کینه صدام آنها را قربانی این جنایت کرد.

دستگاه‌های امنیتی مخوف صدام سال‌ها در گوشه و کنار عراق جستجو کردند تا هر آن که را از اصل ایرانی می‌یافتند یا به جوخه‌های اعدام بسپارند یا در مرزهای #ایران به دستان سرنوشت.

بدین گونه صدام توانست به خیال خویش زبان و فرهنگ فارسی را در عراق ریشه‌کن کند. آنان که این زبان را می‌دانستند اما از دست ماموران صدام در امان مانده بودند نیز جرات دم برآوردن به این زبان را نداشتند تا مبادا خانه و کاشانه خویش بر باد داده، سرگردان بیابان‌ها شوند.

ظاهرا هیچ اثری از #زبان_فارسی یا #فرهنگ_ایرانی در عراق نماند و صدام غره از این پیروزی عظیم بر مردم عراق منت می‌گذاشت که آنها را از شر ستون پنجم ایران، دشمن قسم‌خورده عراق، رهانیده است.

سال‌ها گذشت و عاقبت صدام، فرمانده القادسیه، سر از گودالی درآورد و هزاران عراقی تبعید شده به ایران، از جمله من، به وطن خود بازگشتند. اما با یک فرق اساسی. این بار فارسی را به روانی و حتی گاهی همچون #زبان_مادری می‌دانستند.☺

بسیاری از سیاستمداران امروزی در عراق از آن جهت فارسی می‌دانند چون که از بی‌رحمی‌های صدام به ایران پناه برده بودند.

امروزه بسیاری از مردمان #نجف، #کربلا و #کاظمین که جد در جد فارسی می‌دانستند ولی از ترس صدام به آن سخن نمی‌گفتند با زائران ایرانی در عراق بر سر قیمت کالا چانه می‌زنند و گاهی خوش و بش و گاهی مشاجره می‌کنند.

زبان فارسی از دیر باز حضوری محسوس در عراق داشته است. در دوره‌های مختلف تاریخی می‌توان رد پای زبان فارسی را در سرزمینی که امروزه عراق خوانده می‌شود یافت.

برای مثال در دوره #صفوی و با رسمی شدن مذهب #شیعه در ایران و گسترش این مذهب در میان ایرانیان کاروان‌های زائران ایرانی برای زیارت اماکن مقدس شیعیان به عراق که در آن زمان ایالتی وابسته به امپراتوری #عثمانی بود سرازیر شدند.

بسیاری از #زائران_ایرانی که به زیارت امامان شیعه در عراق می‌رفتند در همان دیار سکنی می‌گزیدند و دیگر به ایران باز نمی‌گشتند. وجود مکان‌های مقدس که بسیار مورد علاقه ایرانیان شیعه‌مذهب بود و همچنین بازار همیشه گرم این شهر‌ها که رونقشان را از رفت و آمد زائران می‌گرفتند بهترین انگیزه برای این گروه از مردم بود تا این شهر‌ها را برای زندگی انتخاب کنند. اینگونه بود که این خانواده‌های ایرانی‌زبان فرهنگ فارسی را با خود به عراق به خصوص شهرهای نجف، کربلا و کاظمین بردند.

در دوره کشمکش‌ها و جنگ‌های میان دو دولت عثمانی و صفوی شهرهای مقدس در عراق و حتی بغداد برای مدتی به دست #صفویان افتاد تا حضور زبان فارسی بیش از پیش در عراق ملموس شود.

از سوی دیگر با فروپاشی حکومت #صفویه در قرن هجدهم میلادی بسیاری از علمای شیعه از #اصفهان به کربلا و سپس نجف مهاجرت کردند. رونق گرفتن #حوزه_علمیه_نجف و سرازیر شدن طلاب ایرانی به عراق باعث شد که حضور زبان فارسی باز هم پررنگ‌تر شود.

این طلاب علوم دینی که بسیاری از آنها به درجات بالا در حوزه نجف رسیدند بسیار مورد احترام مردم بودند. حضور این طلاب ایرانی با ثقل بالا و تاثیر زیاد بر جامعه عراق تا به امروز نیز ادامه دارد به طوری که آیت‌الله علی #سیستانی که متولد #مشهد است هم اکنون به عنوان "مرجع اعلی" در عراق شناخته می‌شود.

به دلیل در اقلیت بودن فارسی‌زبانان در این شهر‌ها و همچنین به دلیل مقدس بودن زبان عربی به عنوان زبان قرآن و اهمیت این زبان در تحصیلات حوزوی، فارسی هیچ گاه به زبان اول این مناطق تبدیل نشد ولی حضور واژگان و اصطلاحات فراوان فارسی در لهجه عراقی بیانگر تاثیر چند صد ساله زبان فارسی در این مناطق است.

از تارنمای پارسی‌انجمن


💌عاشقان ایران
@LoversofIRAN

👈تبلیغ لقب "پارسی" برای همه ملت ایران بسیارمهم است

از هرجای ایران هستید، لقب پارسی را برای خود کنید؛ از خوزستان تا سیستان، از کردستان تا بلوچستان، از خراسان تا آدربایجان، از گیلان و مازندران تا هرمزگان و جزایر جنوب، خود را پارسی بنامید

گسترش این تبلیغ بسیارمهم است و جوانان ایرانی باید همت کنند، از این عنوان مهم هویتی که دارای ارزش تمدنی است دفاع کنند. اجازه ندهند آن خلائی که از چهار دهه پیش از روی ناآگاهی به بایکوت تبلیغات رسمی #ملی گرایی ایران دامن زد، ادامه یابد

در فضای خلاء و سکوت #تبلیغات_ملی چهار دهه، بستری مساعد ایجاد شده برای پرکردن این خلاء از سوی عناصر ایران-ستیز، گروههایی که یا در پی اجرای نقشه عنصر خارجی برای ضربه به هویت ایران هستند یا در پی منافع فرقه خاص، یا در پی منافع قبیله و قوم!

این بستر مساعد، که همان "نیاز به شناخت خویش"/"تعیین نسبت خود با جهان پیرامون"/"درک اینکه ما کجای این سیل رونده-ی تمدن جهانی هستیم"، اگر همچنان با سکوت صداهایی که از ملیت و #هویت_ایرانی راستین می گویند، در خلاء قرار گیرد، همان علف های هرز بی-هویتی یا هویت های دروغین ساخته ی عناصر خارجی با سرعت و شدتی عجیب پرخواهد کرد، چرا که رقیب یا دشمن سالها مترصد فرصت برای همین کاشت دانه های مسموم در ذهن ایرانی بوده؛ حالا که به یاری فضای مجازی امکان ارتباط با آحاد ملت ما را دارد، با همه توان از این بستر خالی مانده و سکوت بلندگوهای رسمی داخلی (#صدا_سیما #آموزش_پرورش #آموزش_عالی #وزارت_فرهنگ) سوءاستفاده می کند

ایکاش امروز که وسط #بمباران_رسانه ای #ایران-ستیزان (از شبکه های ماهواره ای پرهزینه؛ تا انواع بسترهای فضای مجازی) هستیم، لااقل درهمه #دانشگاههای ایران برای همه رشته ها، درس پربار و جذابی شامل "سیر تاریخی کشور ایران و چگونگی شکل گیری #هویت_ملی ایرانی و چیستی و جزییاتش" پیش از #هخامنشیان تا پس از #انقلاب اسلامی، اجباری شود

در لزوم پاسداری از عنوان "پارسی" برای استفاده بر همه ایرانیان همین بس که، ستیزه گران با ایران چه در قالب براندازان وابسته به خارج(نه آن بخش از اپوزیسیون که شریف است و مستقل) یا در قالب قومگرایان، تجزیه طلبان، جهان وطنهای وابسته به تفکرات شوروی سابق، یا جهان وطنهای غربگرا، حتی مذهبیون تندرو و ضد ملی گرایی، از نخستین ارکانی که بر آن می تازند، همین #هویت_پارسی_ایرانیان است و زیرسوال بردن چیزی به نام "پارسی". البته که رکن دیگر دشمنی انها هم تاختن و تمسخر #هویت_آریایی و پیوند ناگسستنی آن با "پارسی" است

از این نامها و فرنام(عنوان)ها دفاع کنید که وقتی ایران-ستیزان آنها را آماج حمله گرفته اند، یعنی بسیار مهم هستند و نقاطی حساس چشم اسفندیارند!
آنها را بسیار تبلیغ کنید

حتی نمونه هایی از ستیز ناخوداگاه را شوربختانه در برخی کانالهای میهندوست داخلی می توان دید!!!
با کمال شگفتی و افسوس دیده ام که یکی_دو کانال میهنی پرمخاطب و خوب، در برابر این پرسش که:
"چرا به جای نام #دریای_عمان که نامی تازه ساز و غیر مربوط به تاریخ ایران است از نام #دریای_پارس که قدمتی 25 قرنی دارد و در کتیبه و کتابتها و نقشه های گوناگون باستانی تا دوره پس از اسلام مکررا استفاده شده است، بهره نمی برید؟"

پاسخی بسیار تاسف برانگیز داده شد، که از تکرار آن خودداری میکنم، اما همین بس که بگویم؛
اگر امروز هم در تبلیعات مجازی، به جای نام "دریای پارس" که از هخامنشیان بر شرق #تنگه_هرمز بود (متفاوت از خلیچ پارس برای غرب تنگه) و حتی دریای عرب امروزی (جنوب هند و شرق یمن) هم با آن خوانده میشد (دریای پارس، بحر الفارس، persian sea)، نام #مکران به کار برده می شود، نااگاهانه برخاسته از همان نگرش غلط است یعنی: "محدود دانستن نام پارس به بخشی از مردم ایران و نه مرتبط دانستن آن به همه ایرانیان"!!!

رفتاری که شاید در گام نخست بسیار غیرقابل باور باشد!
اما این ترس از بکار بردن نام پارس میان برخی میهن-دوستان هم به اشتباه رسوخ کرده! پس ببینید اثری که تبلیغات #ضد_ایرانی در بسترمساعد ناشی از "4 دهه خلاء نگفتن از هویت ایرانی"، داشته امروز چه ابعاد گسترده تاسف-باری پیدا کرده، و چرا می گویم باید از نام #پارسی در کنار #آریایی و #ایرانی و به همان میزان دفاع و تبلیغ کرد

توضیح لازم اینکه:
#مکران نیز نام کهن و زیبای ایرانی است که بر بخشی از ایران(بلوچستان امروز) از دوره هخامنشیان بود، اما دریایی که شرق تنگه هرمز است در "بیشتر" نقشه های کهن ایرانی و خارجی(اروپایی عربی روسی ترکی) به نام دریای پارس است و در نقشه های کمتری #دریای_مکران نوشته شده

در واقع نام دریای پارس، یک سند 25 قرنی است که اگر قرارباشد روزی جایگزین نام دریای عمان شود(لااقل در داخل ایران، اگر فعلا امکان استفاده بین المللی ندارد)، مطمئنا نامی قدیمیتر از مکران است و نام دریای مکران در رتبه بعدی است


⛔️کمپین تحریم پانترکیسم
@ban_Turkey

💡⚡️رفع اتهام از قهرمان ملی، کوچک جنگلی، زدودن تهمت زشت تجزیه‌طلبی از قامت پاک او

📍اتهامات بزرگ به #قهرمانان_ملی ایران بازی در زمین چه کسانی است؟
دشمنان شاد از این بلبشوی جعل تاریخ ایران!
بازشناسی قهرمانان ملی شکست‌خورده معاصر ایران هم برای زدودن اتهامات سنگین ناروا از چهره آنان لازم است و هم برای فهم دلایل ناکامی‌شان
مثلا درباره #میرزا و #مصدق هر دو را به دروغ وابسته عنصر خارجی می‌دانند درحالیکه قهرمانان مبارزه با بیگانگان بودند و اتفاقا دلیل مهم شکست‌شان، عدم سازش و رضایت به سهمی مشخص از همکاری با چند قدرت خارجی بود!
آرمان‌گرایی پاکدستی که در جهان واقعیات سیاسی و ربودن فرصت توسط رقبای قدرت، به سرکوب و شکست انجامید!

📌پس از انقلاب اکتبر1917شوروی و فروپاشی حکومت تزاری روسیه، فرصت تنفسی برای آزادی‌خواهان ایران از جمله #نهضت_جنگل به رهبری #میرزا_کوچک_خان پیش آمد. نیروهای تزاری بخاطر تغییر حکومت با سرشکستگی مجبور به ترک ایران شدند

روسها در مسیر حرکت خود به مرز شمال جنایاتی علیه مردم قزوین و همدان کردند، اما نهضت جنگل با "اعمال حاکمیت" و "اعاده حیثیت" در #گیلان اجازه نداد جان و مال مردم به دست روس‌ها آسیب ببیند و وجهه‌ی ضربه‌دیده از چندین سال اعمال قدرت غالب روسها در شمال را زیر یوغ خود کشید

نهضت جنگل نیروهای روس را از آغاز ورود به گیلان خلع سلاح کرد تا به مرز بروند و آنجا سلاح را تحویل‌شان داد. این زمان اوج موفقیت نهضت جنگل در برقراری نظم و امنیت و رضایت مردم گیلان بود

در مرامنامه نهضت جنگل( #موزه استادسرای رشت) آرمان‌هایی برای جامعه مطلوب #ایرانی، رفع فقر و حق‌کشی، حذف مشاغل بی‌فایده (مثل مشاغل رانتی امروز)، بستن راه ستم بر مردم، آموزش‌پرورش و رفاه عمومی نوشته شده که هنوز یک قرن بعد از آن، برای ایرانیان آمال دست‌نیافته است!

در این مرامنامه، مواردی از احقاق #حقوق_زنان درج است که در ۱۲۹۰خورشیدی گفتن آنها شجاعت بزرگی بود، چه رسد به اینکه در بیانیه سیاسی بگنجد! این نشانه ذهن مترقی و آگاه به دانش روز سیاست و اجتماع میرزا و هسته همراهش بود، در آستانه ورود #مدرنیسم به ایران!

اما با استقرار حکومت جدید #شوروی، بخاطر شعارهای #سوسیالیستی عدالت و برابری که داشت وهنوز نیات پلید رهبرانش برای کشورهای دیگر مشخص نبود، میان بخشی از مبارزان جهان اعتبار موقت گرفت

ازجمله جنبش جنگل تنها ۲ سال پس از انقلاب اکتبر که هنوز ماهیت واقعی شوروی فاش نشده بود باتوجه به شعارهای عدالت #سوسیالیسم و با امید به تغییر حکومت روسها به آنان روی خوش نشان داد. اما این مساله اصلا دوام نداشت. "حکومت شورایی ایران" در گیلان با دوستی شوروی تشکیل شد؛ البته برخلاف ادعایی که تاریخ‌نگاری مغرضانه می‌گوید:«میرزا حکومت مستقل گیلان تشکیل داد و دنبال #تجزیه بود»!
او حکومتی بانام کل ایران تشکیل داد

"حکومت جمهوری شوروی ایران" که در روزنامه جنگل، ارگان رسمی نهضت جنگل؛ تصویر پست بالا☝️هم نامش هایلایت است؛ با هدف عدالت برای آحاد ملت و برپایی حکومت مقتدر در #ایران برای نجات همه ایرانیان از ستم داخلی و ظلم خارجی بود، اما میرزا خیلی زود متوجه #اشتباه خود در نزدیکی با شوروی شد

به گواه اسناد تاریخی(موزه رشت/کتابخانه ملی) همکاری میرزا با حکومت شوروی حتی 2ماه دوام نداشت! دید هوشیار او به معادلات قدرتهای #استعمار، به سرعت مشت سیاسیون جدید را برایش بازکرد، کمتر از ۲ماه پس از اعلام حکومت جمهوری ایران متوجه اشتباه خود شد، بر ضد شوروی موضع گرفت، آنها را نامشروع خواند و خودش حکومت شورا را #ملغی کرد

حال کسانی که این رویداد را تجزیه‌طلبی می‌نامند، یا خود "تجزیه‌طلب" هستند و مرض #جعل_تاریخ برای اهداف پلید دارند؛ یا خواهان سرکوب بخشی از #اندیشه_ملی ایران‌ که دنبال گرفتن حقوق همه ملت است نه دیکتاتوری گروهی خاص؛ یا کلا تاریخ را ناقص خوانده‌اند!

نخستین روزهای پس از کودتای ضیاءالدین ۱۰ اسفند ۱۲۹۹و قدرت گرفتن #رضاخان سردارسپه، قراردادی بین حکومت #ایران که رضاخان سمت ارشد داشت و همان #شوروی بسته شد، که یکی از مواردش همکاری حکومت ایران با شوروی در سرکوب جنبش جنگل بود! سفیر شوروی در ایران ۵ اردیبهشت۱۳۰۰ این موضوع را در نامه به میرزا هشدار داد!

اما طنز عجیب تاریخ!
رضاخان که بعدا سلسله #پهلوی را بنیان کرد و #رضاشاه شد، با همان شوروی‌ای علیه میرزا همکاری مستقیم کرد، که برخی هواداران پهلوی، میرزا را فقط بخاطر ۱ ماه جمهوری شوروی ایران بااتهام تجزیه‌طلبی و هواداری شوروی می‌کوبند!

شوروری کینه بزرگ از میرزا گرفت چون او به سرعت با آنها دشمنی کرد و متوجه اهداف تجاوزگرانه‌شان علیه ایران و امتداد سیاست روسیه تزاری شد.
بعدها پایان دوره رضاشاه دیدیم همین شوروی با ایران چه کرد!

یک دهه بعد #مصدق توانست #شیلات ایران را در ۱۳۳۱ #ملی کند و دست شوروی را از منابع شمال ایران قطع!

⛔️کمپین تحریم پانترکیسم
@ban_Turkey

«من ایرانی‌ام و با پا‌ی محکم
روی خاک‌های این سرزمین راه می‌روم»

⚡️گرامی باد ۱۲آذر، زادروز استاد دکتر #ژاله_آموزگار ایرانشناس برجسته

پاسخی به تبلیغات پانترکیسم
از زبان ایشان:

ما یک فرهنگ مداوم داریم؛ همان کسانی که #پاسارگاد #تخت‌_جمشید #بیستون #اصفهان نصف جهان را ساختیم. فردوسی ها از میان ما سربرآورد

#فارسی به جای خاصی تعلق ندارد. نباید روی اسم تعصب داشت. همه جای دنیا همین است. من #خوی #آذربایجان به دنیا آمدم،بسیارخوب #ترکی حرف می‌زنم،از #موسیقی_ترکی لذت می‌برم ولی عاشق #زبان_فارسی هستم که به کشورم ایران تعلق دارد.اول #ایرانی هستم بعد آذربایجانی وخویی

همه ملت‌های تثبیت‌شده، از زبان‌های #محلی مختلف تشکیل شده‌اند اما یک زبان #رسمی دارند. چه کسی گفته، فرزند ما ترکی یا کردی حرف نزند؟
باید حرف بزند، ولی نه که بچه هشت‌ساله، ریاضی را ترکی بخواند!
این هویت و یکپارچگی مملکت را به هم می‌زند. هیچ جا این‌طور نیست

چیزی که ما را جمع کرده ایرانی بودن و زبان فارسی است. امیدوارم شما انسان‌های فاضل میدان ندهید به کسانی که از #احساسات_بی‌جا سوءاستفاده کنند

«زبان فارسی،ایران وفرهنگ‌نویسی»
جلسات کانون زبان پارسی/بنیاد افشار