Rinolaliyada ovoz buzilishini korreksiyalash.
Operatsiyadan sung ovoz ustida olib boriladigan ishlar kuyidagilardan iborat:
1. Nafas gimnastikasi.
2. Tugri ovoz xosil kilish malakalarini tarbiyalash.
3. Ovoz diopazonini kengaytirish.
4. Ovoz kuchini oshirish.
5. Xikildok xarakat funksiyasidagi buzilishlarni kompensatsiyalash.
Ovoz buzilishlarining birinchi boskichida tovushlarni nutkka kuyishdan boshlanadi. Ikkinchi boskichda esa tanglay pardasini xarakatchanligini oshirish maksadida vokal mashklar davom ettiriladi. Vokal mashklar tanglay pardasini kengaytiradi,bolaning ogzini katta ochishga majburlantiriladi,ovoz kuchi ortiriladi.
2-chi boskichning bu mashklarida kuyidagi unlilar kushik kilib aytiriladi. Avval a,e, 2-3-mashgulotdan keyin o tovushi , bir xaftadan sung i tovushi,oxirida u tovushi aytiriladi.
Unlilarni kuylash kuyidagi notalarda boshlanadi. Vokal mashklarini tugri olib borish natijasida asta-sekin kushik kuylash davomida u yoki bu tovush mankalanishi bartaraf etilsa,keyinchalik mankalanish butunlay kolib ketadi. Tovushlar talaffuzini korreksiyalash fonopedik mashklar bilan olib boriladi. Ovozni tiklashda fonopedik mashklardan foydalaniladi. Bunda tuzatuvchi ishlar kuyidagi izchillikda olib boriladi:
1.lab garmoshkasiga puflash
2.muzkaymok
3.juft buginlarni talaffuz kildirish
4. “m” tovush birikmalarini uzok vakt talafuz kildirish
5. unli tovush birikmalarini 1,2,3,4, va izchillikda talaffuz kildirish.
A--------------------
A-------------u------------
A------------u-----------a--------
A-----------u-------------a-----------u--------
6.ma,mo,mu,mi,me buginlaridan boshlab suzlarda tugri ovoz kushish malakalarini mustaxkamlash
7. frazali mashklar,matnlarni ukish,vokal mashklar.
Rinolaliyada tovushlarni nutkka kuyishning uziga xos xususiyatlari
Rinolaliyada tovushlar talaffuzini tugri ishlari uzok vaktni talab kiladi. Xar bir tovushni korreksiyalash kuyidagi izchillikda olib boriladi:
1. Tovushlarni boshka tovush ichidan farklash.
2. Tovushni maʼlum bir artikulema bilan mos kuydirish.
3. Artikulemalarni tugri talaffuz kildirish
@LoGoDotSent
Operatsiyadan sung ovoz ustida olib boriladigan ishlar kuyidagilardan iborat:
1. Nafas gimnastikasi.
2. Tugri ovoz xosil kilish malakalarini tarbiyalash.
3. Ovoz diopazonini kengaytirish.
4. Ovoz kuchini oshirish.
5. Xikildok xarakat funksiyasidagi buzilishlarni kompensatsiyalash.
Ovoz buzilishlarining birinchi boskichida tovushlarni nutkka kuyishdan boshlanadi. Ikkinchi boskichda esa tanglay pardasini xarakatchanligini oshirish maksadida vokal mashklar davom ettiriladi. Vokal mashklar tanglay pardasini kengaytiradi,bolaning ogzini katta ochishga majburlantiriladi,ovoz kuchi ortiriladi.
2-chi boskichning bu mashklarida kuyidagi unlilar kushik kilib aytiriladi. Avval a,e, 2-3-mashgulotdan keyin o tovushi , bir xaftadan sung i tovushi,oxirida u tovushi aytiriladi.
Unlilarni kuylash kuyidagi notalarda boshlanadi. Vokal mashklarini tugri olib borish natijasida asta-sekin kushik kuylash davomida u yoki bu tovush mankalanishi bartaraf etilsa,keyinchalik mankalanish butunlay kolib ketadi. Tovushlar talaffuzini korreksiyalash fonopedik mashklar bilan olib boriladi. Ovozni tiklashda fonopedik mashklardan foydalaniladi. Bunda tuzatuvchi ishlar kuyidagi izchillikda olib boriladi:
1.lab garmoshkasiga puflash
2.muzkaymok
3.juft buginlarni talaffuz kildirish
4. “m” tovush birikmalarini uzok vakt talafuz kildirish
5. unli tovush birikmalarini 1,2,3,4, va izchillikda talaffuz kildirish.
A--------------------
A-------------u------------
A------------u-----------a--------
A-----------u-------------a-----------u--------
6.ma,mo,mu,mi,me buginlaridan boshlab suzlarda tugri ovoz kushish malakalarini mustaxkamlash
7. frazali mashklar,matnlarni ukish,vokal mashklar.
Rinolaliyada tovushlarni nutkka kuyishning uziga xos xususiyatlari
Rinolaliyada tovushlar talaffuzini tugri ishlari uzok vaktni talab kiladi. Xar bir tovushni korreksiyalash kuyidagi izchillikda olib boriladi:
1. Tovushlarni boshka tovush ichidan farklash.
2. Tovushni maʼlum bir artikulema bilan mos kuydirish.
3. Artikulemalarni tugri talaffuz kildirish
@LoGoDotSent
Assalomu alaykum hayrli kech kanalimz #obunachilari
Bilamizki,kanalimizda har juma kuni test savollari taqdim etilar edi. Lekin bu testlar uzrli sabablarga koʻra toʻxtatib qoʻyilgan edi.
Sizlarni talab va takliflaringa binoan yana test savollari kanalga joylanadi. Albatta,testlar qaysi mavzu asosida boʻlishini xohlasangiz botga oʻz fikrlaringizni bildirishingiz mumkin.
Yaqin kunlarda testni taqdim etamiz.
Kanalga doʻstlaringizni ham taklif qilish esdan chiqmasin😉
Siz bilan @LoGoDotSent kanali
Bilamizki,kanalimizda har juma kuni test savollari taqdim etilar edi. Lekin bu testlar uzrli sabablarga koʻra toʻxtatib qoʻyilgan edi.
Sizlarni talab va takliflaringa binoan yana test savollari kanalga joylanadi. Albatta,testlar qaysi mavzu asosida boʻlishini xohlasangiz botga oʻz fikrlaringizni bildirishingiz mumkin.
Yaqin kunlarda testni taqdim etamiz.
Kanalga doʻstlaringizni ham taklif qilish esdan chiqmasin😉
Siz bilan @LoGoDotSent kanali
#Хайрли_кун
✨ Шукроналик - ҳаётингизни яхшилашнинг биринчи қадами.
☝️ Агар ҳар куни ўзингизга бериладиган (кичик нарсаларга) шукроналик келтирсангиз, кундан - кунга сизга бериладиган нарсалар сони ортиб боради.
🔅 Нафақат сизнинг ҳаётингиз балки бошқаларнинг ҳаёти ҳам яхши тарафга ўзгара бошлайди. Сабаби сиз шукр келтириб Ер юзига яхши энергияларни тортишни бошлайсиз. Ҳар сафар миннатдорчилик билдирганингизда сиз бутун Оламга ва одамларга яхшилик тилайсиз.
Бахт майда чуйда ва илғанмас сониялардадир.
@LoGoDotSent
✨ Шукроналик - ҳаётингизни яхшилашнинг биринчи қадами.
☝️ Агар ҳар куни ўзингизга бериладиган (кичик нарсаларга) шукроналик келтирсангиз, кундан - кунга сизга бериладиган нарсалар сони ортиб боради.
🔅 Нафақат сизнинг ҳаётингиз балки бошқаларнинг ҳаёти ҳам яхши тарафга ўзгара бошлайди. Сабаби сиз шукр келтириб Ер юзига яхши энергияларни тортишни бошлайсиз. Ҳар сафар миннатдорчилик билдирганингизда сиз бутун Оламга ва одамларга яхшилик тилайсиз.
Бахт майда чуйда ва илғанмас сониялардадир.
@LoGoDotSent
Media is too big
VIEW IN TELEGRAM
TOSHKENT SHAXAR SHAYXONTOHUR TUMANI 516-MAKTABGACHA TA'LIM TASHKILOTI DEFEKTOLOG - LOGOPEDI RUSTAMOVA SALOMATXON SHERZOT QIZINING BARCHA GURUHLAR UCHUN “ CH “ TOVUSHINI NUTQGA QO'YISH MAVZUSI YUZASIDAN TAYYORLAGAN YAKKA ONLINE MASHG'ULOTI.
@salomat1
@LoGoDotSent
@salomat1
@LoGoDotSent
🎲 “"Nutq nuqsonlari" haqida 10 ta savol” testi
🖊 10 ta savol · ⏱ 30 soniya
🖊 10 ta savol · ⏱ 30 soniya
LoGoPeDʼs Blog👩💼👩⚕👅 via @QuizBot
🎲 “"Nutq nuqsonlari" haqida 10 ta savol” testi 🖊 10 ta savol · ⏱ 30 soniya
Sizlarga vaʼda qilgan testimiz tayyor, oʻz bilimingizni sinab koʻrishingiz mumkin.Testda baʼzi kamchiliklar boʻlsa oldindan uzr soʻrayman. Test "Nutq nuqsonlari" boʻyicha tuzildi. Barchaga omad😊
Siz bilan @LoGoDotSent kanali
Testni boshqa tanishlarizga ham ulashing. Ularni ham oʻz bilimlarini oshirishga xissangizni qoʻshing😉
Siz bilan @LoGoDotSent kanali
Testni boshqa tanishlarizga ham ulashing. Ularni ham oʻz bilimlarini oshirishga xissangizni qoʻshing😉
Bugungi "Nutq nuqsonlar" mavzusidagi testimiz siz azizlarga maʼqul keldimi..?
Anonymous Poll
55%
Ha, judayam zoʻr
7%
Yoʻq, kerak emas
38%
Koʻproq test tashlang
Media is too big
VIEW IN TELEGRAM
Фильм ижодкорларига катта рахмат! Илмга қилинган инвестициялар 100-1000% дивиденд беради керак бўлса.
Дустлар бу видеони албатта куринг каерда хато килятканимизни англаб олишимиз керак.
Дустлар бу видеони албатта куринг каерда хато килятканимизни англаб олишимиз керак.
#Хайрли_кун
Ўзингизни бахтиёр ҳис қилишингиз учун
ёлғон мулозаматлар ҳам, ортиқча
миллионлар ҳам керак эмас аслида.
Яқин кишингизнинг самимий табассуми,
соф муҳаббати ва сизга бўлган комил
ишончи бўлса кифоя.
@LoGoDotSent
Ўзингизни бахтиёр ҳис қилишингиз учун
ёлғон мулозаматлар ҳам, ортиқча
миллионлар ҳам керак эмас аслида.
Яқин кишингизнинг самимий табассуми,
соф муҳаббати ва сизга бўлган комил
ишончи бўлса кифоя.
@LoGoDotSent
#MOTIVATSIYA
🔖Ushbu sehrli so'zlarni bilib oling eslang. Dunyo aynan shu so'zlarning zimmasida
Kamroq so'rang - ko'proq bering. Bu g'amxo'rlik, yordam, bilim va e'tibor, mehribon so'zlar bo'lishi mumkin. Va buning uchun mukofotni kutmang.
Rahmat Sizga yaqin odamlarga vaziyatlarga va taqdirga rahmat ayting Siz minnatdorchilik ta'sirini darhol o'zingiz his qilasiz.
Qutilmoq ushbu narsalardan qutiling Haqorat va buzg'unchilikdan, ayblovlardan va fikrlardagi boshqa salbiy narsalardan. Aynan ularda azob-uqubatlar va noqulayliklar sababi bo'lishi mumkin.
Kechiring Hamma sizga og'riq beradigan narsalarni kechiring va tark eting, hatto eng dahshatlilarini ham aks holda og'riq davom etaveradi.
Tabassum qiling Dunyoga doimo tabassum qiling Hamma narsani tabassum bilan qabul qiling qiling va ko'proq musiqa tinglang.
@LoGoDotSent
🔖Ushbu sehrli so'zlarni bilib oling eslang. Dunyo aynan shu so'zlarning zimmasida
Kamroq so'rang - ko'proq bering. Bu g'amxo'rlik, yordam, bilim va e'tibor, mehribon so'zlar bo'lishi mumkin. Va buning uchun mukofotni kutmang.
Rahmat Sizga yaqin odamlarga vaziyatlarga va taqdirga rahmat ayting Siz minnatdorchilik ta'sirini darhol o'zingiz his qilasiz.
Qutilmoq ushbu narsalardan qutiling Haqorat va buzg'unchilikdan, ayblovlardan va fikrlardagi boshqa salbiy narsalardan. Aynan ularda azob-uqubatlar va noqulayliklar sababi bo'lishi mumkin.
Kechiring Hamma sizga og'riq beradigan narsalarni kechiring va tark eting, hatto eng dahshatlilarini ham aks holda og'riq davom etaveradi.
Tabassum qiling Dunyoga doimo tabassum qiling Hamma narsani tabassum bilan qabul qiling qiling va ko'proq musiqa tinglang.
@LoGoDotSent
Media is too big
VIEW IN TELEGRAM
Аюпова Гулчехра Кутбиддиновна Тошкент Шахар Яшнабод туманидаги 206 мактаб логопеди
This media is not supported in your browser
VIEW IN TELEGRAM
Тақдирингиздан рози бўлинг!! Чунки яхши ўйлаб кўрсангиз, нима бўлган бўлса ҳам, ҳаммаси яхшиликка бўлган.
М а с а л а н:
🔘Қийин кунлар берилди – сабр қилишни ўргандингиз...
🔘Дард келди – ҳамдардликни ўргандингиз...
🔘Ситамлар келди - бардошингизни тарбияладингиз...
🔘Ёмонлар атрофингизда бисёр бўлди, имонингиз чархланди...
🔘Тошбағирларга рўбарў бўлиб - меҳр беришни ўргандингиз...
🔘Касал бўлиб - соғлиқни қадрини билдингиз...
🔘Мусофир бўлиб - юртингизни ва яқинларингизни соғинишни ўргандингиз...
🔘Ёшликда уқимай - улғайгач илмни қадрини ўргандингиз...
🔴Фақат сиздан илтимос:
Етим бўлмасдан ота - онани, қарилик келишидан олдин ёшликни, касал бўлишдан олдин соғликни қадрлашни ва умр тугамасдан ҳар лаҳзангизни қадрига эртароқ етишни унутманг!!! Чунки буларни қадрини билганингизда кеч бӯлади...
@LoGoDotSent
М а с а л а н:
🔘Қийин кунлар берилди – сабр қилишни ўргандингиз...
🔘Дард келди – ҳамдардликни ўргандингиз...
🔘Ситамлар келди - бардошингизни тарбияладингиз...
🔘Ёмонлар атрофингизда бисёр бўлди, имонингиз чархланди...
🔘Тошбағирларга рўбарў бўлиб - меҳр беришни ўргандингиз...
🔘Касал бўлиб - соғлиқни қадрини билдингиз...
🔘Мусофир бўлиб - юртингизни ва яқинларингизни соғинишни ўргандингиз...
🔘Ёшликда уқимай - улғайгач илмни қадрини ўргандингиз...
🔴Фақат сиздан илтимос:
Етим бўлмасдан ота - онани, қарилик келишидан олдин ёшликни, касал бўлишдан олдин соғликни қадрлашни ва умр тугамасдан ҳар лаҳзангизни қадрига эртароқ етишни унутманг!!! Чунки буларни қадрини билганингизда кеч бӯлади...
@LoGoDotSent
Eshitishida nuqsonli boʻlgan bolalar.
Eshitish nuqsoni kattalarda ham,bolalarda ham uchraydi. Baʼzan bu vaqtinchalik holat boʻlib,oʻrta quloqning shamollashi (OTIT) natijasi yoki quloq ichida serali tugunlar tiqilib qolishi oqibatida ham sodir boʻladi. Shu bilan bir qatorda tashqi va oʻrta quloqning tuzilishidagi nuqsonlar (quloq suprasining rivojlanmaganligi yoki yoʻqligi,eshitish yoʻllarining tugʻma yopiq boʻlishi,nogʻora pardasi hamda eshitish suyakchalaridagi nuqsonlar va boshqalar) ham eshitish nuqsonini keltirib chiqaradi.
Eshitish buzilishining ikkinchi turini turgʻun buzilishlar tashkil qilib,ular aksariyat hollarda ichki quloqning shikastlanishi bilan bogʻliq sensorial (neyrosensor)zaif eshitish yoki karlikdan iborat. Bu holatlardagi eshitishning buzilishini,hatto zamonaviy tibbiyot ham tiklashga qiynaladi.
Keltirib chiqarishi mumkin boʻlgan karlik va eshitish zaifligining sabablari turlicha: onaning homiladorligida kechirgan kasalliklari ayniqsa, gripp,qizilcha; tugʻish jarayonidagi jaraohatlanish,bolalar infeksiyalari-qizamiq,paratsit,skarlatina,gripp,difteriya,meningit,pnevmaniya; sensonevral asosidagi eshitish zaifligini keltirib chiqaruvchi otoksik antibiotiklarni qoʻllab davolash oqibati,bosh jarohati,shu bilan bir qatorda bolaning muddatdan oldin va meʼyordan kam vazn bilan tugʻilishi,oʻta majolsiz,naslida nuqsoni boʻlgan hollarda turgʻun buzilishi kuzatiladi.
Bolaning ilk rivojlanish davridagi,hattoki arzimagan darajadagi eshitish pasayishi bola nutqining rivojlanishiga salbiy taʼsir qilishi mumkin,Eshitish zaifligining ogʻir koʻrinishi (3-4 daraja) va karlik holatida maxsus taʼlimsiz bola nutqni umuman egallay olmaydi. Buning sababi,bola oʻzining ovozini va atrofdagilarning nutqini eshitmaydi,demak, taqlid qilib,nutqni egallash imkoniyati ham yuk boʻladi. Buning oqibatida nutqi rivojlanmaydi yoki nutqi yoʻq soqov boʻladi. Bunday bolaning tevarak-atrofdagilar bilan muloqoti qiyinlashadi,aks hollarda oʻqoladi. Bu esa bilish jarayoning shakllanishini buzilishi,shaxsining toʻlaqonli rivojlanishini cheklaydi.
Demak erta ilk yoshidan korreksion taʼsir koʻrsatish orqali bularni kamaytirish yoki butunlay bartaraf etish mumkin,Albatta bunda mutaxassisdan juda katta sabr-matonat talab qilinadi. Ota –onalarning esa birgalikda olib borgan hamkorlikdagi ishlari esa albatta yaxshi samara beradi,onajonlar.
3-4 oyligidan boshlab ota-onalar bilan hamkorlikda bolani eshitishga, soʻng taqlid qilib ovoz chiqazishga oʻrgatiladi. Lekin ming afsuslarkim, koʻpgina yosh oilalarda dunyoga kelgan bolalardagi bu kamchilikni juda kech sezishadi,yoki boʻlmasa buvijonlarimiz,buvajonlarimiz “hech qisi yuk otasini xam tili kech chikkan,bolamni tili chiqib ketadi.”, deb bunday hollarga befarq boʻladilar. Agarda biz buni goʻdaklik chogʻidan ahamiyatliroq boʻlib vrachga koʻrsatib, oʻz vaqtda nuqsonni aniqlasak,hamda oʻz vaqtida defektologga borsak,bunday bolalar 2-3 yoshga borib sogʻlom,tengqurlari kabi meʼyordagidek gapira boshlashadi, eshitish apparatlari zaruriy sezgi organiga aylanadi.
@LoGoDotSent
Eshitish nuqsoni kattalarda ham,bolalarda ham uchraydi. Baʼzan bu vaqtinchalik holat boʻlib,oʻrta quloqning shamollashi (OTIT) natijasi yoki quloq ichida serali tugunlar tiqilib qolishi oqibatida ham sodir boʻladi. Shu bilan bir qatorda tashqi va oʻrta quloqning tuzilishidagi nuqsonlar (quloq suprasining rivojlanmaganligi yoki yoʻqligi,eshitish yoʻllarining tugʻma yopiq boʻlishi,nogʻora pardasi hamda eshitish suyakchalaridagi nuqsonlar va boshqalar) ham eshitish nuqsonini keltirib chiqaradi.
Eshitish buzilishining ikkinchi turini turgʻun buzilishlar tashkil qilib,ular aksariyat hollarda ichki quloqning shikastlanishi bilan bogʻliq sensorial (neyrosensor)zaif eshitish yoki karlikdan iborat. Bu holatlardagi eshitishning buzilishini,hatto zamonaviy tibbiyot ham tiklashga qiynaladi.
Keltirib chiqarishi mumkin boʻlgan karlik va eshitish zaifligining sabablari turlicha: onaning homiladorligida kechirgan kasalliklari ayniqsa, gripp,qizilcha; tugʻish jarayonidagi jaraohatlanish,bolalar infeksiyalari-qizamiq,paratsit,skarlatina,gripp,difteriya,meningit,pnevmaniya; sensonevral asosidagi eshitish zaifligini keltirib chiqaruvchi otoksik antibiotiklarni qoʻllab davolash oqibati,bosh jarohati,shu bilan bir qatorda bolaning muddatdan oldin va meʼyordan kam vazn bilan tugʻilishi,oʻta majolsiz,naslida nuqsoni boʻlgan hollarda turgʻun buzilishi kuzatiladi.
Bolaning ilk rivojlanish davridagi,hattoki arzimagan darajadagi eshitish pasayishi bola nutqining rivojlanishiga salbiy taʼsir qilishi mumkin,Eshitish zaifligining ogʻir koʻrinishi (3-4 daraja) va karlik holatida maxsus taʼlimsiz bola nutqni umuman egallay olmaydi. Buning sababi,bola oʻzining ovozini va atrofdagilarning nutqini eshitmaydi,demak, taqlid qilib,nutqni egallash imkoniyati ham yuk boʻladi. Buning oqibatida nutqi rivojlanmaydi yoki nutqi yoʻq soqov boʻladi. Bunday bolaning tevarak-atrofdagilar bilan muloqoti qiyinlashadi,aks hollarda oʻqoladi. Bu esa bilish jarayoning shakllanishini buzilishi,shaxsining toʻlaqonli rivojlanishini cheklaydi.
Demak erta ilk yoshidan korreksion taʼsir koʻrsatish orqali bularni kamaytirish yoki butunlay bartaraf etish mumkin,Albatta bunda mutaxassisdan juda katta sabr-matonat talab qilinadi. Ota –onalarning esa birgalikda olib borgan hamkorlikdagi ishlari esa albatta yaxshi samara beradi,onajonlar.
3-4 oyligidan boshlab ota-onalar bilan hamkorlikda bolani eshitishga, soʻng taqlid qilib ovoz chiqazishga oʻrgatiladi. Lekin ming afsuslarkim, koʻpgina yosh oilalarda dunyoga kelgan bolalardagi bu kamchilikni juda kech sezishadi,yoki boʻlmasa buvijonlarimiz,buvajonlarimiz “hech qisi yuk otasini xam tili kech chikkan,bolamni tili chiqib ketadi.”, deb bunday hollarga befarq boʻladilar. Agarda biz buni goʻdaklik chogʻidan ahamiyatliroq boʻlib vrachga koʻrsatib, oʻz vaqtda nuqsonni aniqlasak,hamda oʻz vaqtida defektologga borsak,bunday bolalar 2-3 yoshga borib sogʻlom,tengqurlari kabi meʼyordagidek gapira boshlashadi, eshitish apparatlari zaruriy sezgi organiga aylanadi.
@LoGoDotSent
Куйидагиларни хозирок килишни тухтатинг:
🌼Хаммани кунглини олишга харакат килиб ,хаммага екиш аслида бу хаммага кулай булиш.
🌼Янгиликлардан ва хаетдаги узгаришлардан куркиш.
🌼Утмиш билан яшаш.
Тушкунликка тушиш.
🌼Ич этингизни ейиш.Бу даражада Хафагарчиликка хеч нарса арзимайди.
@LoGoDotSent
🌼Хаммани кунглини олишга харакат килиб ,хаммага екиш аслида бу хаммага кулай булиш.
🌼Янгиликлардан ва хаетдаги узгаришлардан куркиш.
🌼Утмиш билан яшаш.
Тушкунликка тушиш.
🌼Ич этингизни ейиш.Бу даражада Хафагарчиликка хеч нарса арзимайди.
@LoGoDotSent
Jismoniy, ruhiy va aqliy nuqsonli bolalarning rivojlanishi, voyaga yetkazish, tarbiyalash avvalo ota- onaning zimmasiga tushadi. Asosiy tarbiyachi- onadan yuksak tarbiya, diqqat- eʼtibor, gʻamhoʻrlik, sabr-bardosh, mehr, ishonch, bilim, xushmuomalalik talab etiladi. Ota- onalar uy sharoitida bolarning imkoniyatlaridan kelib chiqqan holda korreksion- pedagogik ishlarni amalga oshira olishi lozim va kelgusida taʼlim olishga tayyorlab borishlari kerak. Bu yordam qanchalik erta kursatilsa, bolalarda kamchili va nuqsonlar shunchalik tez bartaraf etiladi yoki korreksiyalanadi. Buning uchun ota- onalar maxsus bilim va kznikmalarga ega boʻlishi zarur. Ota- onalar mutaxassislar, pedagoglar, psixolog, tibbiy xodimlar bilan maxsus amaliy yordam olishlari zarur, ular bilan tez-tez muloqotda boʻlishlari,mashgʻulot mazmuni bilan tanishishlari, uy vazifasini bevosita bola bilan birgalikda bajarishlari, bola bilan ishlashda unga ijodiy yondashish, maxsus adabtyotlar, bukletlar, rimolalar bilan yaqindan tanishib borishlari kerak.
@LoGoDotSent
@LoGoDotSent
2.1. Inklyuziv ta'limning asosiy tamoyillari.
Ta'lim tizimini joriy etish har doim ma'lum bir
qonun qoidalarga, tamoyillarga asoslanishni
talab etadi. Inklyuziv ta'lim tizimini joriy qilishda
esa quyidagi tamoyillarga asoslaniladi:
1). Inklyuziv ta'limning e'tirof etilishi.
2). Inklyuziv ta'limning barcha uchun ochiq
bo'lishi tamoyili.
3). Bog'lanishning mavjud bo'lishi tamoyili.
4). Markazlashtirilmagan bo'lishi tamoyili.
5). Inklyuziv ta'limda kompleks yondashishi
tamoyili.
6). Inklyuziv ta'limda moslashuvchanlik tamoyili.
7). Malakaviylik tamoyili.
@LoGoDotSent
Ta'lim tizimini joriy etish har doim ma'lum bir
qonun qoidalarga, tamoyillarga asoslanishni
talab etadi. Inklyuziv ta'lim tizimini joriy qilishda
esa quyidagi tamoyillarga asoslaniladi:
1). Inklyuziv ta'limning e'tirof etilishi.
2). Inklyuziv ta'limning barcha uchun ochiq
bo'lishi tamoyili.
3). Bog'lanishning mavjud bo'lishi tamoyili.
4). Markazlashtirilmagan bo'lishi tamoyili.
5). Inklyuziv ta'limda kompleks yondashishi
tamoyili.
6). Inklyuziv ta'limda moslashuvchanlik tamoyili.
7). Malakaviylik tamoyili.
@LoGoDotSent
Inklyuziv ta'limning barcha uchun ochiq bo'lishi
tamoyili.
O'tgan yigirma yil davamida maxsus ehtiyojli
bolalrni umumta'lim muassasalari tizimida
o'qitish borasida sezilarli ishlar amalga oshirildi.
Ammo inklyuziv ta'limi tizimini joriy qilish
asosan shaharlar miqiyosida bo'lib
qishloqlardagi hududlarda hali-hamon maxsus
ehtiyojli bolalar ta'limdan chetda qolib
ketmoqda yoki qishloqlardagi ota-onalar
nogiron farzandini shaharlardagi maxsus
muassasalarga qatnashlarini ta'minlash uchun
qiyinchiliklarga duch kelmoqdalar. Shuning
uchun ham maxsus ehtiyojli bolalarni inklyuziv
ta'limga jalb etish barcha hududlarda barcha
maxsus ehtiyojli bolalarni qamrab olgan bo'lishi
ta'minlanishi lozim.
@LoGoDotSent
tamoyili.
O'tgan yigirma yil davamida maxsus ehtiyojli
bolalrni umumta'lim muassasalari tizimida
o'qitish borasida sezilarli ishlar amalga oshirildi.
Ammo inklyuziv ta'limi tizimini joriy qilish
asosan shaharlar miqiyosida bo'lib
qishloqlardagi hududlarda hali-hamon maxsus
ehtiyojli bolalar ta'limdan chetda qolib
ketmoqda yoki qishloqlardagi ota-onalar
nogiron farzandini shaharlardagi maxsus
muassasalarga qatnashlarini ta'minlash uchun
qiyinchiliklarga duch kelmoqdalar. Shuning
uchun ham maxsus ehtiyojli bolalarni inklyuziv
ta'limga jalb etish barcha hududlarda barcha
maxsus ehtiyojli bolalarni qamrab olgan bo'lishi
ta'minlanishi lozim.
@LoGoDotSent
Inklyuziv ta'limning e'tirof etilishi tamoyili.
Bu tamoyilning mazmuni shundaki, 1990 yildan
buyon maxsus ehtiyojli bolalrni umumta'lim
muassasalari tizimida o'qitish borasida bir
qancha jahon miqiyosida deklorasiyalar va
qarorlar qabul qilindi. Ularni jahonning ko'plab
davlatlari e'tirof etdilar. Ammo bugungi kunga
qadar ularni hayotga joriy qilish borasida ko'plab
muammolar mavjud. Ba'zi davlatlarda esa
umumiy ta'lim borasida qonun yoki qarorlar
qabul qilinganda nogiron bolalarning ta'lim
masalasi unga kiritilmaydi. AMmo inklyuziv
ta'limni tan olish faqatgina qonun chiqarish
bilangina bog'liq bo'lmaydi. Diskriminasiya
(odamlarni ajratish) va ijtimoiy noto'g'ri
fikrlashga qarshi kurashish eng muhim narsadir.
Ya'ni inklyuziv ta'limni e'tirof etgan holda, aholi
o'rtasida targ'ibat-tashviqot ishlarini olib borish
eng birinchi galdagi masaladir.
@LoGoDotSent
Bu tamoyilning mazmuni shundaki, 1990 yildan
buyon maxsus ehtiyojli bolalrni umumta'lim
muassasalari tizimida o'qitish borasida bir
qancha jahon miqiyosida deklorasiyalar va
qarorlar qabul qilindi. Ularni jahonning ko'plab
davlatlari e'tirof etdilar. Ammo bugungi kunga
qadar ularni hayotga joriy qilish borasida ko'plab
muammolar mavjud. Ba'zi davlatlarda esa
umumiy ta'lim borasida qonun yoki qarorlar
qabul qilinganda nogiron bolalarning ta'lim
masalasi unga kiritilmaydi. AMmo inklyuziv
ta'limni tan olish faqatgina qonun chiqarish
bilangina bog'liq bo'lmaydi. Diskriminasiya
(odamlarni ajratish) va ijtimoiy noto'g'ri
fikrlashga qarshi kurashish eng muhim narsadir.
Ya'ni inklyuziv ta'limni e'tirof etgan holda, aholi
o'rtasida targ'ibat-tashviqot ishlarini olib borish
eng birinchi galdagi masaladir.
@LoGoDotSent
Bog'lanishning mavjud bo'lishi tamoyili.
“Bog'lanish”-bu so'zning zaminida-ommaviy
binolarning sifati, ayniqsa nogiron bolalar uchun
maktablarga kirishning oson bo'lishi kabilar
yotadi. Bola maktab binosiga (zinapoyalar
aravachada yurishga moslashtirilmaganligi
sababli) kira olmaganmi yoki maktab
xojatxonasi aravachada harakatlanuvchilarga
moslashtirilmaganligi uchun oddiy maktabdan
chiqarib tashlamasligi kerak. Bu kabi
qulayliklarni yaratish unchalik katta mablag'
talab qilmaydi. Yangi maktab binosi nogiron
bolalarning ehtiyojlarini e'tiborga olgan holda
rejalashtirilgan paytdan boshlab qurilishi kerak.
Alatta nogiron bolalar uchun yaxshi bo'lgan
qulayliklar normal rivojlanishdagi bolalar uchun
hyech bir muammo keltirib chiqarmaydi.
Jismonan bog'lanishlarni yaratish inklyuziv
ta'limning asosiy muammolarini hal etishga
xizmat qiladi.
@LoGoDotSent
“Bog'lanish”-bu so'zning zaminida-ommaviy
binolarning sifati, ayniqsa nogiron bolalar uchun
maktablarga kirishning oson bo'lishi kabilar
yotadi. Bola maktab binosiga (zinapoyalar
aravachada yurishga moslashtirilmaganligi
sababli) kira olmaganmi yoki maktab
xojatxonasi aravachada harakatlanuvchilarga
moslashtirilmaganligi uchun oddiy maktabdan
chiqarib tashlamasligi kerak. Bu kabi
qulayliklarni yaratish unchalik katta mablag'
talab qilmaydi. Yangi maktab binosi nogiron
bolalarning ehtiyojlarini e'tiborga olgan holda
rejalashtirilgan paytdan boshlab qurilishi kerak.
Alatta nogiron bolalar uchun yaxshi bo'lgan
qulayliklar normal rivojlanishdagi bolalar uchun
hyech bir muammo keltirib chiqarmaydi.
Jismonan bog'lanishlarni yaratish inklyuziv
ta'limning asosiy muammolarini hal etishga
xizmat qiladi.
@LoGoDotSent