Літархіў
228 subscribers
231 photos
13 links
Гісторыя беларускай літаратуры, фотаздымкі, архіўныя дакументы, рарытэтныя выданні, відэа- і аўдыёматэрыялы.
Download Telegram
📗 Вокладка

На здымку вокладка і змест цікавага выдання, што выйшла з друку 35 гадоў таму - зборніка твораў сяброў легендарнай творчай суполкі "Тутэйшыя".

Бадай усе прозвішчы аўтараў гучаць і сёння: А. Глобус, Б. Пятровіч, А. Бадак, Г. Сагановіч, У. Сцяпан, А. Наварыч, І. Бабкоў, С. Вераціла, М. Клімковіч і іншыя. Многіх, нажаль, ужо няма з намі: Т. Сапач, П. Васючэнкі, В. Мартыненкі, У. Сіўчыкава.

Выйшла ў выдавецтве "Мастацкая літаратура" у Мінску ў 1989 г.

#рарытэт
📸 Стары здымак

Народныя пісьменнікі Васіль Быкаў (1924-2003), Максім Танк (1912-1995), Іван Чыгрынаў (1934-1996) ля Чырвонага касцёла ў Мінску.
Здымак 1980-ых гг.

#здымак
⭐️ Партрэт Купалы

Партрэт Янкі Купалы (пастэль, акварэль, 1982) мастака Юрыя Герасіменкі-Жызнеўскага. Праца знаходзіцца ў Маркаўскай сярэдняй школе Маладзечанскага раёна.

Ю. Герасіменка (1948-1997), паходзіць з в. Даўгінава на Вялейшчыне - таленавіты партрэтыст, аўтар выдатных графічных партрэтаў беларускіх пісьменнікаў і вучоных.👍

#мастацтва
⭐️ KAЗІMIP КАМЕЙША

Хай крытык кідае каменьчык
У нескупы гарод Камейшы,
На зайздрасць іншым Казіміра
Дасюль раўнуе Муза шчыра.


Рыгор Барадулін (мал. К. Куксо)
эпіграма з кнігі “Абразы без абразы”

#гумар
🎧 Анатоль Вялюгін - голас паэта

Прапануем вам аўдыёзапіс - цудоўны верш “Вечар” паэта Анатоля Вялюгіна (1923-1994) у аўтарскім выкананні. А. Вялюгіна не стала 30 гадоў таму, а ягоны голас і творы засталіся з намі. 👍

Слухаць

***
Улёгся пыл на вуліцы.
Туман да рэчкі туліцца.
Не плач
У самоце,
Дзяркач,
На балоце.
На прызбе зоркай блізкаю
Цыгарка ў цемры бліскае.
Здалёк
Нечакана —
Хрусь! — крок
Ля паркана.
— Куды ідзеш, Наталачка?
— У агарод, Міхалачка.—
— Па што?—
— Па цыбулю.—
— Пастой, Пацалую.
Абняўшыся,
За весніцы
Ідуць пад вартай месяца
Ў расу
Па ажыны,
Дзе сум
Дзеркачыны.


#аўдыё
⭐️ Карусь Каганец


“Карусь Каганец” (1979). Каляровы лінарыт. 44х30 см. Праца беларускага мастака Міколы Купавы (1946, Мінск).

#мастацтва
📸 Стары здымак

Літаратуразнаўца і навуковец Адам Мальдзіс (1932-2022) з дыпламатам і літаратарам Анатолем Бутэвічам ў Мінску ў пач. 2010-ых гг.

#здымак
📘 Вокладка

Вокладка дзіцячай кніжкі пісьменніка Андрэя Александровіча (1906-1963) “Як дзеці памагалі будаваць самалёт”. 1931 г. Белдзяржвыдавецтва. Твор - класічны ўзор савецкай прапагандысцкай літаратуры для дзяцей і падлеткаў, цікавы аднак як помнік эпохі.
“Піонэры
ўсім атрадам
выйшлі ў поле
палоць грады.
Працавалі
аж да поту,
а работы шмат было.
Так стараньнем
зарабілі
самалёту на крыло”.

👉 Невялічкае 12-старонкавае выданне можна пагартаць тут

#вокладка#рарытэт
📸 Старое фота

Пісьменнікі Алесь Адамовіч, Іван Мележ, Пятрусь Броўка, Іван Навуменка, Янка Брыль. Здымак 1963 г.

#здымак
📘 Вокладка

На здымку ўнікальны рарытэт: першы сшытак "Пана Тадэвуша" Адама Міцкевіча ў перакладзе на беларускую мову Вінцэнта Дуніна-Марцінкевіча.

✔️Выдадзена лацінкай у Вільні ў 1859 г.
✔️На вокладцы пазначана, што перакладчык твор "перавярнуў на беларускую гаворку".
✔️Унізе пазнака "вокладка часовая" - відаць, пры поўным перакладзе меркавалася зрабіць салідную мастацкую, але гэты сшытак застаўся адзіным, што пабачыў свет - далейшы працяг выхаду быў прыпынены царскай цэнзурай.
✔️Праўда, пазней ён перавыдаваўся. Сшытак другі раз выйшаў гэтак жа сціпла і ажно ў 1908 г.

#рарытэт
Мастак Віктар Маркавец.
"Вінцэсь Дунін Марцінкевіч з дачкой Камілай.1983" .
(Уласнасць Нацыянальнага мастацкага музея).

#мастацтва
Пісьменнік Алесь Адамовіч (1927-1994) з дачкой Наталляй. Здымак 1970-ых гг.
(Фота Ул. Крука)

#здымак
📘 Вокладка

Уільям Шэкспір. "Кароль Лір". Перакладчык Юрка Гаўрук, мастак Барыс Забораў. 👍

З фондаў Цэнтральнай навуковай бібліятэкі імя Якуба Коласа НАН Беларусі.

Даведка:
Юрка Гаўрук (1905-1979) працаваў у галіне перакладу з французскай, англійскай, нямецкай, польскай, рускай, украінскай на беларускую мову. Дэбютаваў перакладам у 1925 (верш Г. Гейнэ "Ткачы").
Пераклаў п’есы У. Шэкспіра «Сон у летнюю ноч» (1925), «Гамлет» (1935), «Атэла» (1954), «Кароль Лір» (1974), «Антоній і Клеапатра» (1982).

#вокладка
📗 "Напагатове"

Прадстаўляем вашай увазе часопіс "Напагатове". Штомесячнае выданне характарызуецца як "ваенна-абарончы літаратурна-мастацкі часопіс".

Выходзіў пад рэд. Л. Аранштама, Л. Бэндэ, А. Александровіча, Я. Гольдмана, К. Крапівы, І.Шапавалава. – Менск : Дзярж. ваен. выд-ва БССР, 1932. – № 2.

Першы ў спісе - Лазар Аранштам адносін да літаратуры не меў. Курыраваў выданне як кадравы вайсковец - начальнік палітупраўлення Беларускай вайсковай акругі. Расстраляны ў 1938 г. як вораг народа.

На старонках творы П. Глебкі, В. Каваля, М. Чарота і інш.

👉 Пагартаць выданне можна прайшоўшы па спасылцы

#рарытэт
📸 Стары здымак

Літаратары Яўген Вапа, Мікола Ваўранюк, Сяргей Астравец.
Зіма 1987-88 гг. Гародня.

#здымак
📄 Архіўныя старонкі

Здымак паэта Анатоля Іверса (сапр. Іван Міско) (1912-1999) і напісаны ягонай рукой цікавы дакумент - заява з тлумачэннем і просьбай “перарэгістраваць” у шэрагах арганізацыі і выдаць новае пісьменніцкае пасведчанне. Прычынай прасіцель называе даносы, у якіх ён, савецкі падпольшчык, быў беспадстаўна абвінавачаны ў супрацы з акупантамі і несправядліва выключаны з шэрагаў саюза пісьменнікаў.

Цікавы і досыць нетыповы выпадак, асабліва з улікам таго, гісторыя цягнулася 20 гадоў пасля вайны і што толькі ў 1965 г. А. Іверс атрымаў нарэшце даведку, што ён сапраўды працаваў у падполлі.

#архіў
АЛЕГ ЛОЙКА

Пpaпax архівамі i мятай
I не зачах ад хрэстаматый,
I недаступнасць ЖЗЛ
Узяў ён першы на прыцэл.
Наспех узводзіць барыкады
Алег з тамоў уласных рады.


Рыгор Барадулін (з кнігі эпіграм “Абразкі без абразы”) мал. К. Куксо

#эпіграма
Максім Танк

“Партрэт паэта Максіма Танка”. 1987. Літаграфія. 62х46 см.
Мастак - Сямён Пятровіч Герус (1925 – 1998, Мінск).

#мастацтва