🟡ارزیابی نمونه (Specimen evalution)

یک نمونه ادرار باید چه شرایطی داشته باشه تا بتواند در آزمایشگاه پذیرش شود🤔

🔸برچسب گذاری مناسب(نام و نام خانوادگی بیمار،تاریخ و زمان جمع آوری نمونه)
🔸نمونه متناسب با درخواستی که پزشک درخواست کرده هست یا نه؟
🔸به نمونه نگهدارنده مناسب اضافه شده یا نه؟
+بحث نگهدارنده ها را بیشتر در ادرار ۲۴ ساعته داریم چون یکسری ترکیبات قراره در ادرار ۲۴ ساعته به صورت کمی سنجش شود که این ها معمولا نیاز به نگهدارنده دارند...
🔸نشانه های آشکار از آلودگی مشاهده شود چون در این صورت ادرار ارزش آزمایش ندارد
+ممکنه در اطفال ادرار با مدفوع مخلوط شود..
🔸نمونه با تاخیر ارسال نشده باشه..
چون در این صورت باعث تخریب یکسری ترکیبات در ادرار می شود و باید مجددا نمونه به آزمایشگاه ارسال شود‌.
#بیوشیمی
@Labmlc

🟡بررسی فیزیکی ادرار physical character
1⃣ رنگ ادرار
در بررسی فیزیکی ادرار، اولین آیتم که بررسی می شود رنگ ادرار است .
ادرار در حالت طبیعی رنگ زرد دارد و این رنگ وابسته به یکسری رنگدانه نظیر urochrome,urobilins,uroerythrin است.
در یک فرد سالم رنگ ادرار از زرد کم رنگ تا زرد تیره می تواند وجود داشته باشد.
ادراری که کم رنگ است معمولا وزن مخصوص(specific gravity) پایین دارد و این ادرار ها معمولا به دنبال دریافت مایعات زیاد به صورت کم رنگ در می آید و ادرار تیره تر هم بیانگر این است که ما دریافت مایعات کمی داشتیم به عنوان مثال قبل افطار در ماه رمضان ..
+اگر ادرار کم رنگ دیدیم ممکنه وزن مخصوص بالایی داشته باشد به طور مثال در فردی که دچار دیابت میلتوس درمان نشده است که در این جور افراد چون گلوکز دارد از طریق ادرار دفع می شود و این گلوکوز که دفع می شود باعث می شود وزن مخصوص ادرار افزایش پیدا کند علی رغم اینکه ما میبینیم ادرار کم رنگ است.
#بیوشیمی
@Labmlc

🔴 قرمز
رنگ ادرار قرمز غیر طبیعی است و اگر ما ادراری با این رنگ دیدیم و بیمار خانم باشد،احتمال آلودگی با خون قاعدگی مطرح می شود در غیر این صورت ممکنه هماچوری(RBC در ادرار) و یا hemoglobinuria و یا myoglobinuria می تواند رنگ ادرار را به سمت قرمز ببرد.
در porphyrias رنگ ادرار می تواند متغیر باشد ....
علاوه بر این مصرف یکسری از داروها هم می تواند رنگ ادرار قرمز شود، نظیر:
phenolsulfonphtalein
+هموگلوبین های ناپایدار هم می توانند باعث رنگ ادرار قرمز یا قرمز متمایل به قهوه ای شوند که این ها در نوار ادراری در بخش HB و یا بیلی روبین مثبت نمی شود و در افرادی که مستعد هستند مصرف چغندر باعث رنگ قرمز ادرار می شود.
#بیوشیمی
@Labmlc

🟤زرد قهوه ای یا سبز قهوه ای

این رنگ بیشتر از همه بیانگر حضور رنگدانه های صفراوی در ادرار است که در راس آن ها بیلی روبین است.
با تکان دادن نمونه هایی که حاوی بیلی روبین است کف زرد رنگ در سطح نمونه مشاهده می شود در صورتیکه در ادرار هایی که طبیعی هستند اگر که این ها را تکان دهیم کف سفید در آن ها مشاهده می شود.
#بیوشیمی
@Labmlc

⚫️قهوه ای تیره یا سیاه
این نوع رنگ به این دلیل پیش می آید که ادرار اسیدی است و در عین حال حاوی HB است که زمانی که این ادرار در آزمایشگاه می ماند Hb اکسید می شود و تولید Methemoglobin می کند و رنگ سیاه هم به خاطر حضور مت هموگلوبین در ادرار است و در این حالت رنگ ادرار اصطلاحا به رنگ cola در می آید و این رنگ سیاه را در بیمارانی مشاهده می کنیم که دچار rhabdomyolsis شده اند و همچنین در یکسری از بیمارانی که L_dopa دریافت می کنند.
همچنین در یکسری از موارد نادر در بیماری های متابولیسمی در بیمارانی که دچار آلکاپتونوری هستند و یا دفع ملانین در ادرار دارند در این افراد هم رنگ ادرار قهوه ای تیره خواهد بود.
#بیوشیمی
@Labmlc

🟠 نارنجی قرمز یا نارنجی قهوه ای

این رنگ به علت حضور urobilinogen در ادرار است که خود یک ترکیب بی رنگ است اما زمانی که در مجاورت نور وPH پایین قرار میگیرد تبدیل به urobilin می شود که دارای رنگ زرد تیره تا نارنجی است و از اونجایی که اوروبیلین تغییری در رنگ کف ادرار ایجاد نمی کند لذا راه شناسایی آن استفاده از نوارهای ادراری است که بخشی رو برای شناسایی اوروبیلینوژن دارد.
#بیوشیمی
@Labmlc

🔵🟢آبی و سبز و یا سبز_آبی

🔹به علت مصرف یکسری رنگدانه های غذایی و یا مصرف یکسری مواد غذایی
🔹مصرف یکسری داروها نظیر داروهای شیمی درمانی مثل doxorubicin و یا همچنین در عفونت سودوموناس ممکنه اتفاق بیفته و یا یکسری بیماری های ارثی نظیر بیماری Hartnup ممکنه ادرار به این رنگ در بیاید.
#بیوشیمی
@Labmlc

2⃣شفافیت یا کدورت ادرار
دومین آیتم در بررسی فیزیکی ادرار clearty/turbidity است.
یک ادرار طبیعی شفاف است.
آیا کدورت ادرار می تواند همیشه پاتولوژیک باشد؟🤔
خیر...
بعضی اوقات به خاطر حضور یکسری نمک ها که غیرپاتولوژیک هستند و رسوب آن ها باعث ایجاد کدورت در ادرار می شود که به این نمک های غیرپاتولوژیک آمورف می گویند..
نظیر:فسفات آمورف و اورات آمورف.
+فسفات ها و کربنات ها معمولا در ادرار قلیایی رسوب پیدا می کنند بنابراین اگر یک مقدار اسید استیک به ادرار اضافه کنید می بینید که کدورت برطرف می شود و این بیانگر حضور این دسته ترکیبات در ادرار است.
+اسید اوریک و یا اورات در ادرار اسیدی ایجاد یک رسوب سفید، صورتی یا نارنجی می کنند و اگر شما ادرار را گرم کنید در دمای ۶۰ درجه مجددا می بینید که حل می شود و این اتفاق بیشتر در فصل زمستان رخ می دهد و بدو امر که بیمار ادرار را به آزمایشگاه می دهد ،ادرار شفاف است و بعد از یک مدت میبینید که ادرار صورتی یا نارنجی شده که کافیه یک بخش از ادرار را تو لوله بریزید و بذارید داخل بنماری میبینید که رسوب حل می شود و کدورت ناپدید می شود.
#بیوشیمی
@Labmlc

🏷دلایل دیگر کدورت ادرار
✔حضور لکوسیت ها، رشد باکتری،گلبول های قرمز،اپیتلیال سل ها،مایع پروستاتیک،ترشحات موکوزال مربوط به مجاری ادراری و یا ترشحات واژینال و یا حضور لخته های خون، چرک و یا آلودگی با مدفوع و آلودگی با پودرها و یا مواد ضدعفونی کننده.
❌lipiduria
یکی دیگر از مواردی که ممکن است در ادرار رخ دهد حضور چربی در ادرار است که این حضور گلبول های چربی در ادرار عمدتا به علت سندروم نفروتیک است که در این حالت چربی ها وارد ادرار می شود،علاوه بر این ممکن است در یکسری از شکستگی های استخوان و یا شکستگی های لگن، چربی وارد ادرار شود ..
علاوه بر این ها هم یکسری آلودگی ها با روغن یا چربی های سطح پوست ممکن است وارد ادرار شود که در این حالت contamination است و حالت های سندروم نفروتیک و شکستگی های استخوان و لگن پاتولوژیک است.
#بیوشیمی
@Labmlc

3⃣بوی ادرار
ادرار در حالت طبیعی یک بوی آروماتیک داره.
🔸اگر ادرار بوی آمونیاک بدهد بیانگر رشد بیش از حد باکتری ها است.
🔸در یکسری از بیماری های ارثی بوی ادرار تغییر می کند به عنوان مثال در فنیل کتونوریا که ادرار بوی لانه موش می دهد.
🔸در یکسری از اختلالات اسید های آمینه( Isovaleric acidemia and glutaric acidemia) ادرار بوی عرق پا را می دهد.
🔸در بیماری شربت افرا ، ادرار بوی شربت افرا(maple syrup) می دهد.
#بیوشیمی
@Labmlc

4⃣بررسی حجم ادرار
حجم ادرار عمدتا در ادرار ۲۴ ساعته سنجش می شود و اولین کاری که روی ادرار ۲۴ ساعته که به آزمایشگاه می آید انجام می شود بررسی حجم آن است، حجم ادرار بیانگر دریافت میزان آب مصرفی است و به طور طبیعی هر فردی در طول روز 2000_600 سی سی ادرار دفع می کند که حجم ادرار شبانه اش بیشتر از 400 سی سی نیست.
✔️بچه ها نسبت به بزرگسالان ادرار بیشتری دفع می کنند.
#بیوشیمی
@Labmlc

increases in urine volume
⬆️ افزایش حجم ادرار
افزایش حجم ادرار در فواصل زمانی مشخص ممکنه برای پزشک دارای ارزش بالینی باشد.
◀️ به طور طبیعی هر فرد بین 2000_600 سی سی ادرار در شبانه روز دفع می کند و اگر حجم ادرار بیشتر از 2000 سی سی باشد به این حالت پلی اوری می گویند.

پلی اوری:
پلی اوری ممکن است یک موقع به علت پرنوشی باشد و یا مصرف یکسری داروهای diuretic و یا یکسری ترکیبات نظیر کافئین، الکل و یا داروهای duretic دیگر می توانند باعث پلی اوری شوند.
+تزریق مایعات درون وریدی هم می تواند باعث افزایش ادرار شود.
#بیوشیمی
@Labmlc

increases in urine volume(pathologic states)

◀️ اندازه گیری حجم ادرار می تواند به شناسایی یکسری از حالت های پاتولوژیک به ما کمک کند به عنوان مثال:
دیابت بی مزه
در دیابت بی مزه که فرد ممکنه هورمون ADH رو تولید نکنه که به این حالت نوع مرکزی میگیم و یا اینکه کلیه ها پاسخگو نبودند که به این حالت دیابت بی مزه یا نفروژنیک میگیم.
+در این حالت میزان تولید ادرار در روز می تواند تا ۱۵ لیتر در روز هم برسد.
مشکل خود کلیه
قدرت باز جذب کلیه ها کاهش پیدا کرده.
دیورز اسمتیک
در بیماران دچار دیابت میلتوس رخ می دهد در این حالت دفع گلوکز در ادرار و افزایش اسمزی در مجاری توبولی این باعث ورود آب در مجاری توبولی کلیه می شود و دفع آب بیشتری رخ می دهد که در این حالت دیورز اسمتیک می گوییم.
#بیوشیمی
@Labmlc

decreases in urine volume
⬇️ کاهش حجم ادرار را oliguria(اولیگوری) می گویند.
در این حالت میزان دفع ادرار یک فرد در روز کمتر از ۵۰۰ میلی لیتر می باشد.
⛔حالتی که در آن ادرار کاملا متوقف می شود را Anuria می گویند.

دلایل کاهش حجم ادرار:
۱)فرد در طول روز آب کافی دریافت نکرده باشد.

۲)بیماری حاد یا مزمن کلیوی
+در اینگونه موارد باعث احتباس مواد نیتروژن دار در خون می شود و حالت ازتمی ایجاد می کند.
#بیوشیمی
@Labmlc

5⃣وزن مخصوص (specific gravity)

وزن مخصوص بیانگر نسبت اجزای جامد حل شده در ادرار به کل حجم آن نمونه است، به عبارت دیگه بیانگر چگالی نمونه است.
◀️موادی که در وزن مخصوص ادرار تاثیر گذارند:
اوره(۲۰٪)، سدیم کلرید(۲۵٪)، سولفات، فسفات.
+در یک فرد سالم این ترکیبات وزن مخصوص ادرار را تشکیل می دهند.
✔️در یک ادرار ۲۴ ساعته وزن مخصوص ادرار می تواند بین ۱/۰۲۲_۱/۰۱۶ باشد اما به طور طبیعی کلیه ها قادر هستند ، بسته به میزان آب دریافتی ادراری تولید کنند که وزن مخصوص آن بین ۱/۰۳۵_۱/۰۰۳ باشد.

کم و زیاد شدن وزن مخصوص ادرار...
#بیوشیمی
@Labmlc

⬇️hyposthenuric
اگر وزن مخصوص ادرار کمتر از ۱/۰۰۵ باشد به این حالت hyposthenuric گفته می شود که این حالت در دیابت بی مزه رخ می دهد و وزن مخصوص به کمتر از ۱/۰۰۱ می رسد و یا در یکسری از بیماری های کلیه نظیر glomerulonephritis و pyelonephritis کاهش وزن ادرار را داریم.
⬆️hypersthenuric
افزایش وزن مخصوص ادرار می تواند به علت از دست دادن آب و یا به دلیل ناکفایتی غده آدرنال یا فوق کلیه و یا بیماری های کبدی و یا بیماری های قلبی باشد و نکته دیگر این است که حتی اگر یک بیماری را پزشک در زمان های مختلف به آزمایشگاه ارسال کند و وزن مخصوص این بیمار در حدود ۱/۰۱۰ باشد، بیانگر آسیب کلیه ها است که نمی تواند عملیات تغلیظ یا رقیق سازی را انجام دهند و این قدرت را از دست داده اند.
#بیوشیمی
@Labmlc

〽️نحوه اندازه گیری S.G

نوار معرف(Reagent strip):
نوارهای معرف در جایگاه مربوطه دارای اندیکاتور مربوط به شناسایی ماده مورد نظر است که می توانند آن را شناسایی کنند و کافیه استریپ (نوار ادراری) را داخل ادرار بذاریم و بعد که در می آوریم در کنار جعبه قرار داده و با مقایسه آن پی به میزان S.G ببریم.
انکسار سنج (Refractometer):
وزن مخصوص در ازمایشگاه ها اغلب به وسیله رفرکتومتر اندازه گیری می شوند...
نحوه کار با رفرکتومتر به این گونه است که می آید شاخص انکسار را اندازه می گیرد که این شاخص در واقع نسبت سرعت عبور نور در هوا به سرعت عبور نور در محلول است که حالا محلول در اینجا ادرار است و شاخص انکسار متناسب با وزن مخصوص ادرار است.
یورینومتر(urinomete):
یک راه دیگر برای اندازه گیری S.G دستگاه یورینومتر است که چون نیاز به حجم زیادی از ادرار دارد امروزه از آن استفاده نمی شود.
#بیوشیمی
@Labmlc

🟡بررسی شیمیایی ادرار(Chemical screening)
بررسی شیمیایی ادرار عمدتا توسط Dipstick ها یا نوار ادراری(نوار معرف) انجام می شود.
روی هر نوار ادراری یکسری معرف یا اندیکاتور قرار گرفته و هنگامی که با ادرار تماس پیدا می کند تغییر رنگ می دهد یا ثابت می ماند و باعث شناسایی ماده مورد نظر و حضور یا عدم حضور آن برای ما می شود.
مثل:نیتریت، اوروبیلینوژن،خونs.g، ph، اسید آسکوربیک، کتون،بیلی روبین، گلوکز و...
این ها مارکرهایی هستند که در بیشتر نوارهای ادراری قابل مشاهده هستند .
✔️نوار های ادراری حتما باید در ظرف در بسته خودش قرار گرفته باشد در جای خشک و خنک و نباید در مجاورت بخارات اسیدی یا قلیایی باشد.
#بیوشیمی
@Labmlc