2-may – Polshada Bayroq kuni
Polshada Bayroq kuni har yili 2-may kuni nishonlanadi. Ushbu bayram 2004-yilda tashkil etilgan va milliy ramzning Polsha madaniyati va tarixi uchun ahamiyatini ta'kidlash uchun mo'ljallangan.
Shu kuni Polshada mamlakat bayrog'iga bag'ishlangan tantanali tadbirlar o'tkazilmoqda. Polsha bayrog‘i barcha davlat binolarida hilpiraydi, shaharlar ko‘chalarida esa milliy ranglarda – oq va qizil kiyingan ko‘plab odamlarni ko‘rish mumkin.
Bayroq kuni, shuningdek, Polsha fuqarolari uchun o'z ona yurtiga va uning madaniyatiga bo'lgan sevgisini izhor qilish imkoniyatidir. Shu kuni turli yoshdagi va ijtimoiy qatlamlarni birlashtirgan turli tanlovlar, konsertlar, sport tadbirlari o‘tkaziladi.
Polshada Bayroq kuni nafaqat milliy bayram, balki butun xalq birligining ramzidir.
@Kun_TarixiTG
Polshada Bayroq kuni har yili 2-may kuni nishonlanadi. Ushbu bayram 2004-yilda tashkil etilgan va milliy ramzning Polsha madaniyati va tarixi uchun ahamiyatini ta'kidlash uchun mo'ljallangan.
Shu kuni Polshada mamlakat bayrog'iga bag'ishlangan tantanali tadbirlar o'tkazilmoqda. Polsha bayrog‘i barcha davlat binolarida hilpiraydi, shaharlar ko‘chalarida esa milliy ranglarda – oq va qizil kiyingan ko‘plab odamlarni ko‘rish mumkin.
Bayroq kuni, shuningdek, Polsha fuqarolari uchun o'z ona yurtiga va uning madaniyatiga bo'lgan sevgisini izhor qilish imkoniyatidir. Shu kuni turli yoshdagi va ijtimoiy qatlamlarni birlashtirgan turli tanlovlar, konsertlar, sport tadbirlari o‘tkaziladi.
Polshada Bayroq kuni nafaqat milliy bayram, balki butun xalq birligining ramzidir.
@Kun_TarixiTG
Bugun 2-may 2025-yil, juma
👉 BAYRAMLAR:
🇺🇳 BMT - Butunjahon orkinos kuni.
🌎 Xalqaro Garri Potter kuni.
🌎 Butunjahon parollar kuni.
🔹 MILLIY BAYRAMLAR:
🇪🇸 Ispaniya - Madrid kuni.
🇵🇱 Polsha - Bayroq kuni, Polsha diasporasi kuni.
🇮🇩 Indoneziya - Ta‘lim kuni.
🇮🇷 Eron - O'qituvchilar kuni.
🇺🇸 AQSh - Ibodat kuni.
🇧🇹 Butan - O'qituvchilar kuni.
👉 VOQEALAR:
- 1312 - Papa Klement V Tampliyerlar ordenining mulkini Gospitaller ordeniga topshirdi.
- 1509 - Ispanlar San-Xuan shahri (hozirgi Puerto-Riko poytaxti)ga asos solishdi.
- 1568 - Mariya Styuart o'z qasridan qochib ketdi.
- 1635 - Lyudovik XIII tabiblari Parijda shifobaxsh bog' yaratishdi.
- 1635 - Lyudovik XIII tabiblari parijda shifobaxsh bog' yaratishdi.
- 1668 - Fransiya va Ispaniya o'rtasida birinchi Axen sulhi tuzildi.
- 1764 - Yekateria II buyrug'iga binoan Rossiyada "Farzandlari va uysiz bolalarni qabul qilish va xayriya qilish" o'quv uyi tashkil etildi.
- 1808 - Madrid inqilobi.
- 1813 - Lutsen jangi.
- 1857 - Feliks du Templega bug' dvigatelli, tortuvchi parrak va uch g'ildirakli shassisi bo'lgan samolyot dizayni uchun patent berildi.
- 1868 - Samarqand rus bosqinchilari tomonidan zabt etildi.
- 1885 - Leopold II Kongo davlatini "shaxsiy mulki" qilib oldi.
- 1919 - AQShda yo‘lovchi tashish avialiniyasi ishga tushdi.
- 1922 - Sergey Yesenin va raqqosa Aysedora Dunkanning nikohi qayd etildi.
- 1935 - SSSR va Fransiya o‘zaro yordam to‘g‘risida shartnoma imzolashdi.
- 1945 - Sovet qo'shinlari Germaniya poytaxti Berlinni to'liq egallab olishdi, Berlin qamali tugadi.
- 1982 - Folklend urushi: Argentinaning "General Belgrano" kemasi cho'ktirib yuborildi.
- 1995 - Bosniya serblari Xorvatiya poytaxti Zagrebga raketa hujumi uyushtirdi.
- 1996 - O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti Islom Karimov "O‘zbekiston Respublikasi Bank-moliya akademiyasini tashkil qilish to‘g‘risida" Farmon chiqardi.
- 1997 - Toni Bler Buyuk Britaniyaning Bosh vaziri bo'ldi.
- 2004 - Qo'lida qizcha ko‘targan sovet askariga o'rnatilgan yodgorlik Treptov Parkiga qaytdi. 2003-yil kuzida yodgorlik demontaj qilindi va restavratsiya qilish uchun olib ketilgandi.
- 2004 - Internetda yangi tarmoq qurti - "Sasser" paydo bo'ldi.
- 2011 - AQSh maxsus xizmati Usama ben Ladenni yo‘qInternetda yangi tarmoq qurti "Sasser" paydo bo'ldi qilishdi.
- 2014 - Odessadagi Kasaba uyushmalari binosida yong‘in sodir bo‘ldi.
- 2014 - Rossiya Slavyanskdagi vaziyat tufayli BMT Xavfsizlik kengashining favqulodda yig‘ilishini chaqirdi.
👉 TAVALLUDLAR:
- 1695 - Jovanni Nikko Servandoni (1766) - italiyalik me'mor, teatr rassomi, rangtasvirchi.
- 1729 - Yekaterina II (1796) - Rossiya imperatori (1762-1796).
- 1834 - Vilgelm Mauzer (1882) - nemis konstruktori va qurol ishlab chiqaruvchisi.
- 1856 - Vasiliy Rozanov (1919) - rus ilohiyitchi faylasufi, adabiyotshunos va publitsist.
- 1859 - Jerom Klapka Jerom (1927) - ingliz yozuvchisi, dramaturg
- 1860 - Uilyam Meddok Beyliss (1924) - ingliz fiziologi, garmonlar kashfiyotchisi.
- 1895 - Kurella Alfred (1975) - nemis yozuvchisi, publitsist, tarjimon va jamoat arbobi.
- 1903 - Benjamin Spok (1998) - amerikalik pediatr.
- 1904 - Komil Yormatov (1978) - taniqli o‘zbek aktyori va kinorejissyori .
- 1911 - Nuriddinov Siroj (1966) - Oʻzbekiston SSR KP MQ birinchi kotibi (1949-1950).
- 1939 - Leonid Kanevskiy - Sovet va rus teatr va kino aktyori, televidenie boshlig'i, RSFSRda xizmat ko'rsatgan artist.
- 1946 - Devid Sushe - ingliz kinoaktyori, Erkyul Puaro roli bilan dunyoga tanilgan_
- 1950 - Xosiyat Bobomurodova - iste’dodli shoira, O'zbekistonda xizmat ko'rsatgan madaniyat xodimi.
- 1971 - Dueyn Jonson - amerikalik aktyor, rejissor, va professional kurashchi.
- 1975 - Devid Bekhem - Britaniyalik sobiq professional futbolchi, 100 buyuk britaniyaliklar va dunyoning 100 ta eng nufuzli shaxslaridan biri.
- 2015 - Sharlotta - Kembrij malikasi, shahzoda Uilyamning ikkinchi farzandi, Britaniya qirolichasi Yelizaveta II ning nabirasi.
@Kun_TarixiTG
👉 BAYRAMLAR:
🇺🇳 BMT - Butunjahon orkinos kuni.
🌎 Xalqaro Garri Potter kuni.
🌎 Butunjahon parollar kuni.
🔹 MILLIY BAYRAMLAR:
🇪🇸 Ispaniya - Madrid kuni.
🇵🇱 Polsha - Bayroq kuni, Polsha diasporasi kuni.
🇮🇩 Indoneziya - Ta‘lim kuni.
🇮🇷 Eron - O'qituvchilar kuni.
🇺🇸 AQSh - Ibodat kuni.
🇧🇹 Butan - O'qituvchilar kuni.
👉 VOQEALAR:
- 1312 - Papa Klement V Tampliyerlar ordenining mulkini Gospitaller ordeniga topshirdi.
- 1509 - Ispanlar San-Xuan shahri (hozirgi Puerto-Riko poytaxti)ga asos solishdi.
- 1568 - Mariya Styuart o'z qasridan qochib ketdi.
- 1635 - Lyudovik XIII tabiblari Parijda shifobaxsh bog' yaratishdi.
- 1635 - Lyudovik XIII tabiblari parijda shifobaxsh bog' yaratishdi.
- 1668 - Fransiya va Ispaniya o'rtasida birinchi Axen sulhi tuzildi.
- 1764 - Yekateria II buyrug'iga binoan Rossiyada "Farzandlari va uysiz bolalarni qabul qilish va xayriya qilish" o'quv uyi tashkil etildi.
- 1808 - Madrid inqilobi.
- 1813 - Lutsen jangi.
- 1857 - Feliks du Templega bug' dvigatelli, tortuvchi parrak va uch g'ildirakli shassisi bo'lgan samolyot dizayni uchun patent berildi.
- 1868 - Samarqand rus bosqinchilari tomonidan zabt etildi.
- 1885 - Leopold II Kongo davlatini "shaxsiy mulki" qilib oldi.
- 1919 - AQShda yo‘lovchi tashish avialiniyasi ishga tushdi.
- 1922 - Sergey Yesenin va raqqosa Aysedora Dunkanning nikohi qayd etildi.
- 1935 - SSSR va Fransiya o‘zaro yordam to‘g‘risida shartnoma imzolashdi.
- 1945 - Sovet qo'shinlari Germaniya poytaxti Berlinni to'liq egallab olishdi, Berlin qamali tugadi.
- 1982 - Folklend urushi: Argentinaning "General Belgrano" kemasi cho'ktirib yuborildi.
- 1995 - Bosniya serblari Xorvatiya poytaxti Zagrebga raketa hujumi uyushtirdi.
- 1996 - O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti Islom Karimov "O‘zbekiston Respublikasi Bank-moliya akademiyasini tashkil qilish to‘g‘risida" Farmon chiqardi.
- 1997 - Toni Bler Buyuk Britaniyaning Bosh vaziri bo'ldi.
- 2004 - Qo'lida qizcha ko‘targan sovet askariga o'rnatilgan yodgorlik Treptov Parkiga qaytdi. 2003-yil kuzida yodgorlik demontaj qilindi va restavratsiya qilish uchun olib ketilgandi.
- 2004 - Internetda yangi tarmoq qurti - "Sasser" paydo bo'ldi.
- 2011 - AQSh maxsus xizmati Usama ben Ladenni yo‘qInternetda yangi tarmoq qurti "Sasser" paydo bo'ldi qilishdi.
- 2014 - Odessadagi Kasaba uyushmalari binosida yong‘in sodir bo‘ldi.
- 2014 - Rossiya Slavyanskdagi vaziyat tufayli BMT Xavfsizlik kengashining favqulodda yig‘ilishini chaqirdi.
👉 TAVALLUDLAR:
- 1695 - Jovanni Nikko Servandoni (1766) - italiyalik me'mor, teatr rassomi, rangtasvirchi.
- 1729 - Yekaterina II (1796) - Rossiya imperatori (1762-1796).
- 1834 - Vilgelm Mauzer (1882) - nemis konstruktori va qurol ishlab chiqaruvchisi.
- 1856 - Vasiliy Rozanov (1919) - rus ilohiyitchi faylasufi, adabiyotshunos va publitsist.
- 1859 - Jerom Klapka Jerom (1927) - ingliz yozuvchisi, dramaturg
- 1860 - Uilyam Meddok Beyliss (1924) - ingliz fiziologi, garmonlar kashfiyotchisi.
- 1895 - Kurella Alfred (1975) - nemis yozuvchisi, publitsist, tarjimon va jamoat arbobi.
- 1903 - Benjamin Spok (1998) - amerikalik pediatr.
- 1904 - Komil Yormatov (1978) - taniqli o‘zbek aktyori va kinorejissyori .
- 1911 - Nuriddinov Siroj (1966) - Oʻzbekiston SSR KP MQ birinchi kotibi (1949-1950).
- 1939 - Leonid Kanevskiy - Sovet va rus teatr va kino aktyori, televidenie boshlig'i, RSFSRda xizmat ko'rsatgan artist.
- 1946 - Devid Sushe - ingliz kinoaktyori, Erkyul Puaro roli bilan dunyoga tanilgan_
- 1950 - Xosiyat Bobomurodova - iste’dodli shoira, O'zbekistonda xizmat ko'rsatgan madaniyat xodimi.
- 1971 - Dueyn Jonson - amerikalik aktyor, rejissor, va professional kurashchi.
- 1975 - Devid Bekhem - Britaniyalik sobiq professional futbolchi, 100 buyuk britaniyaliklar va dunyoning 100 ta eng nufuzli shaxslaridan biri.
- 2015 - Sharlotta - Kembrij malikasi, shahzoda Uilyamning ikkinchi farzandi, Britaniya qirolichasi Yelizaveta II ning nabirasi.
@Kun_TarixiTG
#bayramlar
3-may – Butunjahon matbuot erkinligi kuni
Butun dunyoda har yili 3-may kuni Butunjahon matbuot erkinligi kuni nishonlanadi. Bu kun 1993-yilda BMT Bosh Assambleyasi tomonidan matbuot erkinligi va jurnalistlar huquqlarini himoya qilish muhimligiga e'tibor qaratish maqsadida ta'sis etilgan.
Matbuot erkinligi demokratik jamiyatning asosiy tamoyillaridan biridir. U fuqarolarning axborot olish huquqini, shuningdek, davlat va boshqa tashkilotlar faoliyati ustidan nazoratni ta’minlaydi. Matbuot erkinligi ilm-fan, madaniyat va iqtisodiyot rivojiga ham xizmat qiladi.
Biroq, ayrim mamlakatlarda matbuot erkinligi hukumat yoki boshqa tashkilotlar tomonidan cheklanadi. Jurnalistlar o'z ishi uchun senzura va ta'qiblarga duch kelishadi. Shu kuni biz matbuot erkinligi uchun kurashayotganlarni va uning yo‘qligidan aziyat chekayotganlarni yodga olishimiz kerak.
@Kun_TarixiTG
3-may – Butunjahon matbuot erkinligi kuni
Butun dunyoda har yili 3-may kuni Butunjahon matbuot erkinligi kuni nishonlanadi. Bu kun 1993-yilda BMT Bosh Assambleyasi tomonidan matbuot erkinligi va jurnalistlar huquqlarini himoya qilish muhimligiga e'tibor qaratish maqsadida ta'sis etilgan.
Matbuot erkinligi demokratik jamiyatning asosiy tamoyillaridan biridir. U fuqarolarning axborot olish huquqini, shuningdek, davlat va boshqa tashkilotlar faoliyati ustidan nazoratni ta’minlaydi. Matbuot erkinligi ilm-fan, madaniyat va iqtisodiyot rivojiga ham xizmat qiladi.
Biroq, ayrim mamlakatlarda matbuot erkinligi hukumat yoki boshqa tashkilotlar tomonidan cheklanadi. Jurnalistlar o'z ishi uchun senzura va ta'qiblarga duch kelishadi. Shu kuni biz matbuot erkinligi uchun kurashayotganlarni va uning yo‘qligidan aziyat chekayotganlarni yodga olishimiz kerak.
@Kun_TarixiTG
#bayramlar
Bugun 3-may - Xalqaro Quyosh kuni
Xalqaro quyosh kuni har yili 3-may kuni nishonlanadi va quyosh energiyasining ahamiyati va undan kundalik hayotda foydalanishga e'tibor qaratishga qaratilgan. Bu kun, shuningdek, terini quyosh energiyasining bir turi bo'lgan ultrabinafsha nurlarining zararli ta'siridan himoya qilish zarurligini eslatib turadi.
Ko'pgina mamlakatlarda Quyosh kuniga bag'ishlangan turli tadbirlar va aksiyalar o'tkaziladi. Misol uchun, ba'zi shaharlarda quyosh panellari va quyosh energiyasi bilan ishlaydigan boshqa qurilmalar ko'rgazmalari tashkil etiladi. Shuningdek, maktab o‘quvchilari va talabalar uchun quyosh elektr stansiyalariga ekskursiyalar, ma’rifiy tadbirlar o‘tkaziladi.
Xalqaro quyosh kunining maqsadi jamoatchilik e'tiborini ekologik muammolarga qaratish va qayta tiklanadigan energiya manbalaridan foydalanish imkoniyatlari haqida xabardorlikni oshirishdan iborat.
@Kun_TarixiTG
Bugun 3-may - Xalqaro Quyosh kuni
Xalqaro quyosh kuni har yili 3-may kuni nishonlanadi va quyosh energiyasining ahamiyati va undan kundalik hayotda foydalanishga e'tibor qaratishga qaratilgan. Bu kun, shuningdek, terini quyosh energiyasining bir turi bo'lgan ultrabinafsha nurlarining zararli ta'siridan himoya qilish zarurligini eslatib turadi.
Ko'pgina mamlakatlarda Quyosh kuniga bag'ishlangan turli tadbirlar va aksiyalar o'tkaziladi. Misol uchun, ba'zi shaharlarda quyosh panellari va quyosh energiyasi bilan ishlaydigan boshqa qurilmalar ko'rgazmalari tashkil etiladi. Shuningdek, maktab o‘quvchilari va talabalar uchun quyosh elektr stansiyalariga ekskursiyalar, ma’rifiy tadbirlar o‘tkaziladi.
Xalqaro quyosh kunining maqsadi jamoatchilik e'tiborini ekologik muammolarga qaratish va qayta tiklanadigan energiya manbalaridan foydalanish imkoniyatlari haqida xabardorlikni oshirishdan iborat.
@Kun_TarixiTG
#buguntarixda
Bugun 3-may - Xalqaro spam kuni.
🔹 “Spam” tushunchasi bilan internet foydalanuvchilari juda yaxshi tanish.
🔹 Bu degani bir talay keraksiz va xavfli xabarlar, kimlarningdur shaxsiy qutisiga keladi.
🔹 Ularda viruslar mavjud bo’lib, bu kompyuterni tezda ishdan chiqaradi.
🔹 Shunga qaramay “spam”ning ham o’z tug’ilgan kuni bor, u har yili 3-may kuni o’tkaziladi.
🔹 DEC kompaniyasi “spam”ga asos soluvchi deb hisoblanadi, o’sha kuni 1978-yili o’zining 400 ”spam” xabarlarni jo’natgan.
🔹 Shu orqali ular o’z mahsulotlarini – mini-kompyuterlarini reklama qilganlar.
🔹 “Spam” nomi ingliz konservalariga asoslangan, unda kolbasa qiymasining xo‘shbo’y ta’mi bo’lib, Ikkinchi jahon urishida uni xuddi shunday deb atashgan.
🔹 Zamonaviy “spam” – bu soyaviy sanoat.
🔹 Ekspertlarning takidlashicha 85% internet elektron xabarlar– bu haqiqiy “spam”.
🔹 Bu bayram qanday o’tkaziladi deb so’rarsiz?
🔹 Bu bayramda latifalarni, kulgili “spam”larni o’ylab topishadi.
@Kun_TarixiTG
Bugun 3-may - Xalqaro spam kuni.
🔹 “Spam” tushunchasi bilan internet foydalanuvchilari juda yaxshi tanish.
🔹 Bu degani bir talay keraksiz va xavfli xabarlar, kimlarningdur shaxsiy qutisiga keladi.
🔹 Ularda viruslar mavjud bo’lib, bu kompyuterni tezda ishdan chiqaradi.
🔹 Shunga qaramay “spam”ning ham o’z tug’ilgan kuni bor, u har yili 3-may kuni o’tkaziladi.
🔹 DEC kompaniyasi “spam”ga asos soluvchi deb hisoblanadi, o’sha kuni 1978-yili o’zining 400 ”spam” xabarlarni jo’natgan.
🔹 Shu orqali ular o’z mahsulotlarini – mini-kompyuterlarini reklama qilganlar.
🔹 “Spam” nomi ingliz konservalariga asoslangan, unda kolbasa qiymasining xo‘shbo’y ta’mi bo’lib, Ikkinchi jahon urishida uni xuddi shunday deb atashgan.
🔹 Zamonaviy “spam” – bu soyaviy sanoat.
🔹 Ekspertlarning takidlashicha 85% internet elektron xabarlar– bu haqiqiy “spam”.
🔹 Bu bayram qanday o’tkaziladi deb so’rarsiz?
🔹 Bu bayramda latifalarni, kulgili “spam”larni o’ylab topishadi.
@Kun_TarixiTG
3-may – Shoir va yozuvchi Mirmuhsin tavallud topgan kun
Mirmuhsin Mirsaidov (1921.03.05, Toshkent – 2005.03.05 Toshkent) – shoir va yozuvchi. O’zbekiston xalq yozuvchisi (1981). O’zbekistonda xizmat ko’rsatgan madaniyat xodimi (1970).
Ilk dostoni “Qamar” 1938-yilda nashr etilgan. “Vafo” (1944), “Qadrdon do’stlar” (1948), “Farg’ona” (1951), “Vatandoshlar” (1952), “Irmoqlar” (1959), “Qalb va falsafa” (1960), “She’rlar” (1964) va boshqa she’riy to’plamlar muallifi. “Usta G’iyos” (1946), “Do’nan”, “Yashil qishloq” (1948, “Shiroq” (1969, “Nevara”, “Avesto” (1970) kabi dostonlarida zamondoshlarimiz va tarixiy qahramonlar siymosi chizilgan. Ilk nasriy qissasi “Jamila” 1956-yilda e’lon qilingan. “Oq marmar” (1957), “Cho’ri” (1962), “Tungi chaqmoqlar” (1964) qissalari tarixiy mavzuda, “Arab hikoyalari” (1960), “Chodrali ayol” (1979) qissalari xorijiy mamlakatlarga safar taassurotlari asosida yaratilgan.
@Kun_TarixiTG
Mirmuhsin Mirsaidov (1921.03.05, Toshkent – 2005.03.05 Toshkent) – shoir va yozuvchi. O’zbekiston xalq yozuvchisi (1981). O’zbekistonda xizmat ko’rsatgan madaniyat xodimi (1970).
Ilk dostoni “Qamar” 1938-yilda nashr etilgan. “Vafo” (1944), “Qadrdon do’stlar” (1948), “Farg’ona” (1951), “Vatandoshlar” (1952), “Irmoqlar” (1959), “Qalb va falsafa” (1960), “She’rlar” (1964) va boshqa she’riy to’plamlar muallifi. “Usta G’iyos” (1946), “Do’nan”, “Yashil qishloq” (1948, “Shiroq” (1969, “Nevara”, “Avesto” (1970) kabi dostonlarida zamondoshlarimiz va tarixiy qahramonlar siymosi chizilgan. Ilk nasriy qissasi “Jamila” 1956-yilda e’lon qilingan. “Oq marmar” (1957), “Cho’ri” (1962), “Tungi chaqmoqlar” (1964) qissalari tarixiy mavzuda, “Arab hikoyalari” (1960), “Chodrali ayol” (1979) qissalari xorijiy mamlakatlarga safar taassurotlari asosida yaratilgan.
@Kun_TarixiTG
3-may – Tomson tavallud topgan kun
Jorj Paget Tomson 1937-yilda elektronlarning to'lqin xususiyatlarini kashf etgani uchun Fizika bo'yicha Nobel mukofotiga sazovor bo'lgan britaniyalik fizik edi. U 1892-yil 3-may kuni Angliyada tug'ilgan, Trinity kollejida tahsil olgan. Tomson Lui de Broyl nazariyalarini tasdiqlagan elektronlarning to'lqinga o'xshash tabiatini tasdiqlovchi tajribalar o'tkazdi. Uning ishi kvant mexanikasi va qattiq jismlar fizikasining rivojlanishida muhim rol o'ynadi. Tomson ikkinchi Jahon urushi paytida Manxetten loyihasida ham ishlagan va atom bombasining rivojlanishiga hissa qo'shgan. U 1975-yil 10-sentyabr kuni vafot etgan.
@Kun_TarixiTG
Jorj Paget Tomson 1937-yilda elektronlarning to'lqin xususiyatlarini kashf etgani uchun Fizika bo'yicha Nobel mukofotiga sazovor bo'lgan britaniyalik fizik edi. U 1892-yil 3-may kuni Angliyada tug'ilgan, Trinity kollejida tahsil olgan. Tomson Lui de Broyl nazariyalarini tasdiqlagan elektronlarning to'lqinga o'xshash tabiatini tasdiqlovchi tajribalar o'tkazdi. Uning ishi kvant mexanikasi va qattiq jismlar fizikasining rivojlanishida muhim rol o'ynadi. Tomson ikkinchi Jahon urushi paytida Manxetten loyihasida ham ishlagan va atom bombasining rivojlanishiga hissa qo'shgan. U 1975-yil 10-sentyabr kuni vafot etgan.
@Kun_TarixiTG
#buguntarixda
Bugun 3-may - Xristofor Kolumb Yamaykani kashf etgan kun
1494-yil 3-mayda Xristofor Kolumb yangi orolni kashf etdi.
Xristofor Kolumb ikkinchi ekspeditsiya davrida yangi orolni ochdi va unga Avliyo Iakov (Santyago) nomini berdi.
Bu kemalarning asosiy qismini Espanolda (Gaiti) qoldirib, dengizchi uchta kemadan iborat otryadni g’arb tomonga Hindiston qit‘asini ochish uchun borganida sodir bo’ldi.
Kubaning sharqiy chekkasini zabt etib, u Osiyo qit‘asi emasligiga ishonch hosil qilib, Kolumb bortga olgan hindularning (ular ozgina janub tomonga yurilsa u yerda juda ko’p oltin borligi haqida aytishadi) maslahatiga ko’ra, yo’nalishni o’zgartirishadi.
Orolda yashovchilar begonalarga dushmanlarcha qarashadi, lekin bir necha bor quroldan o’t ochilgandan so’ng ularning munosabatlari o’zgaradi.
Ular ispanlarni o’z qayiqlarida g’amlab qo’yilgan boyliklarini yevropaning turli arzimas narsalariga almashtirishga rozi bo’ldilar.
Hozirgi kunda bu orol Yamayka deb ataladi.
Kanalga ulanish ⤵️
@Kun_TarixiTG
Bugun 3-may - Xristofor Kolumb Yamaykani kashf etgan kun
1494-yil 3-mayda Xristofor Kolumb yangi orolni kashf etdi.
Xristofor Kolumb ikkinchi ekspeditsiya davrida yangi orolni ochdi va unga Avliyo Iakov (Santyago) nomini berdi.
Bu kemalarning asosiy qismini Espanolda (Gaiti) qoldirib, dengizchi uchta kemadan iborat otryadni g’arb tomonga Hindiston qit‘asini ochish uchun borganida sodir bo’ldi.
Kubaning sharqiy chekkasini zabt etib, u Osiyo qit‘asi emasligiga ishonch hosil qilib, Kolumb bortga olgan hindularning (ular ozgina janub tomonga yurilsa u yerda juda ko’p oltin borligi haqida aytishadi) maslahatiga ko’ra, yo’nalishni o’zgartirishadi.
Orolda yashovchilar begonalarga dushmanlarcha qarashadi, lekin bir necha bor quroldan o’t ochilgandan so’ng ularning munosabatlari o’zgaradi.
Ular ispanlarni o’z qayiqlarida g’amlab qo’yilgan boyliklarini yevropaning turli arzimas narsalariga almashtirishga rozi bo’ldilar.
Hozirgi kunda bu orol Yamayka deb ataladi.
Kanalga ulanish ⤵️
@Kun_TarixiTG
#buguntarixda
Bugun 3-may - Jorj Parker sharikli ruchka ixtirosiga patent olgan kun
1904-yil 3-mayda Jorj Parker sharikli ruchka uchun AQSh patentini oldi.
Yaroqliligiga qaramay, ushbu mahsulot ommaviy tarqalmadi.
Van Vechten Reysberg esa 1916-yilda sharikli ruchka uchun Amerikada patent oldi.
Hammasi bo'lib, yigirmanchi asrda, sharikli qalamning amaliy namunasi yaratilishidan oldin, ushbu mahsulot uchun 350 ga yaqin patent olingan.
Zamonaviy modellarga iloji boricha yaqinroq bo'lgan qurilma 1931-yilda vengriyalik publitsist Laslo Bíro tomonidan ixtiro qilingan.
Ammo muallif o'z ixtirosini faqat 1938-yilda Vengriya va Argentinada patentlashga muvaffaq bo'lgan.
@Kun_TarixiTG
Bugun 3-may - Jorj Parker sharikli ruchka ixtirosiga patent olgan kun
1904-yil 3-mayda Jorj Parker sharikli ruchka uchun AQSh patentini oldi.
Yaroqliligiga qaramay, ushbu mahsulot ommaviy tarqalmadi.
Van Vechten Reysberg esa 1916-yilda sharikli ruchka uchun Amerikada patent oldi.
Hammasi bo'lib, yigirmanchi asrda, sharikli qalamning amaliy namunasi yaratilishidan oldin, ushbu mahsulot uchun 350 ga yaqin patent olingan.
Zamonaviy modellarga iloji boricha yaqinroq bo'lgan qurilma 1931-yilda vengriyalik publitsist Laslo Bíro tomonidan ixtiro qilingan.
Ammo muallif o'z ixtirosini faqat 1938-yilda Vengriya va Argentinada patentlashga muvaffaq bo'lgan.
@Kun_TarixiTG
#bayramlar
Bugun 3-may - Polshada konstitusiya kuni
3-may Polshada Davlat milliy bayrami 1791-yilda qabul qilingan birinchi konstitusiya kuni nishonlanadi.
Birinchi Polsha konstitusiyasi - Yevropada eng birinchi hisoblanadi.
U 3-may 1791-yilda, Fransiya konstitusiyasidan yarim yil oldin, qabul qilingan.
Bu konstitutsiya ikki yilga yaqin amalda bo‘ldi
1793-yil Prussiya, Rossiya va Avstriya chegaralarining bo'linishi natijasida Polsha o'zining mustaqilligini yo'qotdi.
1918-yilda mamlakat yana birlashdi va1919-yil 3-may rasmiy ravishda bayram deb tantanali ravishda e'lon qilindi.
1990-yil bayram qayta tiklangan.
2007-yilda Litvada ham bayram kuni deb belgilangan.
Bu kun bayramda teatr-konsert zallarida, dam olish maydonlarida katta musiqali tadbirlar o'tkaziladi.
@Kun_TarixiTG
Bugun 3-may - Polshada konstitusiya kuni
3-may Polshada Davlat milliy bayrami 1791-yilda qabul qilingan birinchi konstitusiya kuni nishonlanadi.
Birinchi Polsha konstitusiyasi - Yevropada eng birinchi hisoblanadi.
U 3-may 1791-yilda, Fransiya konstitusiyasidan yarim yil oldin, qabul qilingan.
Bu konstitutsiya ikki yilga yaqin amalda bo‘ldi
1793-yil Prussiya, Rossiya va Avstriya chegaralarining bo'linishi natijasida Polsha o'zining mustaqilligini yo'qotdi.
1918-yilda mamlakat yana birlashdi va1919-yil 3-may rasmiy ravishda bayram deb tantanali ravishda e'lon qilindi.
1990-yil bayram qayta tiklangan.
2007-yilda Litvada ham bayram kuni deb belgilangan.
Bu kun bayramda teatr-konsert zallarida, dam olish maydonlarida katta musiqali tadbirlar o'tkaziladi.
@Kun_TarixiTG
#buguntarixda
Bugun 3-may - Turkiston Muvaqqat hukumati tuzilgan kun
1920-yil 3-mayda Farg’ona vodiysidagi butun qo’rboshilar va tinch aholi vakillari Oltiariq tumanidagi Ғoyibota (Ғaribota) qishlog’ida o‘zlarining navbatdagi qurultoylariga to‘plandilar. Bosqinchi qizil armiyaga qarshi kurash bayrog’ini vodiyda Madamipbek o‘rniga endi Shеrmuhammadbek ko’tardi.
Qurultoyda Shermuhammadbek boshchiligida Turkiston - turk mustaqil islom jumhuriyati yoxud Turkiston Muvaqqat hukumati tuzildi.
Shermuhammadbek hukumat raisi bo‘lishi bilan bir qatorda vodiydagi butun istiqlolchilar qo‘shinining Oliy bosh qo‘mondoni qilib ham saylandi.
Hukumat tarkibiga 6 kishi kiritilgan.
Bundan tashqari, 14 kishidan iborat harbiy idora mahkamasi tuzildi.
1922-yil 15-20-aprelda Samarqand shahrida yarim yashirin holatda o‘tgan Turkiston musulmonlarining 2-qurultoyida Turkiston - turk mustaqil islom jumhuriyatining Muvaqqat Konstitutsiyasi (Asosiy Qonuni) qabul qilingan.
@Kun_TarixiTG
Bugun 3-may - Turkiston Muvaqqat hukumati tuzilgan kun
1920-yil 3-mayda Farg’ona vodiysidagi butun qo’rboshilar va tinch aholi vakillari Oltiariq tumanidagi Ғoyibota (Ғaribota) qishlog’ida o‘zlarining navbatdagi qurultoylariga to‘plandilar. Bosqinchi qizil armiyaga qarshi kurash bayrog’ini vodiyda Madamipbek o‘rniga endi Shеrmuhammadbek ko’tardi.
Qurultoyda Shermuhammadbek boshchiligida Turkiston - turk mustaqil islom jumhuriyati yoxud Turkiston Muvaqqat hukumati tuzildi.
Shermuhammadbek hukumat raisi bo‘lishi bilan bir qatorda vodiydagi butun istiqlolchilar qo‘shinining Oliy bosh qo‘mondoni qilib ham saylandi.
Hukumat tarkibiga 6 kishi kiritilgan.
Bundan tashqari, 14 kishidan iborat harbiy idora mahkamasi tuzildi.
1922-yil 15-20-aprelda Samarqand shahrida yarim yashirin holatda o‘tgan Turkiston musulmonlarining 2-qurultoyida Turkiston - turk mustaqil islom jumhuriyatining Muvaqqat Konstitutsiyasi (Asosiy Qonuni) qabul qilingan.
@Kun_TarixiTG
Bugun 3-may 2025-yil, Shanba
👉 BAYRAMLAR:
🇺🇳 BMT — Butunjahon matbuot erkinligi kuni.
🌏 Xalqaro Quyosh kuni.
🌏 Turkiylar birdamligi kuni.
🌏 Spam tug'ilgan kun.
🔹 MILLIY BAYRAMLAR:
🇵🇭 Filippin - Santa Kruz kuni.
🇯🇵 Yaponiya - Konstitutsiyani xotirlash kuni.
🇵🇱 Polsha - Konstitutsiya kuni.
👉 VOQEALAR:
- 1241 - Piza va Sitsiliyaning birlashgan floti Meloriya (Giglio) jangida Genuya flotini butunlay tor-mor qildi.
- 1494 - Xristofor Kolumb Yamaykani kashf etdi.
- 1791 - Varshavada seym Yevropada birinchi Rech-Pospolita konstitutsiyasini qabul qildi.
- 1802 - Derpt universiteti ochildi.
- 1803 - Rossiya imperatori Aleksandr I Moskvada Hospis uyi (keyinchalik Sklifosovskiy nomidagi shoshilinch tibbiy yordam ilmiy-tadqiqot instituti) tashkil etishga ruxsat berdi.
- 1808 - Rus-Shved urushi: ruslar Sveaborg qal’asini egalladilar.
- 1815 - Polsha Qirolligi tashkil topdi. Vena kongressining qaroriga ko‘ra Rossiya imperiyasining tarkibiga kiritildi.
- 1815 - Tolentino jangida Neapol urushi hal boʻldi.
- 1841 - Yangi Zelandiya britan mustamlakasi deya e’lon qilindi.
- 1867 - Birinchi Jeneva konvensiyasi qabul qilinganidan uch yil o'tgach, Rossiyada Qizil Xoch jamiyati tashkil etildi.
- 1902 - AQShda «Pepsi» kompaniyasi tashkil topdi.
- 1904 - Amerikalik ixtirochi Jorj Parker birinchi sharikli ruchka uchun patent oldi.
- 1919 - Bavar Respublikasining soʻnggi hukumat majlisi boʻldi.
- 1920 - Shermuhammadbek boshchiligida Turkiston - turk mustaqil islom jumhuriyati tashkil topdi.
- 1932 - G. M. Beriev MBR-2 uchuvchi qayig'ining birinchi parvozi.
- 1937 - Margaret Mitchellning «Shamollarda qolgan hislarim» romaniga Pulitser mukofoti berildi.
- 1946 - Tokioda yaponiyalik harbiy jinoyatchilar ustidan sud jarayoni boshlandi (1948-yil 12-noyabrgacha davom etgan).
- 1947 - Yaponiyaning yangi konstitutsiyasi qabul qilindi.
- 1953 - Germaniyada «Deutsche welle» («Nemis to‘lqini») radiostansiyasi eshittirishlarini boshladi.
- 1957- Qorachoy xalqi vataniga qaytarildi.
- 1958 - AQSh prezidenti Eyzenxauer Antarktikani demilitarizatsiyalashni taklif qildi.
- 1968 - Parijda talabalar qoʻzgʻolonining bostirilishi.
- 1978 - Yoqmaydigan reklama xabari - spam ilk bor rasman roʻyxatdan oʻtkazilgan.
- 1991- Namibiya poytaxtida «Vindxuk deklaratsiyasi» imzolandi. Unda dunyo mamlakatlari hukumatlari matbuot erkinligini ta’minlashga chaqiriladi. YUNESKO qarori bilan har yili Jahon matbuot erkinligi kuni sifatida nishonlanadi.
- 1992 - O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti Islom Karimov "O‘zbekneftgaz" - O‘zbekiston neft va gaz sanoati" Davlat konsernini tuzish to‘g‘risida" Farmon chiqardi.
- 1994 - Toshkentda “Buyuk ipak yo‘li” nomi ostida tennis bo‘yicha xalqaro musobaqasi ochildi.
- 1997 - Inson va kompyuter kurashi: Garri Kasparov «Deep Blue»ga qarshi shaxmat musobaqasiga kirishdi.
- 2000 - London va Frankfurt birjalari birlashdi.
- 2004 - Yangi “Sasser” internet qurti butun dunyo bo‘ylab yuz minglab shaxsiy kompyuterlarni zararlagan.
- 2005 - Afg'onistondagi harbiy omborda portlash (Bashgah qishlog'i, Bag'lon viloyati, Kobuldan 125 km uzoqlikda). 28 kishi halok bo'ldi, 70 dan ortiq kishi jarohat oldi.
- 2006 - Armanistonning «Armavia» kompaniyasiga qarashli «A320» yo‘lovchi samolyoti Sochi yaqinida dengizga qulab tushdi. Samolyot bortidagi 105 nafar yo‘lovchi va 8 nafar ekipaj a’zosi halok bo‘ldi.
- 2009 - «The Mail on Sunday» gazetasi tanklar vatani Buyuk Britaniya ularni chiqarishni to‘xtatganini ma’lum qildi.
- 2021 - Mexiko shahridagi metro estakadasining qulashi. 26 kishi halok bo'ldi.
@Kun_TarixiTG
👉 BAYRAMLAR:
🇺🇳 BMT — Butunjahon matbuot erkinligi kuni.
🌏 Xalqaro Quyosh kuni.
🌏 Turkiylar birdamligi kuni.
🌏 Spam tug'ilgan kun.
🔹 MILLIY BAYRAMLAR:
🇵🇭 Filippin - Santa Kruz kuni.
🇯🇵 Yaponiya - Konstitutsiyani xotirlash kuni.
🇵🇱 Polsha - Konstitutsiya kuni.
👉 VOQEALAR:
- 1241 - Piza va Sitsiliyaning birlashgan floti Meloriya (Giglio) jangida Genuya flotini butunlay tor-mor qildi.
- 1494 - Xristofor Kolumb Yamaykani kashf etdi.
- 1791 - Varshavada seym Yevropada birinchi Rech-Pospolita konstitutsiyasini qabul qildi.
- 1802 - Derpt universiteti ochildi.
- 1803 - Rossiya imperatori Aleksandr I Moskvada Hospis uyi (keyinchalik Sklifosovskiy nomidagi shoshilinch tibbiy yordam ilmiy-tadqiqot instituti) tashkil etishga ruxsat berdi.
- 1808 - Rus-Shved urushi: ruslar Sveaborg qal’asini egalladilar.
- 1815 - Polsha Qirolligi tashkil topdi. Vena kongressining qaroriga ko‘ra Rossiya imperiyasining tarkibiga kiritildi.
- 1815 - Tolentino jangida Neapol urushi hal boʻldi.
- 1841 - Yangi Zelandiya britan mustamlakasi deya e’lon qilindi.
- 1867 - Birinchi Jeneva konvensiyasi qabul qilinganidan uch yil o'tgach, Rossiyada Qizil Xoch jamiyati tashkil etildi.
- 1902 - AQShda «Pepsi» kompaniyasi tashkil topdi.
- 1904 - Amerikalik ixtirochi Jorj Parker birinchi sharikli ruchka uchun patent oldi.
- 1919 - Bavar Respublikasining soʻnggi hukumat majlisi boʻldi.
- 1920 - Shermuhammadbek boshchiligida Turkiston - turk mustaqil islom jumhuriyati tashkil topdi.
- 1932 - G. M. Beriev MBR-2 uchuvchi qayig'ining birinchi parvozi.
- 1937 - Margaret Mitchellning «Shamollarda qolgan hislarim» romaniga Pulitser mukofoti berildi.
- 1946 - Tokioda yaponiyalik harbiy jinoyatchilar ustidan sud jarayoni boshlandi (1948-yil 12-noyabrgacha davom etgan).
- 1947 - Yaponiyaning yangi konstitutsiyasi qabul qilindi.
- 1953 - Germaniyada «Deutsche welle» («Nemis to‘lqini») radiostansiyasi eshittirishlarini boshladi.
- 1957- Qorachoy xalqi vataniga qaytarildi.
- 1958 - AQSh prezidenti Eyzenxauer Antarktikani demilitarizatsiyalashni taklif qildi.
- 1968 - Parijda talabalar qoʻzgʻolonining bostirilishi.
- 1978 - Yoqmaydigan reklama xabari - spam ilk bor rasman roʻyxatdan oʻtkazilgan.
- 1991- Namibiya poytaxtida «Vindxuk deklaratsiyasi» imzolandi. Unda dunyo mamlakatlari hukumatlari matbuot erkinligini ta’minlashga chaqiriladi. YUNESKO qarori bilan har yili Jahon matbuot erkinligi kuni sifatida nishonlanadi.
- 1992 - O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti Islom Karimov "O‘zbekneftgaz" - O‘zbekiston neft va gaz sanoati" Davlat konsernini tuzish to‘g‘risida" Farmon chiqardi.
- 1994 - Toshkentda “Buyuk ipak yo‘li” nomi ostida tennis bo‘yicha xalqaro musobaqasi ochildi.
- 1997 - Inson va kompyuter kurashi: Garri Kasparov «Deep Blue»ga qarshi shaxmat musobaqasiga kirishdi.
- 2000 - London va Frankfurt birjalari birlashdi.
- 2004 - Yangi “Sasser” internet qurti butun dunyo bo‘ylab yuz minglab shaxsiy kompyuterlarni zararlagan.
- 2005 - Afg'onistondagi harbiy omborda portlash (Bashgah qishlog'i, Bag'lon viloyati, Kobuldan 125 km uzoqlikda). 28 kishi halok bo'ldi, 70 dan ortiq kishi jarohat oldi.
- 2006 - Armanistonning «Armavia» kompaniyasiga qarashli «A320» yo‘lovchi samolyoti Sochi yaqinida dengizga qulab tushdi. Samolyot bortidagi 105 nafar yo‘lovchi va 8 nafar ekipaj a’zosi halok bo‘ldi.
- 2009 - «The Mail on Sunday» gazetasi tanklar vatani Buyuk Britaniya ularni chiqarishni to‘xtatganini ma’lum qildi.
- 2021 - Mexiko shahridagi metro estakadasining qulashi. 26 kishi halok bo'ldi.
@Kun_TarixiTG
Bugun 3-may 2025-yil, Shanba
👉 TAVALLUDLAR:
- 1469 - Nikkolo Makiavelli (1527) - italyan davlat arbobi va mutafakkiri.
- 1845 - Ilya Mechnikov (1916) - rus biologi, qiyosiy patologiya, evalyutsion embriologiya va immunologiya asoschilaridan. Nobel mukofoti sohibi (1908).
- 1848 - Vasnetsov Viktor (1926) - rus rassomi.
- 1860 - Jon Skott Xoldeyn (1936) - shotland fiziologi.
- 1866 - Geynrix Evald Xering (1948) - ingliz fiziologi, taktil sezuvchanlikning mutlaq chegarasini oʻrganish uchun asbob ixtirochisi.
- 1874 - Vagn Ekman (1954) - shved okeanografi, zamonaviy okeanografiya asoschilaridan biri.
-1891 - Mixail Bulgakov (eski taqvim bo‘yicha) (1940) - rus adibi, “Usta va Margarita” “Ityurak” va boshqa bir qator asarlar muallifi.
- 1892 - Jorj Pajet Tomson (1975) - ingliz fizigi, Nobel mukofoti sohibi.
- 1901 - Ebbe Shvarts (1964) - daniyalik futbol funksioneri, UEFAning birinchi prezidenti (1954-1962).
- 1902 - Alfred Kastler (1984) - fransuz fizigi, Nobel mukofoti sohibi (1966).
- 1906 - Mary Astor (1987) - amerikalik kinoaktrisa.
- 1919 - Noil Abubakirov (1998) - kimyogar olim, Oʻzbekiston fanlar akademiyasi muxbir aʼzosi (1979).
- 1921 - Mirmuhsin (2005) - o‘zbek yozuvchisi va shoiri, O‘zbekiston xalq yozuvchisi.
- 1924 - Izador Zinger (2021) - amerikalik matematik, Abel mukofoti sohibi.
- 1933 - Stiven Vaynberg - amerikalik fizik, Nobel mukofoti sohibi (1979).
- 1940 - Hoshimjon Olimjonov (2017) - aktyor, Oʻzbekiston xalq artisti (1987).
- 1941 - Nona Gaprindashvili - gruzin shaxmatchisi, jahon chempioni.
- 1942 - Vera Chaslavska (2016) - chexoslovakiyalik gimnastikachi, 7 karra Olimpiya chempioni, 4 karra jahon chempioni.
- 1942 - Szin Yuyshjan - 1644-1912-yillarda Xitoyni boshqargan Aysin Gyoro imperator sulolasining avlodi. 2015-yildan beri Manchjur taxtining to‘g‘ridan-to‘g‘ri vorisi.
- 1965 - Mixail Proxorov - rossiyalik sobiq siyosatchi va tadbirkor, millarder.
- 1965 - Rob Brydon Jones - uelslik aktyor.
- 1976 - Sergey Mixaylov - bokschi, "Oʻzbekiston iftixori" (2002), "Oʻzbekiston Respublikasida xizmat koʻrsatgan sportchi" (2000).
- 1982 - Rebekka Mariya Xoll - ingliz aktrisasi.
- 1983 - Kamolidiin Tojiyev - Oʻzbekistonlik futbolchi, ampluasi himoyachi.
- 1989 - Katinka Xossu - vengriyalik suzuvchi, uch karra Olimpiya chempioni, ko'p karra jahon va Yevropa chempioni.
@Kun_TarixiTG
👉 TAVALLUDLAR:
- 1469 - Nikkolo Makiavelli (1527) - italyan davlat arbobi va mutafakkiri.
- 1845 - Ilya Mechnikov (1916) - rus biologi, qiyosiy patologiya, evalyutsion embriologiya va immunologiya asoschilaridan. Nobel mukofoti sohibi (1908).
- 1848 - Vasnetsov Viktor (1926) - rus rassomi.
- 1860 - Jon Skott Xoldeyn (1936) - shotland fiziologi.
- 1866 - Geynrix Evald Xering (1948) - ingliz fiziologi, taktil sezuvchanlikning mutlaq chegarasini oʻrganish uchun asbob ixtirochisi.
- 1874 - Vagn Ekman (1954) - shved okeanografi, zamonaviy okeanografiya asoschilaridan biri.
-1891 - Mixail Bulgakov (eski taqvim bo‘yicha) (1940) - rus adibi, “Usta va Margarita” “Ityurak” va boshqa bir qator asarlar muallifi.
- 1892 - Jorj Pajet Tomson (1975) - ingliz fizigi, Nobel mukofoti sohibi.
- 1901 - Ebbe Shvarts (1964) - daniyalik futbol funksioneri, UEFAning birinchi prezidenti (1954-1962).
- 1902 - Alfred Kastler (1984) - fransuz fizigi, Nobel mukofoti sohibi (1966).
- 1906 - Mary Astor (1987) - amerikalik kinoaktrisa.
- 1919 - Noil Abubakirov (1998) - kimyogar olim, Oʻzbekiston fanlar akademiyasi muxbir aʼzosi (1979).
- 1921 - Mirmuhsin (2005) - o‘zbek yozuvchisi va shoiri, O‘zbekiston xalq yozuvchisi.
- 1924 - Izador Zinger (2021) - amerikalik matematik, Abel mukofoti sohibi.
- 1933 - Stiven Vaynberg - amerikalik fizik, Nobel mukofoti sohibi (1979).
- 1940 - Hoshimjon Olimjonov (2017) - aktyor, Oʻzbekiston xalq artisti (1987).
- 1941 - Nona Gaprindashvili - gruzin shaxmatchisi, jahon chempioni.
- 1942 - Vera Chaslavska (2016) - chexoslovakiyalik gimnastikachi, 7 karra Olimpiya chempioni, 4 karra jahon chempioni.
- 1942 - Szin Yuyshjan - 1644-1912-yillarda Xitoyni boshqargan Aysin Gyoro imperator sulolasining avlodi. 2015-yildan beri Manchjur taxtining to‘g‘ridan-to‘g‘ri vorisi.
- 1965 - Mixail Proxorov - rossiyalik sobiq siyosatchi va tadbirkor, millarder.
- 1965 - Rob Brydon Jones - uelslik aktyor.
- 1976 - Sergey Mixaylov - bokschi, "Oʻzbekiston iftixori" (2002), "Oʻzbekiston Respublikasida xizmat koʻrsatgan sportchi" (2000).
- 1982 - Rebekka Mariya Xoll - ingliz aktrisasi.
- 1983 - Kamolidiin Tojiyev - Oʻzbekistonlik futbolchi, ampluasi himoyachi.
- 1989 - Katinka Xossu - vengriyalik suzuvchi, uch karra Olimpiya chempioni, ko'p karra jahon va Yevropa chempioni.
@Kun_TarixiTG
4-may – Xalqaro o't o'chiruvchilar kuni
Bu kun 1999-yilda Xalqaro oʻt oʻchiruvchilar va qutqaruvchilar assotsiatsiyasi (CTIF) kongressida tashkil etilgan boʻlib, oʻt oʻchiruvchilarning jamiyatdagi muhim rolini nishonlashga moʻljallangan.
O‘t o‘chiruvchilar shahar va qishloqlarimiz hayoti va mulkini himoya qiluvchi insonlardir. Ular nafaqat yong'inlarda, balki favqulodda vaziyatlarda, yo'l-transport hodisalarida, zilzilalarda va boshqa ofatlarda ham ishlaydi.
O't o'chiruvchilar kunida biz boshqalar uchun o'z hayotlarini xavf ostiga qo'yishga tayyor bo'lgan bu jasur odamlarga o'z minnatdorchiligimizni bildirishimiz mumkin.
Shunday ekan, bu kunda yong‘in xavfsizligi xizmatlari tufayli o‘zimizni uylarimizda, ko‘chalarda yanada himoyalangan va xavfsiz his qilayotganimizni unutmasligimiz kerak. Keling, o't o'chiruvchilarga o'z minnatdorchiligimizni va jamiyat oldidagi xizmatlari uchun minnatdorchiligimizni bildiraylik.
@Kun_TarixiTG
Bu kun 1999-yilda Xalqaro oʻt oʻchiruvchilar va qutqaruvchilar assotsiatsiyasi (CTIF) kongressida tashkil etilgan boʻlib, oʻt oʻchiruvchilarning jamiyatdagi muhim rolini nishonlashga moʻljallangan.
O‘t o‘chiruvchilar shahar va qishloqlarimiz hayoti va mulkini himoya qiluvchi insonlardir. Ular nafaqat yong'inlarda, balki favqulodda vaziyatlarda, yo'l-transport hodisalarida, zilzilalarda va boshqa ofatlarda ham ishlaydi.
O't o'chiruvchilar kunida biz boshqalar uchun o'z hayotlarini xavf ostiga qo'yishga tayyor bo'lgan bu jasur odamlarga o'z minnatdorchiligimizni bildirishimiz mumkin.
Shunday ekan, bu kunda yong‘in xavfsizligi xizmatlari tufayli o‘zimizni uylarimizda, ko‘chalarda yanada himoyalangan va xavfsiz his qilayotganimizni unutmasligimiz kerak. Keling, o't o'chiruvchilarga o'z minnatdorchiligimizni va jamiyat oldidagi xizmatlari uchun minnatdorchiligimizni bildiraylik.
@Kun_TarixiTG
#kuntarixi
Bugun 4-may - Birinchi fonograf yaratilgan kun
🔹 Bundan 144 yil ilgari - 1878-yil 4-mayda Tomas Edison ilk bor yaratgan fonografini butun ommaga namoyish qilib, mashhurlikka erishdi.
🔹 Tomas Edison - elektronika sohasidagi amerikalik ixtirochi va yirik elektrotexnika kompaniyalari egasi.
🔹 12 yoshdan gazeta, telegraf tarqatuvchi bo'lib ishlagan.
🔹 1868-yildan ixtirochilik bilan shug’ullangan.
🔹 Axborotlarni telegraf orqali uzatish asbobini loyihalagan, ko’p karrali telegraflash bo’yicha ishlagan, yozuv mashinkasini takomillashtirgan, fonograf ixtiro qilgan, cho’g’lanma lampani yaratgan va A. Bell telefonini takomillashtirgan.
🔹 Elektr bilan yoritish tizimini ishlab chiqqan, elektr energiyasi bilan ta'minlashni markazlashtirish ustida ishlagan.
🔹 Edison loyihasi bo’yicha Nyu-Yorkda dunyodagi birinchi umum foydalanadigan o’zgarmas tok elektr stansiyasi qurilgan.
@Kun_TarixiTG
Bugun 4-may - Birinchi fonograf yaratilgan kun
🔹 Bundan 144 yil ilgari - 1878-yil 4-mayda Tomas Edison ilk bor yaratgan fonografini butun ommaga namoyish qilib, mashhurlikka erishdi.
🔹 Tomas Edison - elektronika sohasidagi amerikalik ixtirochi va yirik elektrotexnika kompaniyalari egasi.
🔹 12 yoshdan gazeta, telegraf tarqatuvchi bo'lib ishlagan.
🔹 1868-yildan ixtirochilik bilan shug’ullangan.
🔹 Axborotlarni telegraf orqali uzatish asbobini loyihalagan, ko’p karrali telegraflash bo’yicha ishlagan, yozuv mashinkasini takomillashtirgan, fonograf ixtiro qilgan, cho’g’lanma lampani yaratgan va A. Bell telefonini takomillashtirgan.
🔹 Elektr bilan yoritish tizimini ishlab chiqqan, elektr energiyasi bilan ta'minlashni markazlashtirish ustida ishlagan.
🔹 Edison loyihasi bo’yicha Nyu-Yorkda dunyodagi birinchi umum foydalanadigan o’zgarmas tok elektr stansiyasi qurilgan.
@Kun_TarixiTG
4-may – Xitoyda Yoshlar kuni
Xitoyda Yoshlar kuni har yili 4-may kuni nishonlanadi. Ushbu bayram 1949-yilda Pekin universiteti talabalari tomonidan 1919-yilda o'tkazilgan va Xitoyning ozodligi va mustaqilligi uchun milliy harakatning boshlanishi bo'lgan 4-may harakati sharafiga tashkil etilgan.
Shu kuni yoshlar uchun ko‘rik-tanlovlar, ko‘rgazmalar, tomoshalar, sport musobaqalari kabi turli tadbirlar o‘tkaziladi. Shuningdek, yoshlar xayriya tadbirlari va ko'ngillilik ishlarini olib boradilar.
Bundan tashqari, Yoshlar kuni Xitoydagi barcha maktab o‘quvchilari va talabalari uchun rasmiy bayram hisoblanadi. Ko'pchilik bu kunni bog'lar va boshqa dam olish tadbirlarini ziyorat qilish uchun tanlaydi.
Umuman olganda, Yoshlar kuni Xitoyning madaniy hayotidagi muhim voqea bo'lib, mamlakat taraqqiyotida yoshlarning ahamiyati va rolini aks ettiradi.
@Kun_TarixiTG
Xitoyda Yoshlar kuni har yili 4-may kuni nishonlanadi. Ushbu bayram 1949-yilda Pekin universiteti talabalari tomonidan 1919-yilda o'tkazilgan va Xitoyning ozodligi va mustaqilligi uchun milliy harakatning boshlanishi bo'lgan 4-may harakati sharafiga tashkil etilgan.
Shu kuni yoshlar uchun ko‘rik-tanlovlar, ko‘rgazmalar, tomoshalar, sport musobaqalari kabi turli tadbirlar o‘tkaziladi. Shuningdek, yoshlar xayriya tadbirlari va ko'ngillilik ishlarini olib boradilar.
Bundan tashqari, Yoshlar kuni Xitoydagi barcha maktab o‘quvchilari va talabalari uchun rasmiy bayram hisoblanadi. Ko'pchilik bu kunni bog'lar va boshqa dam olish tadbirlarini ziyorat qilish uchun tanlaydi.
Umuman olganda, Yoshlar kuni Xitoyning madaniy hayotidagi muhim voqea bo'lib, mamlakat taraqqiyotida yoshlarning ahamiyati va rolini aks ettiradi.
@Kun_TarixiTG
#buguntarixda
Bugun 4-may - Parijda ilk yig‘ma soyabonlar ishlab chiqarila boshlangan kun
Soyabon - bu odamni yomg'ir yoki quyosh nurlaridan himoya qilish uchun mo'ljallangan qurilma.
Birinchi soyabonlar yomg'irdan emas, balki quyoshdan himoya qilish uchun maxsus ishlab chiqilgan va 1715-yil 4-mayda Parijda birinchi buklanuvchi soyabon ishlab chiqarilgan.
Soyabon, odatda, temir simlar ramkasi ustiga cho'zilgan sintetik suv o'tkazmaydigan materialdan iborat bo'lib, u soyabonni boshning ustida ushlab turish uchun mo'ljallangan tayoqchaga biriktirilgan.
Qulaylik uchun soyabon dastasi uchida ilgak shaklida egilgan yoki uchida tugmasi bor, uni har xil shakllarda yasash mumkin.
@Kun_TarixiTG
Bugun 4-may - Parijda ilk yig‘ma soyabonlar ishlab chiqarila boshlangan kun
Soyabon - bu odamni yomg'ir yoki quyosh nurlaridan himoya qilish uchun mo'ljallangan qurilma.
Birinchi soyabonlar yomg'irdan emas, balki quyoshdan himoya qilish uchun maxsus ishlab chiqilgan va 1715-yil 4-mayda Parijda birinchi buklanuvchi soyabon ishlab chiqarilgan.
Soyabon, odatda, temir simlar ramkasi ustiga cho'zilgan sintetik suv o'tkazmaydigan materialdan iborat bo'lib, u soyabonni boshning ustida ushlab turish uchun mo'ljallangan tayoqchaga biriktirilgan.
Qulaylik uchun soyabon dastasi uchida ilgak shaklida egilgan yoki uchida tugmasi bor, uni har xil shakllarda yasash mumkin.
@Kun_TarixiTG
#buguntarixda
Bugun 4-may - Xitoyda talabalar qoʻzgʻoloni boshlangan kun
1919-yil 4-may kuni xitoylik talabalar Pekinda namoyish boshladilar.
Bunga sabab Parij konferensiyasida Xitoy qo‘ygan talablar: yapon qo‘shinlari tomonidan Xitoy hududini bosib olishni to‘xtatish, Shandun orolini ozod qilish, Xitoyning suvereniteti va hududiy yaxlitligini tan olish talablariga G‘arb davlatlari rozi bo‘lmaganligi va rasman rad javobini berganligi edi.
Talabalar harakati butun Xitoyni larzaga soldi va juda katta ijobiy natijalarga olib keldi.
@Kun_TarixiTG
Bugun 4-may - Xitoyda talabalar qoʻzgʻoloni boshlangan kun
1919-yil 4-may kuni xitoylik talabalar Pekinda namoyish boshladilar.
Bunga sabab Parij konferensiyasida Xitoy qo‘ygan talablar: yapon qo‘shinlari tomonidan Xitoy hududini bosib olishni to‘xtatish, Shandun orolini ozod qilish, Xitoyning suvereniteti va hududiy yaxlitligini tan olish talablariga G‘arb davlatlari rozi bo‘lmaganligi va rasman rad javobini berganligi edi.
Talabalar harakati butun Xitoyni larzaga soldi va juda katta ijobiy natijalarga olib keldi.
@Kun_TarixiTG
4-may – Niderlandiyada xotira kuni
4 may - Ikkinchi jahon urushi qurbonlarini xotirlash kuni. Shu kuni Niderlandiyada urush paytida halok bo'lganlar va qarshilik ko'rsatish ishtirokchilari xotirasiga bag'ishlangan marosim va mitinglar o'tkaziladi. Soat 20:00 da butun mamlakat bo'ylab shamlar yoqiladi va marhumlar xotirasi bir daqiqalik sukut bilan ehtirom qilinadi.
@Kun_TarixiTG
4 may - Ikkinchi jahon urushi qurbonlarini xotirlash kuni. Shu kuni Niderlandiyada urush paytida halok bo'lganlar va qarshilik ko'rsatish ishtirokchilari xotirasiga bag'ishlangan marosim va mitinglar o'tkaziladi. Soat 20:00 da butun mamlakat bo'ylab shamlar yoqiladi va marhumlar xotirasi bir daqiqalik sukut bilan ehtirom qilinadi.
@Kun_TarixiTG
Bugun 4-may 2025-yil, yakshanba.
👉 BAYRAMLAR:
🌏 Xalqaro o't o'chiruvchilar kuni.
🌏 Yig‘iladigan soyabon tug‘ilgan kun.
🔹 MILLIY BAYRAMLAR:
🇺🇸 AQSh - Milliy fitnes kuni.
🇵🇭 Filippin - Ilagan kuni.
🇳🇱 Niderlandiya - Xotira kuni.
🇨🇳 Xitoy - Yoshlar kuni.
🇺🇸 AQSh - Qushlar kuni.
🇹🇯 Tojikiston - Soliq organlari xodimlari kuni.
🇺🇸 AQSh - Milliy qora tanli mualliflar kuni.
🇹🇼 Tayvan - Adabiyot kuni.
🇮🇳 Hindiston - Konchilar kuni.
🇵🇱 Polsha - O't o'chiruvchilar kuni.
🇹🇲 Turkmaniston - Fuqaro aviatsiyasi xodimlari kuni.
🇮🇷 Eron - Imom Ja'far Sodiqning shahidligi.
🇳🇦 Namibiya - Kassinga kuni.
🇯🇵 Yaponiya - O‘simliklar kuni.
🇹🇭 Tailand - Toj kiyish kuni.
🇱🇻 Latviya - Mustaqillikning tiklanishi kuni.
👉 VOQEALAR:
- 1113 - Vladimir Monomax Kiev Buyuk knyazi taxtiga o'tirdi.
- 1715 - Parijda ilk yig‘ma soyabonlar ishlab chiqarila boshlandi.
1776-yil — Rod-Aylend orolining (hozirgi AQSH shtati) mustaqilligi eʼlon qilindi.
1783 - ingliz astronomi Uilyam Gerschel oyda qizil chaqmoqni payqadi.
- 1807 - Fransiya va Fors o'rtasida Finkenshteyn shartnomasi imzolandi, bu Angliya va Rossiyaga qarshi Fransuz-Fors ittifoqini boshlab berdi.
- 1838 - Madaniyat arboblari ukrainalik shoir Taras Shevchenkoni krepostnoy qulligidan ozod qilishdi.
- 1848 - Fransiya Ta'sis Majlisining ochilishi.
- 1878 - Tomas Edison birinchi marta o'zi ixtiro qilgan fonografni namoyish qildi.
- 1896 - Peterburgdagi Akvarium bog‘ida Rossiyadagi ilk kinoseanslar boshlandi.
- 1904 - Angliyada Genri Roys va Charlz Rolls hamkorligidagi “Rolls-Roys” mashinalarining birinchi avlodi ishlab chiqarildi.
- 1904 - Panama kanali qurilishi boshlandi.
- 1912 - Italiya Rodos orolini okkupatsiya qildi.
- 1919 - Xitoyda talabalar qoʻzgʻoloni boshlandi.
- 1924 - Parijda VIII Olimpiya o‘yinlari boshlandi.
- 1932 - Al Capone soliq toʻlamaganligi uchun hibsga olindi.
- 1961 - SSSRda tekinxo‘rlikka qarshi kurashni kuchaytirish to'g'risida qaror qabul qilindi.
- 1966 - SSSRda FIAT konsernining avtomobilsozlik korxonasini yaratishda ishtirok etishi to'g'risida protokol imzolandi.
- 1979 - Margaret Tetcher Buyuk Britaniyaning Bosh vaziri va ushbu lavozimdagi birinchi ayol bo‘ldi.
- 1986 - Chernobil atrofidagi evakuatsiya zonasi 30 kilometrgacha kengaydi.
- 1996 - O‘zbekiston Respublikasi Davlat mulkini boshqarish qo‘mitasi tashkil topdi.
- 2000 - «I love you» virusining birinchi paydo bo‘lishi.
- 2001 - Moskvada itlarni sayr qildirish qoidalari tasdiqlandi.
@Kun_TarixiTG
👉 BAYRAMLAR:
🌏 Xalqaro o't o'chiruvchilar kuni.
🌏 Yig‘iladigan soyabon tug‘ilgan kun.
🔹 MILLIY BAYRAMLAR:
🇺🇸 AQSh - Milliy fitnes kuni.
🇵🇭 Filippin - Ilagan kuni.
🇳🇱 Niderlandiya - Xotira kuni.
🇨🇳 Xitoy - Yoshlar kuni.
🇺🇸 AQSh - Qushlar kuni.
🇹🇯 Tojikiston - Soliq organlari xodimlari kuni.
🇺🇸 AQSh - Milliy qora tanli mualliflar kuni.
🇹🇼 Tayvan - Adabiyot kuni.
🇮🇳 Hindiston - Konchilar kuni.
🇵🇱 Polsha - O't o'chiruvchilar kuni.
🇹🇲 Turkmaniston - Fuqaro aviatsiyasi xodimlari kuni.
🇮🇷 Eron - Imom Ja'far Sodiqning shahidligi.
🇳🇦 Namibiya - Kassinga kuni.
🇯🇵 Yaponiya - O‘simliklar kuni.
🇹🇭 Tailand - Toj kiyish kuni.
🇱🇻 Latviya - Mustaqillikning tiklanishi kuni.
👉 VOQEALAR:
- 1113 - Vladimir Monomax Kiev Buyuk knyazi taxtiga o'tirdi.
- 1715 - Parijda ilk yig‘ma soyabonlar ishlab chiqarila boshlandi.
1776-yil — Rod-Aylend orolining (hozirgi AQSH shtati) mustaqilligi eʼlon qilindi.
1783 - ingliz astronomi Uilyam Gerschel oyda qizil chaqmoqni payqadi.
- 1807 - Fransiya va Fors o'rtasida Finkenshteyn shartnomasi imzolandi, bu Angliya va Rossiyaga qarshi Fransuz-Fors ittifoqini boshlab berdi.
- 1838 - Madaniyat arboblari ukrainalik shoir Taras Shevchenkoni krepostnoy qulligidan ozod qilishdi.
- 1848 - Fransiya Ta'sis Majlisining ochilishi.
- 1878 - Tomas Edison birinchi marta o'zi ixtiro qilgan fonografni namoyish qildi.
- 1896 - Peterburgdagi Akvarium bog‘ida Rossiyadagi ilk kinoseanslar boshlandi.
- 1904 - Angliyada Genri Roys va Charlz Rolls hamkorligidagi “Rolls-Roys” mashinalarining birinchi avlodi ishlab chiqarildi.
- 1904 - Panama kanali qurilishi boshlandi.
- 1912 - Italiya Rodos orolini okkupatsiya qildi.
- 1919 - Xitoyda talabalar qoʻzgʻoloni boshlandi.
- 1924 - Parijda VIII Olimpiya o‘yinlari boshlandi.
- 1932 - Al Capone soliq toʻlamaganligi uchun hibsga olindi.
- 1961 - SSSRda tekinxo‘rlikka qarshi kurashni kuchaytirish to'g'risida qaror qabul qilindi.
- 1966 - SSSRda FIAT konsernining avtomobilsozlik korxonasini yaratishda ishtirok etishi to'g'risida protokol imzolandi.
- 1979 - Margaret Tetcher Buyuk Britaniyaning Bosh vaziri va ushbu lavozimdagi birinchi ayol bo‘ldi.
- 1986 - Chernobil atrofidagi evakuatsiya zonasi 30 kilometrgacha kengaydi.
- 1996 - O‘zbekiston Respublikasi Davlat mulkini boshqarish qo‘mitasi tashkil topdi.
- 2000 - «I love you» virusining birinchi paydo bo‘lishi.
- 2001 - Moskvada itlarni sayr qildirish qoidalari tasdiqlandi.
@Kun_TarixiTG