Kun Tarixi
982 subscribers
2.35K photos
108 videos
110 links
Assalomu alaykum

Bugungi kunda nimalar bo'lganini biliah uchun bizni kuzatib boring. Chunki bizda kun tarixi berib boriladi va bugungi kunda qanday bayramlar bo'layotganligini yoritib boramiz

Savol va takliflar uchun: @TMenejer
Download Telegram
22-aprel ‐ Bastiliya qal'asining qurilishi boshlangan kun

1370-yil 22-aprelda Fransiya qiroli Sharl V ning buyrug’i bilan Bastiliya qal’asining poydevoriga birinchi tosh qo‘yildi, uning devorlari Parijni Britaniya hujumlaridan himoya qilishi kerak edi. Asta-sekin “Bastilya” so‘zi - "kuchaytirish" – ma’nosida idrok etila boshlandi.

@Kun_TarixiTG
#buguntarixda

Bugun 22-aprel - "Sirius" paroxodi birinchi marta Atlantika okeanini kesib o'tgan kun

1838-yil 22-aprelda Britaniyaning "Sirius" pochta va yo'lovchi kemasi Amerikaning Nyu-Jersi shtatining Sendi Xuk ko'rfaziga langar tashladi.

U 4-aprel kuni Irlandiyaning Kinstaun shahridan chiqib ketgandi.

Bu “Sirius”ning Atlantika okeanini to'xtovsiz kesib o'tgan birinchi paroxod bo'lganligi bilan diqqatga sazovordir.

“Sirius” qirollik dengiz flotining sobiq ofitseri Richard Roberts boshchiligida tarixiy sayohatni boshladi.

Paroxod bortida 32 nafar ekipaj a'zosi va 40 nafar yo'lovchi bo'lgan.

Yo'lovchilar uchta sinfga joylashtirildilar, ularning narxi 8 dan 35 gvineyagacha bo'lgan.

450 tonnalik ko'mir zaxirasi sayohat uchun etarli emas edi, va ular zaxira buyumlarni, machta  ustunlarini, qurollarni, ko'priklarning yog'och pollarini, tutqichlarni va mebellarni kesib, qozonxonalarga solib yoqishgan.

Sayohat 18 kun 10 soat davom etgan.

@Kun_TarixiTG
#tavalludlar

22-aprel – amerikalik kino va televideniye aktrisasi Ember Lora Herd tavallud topgan kun(1986)

@Kun_TarixiTG
Bugun 22-aprel 2025-yil, seshanba.

👉 BAYRAMLAR:

🇺🇳 BMT - Xalqaro Ona Yer kuni.

🔹 MILLIY BAYRAMLAR:

🇺🇸 AQSh, Oklaxoma - Oklaxoma kuni.
🇧🇷 Braziliya - Braziliya kashf etilgan kun.
🇬🇧 Buyuk Britaniya - Stiven Lourens kuni.
🇩🇪 Germaniya - Samba karnavali kuni.
🇳🇱 Gollandiya - Gullar tanlovi (Bloemen Corso).
🇬🇪 Gruziya - Chegara aviatsiyasi kuni.
🇪🇸 Ispaniya - Qirolicha Izabella kuni.
🇷🇺 Rossiya - Ekologik xatardan himoya va Eski Dasturchilar kuni.
🇷🇸 Serbiya - Xolokost qurbonlari xotirasi kuni.

👉 VOQEALAR:

- 1370 - Bastiliyaning qurilishi boshlandi.
- 1500 - Pedru Alvaresh Kabral boshchiligidagi portugal eskadrasi bo‘lg‘usi Braziliya yerlariga kelib tushishdi.
- 1509 - Otasining o‘limidan so‘ng Genrix VII taxtga o‘tirdi.
- 1529 - Ispaniya va Portugaliya Saragos bitimini imzolashdi.
- 1662 - Karl II Angliyaning muhim ilmiy markaziga aylangan London Qirollik Jamiyati ustavini  tasdiqladi.
- 1793 - Jorj Vashington Yevropa davlatlarining inqilobiy Fransiyaga qarshi urushida AQSh ning neyteraliteti haqidagi Deklaratsiyani e’lon qildi.
- 1794 - Kostyushko qo'zg'oloni: Vilena qo'zg'oloni boshlandi.
- 1832 - Nikolay I ning farmoniga ko‘ra Rossiya Tashqi ishlar vazirligi tashkil qilindi.
- 1834 - Janubiy Atlantikadagi Muqaddas Yelena oroli Britaniya qirollik mustamlakasi deb e’lon qilindi.
- 1838 - Angliyaning “Siruis” yo‘lovchi paraxodi yelkanlarsiz birinchi marta Atlantika okeanidan suzib o‘tib Nyu-Yorkka yetib keldi.
- 1863 - Moskva shahar dumasining birinchi majlisi bo'lib o'tdi.
- 1864 - AQSh Kongressi  qaroriga ko‘ra barcha banknotlarda “In God We Trust” yozuvi qo‘llanila boshladi.
- 1889 - AQSh prezidenti Benjamin Franklin oq tanlilarning Oklaxomada o‘rnashishi uchun ruxsat berdi.
- 1898 - Ispaniya - amerika urushi arafasida AQSh floti Kubani qamal qilishni boshladi.
- 1915 - Birinchi jahon urushi: Germaniya Ipr shahridagi Angliya-Fransiya qo‘shinlariga qarshi xlor yordamida toksin moddalarni ishlatishni kengaytirdi.
- 1918 - Turkiya tazyiqi ostida Rossiyadan mustaqil Zakavkazye Federativ Respublikasi tuzilganligi e’lon qilindi.
- 1930 - Buyuk Britaniya, Yaponiya va AQSh birgalikda “London dengiz bitimi”ni imzoladilar.
- 1939 - Jefri Stefenson Slingsbining “Gall” planyorida  La-Mansh bo‘g‘ozi ustudan birinchi parvozni amalga oshirdi.
- 1943 - Albert Hofmann LSD ning gallyutsinogen xususiyatlari haqida birinchi hisobotni taqdim etdi.
- 1945 - “Berlin operatsiyasi” vaqtida Qizil Armiyaning ilg‘or qismlari III reyxning poytaxtiga kirishdi va Berlinni shturm qilishni boshlashdi.
- 1952 - 35 million amerikalik Nevada shahrida yadro bombasi sinovining guvohi bo‘lishdi.
- 1964 - Tanganika va Zanbizar o‘zlarining yagona Tanzaniya davlatiga birlashganini e’lon qilishdi.
- 1969 - Xyustonda ilk bor inson ko‘zini ko‘chirish amaliyoti o‘tkazildi.
- 1970 - Atrof-muhitni muhofaza qilish maqsadida AQSh jamoatchiligi tashabbusi bilan birinchi aksiya o'tkazildi, keyinchalik bu kun BMT Bosh Assambleyasi tomonidan Xalqaro Ona Yer kuni sifatida belgilandi.
- 1980 - Kanada Moskva Olimpiya o'yinlariga boykot e'lon qildi.
- 1983 - “Shtern” nemis jurnali Gitlerning kundaliklarini chop eta boshladi (keyinchalik bu soxta ekanligi ayon bo‘ldi).
- 1993 - Mosais veb-brauzerining birinchi versiyasi chiqarildi.
- 2004 - Xitoyda ikki poyezd to‘qnashuvida kamida 150 odam halok bo‘ldi.
- 2005 - Xitoyning Chunsin shahri chekkasida kimyoviy zavoddagi portlash natijasida uchta bino vayron bo'ldi, 19 kishi bedarak yo'qoldi.
- 2010 - AQSh qirg'oqlari yaqinidagi Meksika ko'rfazida neft platformasi yong'in tufayli yakson qilindi.

@Kun_TarixiTG
Bugun 22-aprel 2025-yil, seshanba.

👉 TAVALLUDLAR:

- 1451 - Izabella Kastilskaya (1504) - Kastiliya va Leon qirolichasi (1474-1504).
- 1518 - Antuan de Burbon (1562) - Navarra qiroli, Fransiya taxtidagi Burbonlarning birinchi vakili Genrix IV ning otasi.
- 1592 - Vilgelm Shikkard (1635) - nemis astronomi, matematigi va sharqshunosi, birinchi arifmometr (qoʻshish mashinasi) ni yaratgan.
- 1724 - Immanuil Kant (1804) - nemis faylasufi.
- 1766 - Anna Luiza Jermena de Stal (1817) - fransuz yozuvchisi, adabiyot nazariyotchisi, publitsist.
- 1834 - Gaston Plante (1889) - fransuz fizigi, qoʻrgʻoshinli akkumulyator ixtirochisi.
- 1839 - Avgust Vilgelm Eyxler (1887) - oʻsimliklarning keng qoʻllaniladigan birinchi tasnifini yaratgan nemis botanigi.
- 1853 - Alfons Bertilyon (1914) - fransuz kriminologi, antropologi, sud-tibbiy identifikatsiya tizimini ishlab chiqqan.
- 1870 - Vladimir Lenin (1924) - Rossiyalik inqilobchi, sovet siyosiy va davlat arbobi, “jahon inqilobining dohiysi”.
- 1876 - Róbert Bárány (1936) - avstriyalik otorinolaringolog, Nobel mukofoti sohibi (1914).
- 1899 - Vladimir Nabokov (1977) - rus va amerika yozuvchisi, shoir, tarjimon, adabiyotshunos va entomolog-olim.
- 1902 - Gʻabit Musrepov (1985) - qozoq adibi va jamoat arbobi.
- 1904 - Robert Oppengeymer (1967) - amerika fizigi, atom bombasining yaratuvchisi.
- 1912 - Malik Qayumov (2010) - kinorejissyor, kinooperator, Oʻzbekiston xalq artisti (1948). SSSR Xalq artisti (1967).
- 1919 - Donald Kram (2001) - amerikalik bioximik, Nobel mukofoti sovrindori.
- 1925 - Mamatxon Ubaydullayev (2010) - aktyor, Oʻzbekiston xalq artisti (1982).
- 1929 - Maykl Frensis Atiya (2019) - britaniyalik matematik.
- 1937 -  John Joseph „Jack“ Nicholson - amerikalik aktyor, rejissor, kinodramaturg va produser. Nicholson kino tarixidagi eng buyuk aktyorlardan biri hisoblanadi. 
- 1942 - Oydin Hojieva - O'zbekiston xalq shoirasi.
- 1944 - Yormuhammad Muborakov (1999) - mexanik olim, Oʻzbekiston FA akademigi (1994).
- 1957 - Donald Tusk - Polsha premyer ministri (2007-2014).
- 1964 - Igor Danilov - Rossiyalik dasturchi, Dr. Web antivirusining yaratuvchisi.
- 1965 - Fikret Kushkan - turkiyalik aktyor.
- 1974 - Vasiliy Virastyuk - Ukrainada xizmat ko'rsatgan sport ustasi, "Jahonning eng kuchli odami" unvoni sohibi.
- 1975 - Hosila Rahimova - xonanda, O'zbekistonda xizmat ko'rsatgan artist.
- 1982 - Kaka - Braziliya futbolchisi, jahon chempioni (2002).
- 1986 - Ember Lora Herd - amerikalik kino va televideniye aktrisasi.
- 1989 - Yasper Sillessen - gollandiyalik futbolchi, darvozabon.
- 1990 - Eve Myurxed - shotlandiyalik kyorlingchi, Olimpiya chempioni.
- 1999 - Maryana Naumova - rossiyalik sportchi, pauerlifting bo'yicha jahon rekordchisi va chempioni, jamoat arbobi.

@Kun_TarixiTG
24-aprel – Oziq-ovqat chiqindilarini to'xtatish kuni

Oziq-ovqat chiqindilarini to'xtatish kuni har yili aprel oyining oxirgi chorshanba kuni kuzatiladi. Bu oziq-ovqat chiqindilari muammosi to'g'risida xabardorlikni oshirish va odamlarni oziq-ovqat chiqindilari miqdorini kamaytirish uchun qo'llaridan kelganini qilishga undashga qaratilgan global harakatlar kuni.
"Oziq-ovqat yo'qotilishi va chiqindilari" atamasi iste'mol qilinmaydigan ovqatni anglatadi. Birlashgan Millatlar Tashkilotining oziq-ovqat va qishloq xo'jaligi tashkiloti (FAO), oziq-ovqat yo'qotilishi ishlab chiqarish, qayta ishlash va tarqatish jarayonida, oziq-ovqat chiqindilari esa chakana va iste'mol darajasida sodir bo'ladi.

Oziq-ovqat mahsulotlarini yo'qotish va isrof qilish har kimning muammosi, ular buni tushunadimi yoki yo'qmi. Oziq-ovqat yo'qotilishi ham qishloq xo'jaligining atrof-muhitga ta'sirining asosiy qismidir.

Oziq-ovqat chiqindilari oziq-ovqat ta'minoti zanjirining har bir bosqichida sodir bo'lganligi sababli, uni kamaytirish har kimning vazifasidir. Iste'molchilar oziq-ovqat chiqindilarini kamaytirish uchun fermerlar, ishlab chiqaruvchilar, distribyutorlar va chakana sotuvchilar kabi ko'p ish qilishlari mumkin. Siz, albatta, kerak oziq-ovqat miqdorini sotib olishingiz kerak.

Oziq-ovqat chiqindilarini to'xtatish kuni 2017-yilda Britaniyaning ko'p millatli shartnoma asosida oziq-ovqat xizmati kompaniyasining filiali Compass Group AQSh tomonidan boshlangan. U butun dunyodagi iste'molchilar, ta'sir o'tkazuvchilar, kompaniyalar, notijorat tashkilotlar va boshqa manfaatdor tomonlarni birlashtirib, jamoatchilik e'tiborini global oziq-ovqat chiqindilari muammosiga qaratadi va kundalik hayotimizda oziq-ovqat chiqindilarini minimallashtirish yo'llari haqida xabardorlikni oshiradi.

@Kun_TarixiTG
24-aprel – Xalqaro haykaltaroshlik kuni

Xalqaro haykaltaroshlik kuni 2015-yilda Xalqaro haykaltaroshlik markazi tomonidan tashkil etilgan. U haykaltaroshlikning sanʼat turi sifatida xabardorligini oshirish va odamlarga mashhur haykaltaroshlik durdonalari haqida koʻproq maʼlumot olishga yordam berish maqsadida tashkil etilgan.
Xalqaro haykaltaroshlik markazi 1960 yilda Kanzas universitetida tashkil etilgan, ammo hozirda u Nyu-Jersi shtatida joylashgan. Bu haykaltaroshlikni yaratish va tushunishni rivojlantirish, shuningdek, uning jamiyatga qo'shgan muhim hissasini qadrlashni maqsad qilgan notijorat tashkilotdir.

2015-yili 12 ta davlat, jumladan Avstraliya, Avstriya, Kanada, Xitoy, Germaniya, Ispaniya, Buyuk Britaniya va AQSh ishtirok etdi. Ular 50 dan ortiq tadbirlarni o'tkazdilar. Keyingi yili Boliviya, Burkina-Faso, Xorvatiya, Daniya, Fransiya, Meksika, Nigeriya kabi koʻplab mamlakatlar bayramga qo'shildi. Bayramning ikkinchi yilida butun dunyo bo'ylab 200dan ortiq tadbirlar bo'lib o'tdi.

@Kun_TarixiTG
24-aprel–Tinchlik uchun xalqaro ko'p tomonlama diplomatiya kuni

Xalqaro tinchlik uchun ko'p tomonlama diplomatiya kuni har yili 24-aprelda nishonlanadi. Bu kun BMT Bosh Assambleyasi tomonidan 2019-yilda koʻp tomonlama diplomatiyaning ahamiyati va uning dunyoda tinchlik, xavfsizlik va barqarorlikni mustahkamlashdagi rolini eʼtirof etish maqsadida taʼsis etilgan.

Ko'p tomonlama diplomatiya - bu umumiy maqsadlarga erishish uchun bir nechta mamlakatlar yoki tashkilotlar o'rtasidagi hamkorlik va muzokaralar jarayoni. Bu mojarolarni hal qilish, urushlarning oldini olish, terrorizm, qashshoqlik va iqlim o'zgarishi kabi transmilliy tahdidlar uchun asosiy vositadir.

Ko‘p tomonlama diplomatiya nafaqat tinchlik va xavfsizlikka erishish, balki iqtisodiy hamkorlik, savdo, madaniy almashinuv va boshqa sohalarni rivojlantirish vositasidir. Shu bois Xalqaro ko‘p tomonlama diplomatiya kuni global hamkorlikning muhimligini ta’kidlash va mamlakatlar o‘rtasidagi aloqalarni mustahkamlash uchun muhim kundir.‌‌

@Kun_TarixiTG
24-aprel – Butunjahon laboratoriya hayvonlari kuni

Butunjahon laboratoriya hayvonlari kuni har yili 24-aprelda nishonlanadi. Ushbu kun hayvonlardan ilmiy va tibbiy tadqiqotlarda foydalanish masalasiga e'tibor qaratish va muqobil sinov usullarini ishlab chiqishni rag'batlantirish maqsadida tashkil etilgan.

Laboratoriyalarda hayvonlar tajribalar o'tkazish, yangi dori-darmonlar va kosmetika vositalarini sinab ko'rish, kasalliklarni o'rganish va boshqalar uchun ishlatiladi. Biroq, bunday foydalanish ko'pincha hayvonlarga nisbatan shafqatsizlik bilan bog'liq bo'lib, ular og'riq, stress va o'zlarining tabiiy xatti-harakatlarini ko'rsatish uchun kam imkoniyatga ega.

Butunjahon laboratoriya hayvonlari kunining maqsadi hayvonlardan ilmiy maqsadlarda foydalanish uchun yanada axloqiy va insonparvarlik muhitini yaratish, ilmiy jamoatchilik e'tiborini hayvonlardan foydalanishni talab qilmaydigan muqobil sinov usullarini ishlab chiqishga qaratishdir.‌‌

@Kun_TarixiTG
1867-yil 24-aprelda General fon Kaufman rahbarligida Turkiston general gubernatorligi tashkil etildi

@Kun_TarixiTG
1877-yil 24-aprelda Bolqonda hukmronlik qilish uchun Rossiya-Turkiya urushi bo'lib o'tdi

@Kun_TarixiTG
#kuntarixi

Bugun 24-aprel - Gazli suv tug‘ilgan kun

Gazli suv birinchi marta 1833-yil 24-aprelda AQShda patentlangan.
Dunyo bu “ixtiro” uchun britaniyalik kimyogar, ilohiyotshunos va faylasuf Jozef Pristliga qarzdor.
Soda kashfiyoti ham kutilmagan edi. Bitta pivo zavodining ishini kuzatar ekan, Pristli fermentatsiya paytida pivo qanday pufakchalar chiqarishi bilan qiziqdi. Kimyogar pivo pishiriladigan idishlar ustiga qo'ygan suv idishlari tez orada karbonat angidridga aylangan pufakchalar bilan to'ldirilgan. Olingan suyuqlikni tatib ko'rgandan so'ng, Jozef uning yoqimli o'tkir ta'midan hayratda qoldi va 1767-yilda kompozitsiyani aniqlab, o'zi birinchi gazlangan shishali suvni yaratdi. Dunyoga mashhur Coca-Cola kompaniyasi birinchi bo'lib Pristli ixtirosidan tijorat maqsadlarida foydalanish haqida o'ylagan.
Hozirgi vaqtda gazlangan suvning xilma-xildagi va bu ichimlikning sof shaklda va barcha turdagi qo'shimchalar bilan ishlab chiqariladigan juda ko'p brendlari mavjud.

@Kun_TarixiTG
Bugun YouTube'ga ilk video joylanganiga 18 yil bo‘ldi

2005-yil 24-aprel kuni jawed ismli foydalanuvchi (San Diyego) YouTube'ga ilk videoni joylagan edi. Me at the zoo (Men hayvonot bog‘idaman) deb nomlanuvchi 19 soniyalik ushbu rolik bugungacha 317 mln marta ko‘rilgan.

YouTube rekordlari:

• 2005-yil noyabr oyida “Nike” kompaniyasining Ronaldinyo ishtirokidagi reklamasi ilk marta million marta ko’rilgan video bo’lgan;

• 2012-yil dekabr oyida esa PSY guruhining “Gangnam Style” klipi ilk marta milliard marta ko’rilgan video bo’ldi;

• 2022-yil yanvar oyida Pinkfong studiyasining “Baby Shark Dance” klipi ilk marta 10 milliard marta ko’rilgan video bo’ldi. Ushbu video hozirda YouTube’da eng ko’p ko’rilgan video bo’lib turibdi (14 mlrd).

@Kun_TarixiTG
24-aprel – Gambiyada Respublika kuni

Gambiyada Respublika kuni har yili 24-aprelda nishonlanadi. Ushbu bayram 1970-yilda Gambiya mustaqil davlatga aylangan respublika boshqaruv shaklining o'rnatilishi munosabati bilan nishonlanadi. Ushbu kunda mamlakat bo'ylab turli tadbirlar va bayramlar, jumladan, paradlar, konsertlar va sport tadbirlari o'tkaziladi. Respublika kuni odatda davlat bayrami deb e'lon qilinadi.‌‌

@Kun_TarixiTG
Bugun 24-aprel 2025-yil, payshanba

👉 BAYRAMLAR:

🌏 Oziq-ovqat chiqindilarini to'xtatish kuni.
🌎 Butunjahon laboratoriya hayvonlari kuni.
🌎 Xalqaro haykaltaroshlik kuni.
🇺🇳 Xalqaro ko'p tomonlama va tinchlik uchun diplomatiya kuni.
🌏 Xalqaro shovqindan xabardorlik kuni.
🌎 Xalqaro yo'lboshchi itlar kuni.
🌏 Gazli suv tug‘ilgan kun.

🔹 MILLIY BAYRAMLAR:

🇨🇳 Xitoy - Kosmonavtika kuni.
🇮🇳 Hindiston - Mahalliy o'zini o'zi boshqarish kuni.
🇳🇵 Nepal - Demokratiya kuni.
🇳🇪 Niger - Konkord kuni.
🇦🇲 Armaniston - Arman genotsidini xotirlash kuni.
🇬🇲 Gambiya - Respublika kuni.

👉 VOQEALAR:

- 1547 - Shmalkald urushini tugatgan Myulberg jangi.
- 1704 - Bostonda AQSh koloniya bo‘lgan davrdagi birinchi muntazam gazeta - Boston News Letter nashr etila boshlandi.
- 1771 - Yaponiyaning Isikagi oroliga 85 metrlik sunami yopirildi.
- 1800 - Kongress kutubxonasi ochildi.
- 1833 - Gazlangan suv AQShda patentlandi.
1846 - Meksika-Amerika urushi boshlandi.
- 1867 - K.P.Fon Kaufman boshchiligidagi Turkiston general-gubernatorligi tashkil topdi.
-1877 - Rossiya-Turkiya urushi.
- 1884 - Namibiya Germaniya mustamlakasi deb e'lon qilindi.
- 1898 - Ispaniya AQShga urush e'lon qildi.
- 1915 - Turkiya hukumati Konstantinopoldagi arman ziyolilarini qatl etish, hibsga olish va deportatsiya qilishni boshladi. Keyinchalik, ushbu sana Arman genotsidi qurbonlarini xotirlash kuniga aylanadi.
- 1916 - Irlandiyada Buyuk Britaniyaning mustamlakachilik hukmronligiga qarshi qo'zg'olon boshlandi.
- 1919 - Toronto san'at galereyasi tashkil etildi.
- 1926 - SSSR va Germaniya oʻrtasida betaraflik haqidagi kelishuv tuzildi.
- 1941 - II Jahon urushi: Buyuk Britaniya o‘z qo‘shinlarini Gretsiyadan olib chiqa boshladi.
- 1950 - Transiordaniya nomi Iordaniya Hoshimiyat Qirolligi deb o'zgartirildi.
- 1953 - Uinston Cherchillga ritsar unvoni berildi.
- 1961 - "Vaza" kemasi dengiz tubidan olib chiqildi.
- 1962 - AQShda ilk bor jahonda sun’iy yo‘ldosh orqali shaharlararo televideniye ko‘rsatuvlarini uzatish yo‘lga qo‘yildi.
- 1968 - Mavrikiy BMTga qo'shildi.
- 1970 - Gambiya respublikaga aylandi.
- 1970 - Xitoy birinchi sun’iy yo‘ldoshini ishga tushirdi.
- 2001 - O'zbekistonda “Kamolot” yoshlar ijtimoiy harakati tashkil topdi.
- 2003 - Windows Server 2003 chiqarildi.
- 2004 - AQSh 18 yil oldin Liviyaga qo'ygan iqtisodiy sanksiyalarni bekor qildi.
- 2009 - General Motors Pontiac avtomobillarini ishlab chiqarishni tugatish va 2010-yilgacha tovar belgisini yo'q qilish haqida rasman e'lon qildi.
- 2013 - Savarda (Bangladesh) bino qulashi, 1127 kishi halok bo'ldi, 2500 dan ortiq kishi jarohat oldi.

👉 TAVALLUDLAR:

- 1226 - Bahouddin Muhammad-i Valad (1312) - fors so'fiy shoiri, Mavlaviyya so'fiylik tariqati asoschisi.
- 1620 - Jon Graunt (1674) - ingliz statisti, demografiya asoschisi.
- 1743 - Edmund Kartrayt (1823) - mexanik dastgohni ixtiro qilgan ingliz ixtirochisi.
- 1791 - Nikolay Bestuzhev (1855) - dekabrist, rus floti tarixchisi, rassom.
- 1845 - Carl Spitteler (1924) - shveysariyalik yozuvchi, Nobel mukofoti sohibi (1919).
- 1899 - Oskar Zarisskiy (1986) - Rossiyada tugʻilgan amerikalik matematik. 
- 1926 - Tavakkal Qodirov (1996) - O‘zbekiston xalq artisti.
- 1931 - Algimantas Chetkauskas - grafik rassom, Oʻzbekistonda xizmat koʻrsatgan sanʼat arbobi (1981). 
- 1942 - Barbra Streyzand - amerikalik qoʻshiqchi, aktrisa, rejissor va shoira.
- 1954 - Abdugʻani Karimov - naqqosh, Oʻzbekiston xalq ustasi (2005). 
- 1982 - Oskar Kelli Brienn Klarkson - amerikalik qoʻshiqchi va aktrisa.
- 1982 - Irina Chashina - rossiyalik sportchi, badiiy gimnastika bo'yicha uch karra jahon chempioni, olti karra Yevropa chempioni.
- 1992 - Rafaela Silva - braziliyalik dzyudochi, Olimpiya (2016) va jahon chempioni.
- 1995 - Luiza Rasulova - oʻzbekistonlik aktrisa.
- 1996 - Eshli Barti - avstraliyalik tennischi, yakka tartibda jahonning birinchi raketkasi.
- 2001 - Anastasiya Mishina - rossiyalik figurali uchish (juft konkida uchish) ustasi, jahon chempioni (2021).

@Kun_TarixiTG
25-aprel – Butunjahon bezgakka qarshi kurash kuni

Har yili 25 aprel - Butunjahon bezgakka qarshi kurash kuni. Bu kun bezgak, uning tarqalishi va oqibatlari haqida xabardorlikni oshirish uchun yaratilgan. Bezgak - chivin chaqishi orqali yuqadigan, qon va ichki organlarga ta'sir qiluvchi eng keng tarqalgan yuqumli kasalliklardan biridir. Ayniqsa, bolalar va homilador ayollarda o'limga olib kelishi mumkin.

Butunjahon bezgakka qarshi kurash kuni doirasida hukumatlar, sog'liqni saqlash tashkilotlari va xususiy kompaniyalar ushbu kasallikning oldini olish va davolash bo'yicha turli tadbirlarni amalga oshiradilar. Bunga chivinli to'rlarni, dori-darmonlarni tarqatish va aholini profilaktika usullari bo'yicha o'rgatish kiradi.

Ushbu kunning maqsadi, shuningdek, bezgakning oldini olish va davolash mumkin bo'lgan kasallik ekanligi haqida global xabardorlikni oshirishdir. To'g'ri profilaktika va davolash bilan bezgak bilan kasallanish va o'lim sonini sezilarli darajada kamaytirish mumkin.‌‌

@Kun_TarixiTG
25-aprel – Xalqaro DNK kuni

Xalqaro DNK kuni har yili 25-aprelda nishonlanadi. Bu kun 2003-yilda Amerika Qo'shma Shtatlari Genetika Assotsiatsiyasi tomonidan 1953 yilda Jeyms Uotson va Frensis Krik tomonidan "Nature"da nashr etilgan DNK tuzilishi haqidagi ilmiy maqola nashr etilgan kunni nishonlash uchun tashkil etilgan. Ushbu maqola irsiyat haqidagi tushunchamizni sezilarli darajada o'zgartirdi va zamonaviy molekulyar biologiyaning rivojlanishiga olib keldi.

Xalqaro DNK kuni Yerdagi hayot uchun DNKning o‘ziga xosligi va ahamiyati haqida xabardorlikni oshirish, shuningdek, molekulyar biologiya va genetika yutuqlarini ommalashtirishga qaratilgan. Shu kuni turli tadbirlar, ma’ruzalar, konferensiyalar va boshqa tadbirlar o‘tkazilib, bu muhim fan sohasiga qiziqishni oshirishga xizmat qilmoqda.‌‌

@Kun_TarixiTG
25-aprel – Butunjahon pingvinlar kuni

Butunjahon pingvinlar kuni har yili 25-aprelda ularning tabiiy yashash joylarini saqlash va ushbu noyob turni himoya qilish bilan bog'liq muammolar haqida xabardorlikni oshirish uchun nishonlanadi. Pingvinlar Antarktidaning ramzidir, lekin ular boshqa qit'alarda ham yashaydi va iqlim o'zgarishi, okeanlarning ifloslanishi va biologik xilma-xillikning yo'qolishi kabi turli tahdidlarga duch keladi. Shu kuni aholini pingvinlar va ularning Yer ekotizimidagi o‘rni haqida ma’lumot berishga qaratilgan tadbirlar o‘tkaziladi.‌‌

@Kun_TarixiTG
25-aprel – Xalqaro AKT dagi qizlar kuni

Xalqaro AKT sohasida qizlar kuni har yili aprel oyining to‘rtinchi payshanbasida nishonlanadi. Bu kun Xalqaro elektraloqa ittifoqi (XEI) tomonidan qizlar va yosh ayollarni raqamli ko‘nikmalarga ega bo‘lish imkoniyatlarini kengaytirish va ularning axborot-kommunikatsiya texnologiyalari (AKT) sohasidagi ishtirokini rag‘batlantirish muhimligi haqida xabardorlikni oshirish maqsadida tashkil etilgan. Ushbu kun qizlarni hali ham erkaklar ustunlik qiladigan sanoat bo'lgan AKT sohasida martaba izlashga undashga qaratilgan. Shuningdek, u gender raqamli tafovutni ta'kidlab, qizlar va ayollar uchun raqamli texnologiyalar va ta'limdan teng foydalanish zarurligini ta'kidlaydi.

@Kun_TarixiTG
25-aprel – Taniqli fizik Volfgang Pauli tavallud topgan kun

Volfgang Pauli Avstriyada tug'ilgan taniqli fizik bo'lib, kvant mexanikasi va nazariy fizika sohasiga katta hissa qo'shgan. U Pauli prinsipi bilan yaxshi tanilgan. Ushbu tamoyil atomlardagi elektronlarning xatti-harakatlari va materiyaning tuzilishini tushunishimizga chuqur ta'sir ko'rsatdi.

Pauli 1945 yilda istisno prinsipini kashf etgani va kvant mexanikasi bo'yicha ishi uchun Fizika bo'yicha Nobel mukofotiga sazovor bo'ldi. Shuningdek, u neytrinolar nazariyasini ishlab chiqishda va kvant mexanikasida spin tushunchasini shakllantirishda hal qiluvchi rol o'ynadi.

Faoliyati davomida Pauli o'zining o'tkir aql-zakovati, qat'iy matematik yondashuvi va tabiatning asosiy qonunlarini chuqur anglashi bilan tanilgan. U ko'plab zamondoshlari va vorislarining nazariy fizika sohasidagi ishlariga katta ta'sir ko'rsatdi.‌‌

@Kun_TarixiTG