بدا به حال شیراز، بدا به حال ما
🖊غلامحسین معماریان| استاد دانشکدهٔ معماری و شهرسازی دانشگاه علم‌و‌صنعت
تخریب سازمان‌یافتهٔ بافت‌های تاریخی در ایران پیشینهٔ کمی ندارد. اولین تخریب‌ها در ابتدای قرن حاضر شروع شد، ولی از هم گسیختن و متلاشی کردن گستردهٔ بافت تاریخی شهرهای ایران از اواخر دههٔ شصت شروع شد. ماجرایی غمناک که بر شهرهای زیادی رفت: کرمان، اصفهان، مازندران، مشهد و... . از میراث عظیم شهرهای ما، جز در انگشت‌شماری همچون یزد، چیز زیادی باقی نمانده است. امروز از آن بافت‌های زنده در شهرهای‌مان، تکه پاره‌هایی نیمه‌جان در این کوچه و آن محله به جا مانده است و حتی پیکری برای تدفینشان هم باقی نمانده.
یکی از دلایل این هجوم هولناک، حضور بسیاری از مراکز اقتصادی شهرها در همان بافت‌های تاریخی است. طمعِ افزایش ارزش اقتصادی زمین در بافت‌های تاریخی، بسیاری از چشم‌های پشت پرده را متوجه بافت‌های تاریخی شهرها کرد. معمولا هم دست‌درازی‌ها به ظاهر با نیتی خیر شروع می‌شود: بهسازی و سامان‌دهی و... . داستان بافت تاریخی شیراز نیز چنین بود.
اگر در دههٔ شصت به حرم شاه چراغ (ع) می‌رفتیم، ماکتی از طرح توسعهٔ حرم در آنجا قرار داشت؛ طرحی نسبتاً معقول برای توسعهٔ حرم شاه چراغ به سوی مسجد نو و خیابان‌های اطراف. سرنوشت این طرح مجهول ماند و امروز هم خبری از آن ماکت در حرم شاه چراغ (ع) نیست. اما در سال ۱۳۷۶ خبر از آغاز طرح «بین‌الحرمین» در شیراز رسید: طرحی به وسعت ۷۰،۰۰۰ مترمربع که شاه چراغ را به حرم سید علاءالدین حسین متصل می‌کرد. هفت هکتار از بافت تاریخی شیراز به سرعت نابود شد و در نتیجه، اتصال شمال و جنوب بافتِ باقی‌مانده به کلی قطع گردید! بافتی ارزشمند که احتمالاً لایه‌های زیرین آن، تاریخی به قدمت قرن سوم هجری داشته و حال در زیر طرح بین‌الحرمین مهروموم گشته بود.
در اواسط دههٔ هشتاد، طرح «نیکان» در شیراز کلید خورد. این بار سازمان‌دهی و بهسازی بازار طلافروشان در نزدیکیِ مدرسهٔ تاریخی خانِ شیراز مد نظر بود؛ باز هم به ظاهر با نیتی خیر، و حتی این بار حریم درجهٔ یک مدرسهٔ خان را نیز مشخص کردند. ولی معلوم نیست ناگهان از کجا جوازِ گسترش این ساخت و سازها تا درون حریم درجهٔ یک و تا ده متریِ مدرسهٔ تاریخی رسید. ۳۵،۰۰۰ مترمربع دیگر از بافت تاریخی شیراز را، این بار شرکت عمران و بهسازی وزارت مسکن تبدیل به پاساژ کرد! پاساژی که تا رگ گردنِ مدرسهٔ صفویِ ملاصدرا هم جلو می‌آید.
اما تمام این فجایع در برابر طوفانی که در راه بود، ناچیز به نظر می‌رسد: در سال ۱۳۹۰، از غرب و جنوب مسجد نو، خیابان «۹ دی» در شیراز احداث شد. ۱۳۰ پلاک خانه که بسیاری‌شان هم ارزشمند بودند، با وجود مقاومت دلسوزان و سازمان‌های مردم‌نهاد باز به راحتی خراب شدند و هنوز فاجعهٔ اصلی در راه بود: خبردار شدیم که این بار ۵۷۰،۰۰۰ مترمربع دیگر از بافت تاریخی شیراز قرار است طعمهٔ گسترش طرح بین‌الحرمین شود، چیزی نزدیک به یک پنجم بافت تاریخی شیراز، چیزی تقریباً به وسعت آستان قدس رضوی؛ طرحی سلیقه‌ای و بدون کارشناسی‌های لازم که هیچ وقت جزئیات آن به طور شفاف در اختیار عموم کارشناسان و دلسوزان قرار نگرفت. فلکهٔ احمدی را هم به شبستان‌های حرم ضمیمه کردند؛ فلکه‌ای که می‌بایست معبری عمومی برای استفادهٔ عموم شهروندان می‌بود...
.
⭕️ادامهٔ این متن را با لمس دکمهٔ Instant View یا لینک آن در وب‌سایت کوبه بخوانید. تصاویری از خانهٔ تخریب‌شدهٔ منتصری نیز به این متن ضمیمه شده‌اند.
@Koubeh
http://telegra.ph/ghm1-03-17
http://Koubeh.com/ghm1
🖊غلامحسین معماریان| استاد دانشکدهٔ معماری و شهرسازی دانشگاه علم‌و‌صنعت
تخریب سازمان‌یافتهٔ بافت‌های تاریخی در ایران پیشینهٔ کمی ندارد. اولین تخریب‌ها در ابتدای قرن حاضر شروع شد، ولی از هم گسیختن و متلاشی کردن گستردهٔ بافت تاریخی شهرهای ایران از اواخر دههٔ شصت شروع شد. ماجرایی غمناک که بر شهرهای زیادی رفت: کرمان، اصفهان، مازندران، مشهد و... . از میراث عظیم شهرهای ما، جز در انگشت‌شماری همچون یزد، چیز زیادی باقی نمانده است. امروز از آن بافت‌های زنده در شهرهای‌مان، تکه پاره‌هایی نیمه‌جان در این کوچه و آن محله به جا مانده است و حتی پیکری برای تدفینشان هم باقی نمانده.
یکی از دلایل این هجوم هولناک، حضور بسیاری از مراکز اقتصادی شهرها در همان بافت‌های تاریخی است. طمعِ افزایش ارزش اقتصادی زمین در بافت‌های تاریخی، بسیاری از چشم‌های پشت پرده را متوجه بافت‌های تاریخی شهرها کرد. معمولا هم دست‌درازی‌ها به ظاهر با نیتی خیر شروع می‌شود: بهسازی و سامان‌دهی و... . داستان بافت تاریخی شیراز نیز چنین بود.
اگر در دههٔ شصت به حرم شاه چراغ (ع) می‌رفتیم، ماکتی از طرح توسعهٔ حرم در آنجا قرار داشت؛ طرحی نسبتاً معقول برای توسعهٔ حرم شاه چراغ به سوی مسجد نو و خیابان‌های اطراف. سرنوشت این طرح مجهول ماند و امروز هم خبری از آن ماکت در حرم شاه چراغ (ع) نیست. اما در سال ۱۳۷۶ خبر از آغاز طرح «بین‌الحرمین» در شیراز رسید: طرحی به وسعت ۷۰،۰۰۰ مترمربع که شاه چراغ را به حرم سید علاءالدین حسین متصل می‌کرد. هفت هکتار از بافت تاریخی شیراز به سرعت نابود شد و در نتیجه، اتصال شمال و جنوب بافتِ باقی‌مانده به کلی قطع گردید! بافتی ارزشمند که احتمالاً لایه‌های زیرین آن، تاریخی به قدمت قرن سوم هجری داشته و حال در زیر طرح بین‌الحرمین مهروموم گشته بود.
در اواسط دههٔ هشتاد، طرح «نیکان» در شیراز کلید خورد. این بار سازمان‌دهی و بهسازی بازار طلافروشان در نزدیکیِ مدرسهٔ تاریخی خانِ شیراز مد نظر بود؛ باز هم به ظاهر با نیتی خیر، و حتی این بار حریم درجهٔ یک مدرسهٔ خان را نیز مشخص کردند. ولی معلوم نیست ناگهان از کجا جوازِ گسترش این ساخت و سازها تا درون حریم درجهٔ یک و تا ده متریِ مدرسهٔ تاریخی رسید. ۳۵،۰۰۰ مترمربع دیگر از بافت تاریخی شیراز را، این بار شرکت عمران و بهسازی وزارت مسکن تبدیل به پاساژ کرد! پاساژی که تا رگ گردنِ مدرسهٔ صفویِ ملاصدرا هم جلو می‌آید.
اما تمام این فجایع در برابر طوفانی که در راه بود، ناچیز به نظر می‌رسد: در سال ۱۳۹۰، از غرب و جنوب مسجد نو، خیابان «۹ دی» در شیراز احداث شد. ۱۳۰ پلاک خانه که بسیاری‌شان هم ارزشمند بودند، با وجود مقاومت دلسوزان و سازمان‌های مردم‌نهاد باز به راحتی خراب شدند و هنوز فاجعهٔ اصلی در راه بود: خبردار شدیم که این بار ۵۷۰،۰۰۰ مترمربع دیگر از بافت تاریخی شیراز قرار است طعمهٔ گسترش طرح بین‌الحرمین شود، چیزی نزدیک به یک پنجم بافت تاریخی شیراز، چیزی تقریباً به وسعت آستان قدس رضوی؛ طرحی سلیقه‌ای و بدون کارشناسی‌های لازم که هیچ وقت جزئیات آن به طور شفاف در اختیار عموم کارشناسان و دلسوزان قرار نگرفت. فلکهٔ احمدی را هم به شبستان‌های حرم ضمیمه کردند؛ فلکه‌ای که می‌بایست معبری عمومی برای استفادهٔ عموم شهروندان می‌بود...
.
⭕️ادامهٔ این متن را با لمس دکمهٔ Instant View یا لینک آن در وب‌سایت کوبه بخوانید. تصاویری از خانهٔ تخریب‌شدهٔ منتصری نیز به این متن ضمیمه شده‌اند.
@Koubeh
http://telegra.ph/ghm1-03-17
http://Koubeh.com/ghm1
Telegraph
بدا به حال شیراز، بدا به حال ما
این مطلب اوّلین بار در وب‌سایت کوبه منتشر شده است: www.Koubeh.com/ghm1@Koubehتخریب سازمان‌یافتهٔ بافت‌های تاریخی در ایران پیشینهٔ کمی ندارد. اولین تخریب‌ها در ابتدای قرن حاضر شروع شد، ولی از هم گسیختن و متلاشی کردن گستردهٔ بافت تاریخی شهرهای ایران از اواخر…
کوبه
#امسال_بخوانیم نوروز ۹۷ با کوبه باشید @Koubeh
📚 #امسال_بخوانیم
کوبه ضمن تبریک سال نو، به‌مناسبت نوروز، از برخی استادان و پژوهشگران معماری و دیگر رشته‌های مرتبط در داخل و خارج ایران خواسته است از میان کتاب‌هایی که خوانده‌اند، چند کتاب را به‌عنوان پیشنهاد به مخاطبان کوبه معرفی کنند.
این طرح با عنوان #امسال_بخوانیم هدیه‌ٔ سال نوی کوبه به مخاطبان است.
🌱نوروز ۱۳۹۷ مبارک🌱
@Koubeh
کوبه ضمن تبریک سال نو، به‌مناسبت نوروز، از برخی استادان و پژوهشگران معماری و دیگر رشته‌های مرتبط در داخل و خارج ایران خواسته است از میان کتاب‌هایی که خوانده‌اند، چند کتاب را به‌عنوان پیشنهاد به مخاطبان کوبه معرفی کنند.
این طرح با عنوان #امسال_بخوانیم هدیه‌ٔ سال نوی کوبه به مخاطبان است.
🌱نوروز ۱۳۹۷ مبارک🌱
@Koubeh
کوبه
پیشنهادهای #سعید_خاقانی به مخاطبان کوبه #امسال_بخوانیم @Koubeh
📚توضیحات #سعید_خاقانی دربارهٔ انتخاب‌های نوروزی‌اش در طرح #امسال_بخوانیم
1️⃣رمان «برج»، نوشتهٔ جی جی بالارد، نشر چشمه
⭕️ رمانی که نقش اولش یک اثر معماری، یعنی یک برج مسکونی است.
2️⃣«در ستایش سایه‌ها»، نوشتهٔ جونيچيرو تانيزاکی، نشر حرفه نویسنده
⭕️ اثری خواندنی که معماری و جهان ژاپنی را در قالب روایتی ادبی ارایه می‌کند.
3️⃣کتاب «ساختن اجتماع»، نوشتهٔ برایان الیوت، نشر دیباچه
⭕️ پلی است بین مباحث فلسفی (به ویژه نظریهٔ کنش ارتباطی هابرماس) و رویکردهای نوین شهرسازی. بسیار خواندنی است.
4️⃣Cognitive Architecture: Designing for How We Respond to the Built Environment, Ann Sussman and Justin Holander
⭕️ هر چند دیدگاه‌های محافظه‌کارانه ٔ آن جای بحث دارد، تحلیلی جالب از دریافت معماری بر اساس علوم شناختی و فلسفهٔ ذهن معاصر ارائه می‌دهد.
5️⃣Of Serpents and Dragons in Islamic Art: An Iconographical Study, Abbas Daneshvari
⭕️ یک مطالعهٔ آیکونوگرافیک خوب. مطالعهٔ آیکونوگرافیک نقش کمرنگی در مطالعات معماری و هنر ایرانی-اسلامی دارد.
@Koubeh
#امسال_بخوانیم #سعید_خاقانی
1️⃣رمان «برج»، نوشتهٔ جی جی بالارد، نشر چشمه
⭕️ رمانی که نقش اولش یک اثر معماری، یعنی یک برج مسکونی است.
2️⃣«در ستایش سایه‌ها»، نوشتهٔ جونيچيرو تانيزاکی، نشر حرفه نویسنده
⭕️ اثری خواندنی که معماری و جهان ژاپنی را در قالب روایتی ادبی ارایه می‌کند.
3️⃣کتاب «ساختن اجتماع»، نوشتهٔ برایان الیوت، نشر دیباچه
⭕️ پلی است بین مباحث فلسفی (به ویژه نظریهٔ کنش ارتباطی هابرماس) و رویکردهای نوین شهرسازی. بسیار خواندنی است.
4️⃣Cognitive Architecture: Designing for How We Respond to the Built Environment, Ann Sussman and Justin Holander
⭕️ هر چند دیدگاه‌های محافظه‌کارانه ٔ آن جای بحث دارد، تحلیلی جالب از دریافت معماری بر اساس علوم شناختی و فلسفهٔ ذهن معاصر ارائه می‌دهد.
5️⃣Of Serpents and Dragons in Islamic Art: An Iconographical Study, Abbas Daneshvari
⭕️ یک مطالعهٔ آیکونوگرافیک خوب. مطالعهٔ آیکونوگرافیک نقش کمرنگی در مطالعات معماری و هنر ایرانی-اسلامی دارد.
@Koubeh
#امسال_بخوانیم #سعید_خاقانی