⚫️ #سووشون
#سیاوشان
#سوگ_سیاوش
https://t.me/khosrovanooshiravan/8308

یکی از گزارش‌های دقیق از آیین سوگ سیاوش را ثعالبی ارائه می‌دهد: «چون گزارش کشته شدن سیاوش به ایران رسید، زمین از گریه مردم به لرزه درآمد و سوگ همگانی شد و این داغ را سخت بزرگ انگاشته، سوگواری‌ها کردند و در این هنگام حال کیکاووس چونان حال فریدون به هنگام شنیدن گزارش مرگ ایرج بود. رستم را دردی جانکاه گرفت که او را از پای افکند به گونه‌ای که نتوانست سواره به نزد کیکاووس بیاید. ناگزیر پیاده و سر و پای برهنه و گریان بر شاه درآمد و گفت: شاها، آن روز خطا کردی که فرزند بی‌مانندت را آواره ساختی و او را ناگزیر کردی که به دشمن پناه ببرد تا زمین را از خونش سیراب کردند. اینک از مرگ او پشت ما شکست و کارها نابسامان شد. همه این گرفتاری‌ها پیامد همدلی تو با سودابه و چشم‌پوشی تو از تبهکاری آن جادوی پتیاره است. پس بی‌درنگ به کاخ زنان درآمد و گیسوی سودابه را گرفت و او را کشان کشان تا جایگاه آورد و همانجا در پیش شوهر او را کشت. کیکاووس هیچ دم نزد و خوار و زبون بر جای نشست. رستم و دیگر سران به سوگ نشستند و هفت شبانه روز سر و پای برهنه آیین سوگواری به پا داشتند.» ابن بلخی نیز می‌گوید: «کیکاووس چون خبر حادثه سیاوش شنید، جزع بسیار کرد و گفت سیاوش روحانی را من کشتم نه افراسیاب.»

https://t.me/khosrovanooshiravan

⚫️ شرحی از عزاداری ایرانیان برای مرگ سیاوش به روایت شاهنامه :

برفتند با مویه ایرانیان
بدان سوگ بسته به زاری میان

همه دیده پرخون و رخساره زرد
زبان از سیاوش پر از یادکرد

چو طوس و چو گودرز و گیو دلیر
چو شاپور و فرهاد و رهام شیر

همه جامه کرده کبود و سیاه
همه خاک بر سر بجای کلاه

پس آگاهی آمد سوی نیمروز(سیستان)
به نزدیک سالار گیتی فروز

که از شهر ایران برآمد خروش
همی خاک تیره برآمد به جوش

پراگند کاووس بر یال خاک
همه جامهٔ خسروی کرد چاک

تهمتن(رستم) چو بشنید زو رفت هوش
ز زابل به زاری برآمد خروش

به چنگال رخساره بشخود زال
همی ریخت خاک از بر شاخ و یال
https://t.me/khosrovanooshiravan/12657

چو یک هفته با سوگ بود و دژم
به هشتم برآمد ز شیپور دم ...

⚫️ سیاوش یکی از بارزترین کسانی است که شخصیت مقدس گونه‌اش، سبک متفاوتی از سوگواری را در مرگش بوجود آورد که تا به امروز از آن تاثیر بسیاری گرفته‌اند. چنانچه شاهد وجود عناصر یکسانی میان سوگ سیاوش و سوگواری «چمر» در مناطق غربی ایران هستیم. در این میان ممکن است شخصیت‌ها تغییر شکل یابند اما اجزای تشکیل‌دهنده غالبا مفهوم یکسانی را منتقل می‌کنند. چمر، مراسمی است که امروزه در نقاط معدودی از کشور ایران، به‌ویژه در روستاها و شهرهای کوچک، به هنگام درگذشت برخی از افراد شاخص، بزرگان و جوانان یک طایفه، به منظور نکوداشت آنان برگزار می‌شود. در این مراسم به قصد تاثیرگذاری بیشتر، از عناصر نمایش و اشعار و موسیقی و نیز فضاسازی خاص، استفاده می‌شود که شباهت‌های بسیای به عناصر و اجزای داستان سوگ سیاوش دارند. عناصری چون کتل بستن، خاک بر سر ریختن، گیس بریدن، روی خراشیدن که می‌توان آن‌ها را متاثر از سوگواری‌های شاهنامه و به‌ویژه اسطوره سیاوش دانست.

https://t.me/khosrovanooshiravan/12657

⚫️ از سوگ سیاوش تا عزای حسین ؛#سیاوشان :
https://t.me/khosrovanooshiravan/12659

ادیان و به تبع آن مذاهب٬ هیچ کدام از عدم به وجود نیامده‌اند؛ هرکدام سرشارند از آیین‌ها٬ نشانه‌گان و نمادهای ادیان و مذاهب دیگر. دین اسلام و مذهب شیعه نیز از این کلیت جدا نیستند. به‌خصوص مذهب شیعه که با فرهنگ ایرانی به‌گونه‌ای در هم تنیده شده که گاه جدا کردن و مجرد دیدن آن‌ها مقدور نیست.

مثلا جایگاه فاطمه زهرا در بین شیعیان مطابق است با نقش پوروچیستا، کوچک‌ترین دختر از سه دختر زرتشت. فاطمه زهرا همزمان نقشی چون آناهیتا٬ الاهه آب در بین شیعیان پذیرفته است، به طوری که برخلاف نص تاریخ در بین ایرانیان مشهور است که مهریه‌ او آب است.

گرته‌برداری‌های شیعیان از ادیان پیشااسلامی ایران محدود به فاطمه زهرا نیست. ایرانیان مفتون حماسه و ذکر پهلوانی٬ پس از فتح ایران به دست سپاه اسلام به قامت تنی چند از نزدیکان پیامبر اسلام نیز لباس سلحشوری پوشاندند از جمله نوه او٬ حسین.

امام سوم شیعیان یا سیاوش اساطیر

از مهم‌ترین داستان‌های سوگ در اساطیر ایران، سوگ سیاوش و آیین‌های همراه آن است. سرگذشت سیاوش در بسیاری از متون کهن ایرانی آمده و بخش مهمی از شاهنامه را نیز به خود اختصاص داده است.

روایتی که شیعیان ایرانی از سومین پیشوایشان نقل می‌کنند٬ شباهتی فراوان به اسطوره سیاوش دارد.

هر دو قربانی تهمت شدند٬ سیاوش قربانی تهمتِ نظر داشتن به زن پدرش و حسین قربانی تهمت خروج از حج؛ هر دو به نحو دلخراشی کشته شدند و هر دو از جمله معدود شخصیت‌های تاریخی بودند که ایرانیان لااقل در دوره‌ای به صورت جمعی به سوگشان می‌نشینند.
https://t.me/khosrovanooshiravan/12657

گذشته از شباهت‌های روایت٬ نحوی عزاداری برای این دو نیز با هم منطبق است.

⚫️ در تاریخ جامع ایران آمده است: « «در میان شیعیان ایران سالروز رحلت پیامبر(ص)، شهادت حضرت علی(ع)، حضرت فاطمه(س) و مخصوصا شهادت امام حسین(ع) دیگر امامان ایام سوگواری به شمار می‌رود. گاه در سوگواری‌های مذهبی در میان شیعیان آیین‌های سیاوشان دیده می‌شود. نوع برگزاری عزاداری برای امام سوم شیعیان عراق نیز به‌آیین سیاوشان نزدیک است، در حالی که در میان سنی‌ها عزاداری به این سبک وجود ندارد، و آنرا دلیلی بر ایرانی بودن این نوع سوگواری دانسته‌اند.» (جلد بیستم٬ صفحه ۹۷)

نیلی کردن جامه و شهرها در سوگ سیاوش٬ رسمی است پیشا-اسلامی که در مراسم عزاداری برای امام سوم شیعیان تکرار شده است.

در کتاب تاریخ جامع ایران همچنین آمده است: «آتش‌افروزی در تکیه‌ها رسمی بوده است که از دوران کهن نشانه دارد. در عقدا که شهری میان نائین و اردکان یزد است سه تکیه وجود دارد که بر روی تکیه بزرگتر در عزاداری عاشوار آتش می‌افروخته‌اند. این آتش که کدک نام دارد، باید در طول دهه روشن بماند و یکی از بزرگان خانواده‌های آنجا به نگهبانی آن می‌پردازد تا آتش خاموش نشود و بر طاقنمای تکیه نیز چراغ روشن می‌کرده‌اند.»

از جمله دیگر نمادهای عزاداری عاشورا در برخی شهرهای ایران «نخل» گردانی است؛ اما این «نخل»ها پیشینه‌ای بسیار طولانی‌تر از دین اسلام دارند: «ساختن تابوت‌های تمثیلی در ایران پیشینه‌ای دراز دارد و به سوگواری‌های سیاوش و گرداندن تابوت او بازمی‌گردد. در ماوراءالنهر تا سده‌های نخست اسلامی شبیه سیاوش را می‌ساختند و در تابوت می‌گرداندند.» (کتاب تاریخ جامع ایران٬ صفحه ۹۸)

ذکر مصیبت یا روضه خوانی برای امام سوم شیعیان نیز از ابداعات پیروان این مذهب نبوده است. در تاریخ بخارا آمده است: «اهل بخارا را بر کشتن سیاوش سرودهای عجیب است و مطربان، آن سرودها را کین سیاوش گویند. مردمان بخارا را در کشتن سیاوش نوحه‌هاست، چنانکه در همه ولایت‌ها معروف است و مطربان آن را سرود ساخته‌اند و می‌گریند و قوالان آن را گریستن مغان خوانند و این سخن زیادت از ۳۰۰۰ سال است.»​ ​

https://t.me/khosrovanooshiravan/12660
https://t.me/khosrovanooshiravan/12659
https://t.me/khosrovanooshiravan/12658
https://t.me/khosrovanooshiravan/12657

⚫️ در حقیقت ایرانیان از دوران کهن تا به امروز نه به عزای یک فرد به نام سیاوش یا حسین که به سوگ نماد شجاعت٬ معصومیت و کشته بهتان می‌نشینند. حال گاه او را حسین می‌خوانند گاه سیاوش.
https://t.me/khosrovanooshiravan/12660
https://t.me/khosrovanooshiravan/12661

شیعیان استفاده از رنگ سیاه یا همان نیلی را در مراسم عزاداری برای پیشوایانشان٬ بالاخص حسین٬ از مراسم سوگ سیاوش گرته برداری کردند؛ اما سیاه تنها رنگی نبود که پیش از اسلامی برای مراسم مشابهی به کار می‌رفت.

رنگ سبز نماد دین زرتشت است. دینی که ستایشگر طبیعت بود و در کنار سفیدی به معنای پاکی٬ سبزی را نیز به عنواد نماد خرمی برگزیده بود.

استفاده از رنگ سبز در دوران مانویت به اوج خود رسید. رنگ سبز نماد هنر دوران مانویت نیز هست. اگرچه ایدئولوژی مانویت در مواجهه سرکوب سخت زرتشتیان٬ مسلمانان و مهمتر از همه مسیحیان از میدان اندیشه رخت بربست اما هنر٬ به‌خصوص در ایران هنوز متاثر از مانویت است.

این مانویان بودند که سرو سربلند ایرانی را که از جمله نمادهای دین زردشت بود تبدیل به جقه سرافکنده پس از اسلام کردند و رنگ سبز را نماد شیعیان.

از سوی دیگر ایرانیان که مذهب شیعه را به منظور ایجاد تقابل با فاتحان سنی مذهب خود برگزیده بودند٬ در مقابل رنگ سیاه مطلوب خاندان بنی‌عباس بر سبز پوش بودن شیعیان تاکید کردند تا این تفاوت آشکارتر شود؛ زیرا که سیاه در بین ایرانیان تا پیش از اسلام رنگی مکروه بود و ایرانیان زرتشتی و مانوی در سوگ هم حتی سفید می‌پوشیدند.

در حقیقت تنها ارجاع تاریخی به نیلی رنگ پوشیدن در مراسم سوگ برمی‌گردد به سوگ سیاوش.
https://t.me/khosrovanooshiravan/12729

از سوی دیگر سیاوش در اساطیر ایرانی نماد مرگ و زندگی، پژمردن و بهار نیز بوده و در اکثر دیوار نگاره‌های باستانی در تمامی قلمرو فرنگی ایرانی٬ از بخارا تا ﻣﺎﻭﺭﺍﺀﺍﻟﻨﻬر با تن‌های مختلف رنگ سبز به تصویر در آمده است.

⚫️ شرحی از عزاداری ایرانیان برای مرگ سیاوش به روایت شاهنامه :

برفتند با مویه ایرانیان
بدان سوگ بسته به زاری میان

همه دیده پرخون و رخساره زرد
زبان از سیاوش پر از یادکرد

چو طوس و چو گودرز و گیو دلیر
چو شاپور و فرهاد و رهام شیر

همه جامه کرده کبود و سیاه
همه خاک بر سر بجای کلاه

پس آگاهی آمد سوی نیمروز(سیستان)
به نزدیک سالار گیتی فروز

که از شهر ایران برآمد خروش
همی خاک تیره برآمد به جوش

پراگند کاووس بر یال خاک
همه جامهٔ خسروی کرد چاک

تهمتن(رستم) چو بشنید زو رفت هوش
ز زابل به زاری برآمد خروش

به چنگال رخساره بشخود زال
همی ریخت خاک از بر شاخ و یال
https://t.me/khosrovanooshiravan/12657

چو یک هفته با سوگ بود و دژم
به هشتم برآمد ز شیپور دم ...

⚫️ شاید این علم‌های سبز و سیاه ، بارها نظر شما را در کوچه و خیابان به خصوص محله‌های قدیمی شهرتان جلب کرده .
https://t.me/khosrovanooshiravan/18472

👈 اینها تمام درفش سیاوشند .
شاهپور سیاوش ، در نگر ایرانیها به سرو می‌مانست .
این نشان‌های بلند سیاه و سبز نشان سروقامتی سیاوش هستند .
#سرو در #سنت_ایران ، نماد #سیاوش است .

#سیاوشان
#سووشون