توسعە: کانال اختصاصی سید هاشم هدایتی
561 subscribers
318 photos
62 videos
127 files
169 links
در این کانال یادداشت های شخصی اینجانب حول مباحث توسعە, با تمرکز بر کردستان و گاهی هم اشعار و دلنوشتەها و ...درج می شود. منتظر نظر و پیشنهادهای شما هستم.

t.me/KDproblems لینک کانال
Download Telegram
This media is not supported in your browser
VIEW IN TELEGRAM
یک جلد کتاب فلسفی در یک دقیقه. ببینید و لذت ببرید
درود بر تدوین کنندگان خوش ذوق آن

http://t.me/KDproblems
انصاف حکم می کند قدردان باشیم!

🔹امروز برای چندمین بار از پارک جدیدالتاسیس "ڕۆجیار" سنندج عکس گرفتم. پس از مرور چند باره آنچه در مورد حواشی این پارک گفته می شود، سرانجام انصاف مرا وا داشت، فارغ از هر نگاه سیاسی، به حکم قدرشناسی از کارهایی که در ماه های اخیر در مدیریت شهری سنندج. اعم از پارک سازی، ساماندهی جداول خیابان ها و آسفالت خیابان ها انجام گرفته است به برنامه ریزان و مجریان آن تبریک بگویم!

🔹پیش تر هم گفته بودم  اکنون که نگاهم بر توسعه اقتصادی تمرکز یافته است، انجام کار در جهت توسعه کردستان برایم اهمیت دارد. اینکه چه کسانی، با چه لباسی و به چه نیتی گامی در جهت توسعه بر می دارند، ابدا برایم مهم نیست. مهم آباد شدن کردستان است و کارهایی که به آرامش و آسایش مردم بینجامد. شبیه همین کارهایی که مردم در کوچه و خیابان های شهر می بینند!

🔹پس از گذشت چهل و پنج سال حاکمیت ج  ا ، ا عقل حکم می کند سیاست گذاران و برنامه ریزان کشور و منطقه، نیم نگاهی به عملکرد خود بیندازند و دریابند که مردم قدردان عمل در راستای توسعه و آبادانی کشور خود هستند و به شدت بیزار و متنفرند از دروغ و وعده های توخالی!

t.me/KDproblems
Audio
چالش های اساسی نظام بروکراسی کشور
سیدهاشم هدایتی

🔹دو سال پیش دوست ارجمندم  مهندس هوشنگ عزتی امینی به منظور اجرای یک پروژه پژوهشی  مصاحبه ای با بنده و تعدادی از  متخصصان رشته مدیریت انجام داد و پرسش هایی را در مورد چالش های نظام اداری کشور انجام داد که به دلیل اهمیت این موضوع مناسب دیدم فایل صوتی این گفتگو را در اختیار اعضای محترم کانال تخصصی توسعه قرار دهم. امیدوارم مورد استفاده عزیزان قرار بگیرد
🔹در این گفتگو چالش های نظام بوروکراسی کشور در سه سطح: ساختار. فرایند و رفتارها مورد توجه قرار گرفته است
🔹چالش های ساختاری شامل:
#فقدان تفکیک قوا و تداخل وظایف قوا
#سازماندهی غیر حرفه ای
#چالش تمرکزگرایی
#بزرگ بودن حجم دولت
🔹چالش های فرایندی شامل:
#نادیده گرفتن آمایش سرزمین
#تصمیم گیری غیر علمی
#نبود تفکر استراتژیک و سیستمی
#فساد اداری
🔹چالش های رفتاری شامل:
#فقدان سیستم حرفه ای منابع انسانی
#نبود پیوند بین نظام آموزش و بازار کار
#پاسخگو نبودن نظام بروکراسی

t.me/KDproblems
لطفا دو دقیقە وقت بگذارید و این یادداشت مهم را با تمام وجود بخوانید!
*چرا همدیگر را قبول نداریم؟*

دکتر محمود سریع القلم


در حکمرانی چینی‌­ها جز اقتدارگرایی تجربۀ دیگری ندارند. اما چند سرمایۀ اجتماعی باعث شده که در توسعۀ اقتصادی، دستاوردهای منحصر به فردی را کسب کنند :
فرهنگِ همکاری و حمایت از یکدیگر که 2600 سال پیش توسط کنفوسیوس،عموم مردم از کشاورز، کارآفرین، متخصص تا مجری را بهم متصل کرد.

اقتدار گرایی چینی بر خلافِ اقتدارگرایی خاورمیانه­‌ای، تابعِ تشکیلات و طبقاتِ مرتبط با شاه بود. این سنت در دوران حکومت کمونیستی نیز ادامه پیدا کرد. شاهِ چینی نه تنها با طیف وسیعی از نخبگان و سیاست مداران مشورت می کرد بلکه بدونِ دستیابی به اجماع، سیاستی را پیش نمی­‌برد. این روش حکمرانی و تصمیم گیری یک اثر مهم داشت و افراد را نسبت به ثقلِ حکومت، علاقمند، وفادار و تعلق پذیرمی کرد.
در مقامِ مقایسه، در اقتدارگرایی صدام یا ناصرالدین شاه، نه وزیر امنیت داشت نه وکیل و نه مشاور.

تحولاتِ چشمگیر اقتصادی برزیل، هند، ویتنام، کرۀ جنوبی، اندونزی و چین در سی سال گذشته صرفاً در درون حاکمیت متشکل از جریان های مختلف و وجودِ هیات حاکمه و اِلیت (نخبگان) اتفاق افتاده است. وقتی کارگزاران یک کشور به مجموعۀ حاکمیت احساسِ تعلق نکنند، زمینۀ نفوذِ خارجی فراهم می شود. وقتی کشوری اِلیت (نخبه) داشته باشد و بهترین ها و دانا ترین ها را در هیات حاکمه جمع کند، دقیق حرف زدن و صحیح عمل کردن، قاعده می شود. اگر اِلیت‌­های چینی نه از طریق لیبرالیسم غربی، بلکه با تعالیمِ کنفوسیوسی به تقسیم کار، وظیفه شناسی، تخصص، نظم و هرم سازمانی اعتقاد نداشتند، نمی توانستند سه تریلیون دلار ذخائر ارزی جمع کنند و به اکثریت کشورهای جهان وام بدهند

تاریخ سیاسی ایران، تاریخ افراد است: از خوارزمشاه و ملکشاه و بهرامشاه و سلطان حسین و شاه اسماعیل و شاه سلیمان گرفته تا کریمخان و آقا محمد خان و مظفرالدین شاه و رضا شاه و محمدرضا شاه. جزئیات تاریخی به وضوح نشان می‌­دهد که تناسبی میان سطح قدرت شاه و اطرافیان، حتی وزرا و دربار نبوده است: شاه بوده و عده وسیعی از افراد اُپراتور.

رضا شاه و محمدرضا شاه هر چند دوره ای با اِلیت ها (نخبگان) کارها را پیش بردند اما به خصوص در پنج سال آخر حکمرانی خود، با قضاوت و ذهنیت شخصِ خودشان تصمیم می گرفتند. وقتی کشوری اِلیت (نخبه) نداشته باشد، اُپراتورها با صلاحیت و دانش انتخاب نمی­‌شوند بلکه صرفاً بر اساس وفاداری و پیروی تام از دستورات منصوب می­‌شوند. در چنین قالبی، اُپراتورها نیز زیرمجموعۀ خود را بر اساس وفاداری به سِمَت می گمارند. هرچند در ظاهر، عموم این افراد حکمرانی می کنند اما در باطن نه یکدیگر را قبول دارند و نه تعهدی به یک سیستم سیاسی یا سرزمینی دارند.

پنج ماه قبل از انقلاب، کارمندان بانک مرکزی فهرست 177 تن از افراد سرشناس پهلوی که بالغ بر 2 میلیارد دلار از کشور خارج کرده بودند را منتشر کردند. همین ­که اُپراتورها از اواسطِ 1357 آسیب پذیری های شاه را حس کردند، صحنه را ترک گفتند.

از منظر روان شناسی اجتماعی، ممکن است بحث کنیم که افراد یکدیگر را قبول ندارند چون این خصلت ها را دارا هستند: انحصار طلب، خود محور، خود بزرگ بین، شهرت طلب، جاه طلب. اما اینها معلول اند و علل ظهور این خصایص را باید در سیستم حکمرانی جستجو کرد. این خصلت‌ها را می­‌توان در شهروندان عموم کشورها پیدا کرد ولی سیستم مدیریت اجازۀ ظهور آن­ها را یا نمی‌­دهد یا محدود می‌­کند.

ویتنام و چین هر دو اقتدارگرا هستند ولی حداقل در حیطۀ مسائلِ اقتصادی و روابط بین‌­المللی، به شدت تخصصی اداره می شوند. وقتی وزیری در موضوع وزارت خود حتی چند کتاب نخوانده و سال ها وزیر می ماند، رهیافت تصمیم­‌سازی در سازمان خود را به طور طبیعی به سَمت ناکارآمدی و تملق سوق می دهد.

شاید دلیلِ اصلی که روسیه با قدمتِ تاریخی، وسعتِ جغرافیایی، ذخائرِ منحصر به فرد طبیعی و حدودِ ده هزار کلاهک هسته ای، حتی یک کالای قابلِ عرضه در سطح جهانی ندارد به خاطر فقدانِ اِلیت باشد به طوری که با بحث و گفتگو، مشورت و یادگیری، این کشور فوق العاده را مدیریت کند. تاریخ روسیه نیز تاریخ افراد است.

مکزیک در 300 سال گذشته با سه قدرت ( فرانسه، اسپانیا و آمریکا) در گیر بوده اما با دیالوگ‌های درون حکومتی و به کار گیری بهترین‌ها در یک سیستمِ اِلیت، هم اکنون بالای یک تریلیون دلار تولید نا خالص داخلی دارد. کرۀ جنوبی همیشه درگیر ژاپن، چین و روسیه بوده اما با انسجام خارق العاده در سطح الیت ها، به یک کشور با اهمیتِ جهانی تبدیل شده است.
از منظر تاریخی، اگر ایرانی ها اِلیت (نخبه) داشتند، روسیه و انگلیس نمی توانستند رضاشاه را در چهار ساعت عزل کنند.
تجارب تلخ و شیرین یک انسان معمولی(قسمت ششم)

«درد بی درمانی است کە بە خاطر  برخی کارها دیگران را سرزنش کنید اما اگر خودت همان کار را انجام دهی، هیچ  سرزنشی را روا ندارید!»

«روزهای گذشتە بر نمی گردند اما یکایک آن ها، موانع ویا یاری دهنده های ما بە سوی آینده هستند. این موانع یا یاری دهنده ها را خودمان می سازیم!»

« گذشته ام می گوید هرگاه درونم آرام بوده است، زندگی آرامی داشتەام و ناآرامی های زندگیم از درون نا آرامم نشات گرفته اند!»

« حالمان بهتر می شود اگر به جای کینه ورزی، دوست داشتن را در عمق جانمان، جای دهیم. کینە عجب بلای خانمانسوزی است!»

« نمی دانم چگونه با این حس ناخوشایند کنار بیایم که مدام نگاه به گذشته دارد و کوهی از افسوس به همراه!»

« گاهی فکر می کنم در برخی از انتخاب هایم رگە های خودخواهی نمایاناست. و همین حس بە شدت آزارم می دهد!»

« خوشبختی از نظر من احساس مفید بودن برای خود و دیگران است. یعنی کیف کنی که هستی. حس کنی به درد بخوری!»

« در شگفتم کسانی که بدون کوچک ترین شناخت، در مورد دیگران قضاوت می کنند، شب هنگام چگونه خواب شان می برد!»

« مواجهه با انسان های دارای خصلت های نیک. همواره برایم خوشایند بوده است لکن روبرو شدن با افراد با حیا بسی خوشایندتر است!»

« مواجهه با انسان های حسود، خودخواە، و امثالهم، همیشە آزار دهندە است اما همجواری با قدرناشناس (سپڵە)، آزار دهنده تر از همه است !»

« تلاش برای راضی نگه داشتن همه کسانی که با ما در ارتباط اند، بیهوده است. کاش باب میل خودمان زندگی کنیم  !»

« کسان زیادی دیدم بی پروایانە سنگ بی حرمتی بە سوی دیگران انداختند، غافل از انکە خود بە زودی مورد بی حرمتی قرار  خواهند گرفت !»

« هرگز نتوانستم حال کسی را درک کنم کە بدون کمترین آگاهی، در مورد موضوعات پیچیده اظهار نظر می کند، و بسیار هم، حق به جانب!»

« گاهی فکر می کنم چه خوب بود اگر، قدرت درک دوران پیری را در جوانی داشتم و شجاعت جوانی را در پیری!»

« چه خوب می شد اگر قبل از بر زبان جاری کردن هر سخنی، اندکی آن را در گلوی خود غرغره می کردیم!»

« گاهی به خود می گویم: "بی خیال آرزوها"، در حالی کە می دانم: انسانی که آرزو ندارد مرده ی متحرکی بیش نیست"!»

« گرچه در راە موفقیت، از هیچ  کوششی دریغ نکرده ام اما هرگز از بازنده شدن  حریفان خشنود نشدەام. و چە دوست داشتنی است این حس


« شاید اگر در انتخاب های مهم زندگی، اولویت ها را رعایت می کردم، کمتر دچار زیان می شدم. در زندگی هر فرد، اولویت بندی امور یک اصل اساسی است


« گاهی فکر می کنیم با نیش زبان زدن  حریف را از میدان خارج می کنیم  در حالی که هر نیش زبان، بە تیری تبدیل می شود، در کمان حریف علیە خودمان


« برای سنجیدن میزان مهربانی آدم ها لبخند کافی نیست، دستان بخشنده و قلب خالی از نفرت لازم است


t.me/KDproblems
چه بایدکردهای توسعه کردستان!
(قسمت ششم)
سرمایه  بی بدیل آب کردستان
!

سید هاشم هدایتی

.🔹ویل دورانت در فصل اول جلد اول تاریخ تمدن می گوید: باران از ضروریات تمدن است، زیرا آب، حتی بیش از نور آفتاب، در پیدایش زندگی و پیشرفت آن تاثیر دارد. طبیعت و مزاج اسرارآمیز عناصر ممکن است سبب خشک شدن و مرگ نواحی وسیعی شود که سابق بر این در آن ها، حِرَف و صنایع پیشرفت قابلی داشته، چنانکه این امر در باره بابل و نینوا اتفاق افتاده است، همچنین ممکن است سبب آن شود که سر زمین هایی همچون انگلستان یا باب پوجت در غرب واشنگتن که از خطوط مواصلات بزرگ دور افتاده اند، نیرومند و صاحب ثروت شوند"

🔹آب بدون تردید یک مزیت رقابتی کردستان است. آمارها و اطلاعات رسمی و مشاهدات نشان می دهد که در صورت اثربخش شدن مدیریت آب،  سرمایه اب کردستان می تواند به تحقق بخشی از توسعه همه جانبه استان کمک کند. چرا که علاوه بر بارش باران  اصلی ترین منبع تامین آب که معادل 13 میلیارد مکعب در سال برآورد شده(حدود 3 درصد باران کشور)، 17 رودخانه دائمی و 24 رودخانه فصلی منبع آبی بیش از 4 میلیارد مترمکعب آب(حدود 6 و نیم درصد رودخانه های کشور)،  درکنار 9 سد درحال بهره برداری، 11 سد درحال اجراء و 14 سد درحال مطالعه که در صورت اتمام کلیه طرح های اجرایی و مطالعاتی حدود یک میلیارد و 800 میلیون متر مکعب آب ذخیره نصیب مردم این خطه می کند. به خوبی گویای میزان اهمیت این منبع خدادادی در فرایند توسعه کردستان است.

🔹در حال حاضر خروجی آب از استان کردستان به سمت استان های آذربایجان غربی، همدان، کرمانشاه و نیز کشور عراق جریان دارد. بخشی از این آب ها از محل آب رودخانه هاست شبیه آنچه از طریق سیروان وارد عراق می شود و یا از محل ذخیره سدهای استان است. و در مواردی نیز آب کردستان وارد سدهای سایر استان ها می شود از جمله سدی که به نام استان کرمانشاه در منطقه هجیج ساخته شده اما بخش عمده سرچشمه آب آن استان کردستان است.

🔹پرسش جدی این است که مردم کردستان چه میزان از سرمایه ی آب استان بهره مند هستند؟ سرمایه آب کردستان که بی تردید یکی از مزیت های نسبی قابل تبدیل به مزیت رقابتی است چه میزان در توسعه همه جانبه کردستان نقش دارد؟ آنچه به چشم دیده می شود این است که علیرغم سال ها درخواست و اعتراض و خواهش و تمنا هیچکس پاسخگوی هدر رفتن این سرمایه ی عظیم نیست. درست است در دنیای امروز کسی نمی تواند مانع از خروج آب مازاد یک منطقه به منطقه و یا حتی کشور دیگر بشود اما آنچه که جای پرسش دارد اینکه چرا نباید مردم کردستان از این سرمایه عظیم خدادادی برای رفاه حال خود بهره مند شوند؟ چرا نباید صنایع آب بر در مناطق پڕ آبی نظیر کردستان ایجاد شود و برعکس در مناطقی ایجاد شود که فاقد توانایی لازم برای تامین آن صنایع است و دولت ناچار شود هزاران کیلومتر کانال کشی پر هزینه اجرا نماید تا برای آن صنایع اشتباهی آب مورد نیاز تامین کند؟ چرا ده ها کارخانه صنایع بسته بندی آب معدنی در ده ها سر چشمه آب پاک و زلال کردستان ایجاد نمی شود؟

🔹پرسش اساسی تر اینکه چرا مردم کردستان نباید از حق آبه آب های خروجی استان بهره مند شده و از محل این سرمایه ارزشمند پروژه های بزرگ و قابل توجیه دراستان استفاده شود؟ کیست نداند که ایجاد و ساخت 34 سد در استان کردستان چه حجمی از محیط زیست را تخریب و به زیستگاه مردم لطمه زده و خواهد زد. کارشناسان واقفند در مسیر توسعه خواه ناخواه بخش هایی از محیط زیست تخریب می شود عین همان خساراتی که برای ایجاد شهرک های صنعتی ، محیط زیست متحمل می شود. کما اینکه پیشینه کشورهای توسعه یافته نشان می دهد طی این مسیر و پرداخت این هزینه تاحدی گریز ناپذیر است اما پرسش این است: درحالی که مردم به امید توسعه منطقه خود با این تخریب ها کنار آمده اند چرا نباید ثمره و سود آن به جیب کردستانی ها برگردد؟ منصفانه نیست که هزینه سدسازی ها بر دوش کردستانی ها باشد اما از آن بهره کافی نبرند!
t.me/KDproblems
تجارب تلخ و شیرین یک انسان معمولی(قسمت هفتم)

« بیشتر از دروغ های مستقیم، دروغ های مصلحتی به سلامت روابط بین افراد و جوامع لطمه وارد می کند زیرا قبح دروغ را می شکند!»

« کاش دریابیم نباید بە زخم های پنهان زندگی مان نمک بپاشیم. مرور روزانە آن ها،  زندگی مان را بە زهر مار تبدیل خواهد کرد !»

« در عمر خود، به یاد ندارم، فردی ستم کرده باشد و عاقبت خیری نصیبش شده باشد. اینکه می گویند دنیا دار مکافات است، سخن روایی است !»

« در تعامل های خود با دیگران، فقط زمانی احساس خوشحالی داشته ام که خود را کمتر و پایین تر از دیگران به حساب آورده ام. خود بزرگ بینی همیشه دردسرساز است!»

« هرگز دستاوردهای مطلوبی برای برخوردهای تند، تحقیرآمیز و به دور از نرمی مشاهده نکرده ام!»

« بدون گذشت و مدارا زندگی سخت می شود، برای حفظ آرامش خود و اطرافیان خوب است اهل مدارا باشیم!»

« کسی نمی تواند گذشته را برگرداند، اما می توان با اندیشه طرح جدید، بر خرابه های دیروز ساختمان های نو ساخت!»

«در شصت سالگی به این نتیجه رسیدم که درشت گویی علیه بزرگان هر قومی. ولو دشمنان، روا نیست!»

«خاطره روزهایی که مدح را بر نقد ترجیح می دادم مرا آزار می دهد. براستی که داشتن منتقد نعمت بزرگی است اگر قدر بدانیم!»

« دلم به درد می آید گاهی به یاد می آورم با بی دقتی دل کسانی را به درد آورده ام که درد بر آن ها روا نبوده است !»

« کاش از کودکی صبر و بردباری را به ما می آموختند، خدا می داند نابردباری چه صدمات سنگینی بر روح و روانمان وارد کرده است!»

«افسوس که روزگارانی، همانند بسیاری از افراد خودخواه،  خواسته و نظر خود را معیار درستی و نادرستی هر کاری می دانستم !»

« تلاش برای اثبات خود، زمانی چندش آور می شود که فکر کنیم، اثبات ما باید همراه با کوچک شمردن دیگران باشد!»

« چقدر ناخوشایند است، به امید یاری دیگران باشی، و دریابی پیوندتان محاسبەگرانە بودە است. یاری دهندە بی منت فقط خدا !»

« خدا نیارد روزی را که فرد آلودەی خود بزرگ بینی بشود، تمام اطرافیان را رقیب و مانع به اوج رسیدن خود می شمارد!»

« دیر زمانی است دریافته ام؛ خط کشی خوب/بد برای افراد، نادرست و نارواست. همه افراد ترکیبی از خوبی و بدی هستند با اندازه های متفاوت»

« وقتی بە این حقیقت می اندیشم که فردای زندگی همه داشته های دنیایی، مرا ترک خواهند کرد. در مواجهه با نامرادی ها صبورتر می شوم !»

« هریک به نوعی ناچاریم گاهی چشمانمان را بر روی برخی حقایق ببندیم و گرنه با هم بودنمان دوام نخواهد آورد!»


t.me/KDproblems
Media is too big
VIEW IN TELEGRAM
آموزش چیست؟

در رویکردهای جدید آموزش دیگر صرفا انتقال اطلاعات نیست بلکه تغییر در رفتار و تغییر در نگرش هاست.
و بالاتر از آن، آموزش، انقلاب در ذهن ها است

استاد پروفسور الوانی از برجستگان علم مدیریت در ایران

t.me/KDproblems
Media is too big
VIEW IN TELEGRAM
♦️لطفا این ۷ دقیقه از سخنان دکتر سریع القلم را با دقت گوش دهید

محمود سریع‌القلم از پنج ستونِ توسعه نام می‌برد🔺

@joreah_journal

www.instagram.com/joreah_journal
🔹معرفی کتاب:
کتاب "کرد و کردستان، در روزگار خلافت اسلامی"، تالیف: دکتر زرار صدیق توفیق،
ترجمه از کردی به فارسی: محمد ابراهیمی محمدی. باوجود اشکالات نگارشی زیاد، در نسخە ی فارسی. دارای محتوایی بس آموزنده است
🔹 مطالعه سرگذشت چند هزار ساله کردها نشان می دهد، پس از حکومت مادها. هرگز نتوانسته است، حاکم بر سرنوشت خودش باشند و همیشه زیر سلطه بوده اند! به راستی علت آن چیست؟ ناتوان بوده ایم؟ نخواسته ایم؟ ساده دل بوده ایم و کلاه سرمان رفته است؟ یا چون  ناهمدل، ناهمفکر و ناهمراه با یکدیگر بوده ایم!
🔹تاریخ بخوانیم! شاید پی بردیم عامل اصلی این تحت ستم بودن ها چیست؟
🔹 تاریخ بخوانیم شاید دریابیم تمام برگ های تاریخ کرد و کردستان مملو است از اختلاف و ناسازگاری و خود زنی!
🔹تاریخ بخوانیم شاید پی بردیم اختلافات درونی خودمان در دوره های مختلف، بهترین فرصت را برای  تسلط دیگران بر ما فراهم کرده است!
🔹کتاب های تاریخی زیادند امابرخی کتاب ها عبرت آموزترند. نظیر این کتاب و شرفنامه ی شرفخان بتلیسی!

t.me/KDproblems
This media is not supported in your browser
VIEW IN TELEGRAM
پرهیز از تک ساحتی ساختن آدم ها

لطفا اگر به سرنوشت جامعه و فرزندان مان اهمیت می دهید این سخنرانی کوتاه و بسیار آموزنده را گوش کنید

با تشکر از دکتر فایق احمدی به خاطر معرفی این فایل ارزشمند

t.me/KDproblems
تجارب تلخ و شیرین یک انسان معمولی
(قسمت هشتم)


🔹« عدم درک موقعیت ها و شرایط، روزی تعجیل را به بلای جان تبدیل می کند و دگر روز تاخیر را!»


🔹«هرچە عمر سپری شد دریافتم "عشق" یعنی دوست داشتن همە کس و همە چیز حتی آنانی کە مورد پسندم نیستند !»


🔹«وای بە حال  کسانی کە بە هوای چند روز نشستن بر کرسی قدرت بر بندگان خدا ستم روا می بینند و از سرنوشت ستمگران عبرت نمی گیرند!»


🔹« جز در هنگام سختی و ناتوانی نمی توان یاران و دوستان واقعی را شناخت. یاران دوران توانمندی بسیارند!»


🔹« گرچه هرگز نتوانسته ام خود را از زیر یوغ توجه به قضاوت دیگران رها سازم اما می دانم  وقتی از درون راضی ام، حالم خوب است !»


🔹« از تلخی های زندگی آن است که بدانی در موردی ، خطایی از تو سر نزده است اما دیگران تو را مقصر بدانند و تو نتوانی از خود دفاع کنی !»


🔹« گاهی اتفاقی در زندگی ما می افتد که ده ها علت دارد خطای بزرگی است اگر آن را فقط به یک عامل ارتباط دهیم!»


🔹« کاش می دانستیم  نمی شود سر سیستم حاکم بر  کائنات کلاە گذاشت. خوبی، پاداش و بدی تقاص خواهد داشت. امروز نه، فردا!»


🔹« کاش دریابیم برای اثبات صداقت، فرصت جاودانه وجود ندارد، و به این واقعیت توجه کنیم که دیگران، به عمل بیشتر از حرف توجه دارند!»


🔹« چندش آور است چنین بیندیشی که فقط باید از حقوق همفکران خود دفاع کنی و اهمیتی به حقوق منتقدان و رقیبان و مخالفان خود ندهی!»


🔹« عادت بدی که گویا نمی توانیم ترک کنیم: "نزدیکان و کسانی که کنارمان هستند را می رنجانیم اما بیگانگان و در دور نشسته ها را نوازش می کنیم!»


🔹« با تمام وجودم این ضرب المثل کردی را درک کرده ام که می گوید:"اگر روزی خواستید بر سر خود خاک بریزید از خاکریز آنکس بریزید که سفرە بزرگ( گەورە ماڵ) است"!»


🔹« من صرفا در روزهایی به آرامش درونی رسیده ام که باور داشته ام به دنیا و کائنات بدهکارم و از هیچکس طلبکار نیستم. حس طلبکاری از دیگران، نابود کنند آرامش است!»


🔹« در شگفتم از رفتار برخی آدم ها. چهار چشمی مراقب اند از کسی عیبی ببینند و هوار بکشند! اما چشم شان توان دیدن هیچ نقطه مثبتی را ندارد. یاللعجب!»


🔹« کاش هرگز باکسانی کە زبان مشترک و دستگاە تحلیلی مشترک ندارم، گفتگو نمی کردم!


🔹« تجربه می گوید هم کلام شدن با کسانی کە اندازە خود و مخاطبانشان را نمی دانند موجب  سبک شدن خواهد شد
:

🔹«کاش به این باور پسندیده برسم  که "اگر کسی به من یاری می رساند، نشان از انسانیت اوست، نه ادای وظیفه" و پاس بدارم انسانیتش را!»


🔹« گره گشایی از کار کسی که خود نمی خواهد، برای گشودن گره های زندگی اش حتی یک گام بردارد، ستم بر اوست !»


🔹« زمانی فکر می کردم دین و یا علم، می توانند ناخوشی های کینەورزی، طمع، حسادت و امثالهم را درمان کنند، اما در عمل دیدم، چنین نیست !»


🔹«  چه خوب می شد اگر پڕ رویی هم همانند هر پدیده ی دست ساخت بشر، تاریخ انقضاء داشت. برخی برای توسعه این خصلت زشت، برنامه ریزی بلند مدت دارند!»


🔹«  در ناحیەی رنج هایی کە از دیگران دیدەام، هرگاه سهمی از علل  آن رنج را بە خود نسبت دادەام، کمتر رنج کشیدەام !»


t.me/KDproblems
🟢🟡 بەرەو پیری ساڵی تازە و نەورۆزی پیرۆز

. . . سەید هاشم هیدایەتی

١٤٠٢،١٢،٢٩

          «بە ناوی سەرچاوەی ئەوین»

▫️وەرن با عەقڵانییەت و خۆشەویستی بکەین بە دروشمی بنەمایی بۆ داهاتوومان!
نیازی بە بەڵگە نیە، عەقڵانییەت، وەک کەرەسەی بیر کردنەوەو لێکۆڵینەوە، خۆشەویستیش وەک کانیاوێک بۆ سڕینەوەی ناکۆکیی و دوو بەرەکی و چەن بەرەکیمان، پێویست ترین پێداویستی ئەو سەردەمەیە بۆ ئێمەی کورد.

▫️سەرنجدانێکی سەرسەری لە مێژوو، بۆمان دەردەخات، خۆخۆری و دژایەتی لە گەڵ یەکتر، بە ناحەزترین شێوە، سەدان ساڵە ڕەخنەی کردۆتە ناومان و هەر ڕۆژ بە بیانوویەکی تازە و کۆن، دروس یان نادروسەوە، دەکەوینە گیانی یەکتر و لە گەڵ یەک توندی و تیژی دەکەین و ئارەزوومەندی مەرگ و لە ناوچوونی یەکترین! بەڕاستی بۆ؟! و تا کەی؟!

▫️هیچ بیرمان کردۆتەوە بە درێژایی تەمەنی کورد، نەیاران و دەسەڵاتدارانی دڵڕەق، بۆ پتەوتر کردنی ئەم ناکۆکی نێوان ئێمە، بە گەڵاڵەوە هەنگاویان هەڵگرتووە و بە شێوەگەلی جۆراوجۆر، ئێمەیان داوەتە گژی یەکتریدا وخۆیان لە دوورەوە چەپڵەیان بۆ لێداوین؟!

▫️براینە! خۆشکینە!
بەڕاستی بۆ هاودڵی و هاوڕێیی سەدان هۆکار و دەلیلی ڕوون و ئاشکرامان لە بەر چاوە، کە گرینگترینیان، ناسنامەی هاوبەش و ژیانی هاوبەشە . . !

▫️کامەمان نازانین ئێمە بێ هاو دڵی و هاوفکری و هاوکاری ناتوانین سەر کەوین؟! کێهامان نازانین دوو بەرەکی و ناکۆکییەکان، سەرەکیترین هۆی دواکەوتن و ژێر چەپۆکیمانە!

▫️کە وایە وەرن با بە هەر سووچ و گوناح و هەڵەیەکەوە، گەردنی یەکتر ئازا بکەین و پەیمان ببەستین؛ هاودڵ و هاو دەنگ و هاوڕێ بین بۆ گەیشتن بە ئاواتەکانمان، گەیشتن به ئاواتە گەورە و بەرزەکانمان، کە سەروەری و سەربەستی، بەرزترینیانە، وەرن باوڕ بکەین بێ یەک گرتن هەرگیز - ئەرێ هەرگیز - ئاواتەکانمان نایێنە دی!

▫️سڵاو لە تاکە تاکەتان و سڵاو لە ئەو هەنگاوانەی بەرەو هاودڵی و هاودەنگی و هاوفکری و خۆشەویستی هەڵیان دەگرن!

        🌹ساڵی نوێتان لێ پیرۆز بێت🌹

🌐 لینک مطلب در وبسایت نیشتمان قلم؛👇

https://nishtmanghalam.ir/?p=3674

🆔 @nishtmanghalam
دەردە کورد!

دەردی بێ دەرمانی کوردان، دژ بە یەکتر بوونەوەس
دەستی خۆ تا نەیتە کایە، نایشکێنێ دەستی کەس
هەر زەمانێ بەرز ئەبێتەو، دەستێ بۆ تیماری زام
چەندەها دەس، بەر دەبن لێ، دێن بە گژیا، هەر بە قەس
سەیری مێژوو کەن لە مادەو تا هەرێمی ئەو سەدەی
خەنجەری کوردان لە پشتەو بۆ برا کوشتن چەنەس
تۆ بڵێی کەی تێ بفکرین بۆ برایی و هاو دڵی
تا بە کەی ئامرازی دەستی، نابرایەل،  لار و پەس
سەد کەڕەت مار پێوە داوین بەس لە یەک سیلاخەوە
وەرزی زستان نابڕێتەو، واینە ژێر باری هەرەس
دوو کەسی ئێمەی لە گەڵ یەک پێکەوەی نامانکرێ
وەک بڵێی عەهدی ئەلەستە، تا وزەی ئاخر نەفەس
ئەو دەڵێ هەر کەس وەکوو من، بیر نەکاتەو، کورد نیە
من دەڵێم کوردی بەڕاسی هەر بەتەنیا منم و بەس
نایەڵن چەترێکی کوردی، گشتمان بگرێتە بەر
هەرکەسێ خۆی لاوە کوردەو، مابەقی زۆڵەو بڤەس
هاوەڵان، بگرین، بناڵن، ڕۆژ و شەو وەک دەردەدار
کینە هەروەک مۆریانە ناقی کوردی بردە بەس
کوردە هاوار ! دەسمە دامان با بەسی کەین دوژمنی
لەو بوارەی، پێکەوەی بوون، هێڵی سوورەو ناوەرەس


١٤٠٣،١،٨   سەید هاشم .هیدایەتی

t.me/KDproblems
شه‌وانی قه‌در و ته‌دبیری ژیان
(بەشی یەکەم
)
ڕەخنە لە خۆم دەگرم!

١. وه‌سه‌ له‌ بیرم دێت، وه‌ک مرۆڤێکی ئاسایی،  لام وابووه‌ شه‌وی قه‌در شه‌وێکی موباره‌که‌و دەبێ له‌و شه‌وه‌ دا خه‌ریکی نوێژ کردن و قورئان خوێندن بین، به‌ پێ فه‌رمووده‌ی زانایانی دینی، بگره‌ شه‌وێک بێت له‌ شه‌وه‌ تاکه‌کانی ده‌ شه‌وی ئاخری مانگی ڕه‌مه‌زان، یان به‌ قسه‌ی به‌شێکیتر له‌ زانایان، شه‌وێکه‌ له‌ ده‌ شه‌وی ئاخری ڕه‌مه‌زان و بۆی  نیه‌ حه‌تمه‌ن شه‌وی تاق بێت.

٢. ته‌مه‌نم که‌ له‌ په‌نجا تێپه‌ڕ بوو، به‌ خۆما په‌رمیام پرسیار بکه‌م: "بۆچی نه‌ خودا و نه‌ پێغه‌مبه‌ری خۆشه‌ویستی، تاقه‌ شه‌وی قه‌دریان به‌ خه‌ڵک نه‌ناساندووە تا خەڵک به‌ دڵنیاییه‌وه‌ ده‌س بکه‌ن به‌ دۆعا و پاڕانه‌وه‌ له‌ خودا و به‌شی ساڵانه‌ی خۆیان له‌ خودا وه‌ر بگرن؟!" دوایی تێ گه‌یشتم ده‌مێکه‌ ئه‌و پرسیاره‌ کراوه‌و زانایان بۆچوونی جۆراو
جۆریان به‌ خه‌ڵک ڕاگه‌یاندووه‌ به‌ڵام ڕاستتان ده‌وێت هیچیان بۆ قه‌ناعه‌ت نابن و که‌س نازانێت بۆ شه‌وی قه‌در نامه‌علوومه‌. به‌س ده‌زانین، به‌ پێ فه‌رمووده‌ی قه‌تعی قورئان، له‌ مانگی ڕه‌مه‌زاندایه‌ و به‌س! ئه‌وه‌یش ده‌زانین که‌ هۆی گه‌وره‌یی شه‌وی قه‌در ئه‌وه‌یه‌ که‌ قورئان له‌و مانگه‌دا هاتۆتە خوارەوە!

٣. چه‌ن سال له‌مه‌و پێش، ماوه‌ی سێ مانگ له‌ سوێد بووم. مانگی ڕه‌مه‌زانیشی تێ که‌وت. مانگێکی تایبه‌ت بوو بۆ من. زۆربه‌ی شه‌وه‌کانی داده‌نیشتم و خه‌ریکی بیر کردنه‌وه‌و وتووێژ بووم له‌ گه‌ڵ خوداو قورئان و  بیرەوەرییەکانی خۆمدا. فرسه‌تێک بوو، تا بێ هیچ مڵؤزمێک! ئازادانه‌ بیر بکه‌مه‌وه‌و بۆچوونه‌کانی خۆم له‌ زه‌ینمدا تۆمار بکه‌م. له‌ ئاخریدا ده‌سکه‌وته‌کانم کرد به‌ فایلێکی وتاری و دامنا. له‌و حاڵ و هه‌وادا، بەو بڕوا گه‌یشتم که‌  شه‌وانی قه‌در به‌ تایبه‌ت ئه‌و ده‌ شه‌وه‌ی ئاخری ڕه‌مه‌زان شه‌وانی خه‌ڵوه‌ت کردنه‌ ته‌ک خۆت و خودای خۆتدا!

٤. دواییش له‌ تاران هه‌ر وام کرد تا ئه‌وه‌ی که‌ پاش بیست ساڵ دووری، تارانم به‌ جێ هێشت و هاتمه‌و بۆ زێدەکەم، سنه‌. تامه‌زرۆی ته‌راوێحی مزگه‌وته‌کانی شار بووم، بۆیه‌ به‌ ئیشتیهایێکی زۆره‌وه‌ شه‌وانی ڕه‌مه‌زان، به‌ تایبه‌ت ده‌ شه‌وی ئاخر ده‌چوومه‌ مزگه‌وت و له‌ ته‌ک جەماوەری دڵپاک و بڕواداردا تا پارشێو ده‌مامه‌وه‌و له‌ نوێژ و دۆعا و سکاڵا و پاڕانه‌وه‌، به‌ تایبه‌ت قه‌رائه‌تی زۆر خۆشی قاریانی قورئان چێژم ده‌گرد. به‌ڵام ئه‌وساڵ چوومه‌وه‌ سه‌ر ئه‌و ده‌سکه‌وته‌ی له‌ سوئێد گیرم هاتبوو و به‌رنامه‌ی تایبه‌تی خۆمم به‌م جۆره‌ گرتەبەر:

٥. ئه‌و شه‌و که‌ شه‌وی ئه‌وه‌ڵی به‌رنامه‌ی ته‌دبیری ساڵی داهاتووی منه‌،‌ لە پاڵ بەرنامەی تاێبەتی دۆعاو سکاڵا و نوێژ، ده‌ستم کرد به‌ ژماردنی ئه‌و کارانه‌ی له‌ ساڵی ڕابوردوو کردومن. واتا ده‌ستم کرد به‌ ڕه‌خنه‌ گرتن له‌ خۆم. گه‌وره‌ترین شتێک که‌ هاته‌ به‌ر چاوم ئه‌وه‌ بوو تێگه‌یشتم من  له‌ ساڵانی پێشوو لە کتێبی "گزارش یک تجربه‌ شخصی" به‌رژه‌وه‌ندیێکم بۆ خۆم داناوە ‌که‌ بریتییه‌ له‌ گه‌یشتن به‌ "ئارامش و هێمنایه‌تی ڕۆحی". وه‌ له‌ گه‌ڵ خۆم په‌یمانم به‌ستووە هه‌ر فکر و کرده‌وه‌یه‌ک ببێته‌ هۆی له‌ ناو بردن یان که‌م کردنه‌وه‌ی ئه‌و ئارامشه‌، له‌ خۆمی دوور بکه‌مه‌وه‌. ئیمشه‌و تێ گه‌یشتم له‌ ڕابوردوودا، گەرچی خوا یارمەتی داوم بڕێ ئیش و کاری بە کەڵکم ببێت بەڵام بڕێ بیر و کرده‌وه‌یشم بووه‌ که‌ به‌ڕاستی دژی ئارامش و هێمنایه‌تی ڕۆحم بووگن. لەو خاڵە تاڵ و شیرینانەن وەک:

🔹 گەرچی دڵشاد بووم بە هاوکاری لە تەک ئەنجومەنگەل مەردمی، بەڵام گاهێ فیکری خۆم به‌ شتانێکه‌وه‌ مه‌شخووڵ کردووه‌ که‌  قازانجی پێویستیان بۆ ژیانی خۆم و ئامانجه‌کانی کۆمەڵگا نەبووه‌،

🔹 دەزانم له‌ گه‌ڵ که‌سانێک هه‌ڵسان و دانیشتنم بووه‌ که‌ پڕ بوون لە زانیاری و ئەزموون، بەڵام لەوە ناچێت توانیبێتم  قازانجی شیاوم لێان وەر گرتبێ
سلام
🔹ئاواتەخواز بووم کارگەلێک بکەم و چتگەلێک بنووسم که‌ بۆ کۆمه‌ڵگا بایخ و قازانجی ببێت. لەو بارەوە خۆم بە سەرکەوتوو نازانم!

🔹بێ شک لە گەڵ که‌سانێک پێوەندیم گرتووه‌ که‌ کانگای خۆشەویستی و خێرخوازی بوون بەداخەوە نەمتوانی بۆ خاوێن کردنەوەی دل و دەروونم لە  ڕق و قین ، دەرسی پێویستیان لێ بگرم!

🔹گەرچی بۆ ڕازی کردنی ژن و مناڵ و خزم و کەس هرچێکم لە دەس هاتووە درێخم نەکردووە بەڵام هێشتا کۆڵێ حەقیان ها بە سەرمەوە!

🔹بۆیە تێگه‌یشتم ده‌بێ ئیمساڵ وریاتر بم خۆم بەو کارانەوە سەرقاڵ بکەم کە  ئارامش و هێمنایه‌تی زیاتر بۆ خۆم و کۆمەڵگام بە دی بێنن(درێژەی هەیە)
t.me/KDproblems
شه‌وانی قه‌در و ته‌دبیری ژیان
(به‌شی دووهه‌م)
به‌دوای خۆما ده‌گه‌ڕێم
!‌

شه‌وی دووهه‌می شه‌ونخوونی قه‌دره‌ و من هه‌ر وه‌ها له‌ به‌ینا به‌ینی دۆعا و پاڕانه‌وه‌و نوێژه‌کاندا بیر ده‌که‌مه‌وه‌. بیر دەکەمەوە ... دەمەوێت که‌مێ به‌ دوای خۆما بگه‌ڕێم. قه‌ی چی ئه‌کات با بۆ هه‌زارمین جار له‌ خۆم پرسیار بکەم: ئه‌رێ تۆ کێیت؟ له‌ کوێوه‌ هاتوویت و چ ده‌که‌یت و له‌ کوێ ده‌ژیت و به‌ره‌و کوێ ئه‌سپت زین کردووه‌؟ ئه‌ڵبه‌ت ده‌زانم له‌ خۆڕا نه‌هاتوومه‌ دی. هه‌زاران هۆ ده‌ستیان داوه‌ته‌ ده‌ست یه‌ک تا مه‌وجوودێک وه‌کوو من هاتؤته‌ دونیاوە.
ناوم مرۆڤه‌، مرۆڤ! پێم ئه‌ڵێن ئه‌شره‌فی مه‌خلۆقات! تاجی "لقدکرمنا بنی آدم"م له‌ سه‌ره‌! نه‌ وه‌ک ده‌یڵێن به‌ڵکوو له‌ عه‌مه‌لیشدا ئه‌وه‌ی له‌ ده‌ور و به‌رم دایه‌ له‌ خاک، ئاو، هه‌وا‌ و ئاور له‌ ڕواڵه‌تی خۆڵ و به‌رد و گیا و دار و ده‌وه‌ن و جڕ و جانه‌وه‌ر و حه‌یوانات و مانگ و خۆر و باران و چی و چی ، له‌ ژێر ده‌سه‌ڵاتی من دان و بۆ به‌خته‌وه‌ری من ده‌سته‌و سینه‌ ڕاوه‌ستاون. جا ئێتر چیم ده‌وێ له‌ خوا!
من مرۆڤم! حه‌یوانێکی خاوه‌ن بیر و عەقڵ و ئێختیار! که‌ره‌سه‌یه‌کی زۆر گرینگیشم به‌ دەستەوه‌یه‌ به‌ ناو زمان. واتا قودره‌تی نوتقم هه‌یه‌. عاتیفه‌و هه‌ستی خۆشه‌ویستی تایبه‌تیشم هه‌یه‌ که‌ زیاتره‌ له‌ هه‌ستی غه‌ریزی حه‌یوانه‌کان. که‌وایه‌ هه‌موو که‌ره‌سه‌ و پێداویستیێکم له‌ به‌ر ده‌ستایه‌، بۆ ئەوەی به‌ره‌و بان بڕۆم و ئاکارێک لە خۆم بنێنم که‌ خالقی من شانازی پێوه‌ بکات. بیریشم کردەوە؛ باشه‌ ئه‌گه‌ر وایه‌ ئه‌ی بۆ له‌ سه‌ره‌تای ژیانی مرۆڤه‌وه‌ تا ئێستا له‌ هه‌ر کوێ مرۆڤ ده‌ژیت پڕیه‌ له‌ ئاژاوه‌ و توندو تیژی و کوشتن و بڕین و ئه‌سته‌م و کرده‌وه‌ی ناحه‌ز و ناله‌بار!
وه‌ک خالقی به‌رزی بێ هاوتا ڕای گه‌یاندووه‌، مرۆڤ، ئه‌و ئێختیار و ده‌سه‌ڵاته‌ی پێ دراوه‌ که‌ بتوانێت به‌ره‌و بان، به‌ره‌و گه‌شه‌و به‌رز بوونه‌وه‌ و سه‌روه‌ری بچێت ئەیشتوانێت به‌ره‌و خوار و به‌ره‌و نزمی و به‌روه‌ زه‌لیلی دابەزێت! لە بەر خۆمەوە وتم خوا ڕای گه‌یاندووه‌ ، له‌ ده‌روونی مرۆڤدا، پێگە بۆ چاکی و خراپی، واتا "تقوا و فجور" هه‌یه‌و  مرۆڤ بە خۆیە لە سەر بنەمای کامیان هه‌نگاو هه‌ڵبگرێت. دەزانم هه‌زاران نموونه‌ی چاکی و خراپی له‌ ناو کۆمه‌ڵگای بەشەریدا به‌ دی ده‌کرێت به‌ڵام ناتوانین که‌تمانی بکه‌ین نموونه‌ی خراپمان زۆرتره‌، به‌داخه‌وه‌! بەڕاستی بۆ وایه‌؟  بۆ وڵام دانەوە ئه‌و پرسیاره‌ سه‌ره‌تایی و  ئیستراتیژیکانه‌م هات بە دڵدا " ئێمه‌ بۆ هاتووینه‌ دونیا و ئاکامی ژیانی ئه‌م دونیایه‌ کامه‌یه‌ و به‌ره‌و کوێ ده‌چین؟" به‌ داخه‌وه‌ زۆرینه‌ی ئێمە خۆمان له‌و پرسیاره‌ زۆۆۆر گرینگانه‌ ناده‌ین و سه‌رمان داخستووه‌و بێ ئه‌وه‌ی سه‌رنجی دوو به‌شی جه‌سته‌و ڕۆحی مرۆڤ بده‌ین زۆرینه‌ی تێکۆشانمان بۆ خزمه‌ت به‌ جه‌سته‌که‌مانه‌. بگرە وایشیان به‌ گوێماندا خوێندبێت که‌ جه‌سته‌ له‌ ناو چوو ژیان دوایی پێ دێت. بۆیه‌ هه‌موو پێوه‌ره‌کانمان بۆ گه‌یشتن به‌ به‌خته‌وه‌ری جه‌سته‌ تەرخان کردووە. ئه‌مه‌ له‌ حاڵێکدایه‌ که‌ ئه‌و جه‌وهه‌ره‌ به‌رزه‌ی وا ژیان و زینده‌گی به‌ ئێمه‌ بەخشیوە، ڕۆحه‌. ڕاسته‌ پاش ته‌واو بوونی ژیانی ئه‌م دونیایه‌ جه‌سته‌ ده‌مرێت و به‌ قه‌ولی خه‌یام "گل کوزه‌ ی کوزه‌گران خواهیم شد" بەڵام ڕۆح چی لێ دێت!؟
لەوایە یه‌کێک له‌و خه‌ساره‌تانه‌ی بووگه‌سه‌ باییس ئه‌و هه‌موو شه‌ڕ و توند و تیژییه‌، له‌ بیر کردنی ڕۆح بێته. به‌ واته‌یەکیتر له‌ بیر کردنی درێژه‌ پێدانی ژیانه‌ له‌ دونیایێکی تردا. دوور نیە ئه‌گه‌ر مرۆڤ ته‌نیا به‌م هه‌قێقه‌ته‌ باوڕ بکات که‌ مردنی جه‌سته‌ به‌ مانای ته‌واو بوونی ژیان نییه‌، لەوایە زۆر له‌و ئه‌سته‌م و کرده‌وه‌ ناشیرینانه‌ی لێ به‌ دی نه‌کرێت، دوایی پێ بێت یان کەم بکرێتەوە. زۆر بیستوومانه‌ ئه‌وانه‌ی بڕوایان به‌ ژیانی دوا ڕۆژ نیه‌، کارکردی ئێمەی بە ناو ئیماندار ده‌گرنه‌ شایه‌ت و ده‌ڵێن موسڵمانه‌کان و ئیمانداره‌کان زیاتر خه‌ریکی ئه‌سته‌م و جه‌ور و کرده‌وه‌ی دژی مرۆڤن. ئه‌مانه‌ خافڵن له‌وه‌ی که‌ ئه‌گه‌ر که‌سێک به‌ ڕاستی بڕوای به‌ ئیدامەی ژیان له‌ دونیایه‌کی تردا هه‌بێت مه‌حاڵه‌ تووشی زوڵم و خراپه‌کاری بێت.
به‌ پێ ئه‌و وانه‌ و ده‌رسانه‌ی له‌ ژیانی خۆمدا وه‌رم گرتووه‌ و فێر بووگم لام وایه‌ "ئارامش و هێمنایه‌تی له‌ ژیانی دونیاییدا" ئاخرین پله‌یەکه‌  کە مرۆڤ ده‌بێ بۆی بکۆشێت. سه‌عاده‌ت و به‌خته‌وه‌ری  به‌ دی نایێت مه‌گه‌ر مرۆڤ به‌م قه‌ناعه‌ته‌ بگه‌یێت که‌ هه‌ر بیر و کرده‌وه‌یه‌ک ده‌بێتە باییس تێک چوونی ئەو ئارامشەی لە ژیاندا، بینێته‌ لاوه‌. که‌ وابوو زۆرێک له‌و توندی و تیژی و شه‌ڕ و ئاژاوه‌ و ئه‌ستمە نامێنێت وە یان زۆر کەم دەبێتەوە ، چوونکوو هه‌موو ئه‌وانه‌ بشێونه‌ی ئارامش و هێمنایه‌تین.
t.me/KDproblems
شه‌وانی قه‌در و ته‌دبیری ژیان
(به‌شی سێهه‌م)
بۆچی قورئان ده‌خوێنم
؟

هه‌ر له‌ سه‌ره‌تای مانگی ڕه‌مه‌زانه‌وه‌، وه‌ک ڕه‌سمی هه‌ر ساڵه‌، ده‌ستم کرد به‌ خوێندنی قورئانی پیرۆز. وه‌ک که‌سێک که‌ له‌ ساڵ 1350 وه‌ دڵ و ده‌روونم ئاوێته‌ی قورئان بووه‌، لەو مانگەدا بێ ئه‌وه‌ی په‌له‌ بکه‌م ده‌ورێکی کامڵ خه‌تمی قورئان ئه‌که‌م و به‌ وردیش سه‌رنج ڕا ئه‌کێشم بۆ ماناکه‌یی و له‌و شوێنانه‌ی که‌ نیازم زانینی زیاتربێت، ده‌سته‌و دامانی مامۆستایانی شاره‌زا یان کتێبه‌ ته‌رجه‌مه‌و و ته‌فسیره‌کان ئه‌بم. که‌تمانی ناکه‌م ، تیلاوه‌تی قورئانم پێ خۆشه‌ و جیا له‌ ماناکه‌ی تام و چێژێکی تایبه‌تی هه‌یه‌ بۆم و دڵی خۆمی پێ ئه‌گه‌شێنمه‌وه‌. به‌ڵام ئه‌وه‌یش ناشارمه‌وه‌ که‌ ساڵیانێکه‌ تێگه‌یشتن له‌ ماناو مه‌نزووری ئایه‌ت و سووره‌کانی قورئان بۆم بووه‌سه‌ ئه‌سڵ و لام وایه‌ قه‌رائه‌تی بێ تێگه‌یشتن ئه‌و شته‌ی نیه‌ که‌ خودی قورئان و پێغه‌مبه‌ری ئیسلام ته‌ئکیدیان لە سەر کردووه‌. ده‌لیلیشم ئه‌وه‌یه‌ ئه‌گه‌ر لە سەرەتا وتراوه‌ قورئان تیلاوه‌ت بکه‌ن، گوێگر و بیسه‌ری ئه‌و په‌یامه‌، لەو سەردەمەدا، هه‌موو عه‌ره‌ب بووگن و دیاره‌ عەره‌بێک که‌ قورئان بخوێنێته‌وه‌، له‌ ماناکه‌یشی تێده‌گات، به‌ڵام بۆ منی کورد وانیه‌. من یان ده‌بێ بڕۆم و زمانی عه‌ره‌بی فێر بم یان ده‌بێ له‌ ته‌رجه‌مه‌و وه‌رگێڕاوی قورئان بە زمانی دایکیم که‌ڵک بگرم.
دیارە کورد – به‌ تایبه‌ت له‌ ئێرانا - عه‌ره‌بی نازانین. من وه‌ک خۆیشم چێژ ئه‌گرم له‌ خوێندنه‌وه‌ی قورئان، ناڵێم ئه‌و که‌سه‌ی ماناکه‌ی نازانێت ناتوانێت چێژ له‌ قورئان وه‌ر بگرێت به‌ڵام ئه‌و پرسیاره‌یش ئاراسته‌ی کۆمه‌ڵگای کورده‌واری ئه‌که‌م، به‌ تایبه‌ت له‌ مامۆستایانی ئایینی ده‌پرسم: به‌ڕاستی قورئان بۆچی هاتووه‌؟ بۆ تێگه‌یشتن و عه‌مه‌ل پێ کردن یان بۆ قه‌رائه‌ت، بێ تێگه‌یشتن؟ لام وانیه‌ که‌سێک هه‌بێت بڵێت قورئان بۆ ئه‌وه‌ هاتووه‌ له‌ مانگی ڕه‌مه‌زان یان له‌ ڕۆژانی هه‌ینی یان له‌ ڕیوڕه‌سمی سەرخۆشی مردووه‌کان بخوێنرێته‌وه‌ و بەس. قورئان به‌ ته‌ئکیده‌وه‌ ده‌ڵێت ئه‌و قورئانه‌ بۆ هیدایه‌تی خه‌ڵک هاتووه‌. ئه‌م باسه‌ زۆر زەینی منی به‌ خۆیه‌وه‌ سه‌رگه‌رم کردووه‌.
یه‌کێ له‌و که‌سانه‌ی که‌ چل په‌نجا ساڵی پێش، بزووتنه‌وه‌ی گه‌ڕانه‌وه‌ی قورئان بۆ ناو ماڵه‌کان و کۆمه‌ڵگای کوردی ڕێ خست خوالێخۆشبوو کاک ئه‌حمه‌دی موفتی زاده‌ بوو - ڕەزا و رەحمەتی خوای لێ بێ -که‌ هاوده‌نگ له‌ ته‌ک که‌سانێک وه‌کوو عه‌لی شه‌رێعه‌تی هاواریان کرد قورئان بۆ ئه‌وه‌ نه‌هاتووه‌ له‌ مه‌راسمی  مردوودا قه‌رائه‌ت بکرێت، بەڵکوو قورئان ده‌ستوور و یاسای ئینسان سازییه‌  و نابێ له‌ ناو خه‌زینه‌ی کتێبخانه‌کان یان په‌ستووی ماڵه‌کان بشاردرێته‌وه‌. به‌خته‌وه‌رانه‌ ده‌بینین زۆر له‌ خه‌ڵک، به‌ تایبه‌ت لاوه‌کان له‌ گه‌ڵ قورئاندا هاونه‌فه‌سن. باس کردنی من بۆ ئه‌وه‌یه‌ به‌ هاووڵاتیانی کوردم بڵێم ئه‌گه‌ر زمانی عه‌ره‌بی نازانن ته‌رجه‌مه‌ی کوردی قورئانی پیرۆز له‌ پاڵ ده‌ستی خۆیان دابنێن پاش قه‌رائه‌تی هه‌ر لاپه‌ڕه‌یەک له‌ قورئان وه‌رگێڕاوی ئه‌و ئایه‌تانه‌یش بخوێننه‌وە و له‌ گه‌ڵ ماناو مه‌فهوومی قورئاندا شاره‌زابن.
له‌ ڕابوردوودا گه‌وره‌ پیاوگه‌لێک وەک مامۆسا مه‌لا عه‌بدولکه‌ریمی موده‌ڕڕسی بیاره‌ و مامۆستا شێخ موحه‌ممه‌دی خاڵ و کەسانێتر - خوایان لێ ڕازی- لەو بارەوە تێکۆشان وە له‌و ساڵاله‌ی دواییشدا وه‌رگێڕاوی کوردی له‌ قورئانمان زۆرن؛ وه‌ک ته‌رجه‌مه‌که‌ی مامۆستا هه‌ژار و دوکتور موزه‌ففه‌ری په‌رتوماه وه‌ که‌سانیتر. - خوایان لێ ڕازی-
ئه‌ویشمان له‌ بیر بێت ته‌رجه‌مه‌و ته‌فسیری موخته‌سه‌ری خوا لێخۆشبوو دوکتور موستەفا خوڕڕەمدڵ به‌ زمانی ساده‌ی فارسی سه‌رچاوه‌یێکی زۆر به‌ نرخە بۆ ئێمە.
هیوادارم له‌ ماڵی هه‌ر کوردێکدا قورئانێکی کوردی ماڵەکانمان بڕازێننێته‌وه‌و ببێته‌ باییسی شاره‌زایی زیاترمان له‌ فەرموودەکانی خوا و ڕوون بوونه‌وه‌ی دڵه‌کانمان له‌ به‌ر تیشک و نووری قورئاندا

t.me/KDproblems
شه‌وانی قه‌در و ته‌دبیری ژیان
(به‌شی چوار‌م)
دۆعای بێ ته‌کان نایبڕێت
!

گه‌رچی بۆ پاڕانه‌وه‌ له‌ خوای گه‌وره‌‌و دۆعاو نزا هیچ سنوور و مه‌رجێک دانه‌نریاوه‌ و بڕوادار ئه‌توانیت له‌ هه‌ر کات و شوێنێکا، ڕوو بکاته‌ خوای دڵۆڤان و داخوازه‌کانی خۆی باس بکات! به‌ڵام هیچ شکێک له‌وه‌یشا نیه‌ که‌ نیوه‌شه‌وان و ته‌نیایی به‌ چێژترین کاتە بۆ وتووێژ له‌ گه‌ڵ خوا،  هۆی ئه‌و هه‌ڤبازییە ئه‌وه‌سه‌ له‌و ته‌نیاییا هیچ که‌س و هیچ چتێک نیه‌ به‌ ده‌ورو به‌رییه‌وه‌و به‌ وردبینیی و به‌ ته‌واوی وجووده‌وه‌ له‌ خزمه‌ت خوا دائه‌نیشێت و چێژ له‌و ته‌نیاییه‌ی وه‌ر ئه‌گرێت.
به‌ پێ پله‌و پایه‌ی مانگی ڕه‌مازان که‌ مانگی قورئانه‌‌ و گه‌وره‌یی شه‌وی قه‌در که‌ "خیر من الف شهر"ه‌ و له‌ هه‌زار مانگ خێرۆمه‌ندتره‌، دۆعا و لاڵینه‌وه‌ له‌ خوای مێهره‌بان، له‌و شه‌وا، تام و چێژێکی تایبەتی هه‌س‌. بۆ ئه‌م گه‌وره‌ییه‌یش قورئان و فه‌رمووده‌کانی پێغه‌مبه‌ری خۆشه‌ویس، وه‌ هه‌ر وه‌ها وته‌ی گه‌وره‌ زانایان شایه‌تن.

له‌ خوای گه‌وره‌ سپاسگوزارم ئه‌و به‌خته‌وه‌رییه‌ی کرده‌ به‌شمان له‌و شه‌وانه‌ی وا گومانی قه‌دریان لێ ئه‌چێت له‌ خزمه‌تیا دابنیشین و چۆکی به‌نده‌یی دابه‌ین له‌ به‌رانبه‌ر‌یا و سپاس و پێزانینی خۆمان بۆ ئه‌و گشته‌ نیعمەتەی پێمانی داوە دەر ببڕین و ده‌سته‌و دۆعا بین و بپاڕێنه‌وه‌ له‌ هه‌ڵه‌و خه‌تاو سووچه‌کانمان چاو پۆشی بکات و به‌ لوتف و مێهره‌بانییه‌وه‌ دڵ و ده‌روونمان به‌ره‌و چاکه‌ و خۆشه‌ویستی و خێرخوازی ڕێنموون بکات.
له‌ کنار ئه‌و گشته‌ دڵ قایمی و چێژ گرتنه‌ی له‌و شه‌وانا به‌ نه‌سیبم بووه‌، دڵه‌ خورپه‌یێکی نه‌رم له‌ ده‌روونمه‌وه‌ سه‌ر هه‌ڵ ئه‌داو نیگه‌رانیێک ئه‌خاته‌ دڵمه‌وه‌. له‌ خۆم ئه‌پرسم ئایا هه‌ر وا که‌ خوا فه‌رمووگیه‌"ادعونی استجب لکم" داوابکه‌ن تا وڵامتان بده‌مه‌وه‌، به‌ ته‌نیا داواکردن له‌ خوا کافییه‌؟ ده‌ی ئه‌گه‌ر واسه‌ بۆچی ده‌یان جار پێش هاتووه‌ له‌ کانگای دڵه‌وه‌ دۆعام کردووه‌ به‌ڵام هیچ وڵامێکم وه‌ر نه‌گرتووه‌، تۆ بێژی گیر و گرفتێک هاله‌ کارا‌! ئه‌زانم ئه‌م نیگه‌رانییه‌ چتێکی ئاسایی نیه‌. فره‌ێک له‌ سه‌رچاوه‌ دینییه‌کان مه‌رجگه‌لێکیان بۆ قبووڵکردنی دۆعا باس کردووه. به‌ڵام هه‌ندێ جار ته‌واوی ئه‌و‌ مه‌رجه‌ ڕواڵه‌تییانه‌یش به‌ڕێوه‌ ئه‌به‌ین باز وڵامی دۆعاکه‌ وه‌ر ناگرینه‌وه‌!
له‌و شه‌وانا به‌شێک له‌ وه‌ختی خۆم به‌ بیر کردنه‌وه‌ به‌ وڵامی ئه‌و پرسیاره‌ ئه‌به‌مه‌ سه‌ر. له‌م باره‌وه‌ به‌ چه‌ن چت بیرم کردوته‌وه‌: یه‌ک ئه‌وه‌ی که‌ چتگەلێک له‌ خوا داوا نه‌که‌م که‌ ئه‌رکی سه‌رشانی خۆمه‌و ئه‌بێ خۆم به‌ڕێوه‌ی ببه‌م. وه‌ک ئه‌وه‌ی:
. پارێزم نه‌کردوێت و نه‌خۆش که‌وتوێتم و دۆعا بکەم چاک بوومەوە. لە حاڵێکا ئه‌بێ بڕۆمه‌ دوکتور و خۆم ده‌رمان بکه‌م و له‌وه‌و به‌دوایش ناپارێزی نه‌که‌م. ته‌نیا ئه‌بێ له‌ خوا داوا بکه‌م که‌ ده‌رمان و نوسخه‌ی دوکتۆره‌کانم بۆ بکا به‌ شه‌فا. ته‌واو.
. به‌داخه‌وه‌ زۆر جار ئێمه‌ بێ ئه‌وه‌ی ئه‌رک و وه‌زیفه‌ی خۆمان به‌ڕێوه‌ بوه‌ین له‌ خوا داوای چاک بوونه‌وه‌ ئه‌که‌ین کە هەڵەس.
. یان داخوازییه‌کانمان مه‌ربووت بن به‌و چتگه‌له‌ کە خوا قانوونی بۆ دانیاون و ئه‌بێ ئێمه‌ چاو له‌ قانوونه‌کانی خودا بکه‌ین.  زۆر جار ئه‌بینین ژن و پیاوێک منداڵیان ناوێت. دیاره‌ ئه‌مه‌ قانوونی خۆی هه‌یه‌ و به‌ دۆعا و پاڕانه‌وه‌ دروس ناوێت. هه‌ندێ درۆزن به‌ ناو دینه‌وه‌ ئه‌ڵێن ئێمه‌ دۆعاتان بۆ ئه‌نووسین منداڵتان ببێت، ژن و مێردی نه‌زانیش فریوی ئه‌م کاسبکارانه‌ ئه‌خۆن و پاره‌یه‌کی زۆر ئه‌ده‌ن، دیاره‌ هیچ فایه‌یکیشی نیه‌ و مناڵدار بوون نیازی به‌ ده‌وا و ده‌رمانی تایبه‌ته‌.

وه‌ک خوێنکارێکی ڕشته‌ی کارگێڕی و مودیرییه‌ت به‌م قه‌ناعه‌ته‌ گه‌یشتووم که‌ دۆعا بریتییه‌ له‌ 'بڕیاردان' و ئێراده‌ کردن بۆ به‌ڕێوه‌ بردن و ئه‌نجامدانی ئیش و کارێک. واتا تا بڕیارم نه‌داوه‌و که‌ل و په‌لی پێویست بۆ به‌ڕێوه‌ بردنی کارێکم ئاماده‌ نه‌کردووه‌ دەستەو دۆعا نەبم. واتا ئه‌گه‌ر خوای نه‌خوازه‌ڵا منداڵه‌که‌م نه‌خۆشه‌، ئەول بکه‌ومه‌ ڕێ بۆ لای دوکتور جا ده‌سته‌و دۆعا بم خوا ده‌رمانی دوکتور بکات به‌ شیفا بۆ منداڵه‌که‌م.
دوایین قسەم تەئکید لە سەر ئەو مەتەڵە پڕ ماناسە" لە ئێوە حەرەکەت، لە خوا بەرەکەت" ئەمەسە مانای دۆعا!
t.me/KDproblems