کانیا دل
1.23K subscribers
1.48K photos
458 videos
305 files
715 links
بررسی و نقد شعر

نقشه:
https://goo.gl/maps/mGW9jFDJowm

شعر، نقد، نظر:
@kawaspahi
Download Telegram
Forwarded from دِلِستان💚💛
همدلی و بیداری فرهنگی

به عنوان کسی که چندی است دغدغه حفظ هویت،فرهنگ و زبان کرمانجی را دارم، با کسب اجازه از برخی صاحب نظران و متخصصان از یک سو و برخی متولیان بی مسئولیت و ناتوان از سوی دیگر که شاید هر دو گروه در این فضای مجازی حضور دارند نکاتی چند را یادآوری می کنم.
۱. به گمان من چه بخواهیم و بخواهند و چه خوشمان بیاید و خوششان بیاید و چه نخواهیم و نخواهند و چه بدمان بیاید و بدشان بیاید نهضت احیا هویت ،فرهنگ و زبان کرمانجی در حال شکل گیری است که مرهون تلاش بزرگانی هم چون توحدی ها،سپاهی ها، حسین پور ها ، روشان ها، خانم گلی ها و ده ها شاعر و نوازنده و مرثیه سرا و نویسنده دیگری است که زحمت فراوان کشیدند و هزینه دادند.
برای تایید این نکته و دست مریزاد به این تلاش گران بگذارید این جریان را نقل کنم. سال هاست اهل منبرهای ادامه دار دهه ای نیستم و گاه به دعوت خاص منبر می روم امسال در اواسط محرم از روستای یدک _ایگ_ تماس گرفتند که منبر کرمانجی می خواهیم و در اطراف ما کسی نیست شما بیاید.
روستای یدک یکی از مذهبی ترین ،سنتی ترین و پر طلبه ترین روستا در حومه قوچان است. این دعوت را از هر روستای دیگر توقع داشتم به جز یدک.
با وجود طولانی بودن راه از مشهد رفتم انصافاً عکس العمل مردم حتی جوانان از منبر چنان بود که من انتظارش را نداشتم.
این وضعیت بازگشت به هویت کرمانجی چنان در حال تبدیل به یک جنبش فرهنگی است که دو روز بعد مجدداً کس دیگری از همان یدک تماس گرفت و برای ظهر تاسوعا دعوت کرد و چه شرمنده شدم که نتوانستم دعوت شأن را اجابت کنم.
در روستا عزیز کهنسالی خود را معرفی کرد که سراینده اشعار بسیاری در تاریخ انبیا و...است که مقرر شد مشهد آمد پیگیر برخی کار هایش باشم.
۲. من کرمانجی را ظرفیت بزرگی می دانم در کنار همه ظرفیت های موجود برای به دوش کشیدن و انتقال دادن دغدغه‌های اخلاقی، فرهنگی، مذهبی و هر امر دیگری از این جنس.
در همان منبر گفتم اگر کسی عاشورا را و حسین(ع) را هم می خواهد نباید به حذف زبان کرمانجی بیندیشد چرا که هر زبان یک ظرفیت جدید برای انتقال این مفاهیم است.
مرثیه های کرمانجی، مداحی های کرمانجی منبرها و مکتوبات مذهبی کرمانجی می توانند در توسعه ادبیات و فرهنگ دینی تاثیر عمیق بگذارند امری که سوگمندانه و به جهت کم سوادی برخی متولیان امر فرهنگ حتی در همین حوالی ما نادیده انگاشته می شود.
رمز موفقیت دگراندیشان استفاده از همه ظرفیت ها برای انتقال اندیشه هایشان است و رمز ناتوانی ما حذف برخی ظرفیت های آماده در انتقال مفاهیم مان است.
۳. به نظرم در وضعیت موجود و با توجه به ناتوانی یا غرض ورزی برخی متولیان نهادهای عمومی در حفظ و توسعه هویت ، فرهنگ و زبان کرمانجی باید تدبیری اندیشید تا این جنبش فرهنگی بازگشت به کرمانج و کرمانجی ضمن آن که سرعت بگیرد به انحراف نینجامد و ره به سلامت برد.
یکی از راه های حفظ سلامتی این حرکت درک و به رسمیت شناختن و فضاسازی برای آن توسط متولیان امور مذهبی و فرهنگی است.
نهادهای متولی امور مذهبی تلاش کنند طلبه مسلط بر منبرهای کرمانجی تربیت کنند، در همان روستای یدک منبر که رفتم سه نفر طلبه بومی که برای تبلیغ آن جا بودند در مجلس حضور داشتند و گلایه کردم که ای کاش این عزیزان کرمانجی منبر می رفتند تا نیازی نشود یکی از مشهد بیاید.
این متولیان به تولید نوحه های کرمانجی یا حمایت از تولید کنندگان نوحه های کرمانجی بپردازند.
نهادهای دولتی و عمومی به جای آن که مانع تراشی برای برگزاری نشست ها و میتینگ هایی با محوریت کرمانج و کرمانجی ایجاد کنند به این گونه فعالیت ها کمک کنند تا از این مرحله به سلامت عبور کنیم.
کرمانج ها همیشه خود را در ذیل ایران و اسلام ایرانی تعریف کرده اند و سودایی جز توسعه و سربلندی این مرز و بوم را نداشته و ندارند.

#دکتر _علی_شفیعی_گزکوهی

https://t.me/joinchat/SgUrmM2oWWkCbXWE
نامرم ئەز

شەمال و ئاڤ و خاک و ئاگرم ئەز
ل دل، جوز ئشقێ، تش داناگرم ئەز
ئەزم ئەو کوردێ کو هەر جوور مرن دیت
ت جار ئەمما ژ ترسان نامرم ئەز

#مهەمەد_هوسێنپوور

Namirim ez

Şemal û av û xak û agirim ez
Li dil, cuz işqê, tiş danagirim ez
Ez im ew kurdê ku her cûr mirin dît
Ti car emma ji tirsan namirim ez

#Mihemed_Husênpûr

@kaniyadil
Forwarded from MANAME / مانامە
لۆ-نیمایی

توکی کو!

ئەز، دکم ناکم
کو بنڤیسم ب کوردی
سا هەڤالان را...
لێ، تو خالۆ جان
دیسا ژی تاتی دنڤیسی!
من خوە کوشت و
ته دو خەت کوردی نەهێڤیسی!
خەلکێ دن ژی
کومێ تە، سا خوه دکن قازی
و دلێ خوە ها دکن رازی؛
وەختێ؛ «خالۆ» و خزانێ خوە
نانڤیسن ب زمانێ خوە
و دخون ئاسوودە؛ نانێ خوه؛
سا چ زۆر کم ئەز ل جانێ خوە؟!
**
ئەز، دکم ناکم
کو بنڤیسم ب کوردی
سا هەڤالان را...
لێ توکی کو؛
فام کرن دژواره
سا خالتی و خالان را؛
لۆ دکم، ژ دل‌ب‌ژانێ و نەچاری
سا شەمالان را!!
***
بەفارسی؛

(توضیح اینکه: این شعر، لۆنیمایی کوردی - قالب نیمایی معروف، که همان قالب «لۆ» ی کوردی است با این تفاوت که در قالب «لۆ»، بر استفاده از ظرفیت و تکرار قوافی، تاکید بیشتری می‌شود و بر این اساس می‌توان گفت که؛ نیمایی‌های اخوان، به قالب «لۆ» شباهت بیشتری دارند- بر پایەی وزنی فاعلاتن نوشتە شدە است.


انگار که

من، دایم تلاش می‌کنم
که برای دوستان کوردم به زبان و رسم‌الخط خودشان بنویسم
اما تو دایی جان
همچنان به راه خودت می‌روی
خودم را کشته‌ام و تو
دو خط کوردی نوشتن نیاموختی
دیگران هم
کلاه تو را قاضی خویش می‌کنند
و دل خویش را
اینطور راضی می‌کنند؛
وقتی که دایی و بچەاش
به زبان خودشان نمی‌نویسند
و راحت نانشان را می‌خورند؛
من چرا بر خودم ستم روا بدارم؟!
**
دایم تلاش می‌کنم
که برای دوستان کوردم به زبان خودشان بنویسم
اما انگار که
دریافتنش برای خاله‌ها و دایی‌هامان
سخت است
و من، از دل پر درد و ناگزیری
برای بادها آواز می‌خوانم!


#سپاهی_لایین(کاوە زێدان)

https://t.me/maname49
Forwarded from MANAME / مانامە
خەلات

زمان‌شێرین! وەرە و ئختەلات کە
دو رامیسان‌زمان، ل من خەلات کە
وەرە، لۆ که ب کوردی و ئەڤینی
خەلاتێ ڤی غەریبێ بێ‌وەلات، کە!
Xelat
Zimanşêrln! were û êxtelat ke
Du ramîsanziman li min xelat ke
Were lo ke bikurdî û evînê
Xelatê vî xerîbê bêwelat ke!

هدیه
شیرین‌زبان من! بیا و کمی حرف بزن
دو تا زبان‌بوسه هدیه‌ کن به من
بیا، آوازی کوردی بخوان و عشق را
تقدیم این غریب بی‌سرزمین کن!


#سپاهی_لایین (کاوە زێدان)
https://t.me/maname49
Audio
ب‌تە شانازن ئەم دلنشت هەڤال جان
ب‌تە بێهنخوەش گولا خوش ناڤ و نیشان
چیایی مەرخی پشتی هەر تو سا مە
تویی دەرمان بسای دلکین ب ئەرمان

هەلبەست و دەنگ؛

#ئەلی_هەیدەری
@kaniyadil
گۆت و بێژ

من گۆت وەرە دل برینم
سەوا چاڤێن تە خورینم
وێ گۆت هەرە خامی هینم
ئارێ دلی تە نابینم

من گۆت دل ب بیرا تە یە
شەوتینا دل قەت سا تە یە
وێ گۆت قە ڤا گەپا تە یە
ڤا دەرەوا راستا تە یە؟

من گۆت دەنگێ تەیی زەلال
ل گۆهێن من خوەش تێ هەڤال
وێ گۆت مەبین خەون و خەیال
ژ من دەست بکشین بێ مەجال

من گۆت تا کینگا ئەی زالم
ل کامێ تە دەنە تالم
وێ گۆت هەرە ئەز بێ مالم
پابەند نابم ئەز شەمالم

من گۆت گۆلێ ل بهارێ
کینگا بگێمە دیدارێ
وێ گۆت بۆلبۆلێ سەر دارێ
دەما کو گێشتی قەرارێ

من گۆت قەرار سا من نەما
هەر رو دەکشینم ڤی غەما
وێ گۆت سەبر کە ڤی دەما
ئەڤینداری ب ڤی چەما؟

من گۆت ئەڤینا تە یی سوور
ئار بەردا دلی من ژ دوور
وێ گۆت هەردەم شەوتی ژ کوور 
گاشە کێمەک بگری هەدوور

من گۆت ئەڤین بێ دەرمانە
ژان ل  دلێ  من، خەرمانە
وێ گۆت هێڤی و ئەرمانە
ئەڤین شەوتین ژ سەرمانە


#رامیار_نادری
@kaniyadil
چارینه/ رباعی

تاتازی*

ژ  داوا جینارێن خوە، دلەنگازی نی
ژ خەلک و زمانێ خوە ژی، نارازی نی؛
نە فارسنی، نه ئەرەب، کو راستی ڤا یە:
ئەم کوردنی؛ لێ، پرانی تاتازی نی!

تاتازی

از دامن همسایه‌ها آویزانیم
از خلق و زبان خویش، ناراضی هستیم
ما، نه فارسیم و نه عرب، حقیقت این است که؛
ما کورد هستیم، ولی اغلب تاتازی (فارس عرب‌زده)!

*تاتازی؛ تات+تازی (عرب‌تات)


#سپاهی_لایین (کاوە زێدان)
https://t.me/maname49

@kaniyadil
Audio
گۆتارا هێژا و دلبێشانه یا برێز دوکتور ئەلی شەفیئی گەزکووهی ل باوەتا گرینگ بوونا زمانێ "داییکێ" و دەلیلا سەرهلدانا ئیمام هوسێن (س.خ.ل).

سخنان ارزشمند حاج‌آقا دکتر علی شفیعی گزکوهی در خصوص اهمیت زبان مادری و دلایل قیام امام حسین(ع).
@kaniyadil
This media is not supported in your browser
VIEW IN TELEGRAM
❤️شیرکو بیکس امپراطور شعر جهان
مردی که شعر و ادبیات یک ملت را به تنهایی جهانی کرد


١٣ گەلاوێژ ساڵڕۆژی کۆچی دوایی مامۆستا شێرکۆ بێکەس/ یادی بەرز و بەڕێز بێت.

---------------------------‌‌‌‌
🔴 کانال شارەکەم سنە👇🏻‌join
🆔: T.me/+RdaVw48oHLOmkbxk
مهدی گنج بخش
ئاپو خوراسان
ئاهەنگێ "دورنا"
ب دەنگێ زەلال و دلنشت ئاپۆیێ خۆراسان "مهدی گەنج‌بەخش"

هەلبەست:
مامۆستا ئەلیرزا سپاهی لایین

پیشکەشێ هەڤالێن هەڤدل و هەڤرێ ل کانیادل

@kaniyadil
qedr

Bi vê dinyê nehatîye îtîbarek
Ne xuya ye ji dinya were parek
divê qedra kesên mane bizanin
ku yên çûne, bi Xwedê nên ew ti carek

قەدر

ب ڤێ دنیێ نەهاتیه ئیتیبارەک
نە خویا یە ژ دنیا وەرە پارەک
دڤێ قەدرا کەسێن مانە بزانن
کو یێن چوونه، ب خوەدێ نێن ت جارەک!

#چیامێر_هاتەمی
@kaniyadil
ئەو دمینه ل دلان

چیایەک چوو، دیسا چاڤێ مه شل بوو
دیسا رەش کر ل بەژنان، هەر چ جل بوو
چ رێ‌کۆچە کو بار کر جانێ شێرین؛
ژ  فەرهادێ کو باڤێ هەر چ دل، بوو!


برایێ گولان و دوختوورێ دلان
پزشکێ هەلبەستڤان
برێز سادق فەرهادیێ دلۆڤان
کۆچا داوین یا باڤێ جنابالی؛

هاجی هەسەنێ فەرهادی

مەزنێ مالباتا فەرهادیان، دلێ هەڤالێن کانیادل و کوردێن پێنوسڤانێ خۆراسانی، ئێشاند و هێستر ژ چاڤێن مه باراند.
ڤێ شینا، ب جنابالی و مالباتا هێژا را سەرساخی و تەسلیەت دبێژنی، سا وی ئازیزێ، ناڤەکی زندە و سا وە را سەبر و سەلامتیەکی مایندە، مدا دکنی.
برایێ تە؛ کاوە زێدان، ژ تەرەفێ گشتی ئەندامێن کانیادل و هەڤالێن جنابالی ل ڤێ ئەنجومەنا.
**
برادر پزشک و شاعر همدل و همزبانمان
جناب دکتر فرهادی عزیز و مهربان
دریافت خبر کوچ ابدی پدر بزرگوارتان؛ زنده‌یاد

حاج حسن فرهادی

ما را نیز چون شما سوگوار و اشکبار کرد.
برای آن عزیز، روحی رها و شاد و برای جنابعالی و فامیل، صبری جمیل و دلی از غم آزاد، آرزومندیم.

سپاهی لایین؛ به نیابت از همه‌ی دوستان و دوست‌داران شما در انجمن فرهنگی ادبی کانیادل

@kaniyadil
Forwarded from Hadî nadirî (Ramyar)
ترمان هاتن

هەرای خەلکۆ  دیسا ترمانێ هاتن
نە ب هەسپان و شووران ب خەلاتن
خەلات شاندن سەوا مە تۆز و دولاخ
نەفەس ڤەرناکەڤە ئەم ب شەواتن

Heraî xelko dîsa tirmanê hatin
Ne bi hespan û şûran bi xelatin
Xelat şandin sewa me toz û dûlax
Nefes vernakeve em bi şewatin

@kaniyadil
رامیار نادری
Peyama spasdarîyê

Evîndarê zimîn û mestinî em
Ji karên çandî qet nawestnî em
Dixwazim ku neyaran jî bizanin
Timîşe yekdik û yekdestinî em!
*Mihemmed Husênpûr

bi lutf û kerema xwedê min sa cara dudiyan li ceşnwareya milwarîyê meqam hanî.
Spas ji gişti mamosta û dawerên ku li vî doreya ji bo vî ceşnwaeyra talaş kirin û zehmet kişandin.
Berdevam be...
Spas ji dêbavên min û bitaybet dayika mina şîrinziman ku zimanê kurdî xelatî min û xweng û birayên min kirin.

Dutar; Se'îd Sazdar

#Melîhe_Erkî

@kaniyadil
Evîna min

Evîna bê bendewarî
Dibe ku ew be;
Ez bibim
Tenê ez
Tu li kêlegê
Rawestiyayî û dinêhrî
Ez wekî baskên peyvan
Tu siwar li peyvan
Dibe ku tu afirandibin
Ku ez biafirînim
Bêy ku bizanibî
Evîna bê bendewarî
Ecêb tişt e
Bixwe
Tenê bixwe
Distirî
Dibêjî
Diajoyî
Diafirînî
Û afirînera xwe dibî
Ser mezintiya evînê
Ne bendewarê ramûsanekê.
Ecêb hal e yê min
Û edî peyv ne têrî wê dikin
Bê bendewar
Peyv diafirînim
Bê bendewarî
Pêşkêşiya te dikim
Ecêb hal e
Ecêb ez im!

#Mecîd_Rehwerd

@kaniyadil
Forwarded from دِلِستان💚💛
روز خبرنگار؛
روز پاسداشت دانایان مظلوم

#اسماعیل_حسین‌پور

🔹روز خبرنگار فرصتی برای پاسداشت رنج‌های شیرین انسان‌هایی است که به شوق آگاهی‌بخشی به جامعه، خطرات بسیاری را به جان می‌خرند. بنا بر اعلام یونسکو در سال 2022 میلادی 86 خبرنگار کشته شده‌اند و «جنایت قتل خبرنگاران و کادر رسانه در سال ۲۰۲۲ حدود ۵۰ درصد افزایش داشته است، به‌طوری‌که هر ۴ روز یک خبرنگار کشته شده است».

🔹 برخی آمار نیز  از کشته‌شدن حدود 400 خبرنگار در طی سال‌های 2017 تا 2020 حکایت دارد. این آمارها به‌روشنی بیانگر کار پرخطر خبرنگاری در جهان است که باید در کنار آن، زندانی‌شدن انبوه خبرنگاران آزاده در جهان را نیز به این لیست سیاه افزود.

🔹حقیقت این است که خبرنگاران آیینه‌هایی پاک و تابناکند که گناه بزرگشان واقع‌نمایی و حقیقت‌نگاری است. خبرنگاران خطیرنگاران مظلوم و بی‌پشتوانه‌ای هستند که برخی کار به دستان، درک درستی از جایگاه و رسالت آنها ندارند.

🔹آنچه رنج‌آور است؛ ناسپاسی در حق خبرنگاران است. در برخی جوامع عده‌ای از مدیران بیگانه با دانایی و آگاهی که از قلم و نام خبرنگاران هراسان و گریزانند؛ با چشم‌بستن بر ضرورت پاسخ‌گویی به مطالبات مردم که از سویی خبرنگاران مطرح می‌شود؛ با نگاه توأم با تحقیر و تنزل، خبرنگار را در حد روابط‌عمومی دستگاه اداری خویش تلقی می‌کنند و شأن خبرنگار را در حد یک "میرزابنویس"، "مواجب‌بگیر" و "جیره ستان" می‌دانند و سوگمندانه برخی ناخبرنگاران نیز، با تمکین در برابر این رویۀ اهانت‌بار، رسالت اصلی خود را به فراموشی سپرده‌اند و قلم به مزد برخی صاحبان زر و زور و تزویر شده‌اند.

🔹باید این حقیقت را پذیرفت که آنچه خبرنگار و کار سترگ او را ستودنی می‌کند؛ استقلال خبرنگار است. خبرنگاری که استقلال مالی، شغلی و سیاسی داشته باشد؛ ضمن انعکاس نقاط قوت و امیدآفرینی در جامعه، هیچ‌گاه رانت‌ها، زیاده‌خواهی‌ها، تیره‌روزی‌ها، ناراستی‌ها، ناهنجاری‌ها، سوءمدیریت‌ها، دست‌اندازی به بیت‌المال و فسادهای سیستماتیک را بر نمی‌تابد و چشم بر این همه سیاهی نمی‌بندد. قلم و زبان این انسان‌های آزاداندیش، وقف اصلاح جامعه است که باید این خبرنگاران و کار خطیرشان را ارج نهاد.

🔹امروز ناشکیبی و بیگانگی برخی مدیران در جوامع گوناگون باعث شده است؛ خبرنگاران که واقع نویسان مصلحت نیندیش هستند؛ دوران جوانی و عمرشان را در راهروهای دادگاه‌ها، در درون سلول‌ها و در نمناکی زندان‌ها سپری کنند که این جفای آشکار در حق خبرنگاران، باعث سلب اعتماد مردم از کار به دستان این جوامع می‌شود.
با این آیینه شکنی بی آیین و به زندان افتادن خبرنگاران آزاده، چنین جوامعی همچنان با انبوه تنگناها، مشکلات، بی‌تدبیری‌ها و با فساد سیستماتیک روبرو خواهند شد.

🔹این فرخنده روز بر خبرنگاران عزیز و آزاده که اصحاب غریب قبیله قلم هستند مبارک باد!

#امتداد @emtedadnet

https://t.me/joinchat/SgUrmM2oWWkCbXWE
خال و خوارزی

خوارزێ جان نەچە ب چوونا تە دایک بێ‌پشت دمینە
خالۆ جان دکم لاوا تو من ژ رێ مەزڤرینە
خوارزێ جان تونە بوونا تە سۆر گولان دکە بژێرەک
خالۆ جان تو نەئێشە کەس ل ڤرا های ژ مە نینە

خوارزێ جان تو هێز و قەوەتا مە ل هەمی دەمانی
خالۆ جان مخا ژ هالی من  تو هینە تشت نزانی
خوارزێ جان بمینە ب هەبوونا تە وار دبە رۆنی
خالۆ جان دەم بوو دەرباس ئەز و تو ژ رێیا خوە مانی

خوارزێ جان تو کانیا وەلێتی بێ تە رووتە گولزار
خالۆ جان بهەسە کو ئەز بوومە ژ جانی خوە بێزار
خوارزێ جان تو دزانی کو ئەز دلی من ب تە رایە
خالۆ جان گەرا ئەز هەرم چارەیەک ل من نەمایە


هەلبەست؛
#ئەلی_هەیدەری
@kaniyadil
Audio
شەڤە دونیا شەڤا کوورە، ژ دەس تە
گرفتارم بوومە تۆرە، ژ دەس تە
گەرێ هەر شەڤ دلی خوە ل هەمێز کم
بلۆرینم خەجێ لۆرە، ژ دەس تە

عزیزعلی انصاری

Şeve dunya, şeva kûr e ji des te
Giriftarim bûm e tore, ji des te
Gerê her şev dilî xwe li hemêz kim
Bilorîn im xejê lore ji des te
✏️Ezîzelî Ensarî

@kaniyadil