دەما ئازادی ل ڤر، ئاش و لاشە
ژیان و ژن ژی حالێ وان، نەباشە
دیسا دەنگی مە نێ بێهستن، ڤا یانێ؛
حالی خەلکی مە ب گشتی، نەخاشە...

#محمد_حسین‌پور
@kaniyadil

نظامی گنجوی
راوی غربت و بی پناهی کُردها
از زبان فرهاد کوهکن

#دکتر_اسماعیل_حسین‌پور

🔸نظامی شاعر بزرگ پارسی‌گو، پروردۀ دامان مادری کُرد زبان به نام"رئیسه"بود. نظامی که در خمسه اش بارها از کُردها یاد کرده است با پرداختن به شخصیتی چون فرهاد کوهکن، حدیث عشق پاک این عاشق بی باک را به تصویر کشیده است. عاشقی صادق که شیفتۀ شیرین و قربانی مکر خسرو در بیستون می شود. هر چند پرداختن به ابعاد این عشق آتشین و نگاه شیرین به فرهاد، مستلزم مجال و نوشتاری دیگر است ولی در اینجا صرفا چند بیت لبریز زاری که زبان حال فرهاد است، آورده می شود.

🔸ابیاتی که نظامی در وصف غربت و بی کسی فرهاد بر زبان آورده است؛ اندوه و شیون بلندی است که راوی نامرادی، تنهایی، بی پناهی، آوارگی، سرگشتگی و شیفتگی فرهاد است. همان کُردی که فرودستانش را فرادستانش می بیند. او نه همدم و یار و یاوری دارد که دستگیرش باشند و نه دیار و خانمانی دارد که در آنجا جایگیر شود. حدیث فرهاد در شعر نظامی، حدیث بی کسی قوم غم دیده ای است که فرهاد در نخستین دیدارش با خسرو، دربارۀ دیار و تبار و هنر مردمش:«بگفت انده خرند و جان فروشند».

🔸مرور این شعر پرحزن و حسرت نظامی از زبان فرهاد کُرد، آیینه ای است که می توان غربت و تنهایی کُردها را در قرن ششم به تماشا نشست. این مثنوی که برشی از شاهکار "خسرو و شیرین" نظامی است، لبریز احساس، درد و حرمان است. فریاد پر طنین پیچیده در بیستون است وقتی فرهاد کُرد با زبانی آتشین می گوید:
«جهان را نیست کُردی پس‌تر از من
نبینی هیچ‌کس بی‌کس‌تر از من
نه چندان دوستی دارم دل‌آویز
که گر روزی بیفتم گویدم خیز
نه چندانم کسی در خیل پیداست
که گر میرم کند بالین من راست
منم تنها در این اندوه و جانی
فدا کرده سری بر آستانی
اگر صد سال در چاهی نشینم
کسی جز آه خود بالا نبینم
و گر گردم به کوه و دشت صد سال
به جز سایه کسم ناید به دنبال
سگان را در جهان جای و مرا نه
گیا را بر زمین پای و مرا نه
پلنگان را به کوهستان پناه است
نهنگان را به دریا جایگاه است
من بی‌سنگ خاکی مانده دل‌تنگ
نه در خاکم در آسایش نه در سنگ
چو بر خاکم نبود از غم جدایی
شوم در خاک تا یابم رهایی
مبادا کس بدین بی‌خانمانی
بدین تلخی چه باید زندگانی»*
(کلیات نظامی، ص250)

*کلیات نظامی گنجوی(1381) تصحیح وحید دستگردی، به اهتمام پرویز بابلی، چاپ چهارم، تهران، نگاه
@kaniyadil

چیە لۆ؟

هەلبەست و دەنگ؛
#ئارتین_فەرخوندە
@kaniyadil

چەند دومالک

پارەک ژ پرتووکا: خەزەرچاڤ
هەلبەست و دەنگ؛
#مهەمەد_ێ_ئسمائیلی (شوورش)
@kaniyadil

شعر تازه‌ای از سیدعلی صالحی

هی دا… دا
پَلامو بِورُم سیت!

ما به سایه خزیده‌ایم،
ما سپر انداخته
پیر شده‌ایم.

ما همه
بر این پرتگاهِ بی‌پایان
یکی‌یکی
به اضطراب دوزخ
سقوط کرده‌ایم.

درد
از درد گذشته است،
دنیا چشم‌های ما را
بی‌هیچ شَفَقَتی
تیره کرده است.
ما
یکی‌یکی
به اعماقِ هول‌آورِ هراس
فرو مرده‌ایم.
من سندِ این ستمگری را
نشانتان خواهم داد:
باران‌های مسموم این بادیه را
بو کنید،
دنیا
بویِ سوختنِ طُره‌های سپیده و مهسا
گرفته است…!

دیگر شُستنِ دست‌های هیولا
حتی به هفت آبِ زمزم،
میسر نیست!

حالا هر کجا مزارِ دختری دیدید،
مرا نیز همانجا
به خاک بسپارید؛
می‌خواهم بر زندگانِ این سرزمین
فاتحه بخوانم.

**

هی دا..دا/ پَلامو بِوُرُم سیت!
در گویش ایل بختیاری:
مادر.. هی مادر! طره‌هایم را-در ماتم- برایت ببرم.

https://T.me/SeyyedAliSalehi

چەند دومالک

چینه
دلۆ! غەمگین مەبە کو سا چ دینن
کەسێن کو بەندیێ دەست ئاڤ و نینن؟
مریشکێن عومرەکێ پوونک‌پەرەستن؛
ب مستەک چینه ژی، خوه شا دبینن!

قفس‌پرورده
ولش کن، عشق! مرغ ماکیان را
که بی‌پرواز می‌خواهد جهان را
قفس‌پرورده، بلبل هم که باشد
چه می‌فهمد شکوه آسمان را؟!

دین بووم...
تژی با نە، سەری و سینگ و بێڤل
ب غێرێ خوه، ننن ب کەس ژی قایل
تە گۆت: داد که ژ ڤا پرگەپێ کێم‌زان
ل ناڤ کەڕان، چ فایدە داد، ئەلۆ دل؟!

تەرازوو
غوروور و فام کرن، یانێ تەرازوو
کو هەر په‌ل زێدە بوو، یێ دن ژ خوه چوو
ته یەک دایە مه و هەر چ دن، ئستاند؛
خوەدێ جان، ڤا غوروورا چ بەلا بوو؟!
#سپاهی_لایین
@kaniyadil

عشق یانێ...

هەلبەست و دەنگ؛
#ئەلی_هەیدەری
@kaniyadil

دەلالۆ

دلالو، شعری از زنده‌یاد شیرکو بیکس، که ناصر رزازی به زیبایی آن را اجرا کرده‌است.

#ناصر_رزازی
@petitanalysis

@kaniyadil

Payîz

Bi dengê;
#Êrfan_Gîlanî
Helbest;
#Mecîd_Rehwerd

@Cirokamin

@kaniyadil

پارەک ژ پرتووکا: خەزەرچاڤ
هەلبەست و دەنگ؛
#مهەمەد_ێ_ئسمائیلی (شوورش)
@kaniyadil

Helbestên kurdî

Helbest:
#Mecîd_rehwerd
Xwendin:
#xaloqoçanî

هەلبەستێن کوردی
هەلبەست؛
#مەجید_رەهوەرد
خوەندن؛
#خالۆقۆچانی
@kaniyadil

به؛ ترانه‌ی زیبا

من شاعر مهر میهنم هستم
کوردی که صدای پارسی دارد
اما غم او، سرودن شادی است
دردی که هماره پاس می‌دارد

بگذار بگویمت بەرمز، ای شعر
«ئەز شائرەکی غەریب و بێوارم
لێ، زندە مه تا کو بێوە ئازادی
ئەو تونەبە، ئەز بهشتێ ژی نارم»*

من، راوی لاله‌های بربادم
من، شاعر گیس‌های ژینایم
آنجا که تمام سنگ‌ها کورند
من، چشمه‌ی اشک‌های بینایم

من عاشق مهربانی‌ام، خواهر
لبخند بزن، اگر چه در بندی
می‌خوانمت ای سرود زندانی
حس می‌کنمت همین که می‌خندی

می‌گویمت ای حکایت زیبا
می‌خوانمت ای «ترانه‌ی شادی»
از یاد نمی‌برم تو را ای دوست
ای معنی ژن، ژیان و ئازادی!
.......
* من شاعری غریب و تنهایم. اما برای رسیدن آزادی، زنده‌ام و تا او نباشد، بهشت هم نمی‌روم.
#سپاهی_لایین
@kaniyadil

ئەنجومەنا ئەڤینێ
شەڤا چێڵە، ل بەندا هەڤالانه؛
فراخوان ئەڤینداران اسفراین
@kaniyadil

‍ مە بشکێنن ب مستەک جا دبن ئەم
ب دیتنا هەڤ ل هەر دەر شا دبن ئەم
ئەگەر مە ئار بکن،خاکێ وە بێ دن؛
وەکی قوقنووسێ دیسا، رادبن ئەم

✅ مامۆستا ئەلیرزا سپاهی لایین
رۆژبوونا ته پیرۆز بە هەڤالبرا، چاڤ و چرا

🔸اولین دیدارمان را بخاطر دارم، درست آن لحظه‌ که صدای گرم و گیرایش در وجودم طنین انداز شد، انگار عمری است از برادرم دور مانده باشم، گردش خون در رگهایم سرعت گرفت و صدای تپش قلبم رو به فزونی یافت و شیفتە‌ی ادب و مرامش شدم

🔸و از آن تاریخ تاکنون سالهای سال می‌گذرد و هرگاه می بینمش جوری در آغوشش می‌گیرم تا همه‌ی دلتنگی‌هایم بە سر آید، چرا که نه پیدا کردن ایشان راحت است و نه دل کندن از وی، آسان.

🔸ایشان متولد شب چلّه است و در آشفته روزگار فعلی که حال دلمان اصلٲ خوب نیست، آرزو میکنم سایه‌ی پرافتخارشان بر سر خانواده‌ٔ محترم، دوستان و همراهانش در انجمن ادبی کانیادل، و همچنین دوستداران فرهنگ، زبان و ادبیات کوردهای خراسان پاینده و بردوام بمانند ان‌شاءالله.

با ادب و احترام برادر شما؛
✍ محمد حسین پور

@kaniyadil