Грамматикалық фактчекинг

❌ жақында Мұрат Әбділданы ұзақ мерзімге соттады

⁉️ Мурата приговорили…

Орыс тіліндегі ана формадағы баяндауышта бастауыш жасырынып тұрады. Қазақ тілінде олай емес. Мұрат соттады, Әбділданы Мұрат соттады болып кетеді.

Лингвистикалық экспертизадан мұндай сөйлем өтпеуі керек 😅

Қарау мен көрудің айырмасы не?

Адам бірнәрсені көрсе, демек оған қарады деген сөз, яғни қарамаса көрмес еді.

Екеуі бөлек процесс.

Сен айтқан жаққа қарап тұрмын, тек сен айтқан нәрсені көріп тұрғам жоқ.

Бүкіл үйді қарап шықтым, тек телефонымды көрген жоқпын.

Бетіңе қанша қарасам да мең көрмеппін.

Ақшаның бетіне қарамай жұмсай алу үшін үй бетін көрмей жұмыс істеу керек.

Түріне қарасаң, тәп-тәуір адам, қылығын көрсең безіп кетесің.

Қараңғыға жақсырақ телміріп қарасаң, қара мысықты да көріп қаларсың.

❌ қол жеткізілген нәтижелер

⁉️ достигнутые результаты

✅ жай ғана "қол жеткен нәтижелер"

❌ картаның кері беті

⁉️ обратная сторона карты

⁉️ орысша дұрыс білмейтін аудармашының тірлігі, “обратная связь” дегеннің “кері байланыс” деген аудармасына сүйеніп істеген

❌ найзағаймен өткінші жауын жауады

⁉️ проливной дождь с грозой

✅ күн күркіреп, өткінші жауын жауады

❌ ықылық кезінде / жөтел кезінде / түшкіру кезінде

⁉️ при икоте / кашле / чихании

✅ ықылық тигенде / жөтел тигенде / жөтелгенде / түшкіргенде

❌ бұлшық етті атрофия

⁉️ мышечная атрофия

✅ бұлшықет атрофиясы

❌ көзімді шамалы іліп алайын

⁉️ "көзі іліну" деген тұрақты тіркес бар, екеуі бірге бір сұраққа жауап береді, ұйқыға кету деген сөз. Оның өзі бұл формасынде емес, "көзі ілінгенше, көзім ілініп барады екен, көзі ілінбей қойды" деген тіркестер құрамында кездеседі. Осы екі сөздің арасында қандай бір сөз түссе - болды, көзді шынымен бір ілмекпен іліп жатқанды білдіретін нәрсе шығады.

❌ бала түсінде аунайды

⁉️ во сне - орыс тілінде адам ұйықтап жатқандағы күйін де, көрген түсін де айту үшін қолданылатын ортақ тіркес

⁉️ мұның “ұйқыда” деген де аудармасы бар, қолданылуының 90% - қате

✅ бала ұйықтап жатқанда (ұйқыда емес) аунайды

⁉️ бала ұйықтап жатқанда түсінде жақсы нәрселер көреді

⁉️ Бала түс көрсе, демек ұйықтап жатыр. Ояу адам түс көрмейді

❌ Барлықтарыңызбен хабарласам

⁉️ со всеми с вами

✅ Бәріңізге хабарласам

⁉️ хабарласу етістігі барыс септіктегі сөзді меңгереді, енді бір жағынан ортақ етісте тұр ғой, демек көмектес септік керек деуге болады. Тек әрекет бір жақтан болғандықтан, барыс септік дұрыс 😀

Грантты бөлу сұранысқа негізделу керек!

Қазақша сөйлем, иә? Бес сөзде екі грамматикалық, үш стилистикалық қате барын ескермесе ғана.

Грант сұранысқа қарай бөлінуі керек.

Грант бөлуде сұраныс ескерілуі керек.

Грант бөлу сұранысқа сүйенуі керек.

❌ инеде отырғандай

⁉️ как на иголках

✅ қылпылдап отыр, шыдамсызданып отыр, шыдамай барады, шыдамы таусылғандай болып отыр, тыпыршып отыр - вариант көп.

"Сидит на игле" екен деп қалмаңыздар, ол мүлде басқа)))

Ячневая крупа - ячмень деген дақылдың бір түрі.
Ячмень - теріскеннің де атауы.
И вуаля 😂
Мына өнімді шығаратын фирманың басшылары орысша білетін бір қазақтан “ячмень деген не еді?” деп сұрай салған, содан осындай болған.

❌ демегенше

⁉️ пока не сказали

⁉️ ана “не” деген қазақшаға болымсыз етістік болып аударылмайды, аударылса “демейінше” болып кіреді

✅ дегенше

❌ 100-жылдық мерейтой

⁉️ орысша "100-летний" болып жазылатын себебі - ол "столетний" деген біріккен сөз екенін көрсету керек.

⁉️ ал қазақ тілінде ол жердегі дефистің қызметі басқа, ол "жүзінші жылдық мерейтой" деген мағына береді.

✅ 100 жылдық мерейтой

Ну что же вы, Владимир Владимирович, опять со своим «Кемелжемеловичем»? Имя у нашего президента совсем не сложное. Я вас сейчас научу. Повторяйте за мной.

Ка – как в фамилии «Кабаева»

Сым – как «сымитировать». Это у Кабаевой можно уточнить, если непонятно.

Что получилось? Ка-сым. Прекрасно. Идем дальше.

Жо – как слово «желтый», но как будто его произносит Лукашенко.

Март – ну тут все понятно. Март в этом году наступил через 4 дня после сами знаете чего.

Что получилось? Жо-март. А теперь попробуем вместе. Ка-Сым-Жо-Март.

Теперь отчество. С ним еще проще.

Ке – как «Кеосаян».

Ме – как «Meduza» (запрещенный в России иностранный агент).

Ле – как «лень», «лесть» или «лепет». Эти слова ваш Совет Безопасности знает неплохо.

Ке-ме-ле-вич. Тоже очень просто.

А теперь самое сложное. Я понимаю, вам уже семьдесят, поэтому не торопитесь. Тем более, начало легкое, главное Кабаеву вспомнить.

Ка-сым-жо-март Ке-ме-ле-вич. Получилось? Получилось. Видите, совсем несложно. Так держать. Повторять по три раза перед сном.

Ну вот. Ну и прекрасно, Владимир Владимирович. На сегодня все. В чемоданчик на ночь сходить не забудьте. Доброй ночи, да. Доброй ночи.

❌ күте тұр

⁉️ орысша “постой, подожди” деген сөз арасында әңгімеге пауза қою не екінші адамның назарын аудару үшін айтылатын сөз

✅ қазақша ондай жағдайда “тұра тұр” не “тоқтай тұр” дейді, ал “күте тұр” деген шынымен күту туралы сөз болғанда айтылады

❌ 60 жасқа толу мерейтойы

✅ 60 жасқа толған мерейтойы

Медицина қызметкерлері күні. Ілік септік жалғауының керегі жоқ.

❌ алаңдаушылық

⁉️ зат есім + етістік тудыратын жұрнақ + етістіктен зат есім (сол әрекетті жасайтын адам) тудыратын жұрнақ + зат есімнен тағы зат есім тудыратын жұрнақ

✅ қазақ тілінде "алаң" деген сөз бар. Осы күрделі конструкцияның түбірі де сол: алаң + -да(у) - алаңдау. "Көңілімде алаң бар / көңіліме алаң кірді", "Ойындағы алаңын айтты" деуші еді қазақ, қазір "көңілінде алаңдаушылық бар" деп күрделендіріп алдық. әлде "площадь" дегендегі алаңмен шатастыра берді ме екен...