🔳 اشغالگران ترکیه یک شهرک جدید در حومهٔ عفرین ساختند.

❑ اشغالگران ترکیه شهرک جدیدی در منطقهٔ جندرس در حومهٔ عفرین اشغالی ایجاد کردند.

❑ منابع محلی گزارش دادند که شرکت ساختمانی مهندسی الوطن وابسته به اشغالگران ترکیه، ساخت یک شهرک جدید را در منطقهٔ جندرس در حومهٔ عفرین اشغالی به پایان رساند.

❑ این شهرک به نفع سازمان "اخوان شمس العمال" وابسته به اشغالگران ترکیه ساخته شده است.

❑ اشغالگران ترکیه از زمان اشغال مناطقی در شمال سوریه از جمله در شهر عفرین، علاوه بر تخریب آثار تاریخی آن و سرقت آثار باستانی آن، فعالیت‌هایی را برای تغییر بافت جمعیتی و محو هویت آن از طریق جابجایی جمعیت بومی، و اسکان خانواده‌های عناصر تروریستی و پناهندگان سوری از مناطق دیگر که به اجبار از ترکیه اخراج شده‌اند، شروع کردند.

ـــــــــــــــــــــــــــــــ
❑ انقلابــــ روژآوا
https://t.me/enqelabrojava

🔳 سردار کاراکوچ روزنامه‌نگار کورد در هلند دستگیر شد.

❑ به گزارش خبرگزاری فرات، سردار کاراکوچ روزنامه‌نگار کورد، که ۲۳ سال است در هلند زندگی می‌کند، به درخواست دولت آلمان توسط پلیس هلند بازداشت شد، کاراکوچ امروز در دادگاه حاضر می‌شود.

❑ سردار کاراکوچ سال‌هاست در مطبوعات آزاد مشغول به کار است، در سال‌های ۱۹۹۰ نمایندهٔ ازمیر روزنامهٔ اوزگور گوندم بود. همچنین آن زمان مدیر مرکز استانبول بود و در انفجار ۳ دسامبر ۱۹۹۴ علیه روزنامهٔ اوزگور اولکه در ساختمان روزنامه حضور داشت.

❑ کاراکوچ روز پنج‌شنبه توسط پلیس دستگیر شده‌ است.

❑ کاراکوچ به درخواست دولت آلمان توسط پلیس هلند بازداشت شد و امروز در دادگاه حاضر می‌شود.

ـــــــــــــــــــــــــــــــ
❑ انقلابــــ روژآوا
https://t.me/enqelabrojava

🔸جمعی از زندانیان محبوس در بندهای امن و خاص زندان مرکزی ارومیه که در شرایط سخت این دو بند نگهداری می‌شوند، با انتشار نامه‌ای خطاب به رئیس سازمان زندان‌های ایران و نهادهای بین‌المللی حقوق بشری از اقدام به خودکشی تعدادی از زندانیان در اعتراض به شرایط سخت حاکم بر این دو بند خبر داده‌اند.

🔸بند امن و بند خاص زندان مرکزی ارومیه در کنار مجموعه سلول‌های انفرادی این زندان قرار دارد. این بندها دو اتاق کوچک ۳۰ متری با ظرفیت هرکدام ۱۰ نفر است، اما جمعیت هر بند به دو برابر ظرفیت می‌رسد. زندانیان محبوس در آنها با دستور مسئولین زندان و به منظور تنبیه بە این بندها منتقل شده‌اند.

🔗 https://kurdistanhumanrights.org/fa/news-fa/prisoners-fa/2024/05/23/p34411/

@KurdistanHRN

🔸ژینا مودەڕیس گورجی، ڕۆژنامەوان و چالاکی بواری مافەکانی ژنانی خەڵکی سنە، لە لایەن لقی یەکەمی دادگای شۆڕشی ئیسلامیی ئەم شارەوە بە تۆمەتی «پێکهێنانی گرووپ و دەستەی نایاسایی بە مەبەستی ڕووخاندنی حکومەت» سزای ١٠ ساڵ بەندکران، «هاوکاریکردن لەگەڵ دەوڵەتانی دژبەردا» سزای ١٠ ساڵ بەندکران و «بانگەشەی دژ بە حکوومەت» سزای ساڵێک بەندکرانی بەسەردا سەپاوە.

🔸بەپێی ئەو زانیاریانەی کەوتووەتە دەست تۆڕی مافەکانی مرۆڤی کوردستان، دواکۆبوونەوەی دادگاییکردنی ئەم ژنەچالاکە ڕۆژی ٢١ی خاکەلێوە (٩ی ئاوریل) لە لقی یەکەمی دادگای شۆڕشی ئیسلامیی سنە بە سەرۆکایەتیی دادوەر کەرەمی بەڕێوە چوو و لە ڕۆژانی ڕابردوودا ئەو حوکمە بە پارێزەرەکانی ڕاگەیەنراوە.


🔗 https://kurdistanhumanrights.org/ku/news-ku/prison-sentences-ku/2024/05/25/p34458/

@KurdistanHRN

🔸برگزاری جشن‌های #نوروز ۱۴۰۳ در بسیاری از شهرها و روستاهای کردستان، همچون سال‌های گذشته همراه با ممنوعیت و محدودیت در برگزاری، احضار و بازداشت برگزارکنندگان و حتی شرکت‌کنندگان از طرف نهادهای امنیتی جمهوری اسلامی ایران بود. این جشن‌ها که از حدود یک ماه پیش از آغاز سال جدید و تا هفته‌های نخست پس از آن ادامه داشت، علی‌رغم تمامی تلاش‌ها و تهدیدهای امنیتی نهادهای حکومتی برای جلوگیری از برگزاری آنها، توسط گروه‌های خودسازمان‌یافته مردمی در مناطق مختلف استان‌های ایلام، کرمانشاه، کردستان و آذربایجان غربی سازماندهی و برگزار شد.

🔸بر اساس آمار گردآوری شده از طرف شبکه حقوق بشر کردستان، از اسفند ماه سال گذشته تا کنون دست‌کم ۴۳ فعال، هنرمند و شهروند کُرد در شهرها و روستاهای مختلف استان‌های ایلام، کرمانشاه،‌ کردستان و آذربایجان‌غربی به دلیل برگزاری یا شرکت در مراسم‌های نوروز بازداشت شده‌اند.

🔗 https://kurdistanhumanrights.org/fa/news-fa/freedom-fa/freedom-of-assembly-fa/2024/05/17/p34232/

@KurdistanHRN

دەنگت ژیانە و بینینت تەمەنیی نازانم چی :)

هەر ئەمەمان کەم بوو

@jeqnemut

ئێوارەت باش!
من ناوم «مەترە»یە
مەترەی ئەرزپێوان
بێزارم ...بێزار
ئەوە چەند ساڵە
کۆمەڵە دەستێکی نیشتمان
لە بناری ئەو شاخەوە هەتا ناو شار
ئەمکەنەوە و ڕامئەکێشن
جاری وا هەیە من چەند جار تەواو ئەبم
بەڵام ئەوان ئەرزەکانیان تەواو نابێ!
بێزارم ...بێزارم ...بێزار
ژمارەیەکم نییە جەستەی ژان نەکا و
شەوان نەیكەن بە ناڵەناڵ!
ئەڵێم لەوانەیە ڕۆژێ
وەختێ ئیتر بێهیوا بووم
هەر خۆم بە خۆم بخنكێنم و
یاخود ئیتر لە تاوانا
هەستمە سەرپێ و خۆم هەڵدەم و
ئەڵقە...ئەڵقە
بچمە ملیان!

@jeqnemut

تکلیف راستگراهای پرواسرائیلی‌ آریایی مشخص است و دیدیم که چگونه آلتشان را حواله ستمدیدگان رفح کردند. اما شخصا در حمایت اکثریت ایرانی‌ها از فلسطین، صداقتی نمی‌بینم و به‌نظرم بیشتر از آنکه پرنسیپال باشد، نوعی ژست است. اگر حمایت از فلسطین پرنسیپ است، پس چرا یک صدم این پوزیشن رادیکال را برای عرب‌های ستمدیده خوزستان خرج نمی‌کنند. در صد سال اخیر، ایرانی‌ها چه اندازه روی مسئله اعراب در جنوب و جنوب غربی کشور از خود حساسیت نشان داده‌اند؟!
در خوزستان هم تغییر دموگرافی سیستماتیک داشته‌ایم، هم غارت منابع و هم در سطح عمومی جامعه، عرب‌ستیزی آشکار و هم خیلی موضوعات دیگر که برای موضع گرفتن کفایت می‌کند. اینکه خیلی ساده بگوییم این مقایسه غلط است، بیشتر به فرار می‌ماند.
مسئله حتی فقط این نیست، اگر عرب‌های ساکن جغرافیای کنونی ایران به سمت فرمی از اشکال خودمدیریتی و یا استقلال گام بردارند، واکنش اکثریت مطلق ایرانی‌هایی که اسرائیل را نکوهش می‌کنند چه خواهد بود؟! قابل پیشبینی نیست؟!

@jeqnemut

عکس از مرضیه سلیمانی

@jeqnemut

سیستم و سیستم‌های حاکم بر این سیاره به هیچ چیزی رحم نمی‌کنند. منطق سرمایه با خشونت عریان به پیش می‌راند و هرکس را که در پی سرمایه و صاحب آن نبیند له می‌کند. سیستم باید از وجب به وجب این ارض عمومی کسب سود کند.
چند سال قبل، اگرچه برای ورود به کاخ ورسای باید بلیط تهیه می‌کردی اما بازدید از محوطه و همچنین باغ دراندشت آن رایگان بود. امروز متوجه شدم دورتادور باغ را حصار کشیده‌اند و ورودی نسبتا گران و نامعقولی تعیین کرده‌اند. احتمالا اگر شاهزادگان و فرمانروایان قدیم ورسای زنده می‌شدند از دیدن این صحنه شوکه می‌شدند و می‌دیدند که تعبیر سور به گاو زدن چیست!
پاریس دارد شهر ناممکن‌ها می‌شود و دیگر حتی برای طبقه متوسط هم جایی ندارد. المپیک بهانه خوبی است و به این فرآیند سرعت بخشیده است. احتمال اینکه به زودی پارک‌های عمومی هم پولی شوند هیچ کم نیست.

@jeqnemut

سنندج؛ فعال کارگری مظفر صالح‌نیا درگذشت

مظفر صالح‌نیا از فعالین شناخته‌شده و خوشنام جنبش کارگری کوردستان و ایران و از اعضای هیات مدیره اتحاديه آزاد کارگران ایران بر اثر ایست قلبی درگذشت.

صبح روز شنبه دوازدهم خردادماه ۱۴۰۳، مظفر صالح‌نیا از فعالین خوشنام و نام‌آشنای جنبش کارگری کوردستان و ایران، یکی از اعضای هیات مدیره اتحادیه آزاد کارگران ایران و از اعضای گروه کوهنوردی چل‌چمه بر اثر ایست قلبی جانش را از دست داد. مظفر صالح‌نیا یکی از رهبران خوشنام و نام‌آشنای جنبش مدنی و کارگری کوردستان و ایران بود که طی سال‌های اخیر به‌واسطه فعالیت‌های کارگری و مدنی‌اش بارها از سوی نیروهای امنیتی بازداشت و شکنجه شده بود.


ادامه مطلب:


https://zip.lu/3jrI6

خواندن سرود انترناسیونال بر مزار مظفر صالحی‌نیا از فعالین کارگری در کوردستان‌ - سنندج


@adabyatedigar

🔻امروز ۱۲ خرداد، چهل و یکمین سالگرد اعدام ۵۹ جوان کُرد در زندان‌های تبریز و ارومیه است.

🔸 در تاریخ ۱۲ خرداد ۱۳۶۲، فرمانداری مهاباد با انتشار اطلاعیه‌ای از اعدام ۵۹ شهروند کُرد اهل مهاباد خبر داد. این ۵۹ نفر که چند تن از آنها کودک بودند، به فاصله چند ماه پس از بازداشت و بدون برگزاری دادگاه و اطلاع خانواده‌های‌شان در زندان‌های ارومیه و تبریز اعدام شدند.

🔸با وجود گذشت ۴۰ سال از این اعدام‌های جمعی، تا کنون اطلاعی از محل دفن آنها در دست نیست و مقامات قضایی و دولتی جمهوری اسلامی ایران به صورت نظام‌مند و عمدی شواهد کلیدی‌در خصوص این جنایت را که می‌تواند در روشن شدن حقایق مربوط به این اعدام مورد استفاده قرار بگیرد، پنهان کرده و یا از بین برده‌اند.

🔸 شبکه حقوق بشر کردستان با ارج نهادن بر رنج پایان‌‌ناپذیر این خانواده‌ها، بار دیگر بر اجرای عدالت و انجام اقدامات جبرانی در حق قربانیان و خانواده‌های‌شان تاکید می‌کند.

@KurdistanHRN

پڕۆژەی بەرزاییەکانی سلێمانی و چەند تێبینیەک:
بەشی یەکەم: شەفافیەت و بەشداریکردنی کۆمەڵگا/ لەنووسینی مزەفەر وەیسیپەنا

پڕۆژەی بەرزاییەکانی سلێمانی و لەم دواییەشدا پەرەپێدانی ئەم پرۆژەیە بەرەو شاخی گۆیژە زۆرێک لە چالاکانی مەدەنی، نووسەران و ژینگەپارێزانی هێنایە دەنگ و ناڕەزایەتیان دەربڕی.
لە ڕاستیدا ئەم پرۆژەیە لە زۆر ڕووەوە جێگەی ڕامانە و پێویستە بکرێتە سەرەتایەک بۆ ئاوردانەوەیەک لە بابەتی “بنیاتنانی ژینگە” لە کوردستان. ئەم پرۆژانە کە بە نێوی “سیتی” و “گوند” لە دوای ڕووخانی دیکتاتۆر و ئازادبوونی ئەم بەشەی کوردستانی داگیرکراو دەستیان پێکردوە بە گشتی، وە لە لایەک، ئاکامی هەڵە تێگەیشتنێکی قوولی سیاسیەکانی کوردستانە بە نیسبەت بابەتگەلی پێشکەوتن، ژئۆپۆلیتیکی کوردستان و ناوچەکە و زۆر بە تایبەت تێنەگەیشتنە لە پەیوەندی کۆمەڵگا و شار. لە لایەکی ترەوە، ئەم پرۆژانە بەرهەمی ئابووریەکە کە ئەکرێت بە ”ئابووری تاڵان” ناو ببرێت. ئابووری تاڵان بابەتێکی زانستیە کە لە لایەن بیرمەندانێک وەکوو پڕۆفیسۆر میهرداد وەهابی و بە تەرکیز لە سەر ئابووری و شێوەی بەڕێوەبردنی ئێران (بە تایبەت لە لایەن مەلاکانەوە ) باس کراوە و بەداخەوە بەرپرسانی کوردستانیش تا ڕادەیەکی زۆر ئەو سیاسەتە بە شێوەگەلی تر بەکاردێنن.
لە سەر پرۆژەی بەرزاییەکانی سلێمانی، و لە لایەک چالاکان ئەڵێن کە ئەم پرۆژەیە تێکدانی سرووشتە، تەجاوۆزە بە مەستر پلانی شارەکە،لە نێوبردنی جواروجۆری گیاکان و زیندەوەرانی، تێکدانی سیمای گۆیژە و ئەزمەرە، گەندەڵیە چوونکە پارەیەکی زەبەلاح ئەڕواتە گیرفانی چەند سەرمایەدارێک، چوونکە کوردستانیان پارەیان نییە بیکڕن، عەرەبەکان دێن و ئەیکڕن و ئەبنە هۆی تێکدانی دیمۆگرافیای کوردستان، و لە لایەکی ترەوە بەڕێوەبەرانی حۆکمی و هەروەها کۆمپانیای قەیوان ئەڵێن کە ئێرە ناوچەیەکی سەخرەیی بێ کەڵکە کە هیچ درەخت و سەوزەڵانی لێ نییە، بەڵام ئەمان سیمایەکی مۆدێڕن و جوانی پێ ئەدەن، سەدا ٣٠ی پڕۆژەکە ئەکەن بە سەوزەڵانی و داری تیا ئەڕوێنن، هەروەها ئەم پڕۆژە هەموو ڕێکارە یاساییەکانی تێپەڕاندووە و ١١ دائیرە ڕەزامەندیان لە سەرداوە، هەروەها ئەبێتە گەورەترین شاری نیشتەجێ بوونی سلێمانی. وادیارە کۆمپانیای قەیوان لە بەرامبەر چەند پڕۆژەیەکی نێوشار ئەم ناوچەیەی پێ دراوە و گوایە نرخی زەوی بەرزاییەکانی سلێمانی لە گەل کۆی تێچووی ئەو پرۆژانە کە قەرارە کۆمپانیای قەیوان لە بەرامبەردا بیکات بەراورد کراوە.
لایەنێکی تری ئەم بابەتە ئەوەیە کە بە هیچ شێوەیەک زانیاری لە سەر ئەم پڕۆژە دەس ناکەوێت، لە هیچ شوێنێک دەیتا و زانیاری لە سەر ئەم بابەتە دەس ناکەوێت، تەنیا یەک نەخشە کە پلانی شوێنەکە(بە بێ وردەکاری) نیشان ئەدات، هەروەها چەند ویدئۆ و قسەی بەرپرسانی کۆمپانیاکە نەبێت وردەکاریەکی ئەوتۆ دەس ناکەوێت.
یەکەم ڕخنەی جددی لە سەر ئەم پرۆژەیە بابەتی ناشەفاف بوون و بەشدارنەکردنی کۆمەڵگایە. پرسیار ئەوەیە کە شارەوانی بۆچی تا ئێستە زانیاری لە سەر ئەم پڕۆژە بە ڕای گشتی نەگەیاندووە؟ لە ڕێگای چ پڕۆسەیەکی ئیداریەوە شارەوانی بەز کۆمپانیای قەیوانی هەڵبژاردوە؟ ئەگەرەکانی دیکەی بەردەم شارەوانی بۆ تەئمینی پارەی پڕۆژەکانی نێوشار چی بوون کە شارەوانی ئەم ڕێگایەی هەڵبژاردووە؟ ئەو دکیۆمنت و دیراسەگەلەی کە کاریگەریەکانی سەر بابەتگەلی ژینگە، ئابووری و کۆمەڵایەتی باس ئەکەن،کامانەن؟ ئەگەر کراون بۆ نیشانی ڕای گشتی نادرێن؟ لە چ پرۆسەیەک بەراوردی نرخی زەوی بۆ ئەم پرۆژەیە کراوە؟ ئەم بەڵگەنامانە بۆ نادرێتە بەردەم ڕای گشتی؟ بەراوردی پلانی ئەم پرۆژەیە لە گەل مەستەرپلان و کاریگەریەکانی لە ڕووی ئابووری، ژینگەیی و کۆمەڵایەتیەوە لە کوێ باس کراوە و دەس ئەکەوێت؟
کاریگەریەکانی ئەم پڕۆژەیە لە سەر دواڕۆژی شار و ناوچەکە و بەڵگە و لێکۆڵینەوەی لەسەر ئەم پڕۆژەیە لە کوێ دەس ئەکەوێت؟ نیگەرانی چالاکانی شار سەبارەت بە ئەوەی کە ئەم پڕۆژەیە ئەبێتە هۆی گۆڕینی دیمۆگرافیای کوردستان(هاوشێوەی هەولێر) چۆن وەڵام دراوەتۆ؟ ئایا لە ئەساسدا هیچ لێکۆڵینەوەیەک کراوە؟؟ ئەگەر کراوە بۆ بڵاوناکریتۆ؟ ئەم پرۆژە کە بە گەورەترین پرۆژەی نیشتەجێ بوون لە سەر ئاستی عیراق ناوئەبرێت قەرارە چەندەی تێ بچێت؟ قۆناخەکانی چین؟ وردەکاری پلانی ئەم پرۆژە چین؟ چەندە خانوو و شۆقەن؟ چەند هەزار کەس تێیدا نیشتەجێ ئەبن؟ ئەو خەڵکە قەرارە لە کوێوە بێن؟ بۆ چ تاقمەیەک ئەم پرۆژەیە گۆنجاوە؟
ئەمە و سەدان پرسیاری ورد و گەورەی تر لە سەر پرۆژەکە هەیە کە شارەوانی هیچ زانیاریەکی لەسەر بڵاونەکردوەسۆ.
شەفافیەت لە پلاندانانی شارەکاندا زۆر گرنگە بۆ دڵنیابوون لەوەی کە پڕۆژەکانی گەشەپێدان بەردەوام و دادپەروەرانە و سوودبەخشن بۆ کۆمەڵگا. پرۆسەکانی شەفافیەتی کاریگەر بریتین لە بەشداریکردنی گشتی، دەستڕاگەیشتن بە زانیاری کراوە، و پەیوەندییەکی ڕوون لە نێوان لایەنە پەیوەندیدارەکان.
بەشداریکردنی گشتی:

بەشداریکردنی خەڵک لە پرۆسەی پلاندانان یارمەتیدەرە بۆ دڵنیابوون لەوەی کە پڕۆژەکان ڕەنگدانەوەی پێداویستی و بەهاکانی کۆمەڵگان. ئەمەش دەتوانرێت لە ڕێگەی دانیشتنی گشتی و وۆرک شۆپ، سمینار، کۆنفڕانس و ڕاپرسییەوە بەدەست بهێنرێت. بۆ نموونە، لە سوئید کمونەکان بەرپرسیارن کە هەر دیتەیل پلانێک کە بکرێت ئەبێت لە پۆرتاڵی شارەوانیەوە باس بکرێن، هەموو خەڵک بۆی هەیە کە تانە لە پرۆژەکە بدات و شارەوانی بەرپرسە کە بە شێوەیەکی شەفاف وەڵام بداتەوە، ئەگەر بە قەناعەت نەگەیشتن ئەتوانن لە مەحکەمەی گشتی دژ بە پلانەکە شکایەت بکەن.
دەستڕاگەیشتن بە زانیاری کراوە:
پێشکەشکردنی زانیاری دەستڕاگەیشتن و ورد سەبارەت بە پلاندانان بۆ پڕۆژەکان ڕێگە بە هاووڵاتیان دەدات کە ئاگادار بن و بەرپرسان لێپرسینەوەیان لەگەڵدا بکرێت. ئەمەش بڵاوکردنەوەی پێشنیارەکانی پڕۆژە، هەڵسەنگاندنی کاریگەرییە ژینگەییەکان و وردەکارییە داراییەکان دەگرێتەوە. لە شاری تۆرۆنتۆی کەنەدا بۆ نموونە، پۆرتاڵێکی ئۆنلاین بەکاردێت کە تێیدا دانیشتووان دەتوانن دەستیان بە زانیاری بگات سەبارەت بە پڕۆژە گەشەپێدانە بەردەوامەکان و پێشنیار کراوەکان.
پەیوەندییەکی ڕوون:
پلاندانانی شەفاف پێویستی بە پەیوەندییەکی ڕوون و بەردەوام هەیە لەلایەن دەسەڵاتدارانەوە. ئەمەش نوێکردنەوەی بەردەوام لەسەر پێشکەوتنی پڕۆژەکە، بڕیارەکانی دراو و هۆکاری پشت ئەو بڕیارانە لەخۆدەگرێت. لە شاری بەرشەلۆنەی ئیسپانیا، حکومەتی شارەکە سۆشیال میدیا و کۆبوونەوە گشتییەکان و ماڵپەڕە فەرمییەکان بەکاردەهێنێت بۆ ئەوەی دانیشتووان لە دەستپێشخەرییەکانی گەشەپێدانی شارەکان ئاگاداربکاتەوە.
بە وەرگرتنی ئەم پراکتیزانە، شارەوانییەکان دەتوانن متمانە پەروەردە بکەن، دژایەتی کەم بکەنەوە و دڵنیابن لەوەی کە پڕۆژەکانی گەشەپێدانی شارەکان خزمەت بە بەرژەوەندییەکانی
کۆمەڵگا دەکەن.

@jeqnemut

بەرزاییەکانی سلێمانی و چەند تێبینیەک:
بەشی دووهەم: گۆڕینی دیمۆگرافیای کوردستان/ لەنووسینی مزەفەر وەیسیپەنا

یەک لە نیگەرانیەکانی چالاکانی ناوچەی سلێمانی بەرامبەر بە پڕۆژەگەلی “سیتی” و”گوند” وەکوو بەرزاییەکانی سلێمانی گۆڕینی دیمۆگرافیای کوردوستانە. لە ڕاستیدا لێرە باسەکە هەندێ ئاڵۆزە و پێویستە کە زانیاری وردی نفووس و نیشتەجێ بوون لە بەرددەست بێت تا بتوانین بڕیارێکی درووست بدەین، بەڵام بە ئاماژە بە چەند ڕاستیەک ئەکرێت تا ڕادەیەک لەم ناڕوونیە تێ بگەین. لەو لینکە کە لە خوارەوە دای ئەنێم گۆڕانی چۆنیەتی بەکارهێنانی زەوی نیشان ئەدات، ئەم پڕۆژەیە کە لە لایەن یەکیەتی ئوروپاوە بەڕيوەئەچێت لە ساڵی ٢٠١٧ ەوە دەستی پێکردوە و لە ڕێگەی مانگی دەستکردەوە زانیاریەکان بە شێوەی خەریتەی لەندیوز نیشان ئەدات. هەرچەندە ئەکرێت لە سەر کواڵیتی ئەم نەخشانە باس بکرێت بەڵام بە گشتی نیشان ئەدات کە لە ماوەی ٦ ساڵی ڕابردوودا، یانێ لە کاتی ڕیفراندۆم تاکوو ئێستە کەمترین گۆڕانکاری لە گەورەبوونی شوێنەنیشتەجێ بوون لە ئاستی باشووری کوردستان ڕووی داوە بێژگەم لە دوو گەورەشاری سلێمانی و هەولێر و تا ڕادەیەکیش کەلار. ئەمە لە لایەک، لە لایەکی دیکەوە بە وردبوون لە نەخشەی مانگە دەستکردەکان دیسان بۆمان ڕوون ئەبێتۆ کە ئەم گۆڕانکاریانە لەم دوو شارە خۆیان زۆرتر لە پرۆژەگەلی “سیتی” و “گوند” ئەبینێتۆ.
ئێمە بە باشی ئەزانین کە لەم ماوەیەدا گەورەترین کێشەی ئابووری بەرەوڕووی باشووری کوردستان بووەتۆ. کەواتە پرسیارەکە ئەوەیە کە بۆچی تەنیا ئەم دوو گەورەشارە گەشەسەندنی بەرچاویان بەخۆوە دیوە؟ ئەو خەڵکانە کێن کە لێرە نیشتەجێ بوون؟ جێگۆڕکێی نفووس ئایا تەنیا لە ئاستی شار و دەورووبەری ڕووی داوە؟ یان ئەوەی کە ئەم جێگۆڕکێیە لە ئاستێکی سەروتردا ڕوو ئەدات، سەدا چەندی گەورەبوونی ئەم شارانە لە ناوچەکانی دیکەی کوردستانەوە هاتوون؟ و چ ڕێژەیەکی لە ناوچە عەرەب نشینەکانەوە هاتوون؟
لایەنێکی ڕوونی دیکەی ئەم بابەتە ئەوەیە کە خەڵکی کوردستان لەم ساڵانەدا لە باروودۆخێکی ئابووری سەختدا بوون کە واتە ئایا پارەی ئەوەیان بووە کە لە پڕۆژەگەلێکی وەها گران نیشتەجێ ببن و ئایا توانیویانە لەوێ خانوو بکڕن؟
بەشێکی تری ئەم پرسە هەڵئەگەڕێتۆ بۆ گۆڕانکاریەکانی دوای ڕیفراندۆم کە کۆمەڵێکی زۆر لە خەڵکی باشووری ناوچە کوردستانیەکانی داگیرکراوی ژێردەست عێراق ڕوویان لە ناوچەکانی سلێمانی، هەولێر و کەلار کرد. ئەم جێگۆرکێی نفووسە تا ئێستەش بەردەوامە و زانیاری وردمان لە بەردەست نییە کە بە چ ڕێژەیەک و لە کوێوە ئەم گۆڕانکاریانە ڕوویان داوە.
ئەوەی کە ڕوونە لە هەرکام لەو ئەگەرانەی سەرەوە کە باسم کرد ئەم گۆڕانکاریانە لە ئاستێکی وەهادا دژ بە بەرژەوەندی کوردستانە چوونکە ئەو ناوچانە کە ساڵانێکی دوور و درێژ دژ بە داگیرکردنی خاکی کوردستان وەستان و ئەنفال و هەزاران چەرمەسەریان قەبووڵ کرد، بەرەبەرە شوێنی نیشتەجێ بوونی خۆتان بۆ عەرەب چۆڵ ئەکەن و ڕوو لە شارەگەورەکان ئەکەن. ئەم خەڵکە بە ئیحتمالێکی زۆر لە گەڕەکە پەراوێز خراوەکانی ئەم شارانە نیشتەجێ ئەبن. کەواتە جێگۆڕکەیەکی نێوشاریش بە قازانجی چینی سەرمایەدار و دەڵاڵی زەوی و بەرپرسی حیزبی ڕووئەدات و تا کوو دێت کۆمەڵگای ئەم شارانە زۆرتر لە یەک جیائەبێتۆ(پرۆسەی جیایی Segregation ).بەواتایەکی دیکە، ئەم پرۆژانە کە بە ئەعیان سازی ( Gentrification) ناوزەدئەکرێن ئەبنە هۆی جیابوونەوەی چینایەتی لە نێو شار و چینی دەست ڕۆیشتوو، بەرپرسی حیزبی و سەرمایەدار لەوێ نیشتەجێ ئەبن و خەڵکانێک کە شوێنەکانی دیکەی کوردستانیان جێ هێشتووە لە گەڕەکە پەراوێزخراوەکاندا نیشتەجێ ئەبن.(لە پۆستێکی جیادا باسی ئەم دوو دیاردەیە دەکەم)
لە بەشێکی دیکەی ئەم پڕۆژانە سەرمایەدار و عەرەبی ناوچەکانی دیکەی عێراق نیشتەجێ ئەبن کە توانایی کڕینی خانوویان لەم شوێنانەدا هەیە.

@jeqnemut