شهرعرفان

خواننده فاروق برنا
نوازندگان جوانشیر و پرنده

با ما باشید از پایتخت موسیقی مقامی ایران
تربت جام

@jamtorbat

2.06K views19:06

ما به « فاروق» مديونيم
«كياني» به ايران مديون است
منزل استاد فاروق كياني جايي است كه مي شود در باره همه چيز صحبت كرد . اگر به تاريخ ايران و خراسان علاقمند باشيد در منزل او مي توانيد شاهنامه فردوسي و سياستنامه نظام الملك و تاريخ بيهقي و اسفرايني بخوانيد . اگر عاشق شعر و ادب و عرفان و تصوف فارسي باشيد ، در منزل او مي توانيد شعر سعدي و حافظ و خاقاني بخوانيد ، قصه هاي كليله و دمنه را مرور كنيد و از اوصاف و احوال پيرهرات و شيخ جام و مولاناي تايباد مطلع شويد .شما اگر صاحب اندك ذوق و قطعه صدايي باشيد، درحضور او مجازيد كه آواز بخوانيد و با نواي دوسيم تار او شرم و سكوت را بشكنيد و فرياد كنيد . اگر دلتان گرفته است ، اگر از آنچه بر شما و ديارتان رفته است آزرده خاطريد ، اگر زير فشار سنگين جهل و تعصب و خرافات و اوهام به ستوه آمده ايد و يا اگر سخنان ممنوعه و روشنفكرانه داريد ، منزل فاروق كياني جايي است كه مي توانيد حرف بزنيد ، نقد كنيد و آرام شويد . خانه او با آن مهمان نوازي گرم همسر و فرزندانش ايستگاه آرامش و جزيره فرهنگي و فرهيختگي است .
آوازه فاروق كياني را سالها پيش شنيده بودم اما فرصت آشنايي و دوستي با او حدود سيزده سال پيش بواسطه برادرم حاصل شد . يادم هست در يك شب سرد زمستان در اوج مصيبت هاي مربوط به زلزله ويرانگر بم به ديدار او رفتم . آن سالها هنوز بيماري ديابت خيلي پاپيچش نشده بود .مردي درشت استخوان با سبيلي پرپشت و چشماني سياه و نافذ بود كه آرام ، شمرده و عميق و دقيق سخن مي گفت . عاشق ايران بود . اين را مي شد از شروع صحبتش در در باره مفاخر ملي و ميزان احاطه اش به تاريخ ايران باستان فهميد . ريشه بسياري از هنرهاي آييني امروز جام و تايباد و رقص ها و حركاتي كه خود او استادانه اجرا مي كند را به گذشته هاي تاريخي حواله مي كرد . خاستگاه معرفتي موسيقي نواحي را به آئين مهري و اوستايي و ريشه مشق حماسي و رزمي « پلتان» را به دوره هخامنشي ها مي رساند . از نظر او همه اين حركات نمادين است و معني نهفته در همه آنها عشق به كار ، زندگي و وطن پرستي است . همين تفكرات و دغدها از كياني تافته جدا بافته اي ساخته است .
فاروق كياني با همين باور سالها نگهبان و پرستار هنرهاي آئيني در شرق ايران بود . درنخستين سالهاي تند و پرشتاب بعد از پيروزي انقلاب و در دوره كه هرچه مربوط به گذشته بود، زشت و ناپسند مي نمود، او توانست اين هنر را از معابر تنگ و خطرناك به سلامت عبور دهد. رنج معلمي كشيد و هنري كه مي رفت تا در سينه هنرمندان سالخورده اين منطقه به خاك سپرده شود را به درون كلاس ها و آموزشگاهها برد . فاروق تنها هنرمند و نوازنده و خواننده فولكلور منطقه ما نبود اما بي ترديد تنها هنرگستر منطقه ماست كه يك آيين محلي را شهرت ملي و جهاني بخشيد . او به كمك دوچوب خشك و دوتارسيمي در جشنواره هاي جهاني و در مصاف سازها و اركسترهاي عظيم و پرهيايو درخشيد . اگر امروز در مراكز و متون هنري فرانسه ، انگلستان ، آلمان و اتريش و غيره نامي از تربت جام برده مي شود، شك نكنيد كه بخش بزرگي از اين افتخار محصول كوشندگي هاي فاروق كياني است . بنابراين ما همه به فاروق كياني مديونيم .
كياني اما به ايران مديون است . درست است كه او مرزهاي هنرآييني تربت جام را وسعت داد اما خود وامدار ميراث گرانقدر هنرمندان پيشيني و امروزي همين آب و خاك است . خدا را شكر كه كياني آنگونه كه شايسته بود ديده شد و او بايد بعد از اين كاري كند كه ديگران و بويژه نسلهاي بعدي در اندازه خودشان ديده و شنيده شوند . وظيفه ديگر كياني ارائه تفسيري دقيق تر از نسبت هنر سنتي در روزگار مدرن است . هنرهاي سنتي ما از جانب دودسته كهنه گراها و پست مدرن ها در معرض تهديد و چپاول است . كهنه گرا به دنبال ارائه تعبيري به غايت عرفاني ،صوفيانه و انزواگرايانه از آيين هاي سنتي است كه مي تواند انسان را به لحاظ فردي منزه اما از اجتماع و سرزميني كه به آن تعلق دارد، جدا سازد . از نگاه پست مدرن ها هنرهاي آئيني و سنتي به مثابه ابزاري براي مهار سيطره مدرنيسم و پوزيتيويسم است . بنابراين وضعيت اكنون جامعه سنتي ما همان گذشته اي است كه آنها در رهگذر نوشدن از دست داده اند . بخش زيادي از علائق غربي ها و اروپايي ها به هنرهاي سنتي ايران مي تواند نتيجه چنين بينشي باشد . مسئوليت فاروق كياني و امثال كياني ها در چنين زمانه اي انطباق هنرهاي نياكاني با نيازهاي جامعه رو به حركت امروزي است .«هتن»،«حنايي» و «گل پتي» حركات هماهنگ جمعي اند،.پس بنابراين بايد نيروي مولد حماسه ، تلاش ، كوشش و حركت هاي جمعي و ملي باشند . اگرچنين شود آنوقت «رقصي چنين ميانه ميدانم آرزوست».

يادداشت قاسم خرمي در باره استاد فاروق كياني چاپ شده در فصلنامه جام جهان بين

https://telegram.me/jamtorbat

1.86K views12:15