#نکته
تفاوتِ -اند (فعل ربطی) و -َند (شناسه)
۱) آنها برگشتند. (فعل پیشوندی)
۲) آنها درحالِ برگشتاند. (مسند + فعل ربطی)
🆔 @jamshidfarahmand
تفاوتِ -اند (فعل ربطی) و -َند (شناسه)
۱) آنها برگشتند. (فعل پیشوندی)
۲) آنها درحالِ برگشتاند. (مسند + فعل ربطی)
🆔 @jamshidfarahmand
d980311-1.pdf
253.7 KB
#فارسی۳
#پایهی_دوازدهم
#نهایی
کلیهی رشتهها
۱۱ خرداد ماه ۹۸
همراه با پاسخنامه تشریحی
مرکز سنجش و پایش کیفیت آموزشی
🆔 @jamshidfarahmand
#پایهی_دوازدهم
#نهایی
کلیهی رشتهها
۱۱ خرداد ماه ۹۸
همراه با پاسخنامه تشریحی
مرکز سنجش و پایش کیفیت آموزشی
🆔 @jamshidfarahmand
گلستان سعدی
دیباچه
#گلستانخوانی
#دیباچه
منت خدای را، عَزَّ وَ جَلّ، که طاعتش موجبِ قُربت است و به شُکر اندرش مزیدِ نعمت...
🆔 @jamshidfarahmand
#دیباچه
منت خدای را، عَزَّ وَ جَلّ، که طاعتش موجبِ قُربت است و به شُکر اندرش مزیدِ نعمت...
🆔 @jamshidfarahmand
✅ #نکته_های_نگارشی
#اعراب_کلمات
✍ برخی کلمههای عربی متداول در فارسی با تغییر زبر و زیر و پیش معنایشان تغییر میکند.
در ادامه چند مورد از آنها را ذکر میکنیم:
🔸آخِر: پایان
🔹آخَر: دیگر
🔸اَخبار: خبرها
🔹اِخبار: خبر کردن (زنگِ اِخبار)
🔸اِنعام: بخشش (او به همه اِنعام داد)
🔹اَنعام: چارپایان
🔸جذْبه: کشش، جاذبه
🔹جذَبه: سلطه، نفوذ، قدرت
🔸خاتَم: انگشتری، نگین منقش به مهر، آخرین
🔹خاتِم: ختمکننده، پایانبخش
🔸دِماغ: مغز
🔹دَماغ: بینی
🆔 @jamshidfarahmand
#اعراب_کلمات
✍ برخی کلمههای عربی متداول در فارسی با تغییر زبر و زیر و پیش معنایشان تغییر میکند.
در ادامه چند مورد از آنها را ذکر میکنیم:
🔸آخِر: پایان
🔹آخَر: دیگر
🔸اَخبار: خبرها
🔹اِخبار: خبر کردن (زنگِ اِخبار)
🔸اِنعام: بخشش (او به همه اِنعام داد)
🔹اَنعام: چارپایان
🔸جذْبه: کشش، جاذبه
🔹جذَبه: سلطه، نفوذ، قدرت
🔸خاتَم: انگشتری، نگین منقش به مهر، آخرین
🔹خاتِم: ختمکننده، پایانبخش
🔸دِماغ: مغز
🔹دَماغ: بینی
🆔 @jamshidfarahmand
"بسیاری از انسان های شکست خورده در زندگی،
مردمانی هستند که متوجه نبودند زمانی که دلسرد شدند.
چقدر به موفقیت نزدیک بودند.
🆔 @jamshidfarahmand
مردمانی هستند که متوجه نبودند زمانی که دلسرد شدند.
چقدر به موفقیت نزدیک بودند.
🆔 @jamshidfarahmand
✅ روش تشخیص استعاره:
با توجّه به آنچه در بحث تشبیه و استعاره خواندهاید، استعاره بر اساس این که مشبّه در آن به کار رفته باشد، یا مشبّهٌبه؛ بر دو نوع است:
۱- استعارهی مصرحه (آشکار):
آن است که مشبّهٌبه، در آن آشکار و در جمله وجود داشته باشد، اما مشبّه نباشد؛ در بیت زیر شاعر به جای این که بگوید:
هزاران «ستاره» چون نرگس، از چرخ جهانگرد (آسمان) غروب کرد تا یک «خورشید» چون گل زرد، طلوع کرد، میگوید:
هزاران «نرگس» از چرخ جهانگرد
فروشد تا برآمد یک «گل زرد«
یعنی، ستاره و خورشید را که مشبّه هستند، به کار نمیبرد امّا «نرگس» و «گل زرد» را که مشبّهٌبه هستند، به جای آنها به کار میبرد و به ترتیب منظورش ستاره و خورشید است.
❎ امّا، پرسشی که پیش میآید، این است که وقتی بیتی را برای نخستین بار میخوانیم، چگونه تشخیص دهیم که در آن، استعاره وجود دارد؟
✅ پاسخ این است که برای تشخیص استعارهی مصرّحه یا آشکار که در آن، مشبّهٌبه به کار رفته است، باید:
۱- بیت را خوب بخوانیم.
۲- اسمهایی که در بیت به کار رفته است، بررسی کنیم ببینیم آیا در معنی حقیقی و رایج خود به کار رفتهاند یا خیر؛ مثلاً:
گفتا که مرو به غربت و میبارید
از نرگس تر، به لاله بر مروارید
۱- بیت را میخوانیم.
۲- اسمها را در بیت مشخص میکنیم:
غربت، نرگس، لاله، مروارید
۳- با توجّه به مصراع اوّل، درمییابیم که «غربت» در معنای حقیقی به کار رفتهاست.
امّا واژههای «نرگس» ، «لاله» و «مروارید» در معنی حقیقی به کار نرفتهاند؛ زیرا، این جملهای بیمفهوم است که بگوییم:
از نرگس بر روی لاله، مروارید میریخت!
مگر این که منظور شاعر از هریک از واژههای «نرگس»، «لاله» و «مروارید»، چیز دیگری باشد، که با توجّه به مصراع اوّل متوجه میشویم، که معشوق به عاشق میگوید:
به غربت مرو و مرا تنها نگذار و همزمان از چشم (نرگس تر) بر گونههای خود (لاله)، مروارید (اشک) میبارید!
پیروز باشید
یعقوب کیانی شاهوندی
گروه دبیران ادبیات کشور
🆔 @jamshidfarahmand
با توجّه به آنچه در بحث تشبیه و استعاره خواندهاید، استعاره بر اساس این که مشبّه در آن به کار رفته باشد، یا مشبّهٌبه؛ بر دو نوع است:
۱- استعارهی مصرحه (آشکار):
آن است که مشبّهٌبه، در آن آشکار و در جمله وجود داشته باشد، اما مشبّه نباشد؛ در بیت زیر شاعر به جای این که بگوید:
هزاران «ستاره» چون نرگس، از چرخ جهانگرد (آسمان) غروب کرد تا یک «خورشید» چون گل زرد، طلوع کرد، میگوید:
هزاران «نرگس» از چرخ جهانگرد
فروشد تا برآمد یک «گل زرد«
یعنی، ستاره و خورشید را که مشبّه هستند، به کار نمیبرد امّا «نرگس» و «گل زرد» را که مشبّهٌبه هستند، به جای آنها به کار میبرد و به ترتیب منظورش ستاره و خورشید است.
❎ امّا، پرسشی که پیش میآید، این است که وقتی بیتی را برای نخستین بار میخوانیم، چگونه تشخیص دهیم که در آن، استعاره وجود دارد؟
✅ پاسخ این است که برای تشخیص استعارهی مصرّحه یا آشکار که در آن، مشبّهٌبه به کار رفته است، باید:
۱- بیت را خوب بخوانیم.
۲- اسمهایی که در بیت به کار رفته است، بررسی کنیم ببینیم آیا در معنی حقیقی و رایج خود به کار رفتهاند یا خیر؛ مثلاً:
گفتا که مرو به غربت و میبارید
از نرگس تر، به لاله بر مروارید
۱- بیت را میخوانیم.
۲- اسمها را در بیت مشخص میکنیم:
غربت، نرگس، لاله، مروارید
۳- با توجّه به مصراع اوّل، درمییابیم که «غربت» در معنای حقیقی به کار رفتهاست.
امّا واژههای «نرگس» ، «لاله» و «مروارید» در معنی حقیقی به کار نرفتهاند؛ زیرا، این جملهای بیمفهوم است که بگوییم:
از نرگس بر روی لاله، مروارید میریخت!
مگر این که منظور شاعر از هریک از واژههای «نرگس»، «لاله» و «مروارید»، چیز دیگری باشد، که با توجّه به مصراع اوّل متوجه میشویم، که معشوق به عاشق میگوید:
به غربت مرو و مرا تنها نگذار و همزمان از چشم (نرگس تر) بر گونههای خود (لاله)، مروارید (اشک) میبارید!
پیروز باشید
یعقوب کیانی شاهوندی
گروه دبیران ادبیات کشور
🆔 @jamshidfarahmand
تا ز خود بیرون نیایی،
خویش را نتوان شناخت
عیب تیـــــر کج،
در آغوش کمـــان معلوم نیست
#صائب_تبریزی
🆔 @jamshidfarahmand
خویش را نتوان شناخت
عیب تیـــــر کج،
در آغوش کمـــان معلوم نیست
#صائب_تبریزی
🆔 @jamshidfarahmand
انواع رابطه واژه ها در زبان فارسی
دو کلمه در زبان فارسی می توانند نسبت های مختلفی با هم داشته باشند که معمولا این نسبت ها و تشخیص آن از موارد به کار رفته در آزمون های تشریحی و تستی بوده است.
انواع نسبت واژه ها:
1. هم خانواده : در عربی کلماتی که یک ریشه سه حرفی مشترک داشته باشند و البته ترتیب حروف ریشه و معنای ان نیز حفظ شود هم خانواده هستند. مثال : جلیل – تجلیل – مجلل
در فارسی کلماتی که از بن ماضی-بن مضارع مربوط به یک مصدر ساخته شده باشند هم خانواده هستند.
مثال: دیده – بینا – بینش – بیننده – دیدار
2. مترادف ( هم معنی ) : کلماتی که از نظر نوشتن و خواندن با هم فرق دارند اما از نظر معنی مشترک هستند؛ بعضی کلمات چند مترادف دارد.
مانند: عطوفت: مهربانی / مراد : خواسته / جمال : زیبایی
3. دو تلفظی : برخی از واژه ها در زبان فارسی به دو صورت تلفظ می شود.
مثال: باغبان و باغِبان / مهرَبان و مهربان / مستمند و مُستَمَند
4. مخفف : شاعران گاه کلمه ها را به شکل کوتاه شده یا مخفف در شعر می آورد.
مثال:
سحرگهان: سحرگاهان / برون : بیرون / نکو: نیکو / ار: اگر/ سپه : سپاه
5. هم آوا : کلماتی که تلفظ یکسانی دارند اما املا و معنایشان متفاوت است.
مثال: خار / خوار - اساس / اثاث - حیات /حیاط - خاست / خورد – خرد
6. متضاد : دو کلمه که از جهت معنا مخالف هم هستند.
درشت / ریز استوار / سست خنده / گریه کافر / مسلمان
7. تغییر معنا با تشدید : در زبان فارسی بعضی واژه ها شکل نوشتاری یکسانی دارند اما در تلفظ و معنا متفاوت هستند. ( یکی تشدید دارد و دیگری نه. )
مقدّم : برتر بودن / مَقدَم : قدم گذاشتن
مُسلم : مسلمان / مُسَلّم : قطعی
8. هم نویسه : واژه های دارای املای یکسان بدون ارتباط در تلفظ و معنی.
مثال: حُسن / حَسَن
شُکر / شِکَر
9. تضمّن : رابطه تضمن همان رابطه زیر مجموعه ای است. یعنی یک کلمه در معنا زیر مجموعه کلمه دیگر است.
فصل / پاییز
رنگ / آبی
10. نشانه های اختصاری : گاهی برای نوشتن برخی از عبارات و جملات از حروفی که مختصرِ آن کلمات است استفاده می شود.
مانند:
«رض» : رضی الله عنه
«س» : سلام الله علیه ( یا علیها )
ه. ش. : هجری شمسی
ه. ق. : هجری قمری
م. : میلادی
پ. م. : پیش از میلاد مسیح
🆔 @jamshidfarahmand
دو کلمه در زبان فارسی می توانند نسبت های مختلفی با هم داشته باشند که معمولا این نسبت ها و تشخیص آن از موارد به کار رفته در آزمون های تشریحی و تستی بوده است.
انواع نسبت واژه ها:
1. هم خانواده : در عربی کلماتی که یک ریشه سه حرفی مشترک داشته باشند و البته ترتیب حروف ریشه و معنای ان نیز حفظ شود هم خانواده هستند. مثال : جلیل – تجلیل – مجلل
در فارسی کلماتی که از بن ماضی-بن مضارع مربوط به یک مصدر ساخته شده باشند هم خانواده هستند.
مثال: دیده – بینا – بینش – بیننده – دیدار
2. مترادف ( هم معنی ) : کلماتی که از نظر نوشتن و خواندن با هم فرق دارند اما از نظر معنی مشترک هستند؛ بعضی کلمات چند مترادف دارد.
مانند: عطوفت: مهربانی / مراد : خواسته / جمال : زیبایی
3. دو تلفظی : برخی از واژه ها در زبان فارسی به دو صورت تلفظ می شود.
مثال: باغبان و باغِبان / مهرَبان و مهربان / مستمند و مُستَمَند
4. مخفف : شاعران گاه کلمه ها را به شکل کوتاه شده یا مخفف در شعر می آورد.
مثال:
سحرگهان: سحرگاهان / برون : بیرون / نکو: نیکو / ار: اگر/ سپه : سپاه
5. هم آوا : کلماتی که تلفظ یکسانی دارند اما املا و معنایشان متفاوت است.
مثال: خار / خوار - اساس / اثاث - حیات /حیاط - خاست / خورد – خرد
6. متضاد : دو کلمه که از جهت معنا مخالف هم هستند.
درشت / ریز استوار / سست خنده / گریه کافر / مسلمان
7. تغییر معنا با تشدید : در زبان فارسی بعضی واژه ها شکل نوشتاری یکسانی دارند اما در تلفظ و معنا متفاوت هستند. ( یکی تشدید دارد و دیگری نه. )
مقدّم : برتر بودن / مَقدَم : قدم گذاشتن
مُسلم : مسلمان / مُسَلّم : قطعی
8. هم نویسه : واژه های دارای املای یکسان بدون ارتباط در تلفظ و معنی.
مثال: حُسن / حَسَن
شُکر / شِکَر
9. تضمّن : رابطه تضمن همان رابطه زیر مجموعه ای است. یعنی یک کلمه در معنا زیر مجموعه کلمه دیگر است.
فصل / پاییز
رنگ / آبی
10. نشانه های اختصاری : گاهی برای نوشتن برخی از عبارات و جملات از حروفی که مختصرِ آن کلمات است استفاده می شود.
مانند:
«رض» : رضی الله عنه
«س» : سلام الله علیه ( یا علیها )
ه. ش. : هجری شمسی
ه. ق. : هجری قمری
م. : میلادی
پ. م. : پیش از میلاد مسیح
🆔 @jamshidfarahmand